REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Potrącenie wierzytelności przy upadłości

 Julia Regulska
Aplikantka radcowska
radca prawny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Oświadczenie o potrąceniu złożone przed dniem ogłoszenia upadłości, obejmującej likwidację majątku upadłego, przez jego dłużnika, który nabył wierzytelność w okresie roku przed dniem ogłoszenia upadłości wiedząc o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, nie powoduje umorzenia wierzytelności.

Potrącenie wierzytelności w stosunku do upadłego znajdującego w się w upadłości jest jedną z niekwestionowanych przez prawo i praktykę form zaspokajania wierzytelności w toku postępowania upadłościowego. Dzięki niej wierzyciel upadłościowy zyskuje możliwość zaspokojenia swoich roszczeń z pominięciem procedury podziału środków masy upadłości. Jednak ze względu na konieczność  zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zasady równego zaspokojenia wierzycieli wskazana, w świetle ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2003 roku, nr 60, poz. 535 ze zm., dalej „PrUpN”), podlega pewnym ograniczeniom.

Jak wpływa na majątek wspólny ma upadłość jednego z małżonków

W myśl postanowień art. 94 ust. 1  PrUpN skuteczne potrącenie wierzytelności wobec upadłego jest wykluczone w przypadku, gdy do nabycia wierzytelności w formie przelewu lub indosu doszło już po ogłoszeniu upadłości, jak również gdy dłużnik upadłego nabył ją w roku poprzedzającym dzień ogłoszenia upadłości, a wiedział już o istnieniu podstaw do jej ogłoszenia. Mając na uwadze redakcję przepisu należy zauważyć, że ustawodawca skonstruował w nim wyłączenie bezwzględne odnoszące się do czynności potrącenia po chwili ogłoszenia upadłości oraz względne dla czynności dokonanych w ciągu ostatniego roku przed dniem jej ogłoszenia, a zależne od stanu świadomości osoby w niej uczestniczącej.

W tym kontekście interesujące wydaje się, jak należałoby ocenić skuteczność czynności, w której dłużnik upadłego objętego postępowaniem upadłościowym prowadzącym do likwidacji jego majątku, przy spełnieniu szczegółowych przesłanek z przepisu art. 94 ust. 1 PrUpN in fine, nabywa wierzytelność w drodze przelewu, a następnie przedstawia ją upadłemu do potrącenia. Czy taka czynność będzie prowadzić do umorzenia zobowiązania do wysokości wierzytelności niższej zgodnie z postanowieniami art. 498 § 2  ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 roku,  nr 16 poz. 93 ze zm., dalej „KC”)?

Firmy mają problemy z uzyskaniem należności z faktur

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Mimo, że literalne brzmienie przepisu zdaje się odpowiadać na powyższej przedstawione pytanie negatywnie, na przestrzeni lat zagadnienie to stwarzało pewne kontrowersje wśród komentatorów, również Sąd Najwyższy nie wypracował jednolitego stanowiska w tym zakresie.

Pewna grupa orzeczeń, w tym orzeczenie z dnia 15 grudnia 1994 roku o sygn. akt ICRN 149/94, wskazywała na skuteczność czynności potrącenia dokonanej przez dłużnika wzajemnego w krytycznym ostatnim roku przed ogłoszeniem upadłości. W tezie wyroku znajdujemy  stwierdzenie, że oświadczenie o potrąceniu złożone w ciągu roku przed dniem ogłoszenia upadłości przez dłużnika upadłego, który w tym okresie nabył w drodze przelewu lub indosu wierzytelność, wiedząc o podstawie upadłości, powoduje umorzenie wierzytelności. Stanowisko takie uzasadnił okolicznością, iż jeżeli oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przed dniem ogłoszenia upadłości, to należy przyjąć, że materialnoprawny skutek umorzenia następuje w tej chwili. Oznacza to, że w chwili ogłoszenia upadłości wskazane zobowiązania nie istnieją, więc nie mogą wchodzić do masy upadłości, a jako takie też nie będą obejmowane zakresem PrUpN.

Zapraszamy do dyskusji na forum Księgowość

 

Zgoła odmienne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uchwale z dnia 21 sierpnia 2003 roku (sygn. akt III CZP 48/03) orzekając o braku możliwości uznania za skuteczne potrącenia dokonanego w oparciu o wierzytelności nabyte w ciągu ostatniego roku przed dniem ogłoszenia upadłości szczególnie, gdy dłużnik masy upadłościowej wiedział o złej kondycji finansowej partnera handlowego. Wskazał w nim na istotę potrącenia, która pozwala na zaspokojenie cudzej wierzytelności przy jednoczesnej egzekucji świadczenia przysługującego potrącającemu. W przypadku, gdy wierzycieli jest kilku, a nie są oni wierzycielami wzajemnymi dłużnika, potrącający znajduje się w sytuacji niezwykle komfortowej. Posiada bowiem możliwość pomniejszenia wartości majątku dłużnika o wysokość swojej wierzytelności, bez względu na jej wielkość i zdolność do zaspokojenia roszczeń pozostałych dłużników. Należy zauważyć, że w przypadku braku potrącenia, nieuszczuplony majątek dłużnika mógłby stanowić zabezpieczenie spłaty pozostałych wierzytelności przez dłużnika. Dlatego też tak istotne jest ostrożne stosowanie instytucji potrącenia w świetle postępowania upadłościowego. Zbyt liberalne podejście mogłoby prowadzić do nadmiernej faworyzacji interesu wierzyciela wzajemnego, przy jednoczesnym pokrzywdzeniu innych wierzycieli masy upadłościowej.

Nad kwestią skuteczności potrącenia wobec przyszłego upadłego Sąd Najwyższy pochylił się po raz kolejny rozpoznając sprawę zakończoną orzeczeniem z dnia 6 lutego 2008 roku o sygn. akt II CSK 424/07. W motywach wykroku wyraźnie widoczna była ewolucja stanowiska Sądu Najwyższego. Opowiadając się za skutecznością potrącenia wierzytelności nabytej w drodze cesji w ostatnim roku przed ogłoszeniem upadłości odciął się od wyjaśnień zamieszczonych zarówno w uzasadnieniu wyroku z 1994 roku, jak i 2003 roku. W jego ocenie skupianie się na ochronie interesów wierzycieli, których interes może zostać hipotetycznie zagrożony, stwarza nadmierne utrudnienia dla podmiotów funkcjonujących na co dzień w obrocie gospodarczym i rozliczających się w drodze wzajemnych kompensat. Niekorzystne konsekwencje przyjęcia stanowiska braku skuteczności potrącenia naruszają bowiem pewność obrotu, a ich ogólna szkodliwość jest nieproporcjonalna do chronionego dobra.

Wobec braku wypracowanej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego w przedmiotowym zakresie, w pełni uzasadnione wydają się wątpliwości, które powoził Sąd Apelacyjny w Krakowie, a które stały się przyczynkiem do wydania przez Sąd Najwyższy, niejako podsumowującego wskazane rozbieżności, wyroku w dniu 4 września 2013 roku (sygn. akt III CZP 26/13). Sąd Najwyższy orzekając w powiększonym składzie siedmiu sędziów uznał w rezultacie rozważań, że „oświadczenie o potrąceniu złożone przed dniem ogłoszenia upadłości, obejmującej likwidację majątku upadłego, przez jego dłużnika, który nabył wierzytelność w drodze przelewu w okresie roku przed dniem ogłoszenia upadłości wiedząc o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, nie powoduje umorzenia wierzytelności”.

Procedura zawieszenia działalności gospodarczej

Wskazana uchwała nie została jeszcze uzasadniona, niemniej  należy przypuszczać, że Sąd Najwyższy odwoła się w nim do argumentacji hołdującej konieczności zabezpieczenia interesów ogółu wierzycieli masy upadłościowej. Co więcej, jak wskazywano na wstępie, przyjęcie takiego rozwiązania zdaje się również odpowiadać ratio legis przepisów 94 i n. PrUpN. Wysoce niepożądane bowiem byłoby dopuszczenie do sytuacji, w której wierzyciele wiedząc o złej sytuacji materialnej dłużnika, będą z pokrzywdzeniem innych, nabywać długi takiego podmiotu, czasem nawet ze stratą, wyłącznie w celu pominięcia procedury podziału. Podejmowania takich właśnie działań, które de facto zmierzają do nadużywania prawa chciał bowiem, jak się wydaje, uniknąć ustawodawca wprowadzając do PrUpN przepis art. 94 ust. 1.

 

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Julia Regulska, radca prawny

 

 

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA