REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odsetki w transakcjach handlowych

Joanna Jesionowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie płatności? Za jaki okres można żądać odsetek? Czy wierzyciel zawsze odnosi naliczone odsetki do kosztów finansowych? Kiedy odsetki stają się przychodem do opodatkowania?

Joanna Jesionowska

Autopromocja

W rozrachunkach z kontrahentami z tytułu zrealizowanych umów o dostawy towarów i świadczenie usług występują sytuacje, gdy zapłatę poprzedza dostawa towarów lub świadczenie usług, a następnie jej zafakturowanie. W związku z tym mamy do czynienia z należnościami u wierzyciela i zobowiązaniami u dłużnika.

Zgodnie z art. 481 kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Na mocy art. 482 § 1 wspomnianej ustawy od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, to zgodnie z art. 455 k.c. świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Oprócz powyższych przepisów k.c. szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych określa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, która reguluje sposób ustalania przysługujących wierzycielowi odsetek za zwłokę z tytułu przedłużenia terminu płatności, w zależności od tego, czy termin zapłaty został ustalony w umowie czy też nie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Należne odsetki w transakcjach handlowych

Zgodnie z postanowieniami tej ustawy transakcją handlową jest umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową.

W zasadzie ustawa ta normuje sytuacje, gdy zapłata następuje po 30 dniach od dostarczenia towaru lub wykonania usługi. Można powiedzieć, że ustawa ta reguluje możliwość żądania „zapłaty” za przedłużenie terminu płatności, którą są odsetki.

Odsetki za okres od 31 dnia od wykonania świadczenia do dnia płatności są w zasadzie ceną za wydłużony termin płatności, czyli za korzystanie z cudzych pieniędzy.

Ustawa reguluje dwie sytuacje, tj. kiedy w umowie określono termin płatności oraz kiedy go nie określono. Jednak tak wprowadzony podział w zasadzie różnicuje pozycje wierzyciela.

Zgodnie z art. 5 tej ustawy, jeżeli strony w umowie przewidziały termin płatności dłuższy niż 30 dni, to wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.

Natomiast według art. 6, jeżeli termin płatności nie został określony w umowie wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za okres począwszy od 31 dnia zapłaty po spełnieniu świadczenia niepieniężnego - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.

Za dzień wymagalności świadczenia pieniężnego uważa się dzień określony w pisemnym wezwaniu dłużnika do zapłaty, w szczególności w doręczonej dłużnikowi fakturze.

Jak wynika z powyższego, w pierwszym przypadku użyto zwrotu „wierzyciel może żądać”, zaś w drugim „wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe”. Takie określenia oznaczałyby uprzywilejowanie jednego rodzaju wierzyciela względem drugiego. Jednak powyższe unormowania należy interpretować podobnie. Nie można doprowadzać do takiego stanu, żeby istniała możliwość kwestionowania prawa wierzyciela do odsetek za korzystanie z cudzych pieniędzy tylko z tego powodu, że wierzyciel nie wystąpił z odrębnym żądaniem ich zapłaty za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego. Zwrot „wierzyciel może żądać odsetek za okres począwszy od 31 dnia...do dnia zapłaty” został w zasadzie użyty po to, by chronić dłużnika przed żądaniem odsetek za okres po dniu zapłaty. Nie chroni on jednak dłużnika przed żądaniem wierzyciela o zapłacenie odsetek po dniu zapłaty świadczenia głównego, ale za okres od 31 dnia do dnia zapłaty. Wierzyciel może wystąpić do dłużnika o takie odsetki do czasu, kiedy nie przedawnią się roszczenia.

Odsetki należne za opóźnienie świadczenia pieniężnego

Oprócz wyżej omówionych odsetek należy pamiętać również o odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Zastosowanie ma tutaj art. 7 cytowanej ustawy, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik w terminie określonym w umowie albo wezwaniu nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki w wysokości odsetek za zwłokę, określonej na podstawie art. 56 ordynacji podatkowej, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Powyższe oznacza, że każde przekroczenie przez dłużnika dat wymagalności zapłaty, czy to wynikających z umowy czy z wezwania do zapłaty, będzie powodowało wystąpienie odsetek za zaległości. Odsetki należą się wierzycielowi bez wezwania.

Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 9 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych nie można ograniczyć praw wierzyciela określonych w ustawie. Oznacza to, że nieważne będą w umowach zapisy, że np. wierzyciel zrzeka się odsetek bądź zobowiązuje się ich nie dochodzić na drodze sądowej, czy też że zwalnia dłużnika z obowiązku zapłaty odsetek. Podobnie nieważne będą zapisy w umowie, na podstawie których zarówno odsetki zwykłe, jak i za zwłokę miałyby być ustalane w wysokości niższej niż ustawowa.

Ewidencja księgowa

Ewidencja księgowa odsetek będzie przebiegała na zasadach wynikających z przepisów ustawy o rachunkowości.

Wierzyciel obciąża kontrahenta odsetkami przez wystawienie noty księgowej (obciążeniowej), zawierającej dane wymagane dla dowodów księgowych zewnętrznych własnych przekazywanych w oryginale kontrahentom.

Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, odsetki u wierzyciela księguje się w dobro przychodów finansowych. Dotyczy to również odsetek naliczonych na dzień bilansowy po wycenie należności. Tak więc w księgach rachunkowych wierzyciela pojawią się następujące zapisy:

1) odsetki naliczone (także naliczone na dzień bilansowy przy wycenie należności): Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma konto „Przychody finansowe”,

2) zapłata odsetek: Wn konto „Rachunek bankowy”/Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami”.

Natomiast u dłużnika odsetki księguje się w ciężar kosztów finansowych. Dotyczy to również odsetek należnych wierzycielowi zgodnie z zawartą z nim umową w wielkości ustalonej przy wycenie zobowiązań na dzień bilansowy.

Odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań z tytułu dostaw i usług zarachowuje się w ciężar kosztów finansowych, księgując:

1) odsetki należne (także należne wierzycielowi zgodnie z zawartą z nim umową, w wielkości ustalonej przy wycenie zobowiązań na dzień bilansowy): Wn konto „Koszty finansowe”/Ma konto „Rozrachunki z dostawcami”,

2) zapłata odsetek (także należne wierzycielowi zgodnie z zawartą z nim umową w wielkości ustalonej przy wycenie zobowiązań na dzień bilansowy: Wn konto „Rozrachunki z dostawcami”/Ma konto „Rachunek bankowy”.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku gdy należne odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie dotyczą zobowiązań związanych z budową środków trwałych, to zgodnie z art. 28 ust. 8 pkt 2 ustawy o rachunkowości zalicza się je do kosztów obsługi zobowiązań z tego tytułu. W związku z czym będą one zwiększać wartość środków trwałych w budowie. Dlatego też w ewidencji księgowej należy je ujmować następująco: Wn konto „Środki trwałe w budowie”/Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” lub „Pozostałe rozrachunki”.

Odsetki w sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa

Naliczone na dzień bilansowy odsetki od należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług wykazuje się odpowiednio:

- odsetki od należności - w aktywach bilansu, łącznie z należnością, której dotyczą - jako należności krótkoterminowe w pozycji B.II.1 lit. a lub B.II.2 lit. a, z podziałem na należności o terminie spłaty: do 12 i powyżej 12 miesięcy,

- odsetki od zobowiązań - w pasywach bilansu, łącznie z zobowiązaniem, którego dotyczą - jako zobowiązania krótkoterminowe w pozycji B.III.1 lit. a lub B.III.2 lit. d, z podziałem na zobowiązania o okresie wymagalności: do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy.

Natomiast w rachunku zysków i strat sumę odsetek wykazuje się odpowiednio w pozycji:

- przychodów finansowych: J.II (wersja kalkulacyjna) lub G.II (wersja porównawcza),

- kosztów finansowych: K.I (wersja kalkulacyjna) lub H.I (wersja porównawcza).

Należy pamiętać, że odsetki zarachowane na zwiększenie lub zmniejszenie konta „Środki trwałe w budowie” wykazuje się w aktywach bilansu w pozycji A.II.2 „Środki trwałe w budowie” wraz z wartością poniesionych nakładów.

Skutki podatkowe, jakie wywołują odsetki

Odsetki mają znaczenie nie tylko dla celów rachunkowych, ale również dla podatkowych. W świetle ustaw o podatku dochodowym, tylko kwoty faktycznie otrzymanych odsetek od należności zalicza się do przychodów i wyłącznie zapłacone odsetki od zobowiązań zalicza się do kosztów uzyskania przychodów.

Wynika to z:

- art. 12 ust. 4 pkt 2 u.p.d.o.p. oraz odpowiednio art. 14 ust. 3 pkt 2 u.p.d.o.f., zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności,

- art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p. oraz odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 32 u.p.d.o.f., zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od zobowiązań.

Podstawa prawna:

• ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.),

• ustawa z 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. Nr 139, poz. 1323 z późn.zm.),

• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),

• ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn.zm.),

• ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),

• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Zwolnienie z podatku Belki. Nowe zasady oszczędzania i inwestowania

    "Jeżeli ktoś osiągnie zysk z lokaty bankowej oraz z inwestycji w fundusze, to limity, będące rodzajem kwoty wolnej od osiągniętego zysku, będą liczone rozdzielnie" – powiedział w piątek minister finansów, Andrzej Domański. Wprowadzane limity stanowią swoistego rodzaju ochronę przed opodatkowaniem dla osiągniętych zysków.

    Opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe do żywności - rozliczenia VAT, CIT i PIT w 2024 roku [wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

    W komunikacie z 28 marca 2024 r. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad rozliczania opłat pobieranych z tytułu sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje lub żywność na gruncie VAT oraz podatków dochodowych. Komunikat ten nie ma formalnego statusu interpretacji podatkowej ani objaśnień podatkowych.

    Tabela kursów średnich NBP z 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona przez NBP 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]. Jaki dzisiaj kurs euro? Jakie zmiany w kursach walut?

    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    REKLAMA