REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara umowna jako forma zabezpieczenia - ujęcie rachunkowe i podatkowe

Anna Skórka

REKLAMA

Kara umowna jest doskonałą formą zabezpieczenia interesów prawnych wierzyciela. Wierzyciel minimalizuje ryzyko w sytuacji gdy kontrahent nie wywiąże się ze swojego umownego obowiązku a dla dłużnika kara umowna stanowi dodatkowy czynnik mobilizujący do wykonania zadania.

Kara umowna została uregulowana w art. 483-486 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Kara umowna stanowi świadczenie pieniężne uzgodnione przez strony umowy cywilnoprawnej, które staje się wymagalne w konsekwencji niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego przez dłużnika.

Autopromocja

Kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej w umowie wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane lub gdy kara umowna jest rażąco wygórowana, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

Kara umowna w ujęciu rachunkowym

Zgodnie z art. 3 ust 1 pkt 32 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych zalicza się m.in. odszkodowania i kary, jako związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Ewidencja rachunkowa kar umownych w księgach obciążanego karą umowną jest następująca:

1)     Ujęcie kary umownej jako zobowiązania na podstawie noty obciążeniowej:

WN 761 Pozostałe koszty operacyjne - MA 202 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kara umowan a VAT

Zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn.zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast art. 7 ust 1 tej ustawy definiuje dostawę towarów, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarów jak właściciel. Kara umowna nie spełnia warunków wyżej przywołanych przepisów ustawy, bowiem nie stanowi odpłatnego wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usługi. Kara umowna ma charakter sankcji, świadczenia jednostronnego a nie odpłatnego wynagrodzenia, które jest świadczeniem ekwiwalentnym w stosunku do dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Podobnie stwierdził m.in.,: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 19.05.2010 r., nr IPPP1-443-302/10-2/AS, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 28.07.2008 r., nr IBPP3/443-357/08/BWo i Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 25.03.2009 r., nr ILPP1/443-35/09-2/BD:

„(...) kara umowna za niewywiązanie się z warunków umowy, pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie będzie stanowiła zapłaty za usługę, lecz będzie rekompensatą za poniesione przez Wnioskodawcę ewentualne koszty (straty). Tym samym obciążenie klientów karami umownymi, nie będzie mieściło się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia (...)”.

 

Kary umowne a podatek dochodowy od osób prawnych

Na podstawie art. 15 ust 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (zwaną dalej ustawą o updop (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.)) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust 1. Na podstawie art. 16 ust 1 pkt 22 wyżej wymienionej ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Powołany przepis określa katalog zamknięty kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i odnosi się do zdarzeń gospodarczych spowodowanych wadliwością towarów, robót lub wykonanych usług. Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 14.05.2008 r., nr IP-PB3-423-299/08-2/KB:

„(...) Przepis ten dotyczy zdarzeń gospodarczych spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej. Wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych kosztów z kosztów podatkowych. Kary umowne poniesione z tytułu nieterminowego wykonania robót i usług będących przedmiotem umowy mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, ponieważ nie są wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, który zawiera zamknięty katalog kar umownych wiążących się z nienależytym wykonaniem robót i usług niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, ale pod warunkiem, że będą miały one związek z uzyskaniem przez podatnika przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych)”.

Koszt z tytułu kary umownej traktowany jest jako koszt pośrednio związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeżeli koszt ten dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka jego część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowi koszt uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczy (art. 15 ust 4d updop). Zgodnie z art. 15 ust 4e updop za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Koszt pośredni jest potrącalny w dacie jego poniesienia tj. zarachowania w księgach rachunkowych i tym samym moment ten oderwany jest od momentu zapłaty kary. Stanowisko takie prezentują Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17.12.2009, nr IPPB5/423-690/09-2/PJ i Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 04.05.2009, nr ILPB1/415-216/09-2/AG.

Należy jednak zaznaczyć, że aby wydatek mógł zostać uznany za koszt podatkowy powinien zostać prawidłowo udokumentowany i pozostawać w związku z prowadzoną działalnością. To na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia, że kara umowna nie jest wynikiem rażącego niedbalstwa a okoliczności będące przyczyną poniesienia wydatku nie są przez niego zawinione.

Anna Skórka

Konsultant

Departament Outsourcingu Rachunkowości

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o.

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA