REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak najkorzystniej sprzedać spółce akcje własne

Tomasz Król
prawnik - prawo sektora publicznego, prawo cywilne, gospodarcze, prawo administracyjne, podatki

REKLAMA

Zamiast wypłaty dywidendy przez spółkę akcyjną akcjonariusze (osoby fizyczne) planują sprzedaż swoich akcji spółce w celu ich umorzenia. Zamiar wynika z tego, że każdy z akcjonariuszy ma do odliczenia straty ze sprzedaży w 2007 r. udziałów w spółce z o.o. Czy po zsumowaniu w PIT-38 dochodów ze sprzedaży akcji i strat ze sprzedaży udziałów podatnicy ostatecznie nie zapłacą 19-proc. podatku dochodowego?
RADA
W opisany w pytaniu sposób nie uda się przeprowadzić optymalizacji podatkowej, której celem jest legalne uniknięcie 19-proc. zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy wypłaconej przez spółkę akcyjną. Wynika to z tego, że sprzedaż akcji w celu ich umorzenia nie jest rozliczana w PIT-38. Warunkiem osiągnięcia celu, jaki Państwo sobie wyznaczyli, jest kupno przez spółkę akcyjną od akcjonariuszy własnych akcji w innym celu niż ich umorzenie. Przy czym takie rozwiązanie może zostać podważone przez organy podatkowe jako przeprowadzone w celu obejścia prawa. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Sprzedaż spółce akcji w celu ich umorzenia oraz sprzedaż akcji w innym celu niż ich umorzenie to z podatkowego punktu widzenia dwa inne zdarzenia.
Sprzedaż akcji w celu umorzenia
Kluczowy dla opodatkowania sprzedaży akcji w celu umorzenia przez osobę fizyczną spółce akcyjnej jest art. 24 ust. 5 pkt 2 updof. Przepis ten stanowi, że dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji.
Na podstawie art. 24 ust. 5d updof dochodem z umorzenia akcji jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f updof albo art. 23 ust. 1 pkt 38 updof. Jeżeli nabycie akcji nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. W ten sposób określony dochód podlega opodatkowaniu 19-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30a ust. 1 pkt 4 updof). Jest to podatek zryczałtowany, bez prawa do pomniejszania o koszty uzyskania przychodu (art. 30a ust. 6 updof). Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. W piśmie Naczelnika Lubelskiego Urzędu Skarbowego z 17 stycznia 2006 r., nr PD. 423-109/05, czytamy, że:
Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 updof dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Przyjąć należy, iż powyższy przepis zawiera definicję dochodu ze sprzedaży akcji osobie prawnej (spółce) w celu umorzenia tych akcji. Ponadto, zgodnie z art. 24 ust. 5d powołanej ustawy, dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38, jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. Tak powstały dochód z kapitałów pieniężnych, zgodnie z treścią art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegać będzie opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy podatkowej, na płatniku spoczywa obowiązek poboru zryczałtowanego podatku dochodowego. Spółka jako płatnik zobowiązana jest naliczyć i pobrać 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy od dokonanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości niepieniężnych oraz zgodnie z treścią art. 42 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przekazać należną zaliczkę na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby płatnika. Ustalony więc dochód uzyskany przez akcjonariusza, który jest osobą fizyczną, i sprzedał akcje spółce w celu ich umorzenia, będzie podlegał opodatkowaniu według wyżej wskazanych zasad.
 
Opisane uregulowania wykluczają rozliczenie dochodów akcjonariusza, który sprzedał akcje w celu umorzenia w PIT-38 oraz obniżenie dochodu ze sprzedaży akcji o straty ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o.
 
Przykład
W 2007 r. akcjonariusz spółki niepublicznej sprzedał spółce akcje, które ta spółka wyemitowała. Akcjonariusz uzyskał 340 000 zł. Akcje zostały nabyte za 140 000 zł. Celem sprzedaży akcji było ich umorzenie. Podatek dochodowy został zapłacony przez nabywającą akcje spółkę (płatnika podatku) w 2007 r. Cała transakcja nie zostanie wykazana przez akcjonariusza w PIT-38. Jednocześnie w 2007 r. podatnik sprzedał udziały w spółce z o.o. Stracił na tej transakcji 140 000 zł. Będzie ona wykazana w PIT-38 za 2007 r.
Sprzedaż akcji w innym celu niż ich umorzenie
Sprzedaż akcji spółce w innym celu niż ich umorzenie powoduje, że podlega ona w zakresie rozliczeń podatkowych art. 30b updof. Na tej podstawie od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia akcji w 2007 r. należy zapłacić podatek dochodowy w wysokości 19% uzyskanego dochodu. Dochodem jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g updof, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 updof (z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 updof). Dochody lub straty ze sprzedaży akcji w 2007 r. podlegają wykazaniu w PIT-38 dopiero w 2008 r. (w praktyce ewentualny podatek zostanie zapłacony dopiero w kwietniu 2008 r.). Zasady są wspólne dla opodatkowania sprzedaży akcji notowanych na giełdzie, jak też spółek prywatnych. Jeżeli w 2007 r. akcjonariusz sprzedał nie tylko akcje, ale i udziały w spółce z o.o., obie transakcje podlegają wykazaniu w PIT-38 za 2007 r. Warunkiem jest, aby nie były to transakcje w celu umorzenia akcji lub udziałów.
 
Przykład
W 2007 r. akcjonariusz spółki niepublicznej sprzedał spółce akcje, które ta spółka wcześniej wyemitowała. Akcjonariusz uzyskał 340 000 zł. Akcje zostały nabyte za 140 000 zł. Akcje nie zostały sprzedane w celu umorzenia. Podatek dochodowy do zapłacenia w 2008 r. i rozliczany samodzielnie przez akcjonariusza w PIT-38 wyniósłby 38 000 zł [19% × (340 000 zł - 140 000 zł)]. Podatku nie pobiera płatnik. Jednocześnie w 2007 r. podatnik sprzedał udziały w spółce z o.o. Stracił na tej transakcji 140 000 zł. Również ta sprzedaż będzie wykazana w PIT-38 za 2007 r. Ostatecznie podatek do zapłacenia w PIT-38 wyniesie 11 400 zł [19% × (340 000 - 140 000 zł - 140 000 zł)].
 
Zasady powyższe stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających nie następują w wykonywaniu działalności gospodarczej.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zakup własnych akcji przez spółkę akcyjną
Kodeks spółek handlowych stanowi, że spółka akcyjna nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji własnych. Artykuł 362 k.s.h. wprowadza zarówno ten zakaz, jak i wyjątki od niego. Zakazem tym nie jest objęte nabycie akcji w celu ich umorzenia. Zakaz nie dotyczy także m.in.:
• nabycia akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie,
• nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat.
Kodeks stawia szereg warunków, które trzeba spełnić, aby spółka nie łamiąc zakazu nabywania własnych akcji mogła je kupić na zasadzie wyjątku. Przykładowo, nabycie akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie lub w celu zaoferowania pracownikom jest możliwe, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
1) nabyte akcje zostały w pełni pokryte,
2) łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte,
3) łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 k.s.h. może być przeznaczona do podziału.
Dodatkowo własne akcje nabyte przez spółkę musi ona zaoferować pracownikom najpóźniej z upływem roku od dnia ich nabycia przez spółkę. Akcje nabyte z naruszeniem przepisów kodeksu spółek handlowych powinny być zbyte w terminie roku lub dwóch lat od dnia nabycia przez spółkę (w zależności od celu nabycia). Jeżeli akcje własne nie zostały zbyte w tych terminach, zarząd spółki akcyjnej musi dokonać ich niezwłocznego umorzenia bez zwoływania walnego zgromadzenia.
Takie regulacje Kodeksu spółek handlowych powodują, że spółki nabywają własne akcje w celu np. przeprowadzenia programu motywacyjnego, po roku wycofują się z programu i następnie umarzają akcje. Efekt jest taki sam jak w przypadku nabycia akcji w celu ich umorzenia. Ponieważ jednak akcje nie zostały zbyte na rzecz spółki w celu ich umorzenia, spółka nie musi być płatnikiem podatku dochodowego w odniesieniu do sprzedawców akcji. Celem sprzedaży akcji nie było bowiem ich umorzenie, ale np. przeprowadzenie programu motywacyjnego wśród pracowników. Spółka w każdej chwili ma prawo wycofać się z zamiaru przeprowadzenia takiego programu lub mogą pojawić się obiektywne przeszkody uniemożliwiające jego przeprowadzenie. W każdym przypadku tego typu zmiany deklarowanych celów nabycia własnych akcji należy liczyć się z próbą zakwestionowania transakcji przez organy podatkowe, które będą najprawdopodobniej twierdzić, że od samego początku celem nabycia było umorzenie akcji. Takie prawo daje organom podatkowym art. 199a Ordynacji podatkowej. Przepis ten pozwala organom podatkowym na ustalenie treści czynności prawnej, uwzględniając zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Dodatkowo, jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej (tu: nabycie akcji w celu przeprowadzenia programu motywacyjnego) dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej (tu: nabycie akcji w celu ich umorzenia). Jeżeli jednak spółka nabyła akcje w związku z rzeczywiście realizowanym programem, wycofała się z tego programu i umorzyła akcje, to trudno będzie udowodnić próbę obejścia prawa.
Należy też pamiętać, że Kodeks spółek handlowych przewiduje sankcje dla członków zarządu, którzy dopuścili do nabycia przez spółkę handlową własnych akcji niezgodnie z przepisami. Karą jest grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do 6 miesięcy.

Podstawa prawna
 
• art. 199a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635
• art. 359, art. 367, art. 588 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 24 ust. 5 pkt 2, art. 24 ust. 5d, art. 30a ust. 1 pkt 4, art. 30a ust. 6, art. 30b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 219

Tomasz Król
konsultant podatkowy

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA