Jak rozliczać wstępne opłaty leasingowe

Nie rozwijając zagadnienia podziału na dwie kategorie kosztów i sposobu rozliczania w czasie kosztów bezpośrednich, przyjmijmy, że wydatki z tytułu opłat wstępnych stanowią koszty pośrednie działalności podatników. Są to bowiem wydatki związane z całokształtem działalności podatnika i wywiązywaniem się przez niego z obowiązków nałożonych innymi przepisami prawa.

W ocenie organów podatkowych, jeżeli uiszczenie wynikającej z umowy leasingu określonej kwoty jest warunkiem koniecznym do rozpoczęcia realizacji umowy leasingu, a więc skuteczności tej umowy, to – z uwagi na tę właśnie rolę - należy przyjąć, że jest to koszt dotyczący całej umowy i ściśle określonego czasu jej trwania, z reguły przekraczającego rok podatkowy.

Z tego względu opłaty o charakterze wstępnym (bez względu na ich nazewnictwo: czynsz zerowy, opłata wstępna, czynsz inicjalny) należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Tak więc, podatnik powinien podzielić koszty poniesienia opłaty wstępnej proporcjonalnie do długości okresu którego one dotyczą, tj. okresu trwania umowy leasingowej (tak np. uznano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 sierpnia 2008 r., nr ILPB1/415-316/08-6/AG).

Z przyjętą przez organy podatkowe metodą rozliczania wstępnych opłat leasingowych przy memoriałowej metodzie potrącania kosztów, nie zgadzają się sądy administracyjne (patrz wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Warszawie z 8 sierpnia 2008 r., III SA/Wa 221/08, oraz z 17 czerwca 2008 r., III SA/Wa 24/08).

Sądy przyjmują, że wstępne opłaty mają charakter opłat samoistnych, które nie są przypisane do poszczególnych rat leasingowych, natomiast ich poniesienie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu. Opłaty te dotyczą nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego. W interpretacjach Sądu oznacza to, że nie można stwierdzić, iż dotyczy ona okresu, na jaki umowa została zawarta.

W konsekwencji na potrzeby podatkowe wstępna opłata leasingowa powinna zostać zaliczona do kosztów jednorazowo, bez konieczności rozliczania jej w czasie. 

W uzasadnieniach sądowych pojawił się również argument, że w sytuacji, w której dojdzie do wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu, zniszczenia przedmiotu leasingu, zaprzestania działalności przez korzystającego bądź leasingodawcę (finansującego), koncepcja organu, iż opłatę tę należy rozliczyć proporcjonalnie do czasu trwania umowy upada.