Podatek od dochodów z pracy w Niemczech - porada

Zobacz ujednolicony tekst ustawy: USTAWA z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z przepisami polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) za polskiego rezydenta podatkowego uznaje się osoby, przebywające w Polsce dłużej niż 183 dni w danym roku, bądź też posiadające tu centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).

Oznacza to, że jeżeli dana osoba, podejmując pracę w Niemczech np. pozostawi najbliższą rodzinę w Polsce, dla celów rozliczeń z fiskusem będzie ona zasadniczo traktowana jako polski rezydent podatkowy. 

Zobacz także:Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Wiąże się z tym obowiązek deklarowania i opodatkowania w Polsce dochodów uzyskiwanych w innych państwach (z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania).

Jednakże w sytuacji, w której ta sama osoba  przeniosłaby do Niemiec swój ośrodek interesów życiowych i spędzałaby w Polsce mniej niż 183 dni w roku, będzie ona uważana za nierezydenta podatkowego Polski.

Jak należy zadeklarować dochody polskie i niemieckie?

Jeśli polski rezydent podatkowy w danym roku podatkowym uzyska dochody z pracy zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, będzie miał obowiązek zadeklarowania w polskim zeznaniu podatkowym (PIT-36) obu dochodów, jednak dochody uzyskane za pracę w Niemczech będą zwolnione z opodatkowania w Polsce i zostaną wykazane wyłącznie dla celów ustalenia efektywnej stawki podatkowej mającej zastosowanie do dochodów tej osoby, które w naszym kraju będą podlegały opodatkowaniu (czyli np. do dochodów za prace w Polsce).

Dodatkowo razem z deklaracją PIT-36 trzeba wypełnić i złożyć formularz PIT/ZG będący informacją o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku. Jednocześnie, jeśli taka osoba nie osiągnęłaby w ciągu danego roku podatkowego dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce (np. w ogóle nie pracowała w Polsce), złożenie zeznania podatkowego w Polsce za ten rok nie będzie konieczne.

Jeżeli dochody polskiego rezydenta podatkowego uzyskiwane za pracę w Niemczech nie będą podlegać opodatkowaniu w tym państwie (np. ze względu na długość pobytu danej osoby w Niemczech), będzie on zobowiązany do wykazania i opodatkowania tych dochodów w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36).

Jak uzyskać niemiecką kartę podatkową?

Osoba zobowiązana do zadeklarowania i opodatkowania swych dochodów w Niemczech, powinna zgłosić się do właściwego urzędu gminy z wnioskiem o wydanie karty podatkowej.

Należy  ją przedstawić niemieckiej spółce, która na tej podstawie będzie dokonywała potrąceń podatku dochodowego należnego w Niemczech od wynagrodzenia pracownika. Obowiązek miesięcznych potrąceń podatku od wynagrodzenia danej osoby obciąża bowiem spółkę niemiecką zatrudniająca tę osobę (bądź też spółkę, na rzecz której będzie ona pracowała w Niemczech).

Jeżeli jednak przychody pracownika nie będą podlegały opodatkowaniu w tym kraju, powinien on złożyć wniosek o zwolnienie z poboru podatku.

Dochody pracownika będą podlegały opodatkowaniu w Niemczech według progresywnej skali podatkowej przewidującej w roku 2011 kwotę zwolnioną z opodatkowania w wysokości 8 004 EUR rocznie i najwyższą stawkę podatkową w wysokości 45% w odniesieniu do dochodów przekraczających 250 730 EUR rocznie. Wskazane progi podwajają się w przypadku składania łącznego zeznania podatkowego. 

Skala PIT w Niemczech za rok 2011

Wysokość dochodu do opodatkowania [w EUR]	Stawka marginalna [w proc.]
do 8 004 Autopromocja Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki Sprawdź 8 004 – 52 881 52 882 – 250 730 powyżej 250 730	0 14 – 42 42 45

Dla obywateli Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, istnieje możliwość wspólnego rozliczania się małżonków nawet, jeżeli małżonek nie zamieszkiwałby w Niemczech i uwzględniania obciążeń na rodzinę (również nie zamieszkałą w Niemczech). Rozliczenie kształtuje się wówczas w następujący sposób:

Wysokość dochodu do opodatkowania [w EUR]	Stawka marginalna [w proc.]
Do 16 009 16 010 – 105 762 105 763 – 501 460 Powyżej 501 461	0 14-42 42 45

Pracownik będzie zobowiązany do złożenia niemieckiego zeznania podatkowego w terminie do 31 maja następnego roku podatkowego (z możliwością przedłużenia tego terminu). Na tej podstawie władze skarbowe dokonują ostatecznego rozliczenia podatkowego danej osoby i wydają decyzję, którą następnie przesyłają podatnikowi.

Jak powinien się rozliczyć Niemiec pracujący w Polsce?

Najważniejszą kwestią determinującą opodatkowanie obywateli niemieckich w Polsce jest ustalenie ich rezydencji podatkowej. W rozumieniu polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce lub w Niemczech uważa się osobę, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu lub inne podobne kryterium.

Tym samym rozstrzygające znaczenie w tej kwestii mają wewnętrzne przepisy Polski i Niemiec.

Przypomnijmy zatem, że zgodnie z polskimi przepisami, Niemiec będzie uznawany za osobę posiadającą miejsce zamieszkania w Polsce, jeśli spędzi tu więcej niż 183 dni w roku albo będzie miał w Polsce centrum interesów gospodarczych lub osobistych (ośrodek interesów życiowych).

Tak będzie np. jeśli pracuje w Polsce i ma tu rodzinę. Jeśli równocześnie zgodnie z niemieckim przepisami będzie traktowany jako rezydent podatkowy w Niemczech, należy przejść przez dodatkowe kryteria zawarte w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Pierwszym z nich jest stałe miejsce zamieszkania. Jest ono interpretowane jako ognisko domowe (dom, mieszkanie będące do naszej dyspozycji, niezależnie od tego, czy jesteśmy jego właścicielami, czy je od kogoś wynajmujemy).

Jeśli Niemiec posiada dom w Niemczech, a w Polsce mieszka np. w wynajętym mieszkaniu przez stosunkowo długi okres, można twierdzić, że stałe miejsce zamieszkania ma w obu krajach. W takiej sytuacji musimy przejść do drugiego kryterium, jakim są ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (czyli tzw. ośrodek interesów życiowych).

Jest to kryterium zbliżone do kryterium obowiązującego w polskich przepisach. Jeśli zatem Niemiec pracuje w Polsce i ma tu rodzinę, może być uznany za osobę posiadającą ośrodek interesów życiowych i, co za tym idzie, miejsce zamieszkania w Polsce.

Jeżeli jednak nie można ustalić, gdzie ma ośrodek interesów życiowych, zastosowanie znajdzie  trzecie kryterium. Zgodnie z nim, Niemiec będzie rezydentem tego kraju, w którym zwykle przebywa.

Jeśli jednak przebywa zwykle w obu państwach, jego rezydencję ustali się w oparciu o to, którego państwa jest obywatelem.

W przypadku podwójnego obywatelstwa właściwe organy obu państw rozstrzygną tę kwestię w drodze wzajemnego porozumienia. 

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Jeśli po uwzględnieniu wymienionych kryteriów obywatel Niemiec będzie traktowany jak osoba posiadająca w Polsce miejsce zamieszkania, będzie musiał opodatkować w Polsce wszystkie swoje dochody (w tym również uzyskane poza granicami RP), chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi inaczej.

Natomiast, jeśli nie będzie miał miejsca zamieszkania w Polsce, będzie opodatkowany w Polsce jedynie od dochodów pochodzących z polskich źródeł. Co więcej, będzie mógł korzystać z preferencyjnego opodatkowania niektórych rodzajów dochodów (np. z tytułu członkostwa w zarządzie, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia) zryczałtowaną stawką podatkową w wysokości 20%. 

Joanna Narkiewicz-Tarłowska jest doradcą podatkowym, starszym menedżerem w Zespole ds. Podatków Pracowniczych działu prawno-podatkowego PwC.