REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy nie trzeba płacić podatku od spadków z uwagi na przedawnienie

inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Moi rodzice zmarli w 1995 r.. Dotąd nie przeprowadziłem postępowania spadkowego i nie składałem żadnej deklaracji podatkowej ani nie płaciłem podatku od spadku. Czy jeżeli teraz uzyskam stwierdzenie nabycia spadku, to będę musiał płacić podatek?

Niestety odpowiedź nie jest jednoznaczna.
Zdaniem fiskusa powinien Pan zapłacić podatek w opisanej sytuacji po uzyskaniu stwierdzenia nabycia spadku.
Jednak coraz częściej sądy administracyjne uznają w podobnych sytuacjach, że nastąpiło przedawnienie i podatku płacić nie trzeba.

Autopromocja

Zobacz też: ABC umowy darowizny

Obowiązek podatkowy w podatku od spadków

Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje co do zasady z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - upsd).

Przyjęcie spadku następuje zgodnie z art. 1012 i następnymi kodeksu cywilnego. Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności do wartości spadku (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku (przed sądem lub przed notariuszem) może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest, co do zasady, jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Czyli w przypadku opisanym w pytaniu nastąpiło proste przyjęcie spadku wskutek braku jakiegokolwiek oświadczenia w ustawowym 6-miesięcznym terminie.

Jednak zgodnie z art. 6 ust. 4 upsd jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Zobowiązanie podatkowe może nie powstać i może przedawnić się możliwość jego powstania

Zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków powstaje z doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania (jest to więc zobowiązanie, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej – ma to znaczenie w kwestii przedawnienia, o czym dalej).

Polecamy: Podatek od spadków i darowizn

Ale wcześniej podatnik, na którym ciąży obowiązek podatkowy jest obowiązany złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w drodze spadku. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Na podstawie tego zeznania urząd skarbowy wyda właśnie decyzję ustalającą wysokość podatku od spadków.

Zgodnie z art. 68 § 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2 (czyli takie jak w przypadku podatku od spadków i darowizn), nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Ale jeżeli podatnik:

1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zatem jeżeli od chwili śmierci spadkodawców (marzec 1995 r.), spadkobierca nie złożył deklaracji podatkowej w podatku od spadków i darowizn, to uznać należy, że nie powstało dotąd zobowiązanie podatkowe i nastąpiło przedawnienie możliwości powstania tego zobowiązania.

Powyższą interpretację potwierdzają niektóre orzeczenia sądów administracyjnych.

Na przykład w wyroku z dnia 4 września 2008 r.(sygn. akt II FSK 819/07) Naczelny Sąd Administracyjny, odrzucając kasację dyrektora izby skarbowej, stwierdził m.in.:

(…) zastosowanie tegoż przepisu art. 6 ust. 4, otwierającego nowy termin przedawnienia dla obowiązku podatkowego, uzależnione jest od istnienia tegoż obowiązku podatkowego, z którym związany jest obowiązek zgłoszenia darowizny w celu jej opodatkowania.
Dokonując takiej oceny sąd pierwszej instancji wskazał, że mając ją na uwadze organ podatkowy powinien ustalić moment powstania obowiązku podatkowego oraz ewentualne konsekwencje wynikające z upływu czasu co do istnienia tego obowiązku. Treść powyższego wskazania zmierza jasno do rozważenia, czy w chwili powoływania się na darowiznę przez I. i M. Knapik ich obowiązek podatkowy związany z dokonaną darowizną był już przedawniony.
Z uzasadnienia wprost i jasno wynika, że jeśli nie ma już obowiązku zgłoszenia przedmiotu podatku do opodatkowania (np. z powodu przedawnienia), to w ogóle nie można mówić o odnowieniu tego obowiązku w związku z art. 6 ust. 4 u.p.s.d.
W sprawie bezspornym jest moment powstania obowiązku podatkowego i termin przedawnienia (5 lat wynikający z art. 7 ust. 1 u.z.p.). Arytmetyka bezwzględnie zatem wskazuje, że obowiązek podatkowy przedawnił się najpóźniej wraz z upływem 1998 roku. W chwili powołania się na darowiznę tj. 2 października 2001 roku obowiązek podatkowy nie był już egzekwowalny, a więc nie mogła zadziałać dyspozycja z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, z przyczyn podanych powyżej.
Z niezrozumiałych i niewyjaśnionych powodów organ wbrew stanowisku zarówno Sądu Najwyższego jak i WSA niezmiennie twierdzi, że w chwili powołania się na darowiznę przez I. i M. K. na nowo powstał obowiązek podatkowy i powstała nowa możliwość wydania decyzji wymiarowej, która to możliwość trwała przez kolejnych 5 lat od dnia powołania się na darowiznę (str. 3 decyzji akapit 2).
Stanowisko organu podatkowego jest zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego błędne także w świetle przytoczonej przez ten organ w skardze kasacyjnej fragmentu glosy prof. B. Brzezińskiego. W zacytowanej glosie glosator wprost i czytelnie parafrazuje uchwałę SN w słowach: "aby obowiązek podatkowy w wyniku powołania się na darowiznę mógł biec na nowo (rozpocząć się ponownie) to nie może nastąpić jego przedawnienie, wówczas brak podstaw do ponownego powstania obowiązku podatkowego". Wg przytoczonego stanowiska prof. Brzezińskiego skutkiem powołania się na darowiznę (wg art. 6 ust. 4 u.p.s.d., co organ podatkowy w cytacie pominął) jest to, że od nowa płynąć zaczyna termin przedawnienia prawa do wydania decyzji wymiarowej; nie powstaje żaden nowy obowiązek podatkowy w rozumieniu przepisów prawa materialnego, ale może być realizowany obowiązek, który powstał wcześniej.

Zaprezentowany pogląd jest jasny, zrozumiały i brak jest racjonalnego uzasadnienia dlaczego organ podatkowy przytacza go dla zaprezentowania swojego stanowiska, diametralnie odmiennego, od tego wynikającego z glosy i glosowanego orzeczenia.

W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy stwierdził, że w wyniku czynności procesowej (powołanie się na darowiznę przed organem podatkowym), rozpoczyna się na nowo obowiązek podatkowy dotyczący darowizny w tym tylko sensie, że od nowa zaczyna biec termin przedawnienia.
Dalej sąd klarownie przyrównał instytucję z art. 6 ust. 4 u.p.s.d. do cywilistycznej instytucji przerwania biegu przedawnienia, która jak powszechnie wiadomo ma zastosowanie wyłącznie do zobowiązań nieprzedawnionych. Brak zrozumienia powyższego przez organ podatkowy zapewne wynika z braku zrozumienia dla analizy systemowej, której dokonuje w cytowanej uchwale Sąd Najwyższy. Dla wykładni art. 6 ust. 4 bowiem konieczne jest odwołanie się do instytucji przedawnienia obowiązku podatkowego i konsekwencji jakie za sobą niesie.(…)

Ostatnio również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 6 marca 2009 r. (sygn. akt I SA/Łd 1352/08) stwierdził m.in.:

Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 powoływanej ustawy pierwotnie obowiązek podatkowy z tytułu dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Otwarcie spadku nastąpiło w dniu 24 lutego 1998 r. Zachodzi więc nie rozważona przez organy podatkowe możliwość, że od końca roku kalendarzowego, w którym powstał pierwotny obowiązek podatkowy do uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie praw do spadku upłynęło ponad 5 lat. Upływ terminu przedawnienia powoduje utratę prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość takiego zobowiązania.

Jak trafnie podnosi się w doktrynie regulację art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn należy traktować jako swoiste odnowienie obowiązku podatkowego, które w istocie zmierza do przerwania biegu przedawnienia. Nie może jednak powodować powstania obowiązku podatkowego ponownie w przypadku, gdy od dnia powstania obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust.1 upłynął już okres przedawnienia (C. Pieńkosz, Przedawnienie w podatku od spadków darowizn, Doradztwo Podatkowe nr 11 z 2003r).

Polecamy: Postępowanie podatkowe

Przyjęcie powyższego poglądu oznacza konieczność badania przez organ podatkowy, czy nastąpiło przedawnienie prawa do wymiaru podatku.

Sądowi w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę znane jest wprawdzie stanowisko odmienne, zaprezentowane w wyroku NSA z dnia 8 sierpnia 2007 r. w sprawie o sygn. akt II FSK 921/06, w którym sąd powołując się na wyniki wykładni funkcjonalnej i celowościowej dochodzi do odmiennych, niekorzystnych dla podatnika wniosków. Jednak sąd I instancji w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę nie podziela poglądu zaprezentowanego w cytowanym wyżej orzeczeniu, gdyż jego przyjęcie oznaczałoby pozbawienie podatnika możliwości skorzystania z instytucji przedawnienia.


Jednak organy podatkowe uważają inaczej. Powołują się na wyżej cytowanym art. 6 ust. 4 ustawy o spadkach i darowiznach. Ich zdaniem przepis ten znajduje zastosowanie nawet w takich sytuacjach jak opisana przez Pana w pytaniu. Zdaniem fiskusa zobowiązanie podatkowe może powstać niezależnie od tego, kiedy doszło nabycia praw lub rzeczy w drodze darowizny.

Dlatego sytuacja podatnika nie jest w podobnych sprawach wesoła. Nie jest łatwo sprzeciwić się organom podatkowym a oczekiwanie na zawsze niepewny wyrok sądu administracyjnego nigdy nie jest krótkie. Jednak wydaje się, że więcej racji w opisywanej kwestii mają te sądy, które w cytowanych wyżej orzeczeniach opowiadały się za przedawnieniem możliwości powstania zobowiązań podatkowych w podobnych sytuacjach.

Paweł Huczko

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Będzie nowelizacja Ordynacji podatkowej. Ministerstwo pracuje nad projektem. Podatnicy zyskają.

    Oprocentowanie nadpłaty, powstałej w wyniku orzeczenia TSUE będzie przysługiwać za cały okres, aż do jej zwrotu. Podobnie będzie z nadpłatami powstałymi wskutek wyroków TK.

    Stawki VAT 2024 - zmiany w stawkach obniżonych od 1 kwietnia

    Stawki VAT od 1 kwietnia 2024 roku ulegną zmianie. Pojawi się nowa lista towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku do wysokości 8 proc. Stawka obniżona obejmie m.in. usługi kosmetyczne, manicure i pedicure.

    Fundacja rodzinna - podatkowe konsekwencje zbycia udziałów

    Otaczające nas środowisko prawno-ekonomiczne dynamiczne oddziałuje na wszystkich, dlatego wśród pojawiających się pytań coraz częstszymi są te odnoszące się do fundacji rodzinnej, która zapewnia kuszące preferencje podatkowe.

    Składka zdrowotna 2024. Min. Leszczyna: będą zmiany ale powrót do zasad sprzed Polskiego Ładu zbyt kosztowny

    Jeszcze w bieżącym tygodniu minister zdrowia razem z ministrem finansów przedstawią premierowi Tuskowi propozycje zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Taką informację przekazała 18 marca 2024 r. minister zdrowia Izabela Leszczyna.

    Zmiany w akcyzie od 2025 roku - opodatkowanie saszetek nikotynowych

    Ministerstwo Finansów chce zmienić od 2025 roku przepisy ustawy o podatku akcyzowym w zakresie saszetek nikotynowych. W komunikacie z 18 marca 2024 r. MF przedstawiło propozycje zmian. Resort zaprasza zainteresowanych tymi zmianami na spotkanie w celu uzgodnienia treści tej nowelizacji.

    "Nie stać nas na cztery dni pracy". Jednak skrócenie czasu pracy może ograniczyć zwolnienia

    "Skrócenie czasu pracy, np. do czterech dni w tygodniu nie zostanie zrównoważone przez wzrost zatrudnienia. Produkcja krajowa zmniejszy się, a wraz z nią zmniejszą się dochody ludności" – mówi Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

    Wymiana walut w firmie. Jak to robić z korzyścią dla biznesu?

    Wymiana walut? Pierwsze skojarzenia to zagraniczne wakacje czy kredyt we frankach. Patrząc jednak na oficjalne statystyki wymiany handlowej to firmy operują dziś w wielu walutach. Tym bardziej, że coraz więcej firm prowadzi ekspansję zagraniczną, wychodząc na nowe rynki.

    Zmiany w rachunkowości od 2025 roku. Oprócz JPK KR (księgi rachunkowe) będzie JPK ST (środki trwałe)

    Od 1 stycznia 2025 roku podatnicy objęci podatkiem CIT (osoby prawne) będą mieli obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i wysyłania ich w tej formie do urzędu skarbowego (tzw. JPK CIT). Aktualnie Ministerstwo Finansów konsultuje struktury logiczne pliku JPK_KR_PD oraz pliku  JPK_ST, a także przygotowuje zmianę projektu rozporządzenia wykonawczego w sprawie dodatkowych danych dołączanych do przekazywanych ksiąg.

    Inflacja 2024. Skokowy wzrost w kwietniu poza górną granicę celu inflacyjnego. Prognoza eksperta

    W marcu 2024 r. inflacja będzie najniższa w całym roku. A już w kwietniu nastąpi skokowy wzrost inflacji, która znajdzie się poza górną granicą celu. Taką prognozę przedstawił ekspert Konfederacji Lewiatan, Mariusz Zielonka. 

    Obligacje skarbowe 2024. Drastyczna obniżka oprocentowania od marca i kwietnia

    Inflacja w Polsce obniża się tak szybko, że jeszcze rok temu wydawało się to niemal nieprawdopodobne. Większość osób to cieszy, ale nie wszystkich. Hamująca inflacja to informacja, która może rozsierdzić osoby posiadające w portfelu detaliczne obligacje skarbowe. W skrajnym przypadku kwietniowa aktualizacja oprocentowania może doprowadzić do spadku stawki z prawie 20% do niewiele ponad 4%. 

    REKLAMA