Kierownictwo polega na wydawaniu decyzji związanych przede wszystkim z rozpoczęciem, prowadzeniem, zmianą, zakończeniem realizacji przestępstwa. Adresatem tych decyzji jest ten, kto bezpośrednio wykonuje określone czynności.
Sprawstwo polecające
Kolejnym przykładem tego, kiedy można być pociągniętym do odpowiedzialności karnej samemu, nie wykonując działań będących przestępstwem, jest sytuacja sprawstwa polecającego. Opiera się ono na wydaniu polecenia popełnienia przestępstwa osobie, która faktycznie dokonuje czynności zabronionej przez prawo.
reklama
reklama
Jednak pomiędzy nią a tym, kto wydaje to polecenie, musi istnieć stosunek zależności. Jest on rozumiany szeroko, co oznacza, że zależność ta nie musi wiązać się z jakimś stosunkiem, podległością formalną. Wystarczy aby faktycznie dana osoba była podległa temu, kto poleca wykonanie przestępstwa.
Co więcej, samo polecenie może być wydane w dowolnej formie zrozumiałej dla odbiorcy.
Osoba, która wydaje polecenie, poniesie odpowiedzialność dopiero z momentem dokonania zabronionego czynu. W sytuacji, kiedy będzie miało miejsce samo usiłowanie, polecający odpowie jak za usiłowania. Natomiast jeżeli do usiłowania nie dojdzie lub usiłowanie nie jest karalne, polecający uniknie negatywnych konsekwencji prawnych.
W prawie karnym wyróżnia się także inne formy uczestnictwa w popełnieniu przestępstwa. Są nimi podżeganie, pomocnictwo oraz prowokacja. W prawie karnym skarbowym formy te są karalne, ale tylko w odniesieniu do przestępstw. Zatem jeżeli ktoś np. pomaga w popełnieniu wykroczenia nie będzie ponosił odpowiedzialności karnej.
Odpowiedzialność współsprawców
Każdy ze współsprawców, biorących udział w przestępstwie odpowiada indywidualnie za swoje własne działania. Oznacza to, że jeżeli zajdą warunki o charakterze osobistym, na podstawie których będzie można zaostrzyć, złagodzić lub w ogóle wyłączyć odpowiedzialność karną współsprawcy, to nie będzie można odnieść i zastosować ich wobec pozostałych uczestników przestępstwa.
Polecamy: Jak rozliczać koszty w czasie
Polecamy: Czy obiad z kontrahentem w restauracji to reprezentacja, czy koszt uzyskania przychodu
Do takich okoliczności zalicza się m.in. nieletniość sprawcy, jego stan psychiczny wyłączający świadome działanie, uprzednia karalność. Okoliczność ta nie możne jednak stanowić tzw. znamienia czynu zabronionego, czyli jednej z cech zachowania opisanej w ustawie karnej charakteryzującej dane przestępstwo (np. wysoka szkodliwość społeczna czynu, jego bezprawność).