Czy pośrednicy zajmujący się eksportem mają prawo do zwrotu akcyzy

Z literalnego brzmienia przepisów rozporządzenia wykonawczego do ustawy o akcyzie wynika, że zwrot przysługuje wyłącznie podatnikowi akcyzy. Jednak jest to sprzeczne z samą ustawą i dyrektywami europejskimi. Dlatego też pojawiają się już pierwsze wyroki sądów krajowych, z których orzecznictwa wynika, że podmiot, który wyeksportował wyroby akcyzowe zharmonizowane, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju, jest uprawniony do otrzymania zwrotu podatku akcyzowego z tytułu dokonanego eksportu. Nie zawężają one kręgu uprawnionych podmiotów do podatników akcyzy. Uznają, że prawo do zwrotu mają również pośrednicy.

W przypadku eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych zwrot akcyzy zapłaconej na terytorium kraju przysługuje podatnikowi, który:

• dokonał zapłaty akcyzy za wyroby akcyzowe zharmonizowane na terytorium kraju;

• dokonał eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych z zapłaconą akcyzą;

• posiada dokument odprawy celnej SAD potwierdzający wywóz wyrobów z terytorium kraju poza obszar celny Wspólnoty Europejskiej.

Zwrot akcyzy zapłaconej na terytorium kraju następuje na pisemny wniosek podatnika, składany do właściwego naczelnika urzędu celnego, w ciągu roku od dnia dokonania eksportu. Do wniosku dołącza się w szczególności:

• dokumenty potwierdzające zapłatę akcyzy na terytorium kraju;

• dokument SAD potwierdzony przez graniczny urząd celny;

• faktury i inne dokumenty potwierdzające dokonanie eksportu.

Kwota wnioskowanego zwrotu akcyzy nie może być niższa niż kwota stanowiąca równowartość w złotych 100 euro, według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP z dnia składania wniosku.

Zwrot akcyzy od wyrobów akcyzowych zharmonizowanych jest dokonywany w złotych polskich na rachunek bankowy podatnika wskazany we wniosku o zwrot akcyzy. W przypadku gdy zwrot akcyzy jest dokonywany na rachunek podatnika mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania, albo miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w państwie członkowskim, koszty związane z dokonaniem tego zwrotu ponosi podatnik.

Właściwy naczelnik urzędu celnego wydaje decyzję o wysokości uznanej kwoty zwrotu akcyzy w eksporcie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych i dokonuje zwrotu tej kwoty w terminie 30 dni od dnia złożenia, wraz z załączonymi dokumentami, wniosku o zwrot akcyzy.

 

Z przepisu art. 60. ustawy o akcyzie wynika natomiast, że podmiotowi, który dostarczył wyroby akcyzowe zharmonizowane na terytorium państwa członkowskiego, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju, przysługuje zwrot akcyzy. Jej zwrot następuje na wniosek podmiotu. Zwrot przysługuje również w przypadku eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju.

Zwrotowi nie podlega akcyza od dostaw wewnątrzwspólnotowych i eksportu wyrobów oznaczonych znakami akcyzy.

 

Rozważany problem dotyczy niedoprecyzowania przez ustawodawcę zapisu w rozporządzeniu wykonawczym. Otóż, w przepisie § 5 ustawodawca wskazuje, iż prawo do zwrotu akcyzy zapłaconej w Polsce z tytułu wyeksportowanych następnie towarów akcyzowych zharmonizowanych mają podatnicy, a nie podmioty. W ten sposób zawężony został krąg uprawnionych do wystąpienia o zwrot zapłaconej na terytorium kraju akcyzy tylko do podatników. Natomiast prawo to powinno przysługiwać również innym spełniającym warunki do otrzymania zwrotu, tj. m.in. pośrednikom.

Dochodzi w tym momencie do sytuacji, że zwrotu z tytułu eksportu nie otrzymają producenci wyrobów, gdyż tak naprawdę nie eksportują. Robi to za nich pośrednik, któremu sprzedają wyroby, ale on również nie otrzyma zwrotu, ponieważ nie jest podatnikiem podatku akcyzowego.

Dzięki wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie można mieć nadzieję na przełom, że w takich sytuacjach urzędy celne zaczną zwracać akcyzę również pośrednikom.

W wyroku z 7 lipca 2006 r., sygn. akt III SA/Wa 1457/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekał bowiem, że podmiot, a zatem również pośrednik, który wyeksportował wyroby akcyzowe zharmonizowane, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju, jest uprawniony do otrzymania zwrotu podatku akcyzowego z tytułu dokonanego eksportu.

Sąd przyznał, iż zwrot akcyzy przysługuje podmiotowi, który dokonał eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych. W świetle takiej regulacji ustawy „dokonane w rozporządzeniu zawężenie kręgu podmiotów uprawnionych do skorzystania z tej formy ulgi podatkowej do kategorii podatnika podatku akcyzowego było sprzeczne z powyższymi przepisami ustawy, a także z art. 217 Konstytucji RP, a zatem nie może stanowić podstawy odmowy zwrotu podatku”.

Zwrot akcyzy następuje na wniosek podmiotu, który dostarczył wyroby akcyzowe na terytorium państwa członkowskiego, a nie tylko podatnika akcyzy. Oznacza to, iż w przypadku eksportu zwrot ten przysługuje podmiotowi, który dostarczył wyroby akcyzowe na terytorium państwa trzeciego, a więc eksporterowi tych wyrobów. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał więc, że zakres podmiotowy, czyli wskazanie kręgu osób, którym przysługuje prawo do zwrotu akcyzy, i to w przypadku zarówno dostawy wewnątrzwspólnotowej, jak i eksportu, ustawodawca zawarł odpowiednio w ust. 1 i ust. 2 art. 60.

Sąd jednocześnie uznał, iż określając w § 5 rozporządzenia w sprawie zwrotu akcyzy podmioty, którym przysługuje ten zwrot, Minister Finansów przekroczył przekazany mu w art. 60 ust. 5 ustawy o akcyzie zakres spraw do uregulowania w drodze rozporządzenia. Minister Finansów nie był upoważniony do dokonywania w rozporządzeniu jakiejkolwiek modyfikacji kręgu podmiotowego osób uprawnionych do otrzymania zwrotu akcyzy w przypadku eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w stosunku do zakresu podmiotowego określonego w ustawie.

Ponadto w uzasadnieniu wyroku czytamy, iż § 5 rozporządzenia w sprawie zwrotu akcyzy w zakresie, w jakim przepis ten zawęża krąg podmiotów uprawnionych do zwrotu podatku akcyzowego z tytułu eksportu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych do kategorii podatników podatku akcyzowego, którzy dokonali zapłaty akcyzy na terytorium kraju, i tym samym wyłącza z tego kręgu eksporterów tych wyrobów, niebędących jednocześnie tymi podatnikami, jest sprzeczny z art. 60 ust. 2 w związku z art. 60 ust. 1 uopa, a tym samym narusza również art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP.