REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wewnętrzne kontrole biznesowe jako sposób na wykazanie należytej staranności w VAT

Bogdan Zatorski
Bogdan Zatorski
Ekspert SAGE
Wewnętrzne kontrole biznesowe jako sposób na wykazanie należytej staranności w VAT /Fot. Fotolia
Wewnętrzne kontrole biznesowe jako sposób na wykazanie należytej staranności w VAT /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Ministerstwo Finansów rozpoczęło prace nad przygotowaniem listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych. Ich spełnienie w momencie zawierania transakcji skutkowałoby brakiem podstaw do kwestionowania prawa do odliczenia VAT. Tymczasem skutecznym narzędziem do eliminowania niebezpiecznych transakcji są dobrowolne wewnętrzne kontrole biznesowe.

Autopromocja

Udowadnianie dobrej woli

Ministerstwo Finansów[1] zaprosiło wszystkich przedsiębiorców do udziału w konsultacjach. Mają one doprowadzić do wypracowania wzorców należytej staranności[2], które będą służyć firmom w ochronie biznesu przed ryzykownymi podatkowo transakcjami. O „należytej staranności” mówimy w kontekście rozważnego sposobu postępowania i prowadzenia dokumentacji gospodarczej – kluczowej dla firm, ponieważ podlegającej sprawdzaniu przez fiskusa w procesie e-kontroli.

Uszczelnianie systemu podatkowego

Podatkiem, z którym wiąże się aktualnie powszechne ryzyko błędnych rozliczeń jest niewątpliwie podatek VAT. Z jednej strony, ze względu na przepisy specyficzne dla wspólnego rynku wymiany towarów i usług obowiązujące w UE, VAT jest wdzięcznym polem do przestępstw podatkowych realizowanych przez wyspecjalizowane międzynarodowe grupy przestępcze. Z drugiej zaś strony, podatek ten stanowi najważniejsze źródło wpływów budżetowych. Szacunki PwC wskazują, że oszustwa podatkowe związane z VAT ograniczyły wpływy budżetowe o 42 miliardy złotych w 2015 roku[3]. Państwo podjęło walkę z tym bardzo niebezpiecznym zjawiskiem wprowadzając nowe obowiązki informacyjne, tj. w połowie 2016 roku Jednolity Plik Kontrolny, od stycznia 2017 roku zaostrzenie przepisów podatkowych oraz w marcu 2017 roku kodeksu karnego. W konsekwencji wpływy budżetowe z podatków wyraźnie wzrosły, a Ministerstwo Finansów zapowiada kolejne, uszczelniające zmiany w przepisach. Planowane jest wprowadzenie podzielonej płatności (split payments), gdzie przedsiębiorca otrzymuje zapłatę za sprzedaż rozdzieloną na dwa osobne rachunki bankowe. Kwotę główną otrzyma na rachunek podstawowy, a VAT na wydzielony rachunek o organicznej możliwości dysponowania. Planowane jest również wprowadzenie kas fiskalnych zdalnie, za pośrednictwem Internetu przekazujących dane do MF.

Przedsiębiorco – udowodnij

Wszystkie te już zrealizowane i planowane działania wskazują jednoznacznie na ogromną determinację MF w dążeniu do „uszczelnienia” systemu podatkowego.
Z założenia to przedsiębiorcy jako tacy są tą grupą, która podejrzewana jest o świadome zaniżanie podatków albo o tolerowanie takich praktyk u innych przedsiębiorców. Z tego wynika prosty wniosek, zapewne każda firma ma coś na podatkowym „sumieniu”, a jeżeli jest inaczej to po stronie przedsiębiorcy leży obowiązek udowodnienia, że działa w dobrej wierze i płaci właściwie obliczone podatki.

Takie podejście jest w jawnej sprzeczności ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). W słynnym wyroku z 2012 roku[4] Trybunał wyraził pogląd, że to organy państwa członkowskiego powinny wykazać świadome działanie podatnika VAT w celu zaniżenia podatku, względnie zgodę na takie działanie realizowane przez jego kontrahentów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Dopiero gdy służby skarbowe udowodnią podatnikowi brak dochowania należytej staranności o bezpieczne i zgodne z prawem przeprowadzenie transakcji, można odmówić odliczenia podatku VAT. Wydaje się zatem, że sprawa jest prosta, a przedsiębiorcy mogą czuć się bezpieczni.

Przerzucanie obowiązku służb skarbowych na biznes

W praktyce służby skarbowe nie tylko w Polsce, ale również w innych krajach UE dążą do uzależniania prawa do odliczenia VAT z faktur zakupu od wykonania dodatkowych czynności kontrolnych, np. od zweryfikowania, czy dostawca jest czynnym podatnikiem VAT.

Lista takich czynności kontrolnych, które może podjąć firma nie jest zapisana w przepisach podatkowych. Ministerstwo Finansów odpowiadając na wielokrotnie zgłaszaną przez przedsiębiorców potrzebę np. przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców[5], rozpoczęło pracę, aby taką listę przygotować zapraszając do konsultacji. To bardzo dobra inicjatywa, warto podzielić się doświadczeniem z Ministerstwem Finansów.

__________________

[1] w komunikacie z 30 czerwca br.

[2]https://ksiegowosc-budzetowa.infor.pl/wiadomosci/759377,Nalezyta-starannosc-w-VAT-konsultacje.html

[3] https://www.pwc.pl/pl/pdf/luka-vat-pwc-wrzesien-2015.pdf

[4] Orzeczenie ETS z 21 czerwca 2012 r. sprawy połączone C-80/11 Mahageben kft oraz C-142/11 Peter David - Węgry

[5] http://new.zpp.net.pl/upload/orwfyg_21.06.2017RaportZPPVATkluczowyproblempolskiegosystemupodatkowego.pdf


Lista – rozwiązanie tymczasowe

Należy jednak pamiętać o tym, że nawet gdy już powstanie taka lista, to nigdy nie będzie ona kompletna. Życie gospodarcze jest bowiem bardzo bogate i nieustannie się zmienia. Powstają nowe pomysły i modele biznesowe. Przestępcy również będą zmieniać metody działania, narażając uczciwy biznes kierujący się należytą starannością, na ryzyko utraty VAT i dotkliwe kary z utratą majątku w myśl rozszerzonej konfiskaty włącznie.

Istniejące prawo podpowiada skuteczniejsze rozwiązanie

W obecnym ustawodawstwie funkcjonuje konkretny przepis, a dokładnie art. 106 m Ustawy o VAT, do którego można się odwołać, przygotowując w firmie rozwiązanie znacznie ułatwiające udowodnienie dobrej woli, a wykraczające poza należytą staranność. Nie chodzi bowiem jedynie o kontrolę cech formalnych. Artykuł 106 m zobowiązuje podatników do wprowadzenia w przedsiębiorstwie „dowolnych kontroli biznesowych”. Słowo „dowolnych” jest tutaj kluczowe i oznacza, że kontrole nie mogą być narzucone z zewnątrz, a przeciwnie mają wynikać z potrzeb wewnętrznych i kontekstu biznesowego firmy.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Trzeba również pamiętać, że wprowadzone już przepisy uszczelniające system VAT będą egzekwowane w przyszłości. Czy za kilka lat uczciwy przedsiębiorca i zatrudnieni w firmie pracownicy będą pamiętali przebieg i losy transakcji udokumentowanej na przykład fakturą nr „x” z dnia 14 marca 2017 r., gdy będą zeznawać np. przed sądem w sytuacji uwikłania w karuzelę VAT? Wewnętrzne kontrole biznesowe powinny zatem dokumentować przebieg transakcji.

Rozpoznanie ryzyka podatkowego oznacza wyeliminowanie niebezpiecznych transakcji

Kontrole biznesowe mają być ściśle dostosowane do potrzeby zabezpieczenia przed ryzykiem podatkowym rozpoznanym w konkretnej organizacji. Mają także stanowić pewien spójny system, będący połączeniem procedur wewnętrznych oraz narzędzi informatycznych je realizujących. Celem tego systemu jest wyłapywanie
i wyeliminowanie niebezpiecznych podatkowo transakcji. Narzędzia informatyczne są tu o tyle istotne, że bez nich, wykonanie procedur kontrolnych może okazać się kosztowne albo wręcz niewykonalne.

Kluczowe dla wykazania się dobrą wolą nie jest jednak sprawdzenie konkretnej faktury, a bardziej wykazanie, że w przedsiębiorstwie rozpoznano zagrożenia
i zbudowano system wewnętrznych kontroli biznesowych. Więcej, że zrobiono to we właściwym czasie jeszcze zanim przedsiębiorca mógł paść ofiarą przestępców wciągających w przestępczą działalność, weryfikacja transakcji po fakcie nie przekona służb.

Elementy wewnętrznych kontroli biznesowych

Przykładem może być sprawdzenie statusu podatnika VAT – istnieje możliwość ręcznego sprawdzania każdego kontrahenta na stronie www udostępnionej przez Ministerstwo Finansów, ale zdecydowanie wygodniej użyć do tych celów odpowiedniego oprogramowania finansowo-księgowego. Sprawdzenie statusu podatnika VAT to jednak kolejny etap.

Warto zacząć od weryfikacji danych kontrahenta w urzędowych rejestrach np. w CEDG, od sprawdzenia, czy reprezentant firmy jest odpowiednio umocowany. Wskazane jest także sprawdzenie historii współpracy w tym terminowości realizacji dostaw i płatności. Istotny jest także sposób dostarczenia faktury w formie elektronicznej i nie mówimy tu o przesyłaniu czy odbieraniu faktur za pomocą poczty elektronicznej. Dopiero dedykowane portale – rozwiązania do wymiany dokumentów elektronicznych są bezpiecznym i dokumentującym obieg ”dowodów” sposobem.  Kolejnym elementem może być realizowane w systemie elektronicznego obiegu dokumentów właśnie, obowiązkowe weryfikowanie zgodności faktury z zamówieniem, czy dowodami magazynowymi na przyjęcie dostawy opisywanej przez fakturę.

Całość wdrożenia kontroli biznesowej powinna opisywać kompletny proces obrotu dokumentami w obsłudze sprzedaży oraz zakupu, w kontekście zidentyfikowanych dla danej firmy ryzyk – będą one nieco inne dla konkretnych branż i ze względu na charakter wykonywanej działalności.

Podsumowując, zachęcamy do udziału w ogłoszonych przez MF konsultacjach. Aktualna, oficjalna i kompletna lista kryteriów „zachowania należytej staranności” zwiększy bezpieczeństwo rozliczeń podatkowych. Nie zapominajmy jednak o profilaktyce. Wdrożenie systemu wewnętrznych kontroli biznesowych to prawdopodobnie najbardziej efektywny sposób zabezpieczenia się przed ryzykiem wynikającym z zaostrzenia przepisów podatkowych.

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA