REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zamknięcie ksiąg rachunkowych

REKLAMA

Jak wyceniać różnice kursowe? W jaki sposób ująć nie wniesione dopłaty wspólników ? Jak prezentować należności dochodzone na drodze sądowej ? Które jednostki muszą wykazać podatek odroczony? Kto podpisuje sprawozdanie finansowe?

SPIS TREŚCI

PORADY PRAWNE




Podstawowe etapy zamknięcia ksiąg
 
Zamknięcie ksiąg składa się z kilku podstawowych etapów. Są to czynności wstępne – przygotowawcze, czynności przedbilansowe, czynności bilansowe oraz czynności pobilansowe. Każdy z tych etapów jest ważny. Nie tylko same czynności bilansowe, ale i wszystkie pozostałe mają istotne znaczenie dla jednostki. Wszystkie bowiem zmierzają do jednego celu – jasnego odzwierciedlenia sytuacji majątkowej i finansowej, sporządzenia analizy finansowej na podstawie uzyskanych danych i podjęcie odpowiednich decyzji zarządczych.
Podmioty prowadzące księgi rachunkowe mają obowiązek zamknięcia tych ksiąg i sporządzenia na ich podstawie sprawozdania finansowego, którego celem jest prawidłowe, rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej, a także wyniku finansowego jednostki. Aby cel ten dobrze wypełnić, księgowi muszą się dobrze przygotować do tego zadania. W tym roku po raz pierwszy część jednostek zobowiązanych jest do sporządzenia swojego sprawozdania skonsolidowanego według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Niektóre podmioty zdecydowały także o sporządzeniu jednostkowych sprawozdań finansowych według tych standardów.
 
Jak wyceniać różnice kursowe
 
Na początku warto przypomnieć kilka istotnych zmian, na które trzeba zwrócić uwagę. Obowiązują one już drugi rok, ale niektórych jednostek rok temu mogły nie dotyczyć. Nastąpił powrót do wyceny aktywów i pasywów w walutach obcych według kursu średniego NBP. W art. 30 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) zapisano, iż nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się w walutach obcych składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych – wycenia się po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ustalonego na dzień wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
 
W jaki sposób ująć nie wniesione dopłaty wspólników
 
Warto też przypomnieć, że po raz drugi stosujemy nowe zasady odnoszące się do ujęcia dopłat wspólników. Przepis ten stanowi, iż w razie podjęcia uchwały wspólników spółki z o.o. określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz nie wniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna).
 
Które jednostki muszą wykazać podatek odroczony
 
 

Kto musi sporządzić sprawozdanie
 
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, jednostki prowadzące i zamierzające kontynuować działalność gospodarczą zobowiązane są sporządzić na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych (w szczególności na dzień kończący rok obrotowy) roczne sprawozdanie finansowe za rok obrotowy. W związku z tym obowiązkiem może powstać kilka wątpliwości. Na prace organizacyjne związane z zamknięciem ksiąg rachunkowych składa się wiele etapów, np. inwentaryzacja i wycena. W zakresie inwentaryzacji może zrodzić się pytanie, czy trzeba przeprowadzić inwentaryzację kapitałów własnych?
Według znowelizowanej ustawy o rachunkowości istnieje obowiązek inwentaryzacji wszystkich składników aktywów i pasywów jednostki. Zapis ten wynika z art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy, gdzie mówi się o obowiązku inwentaryzacji pozostałych aktywów i pasywów niewymienionych w pkt 1 i 2 tego artykułu. Wynika z tego również obowiązek inwentaryzacji kapitałów własnych. Inwentaryzacja ta odbywa się drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji realnej wartości tych składników. W przypadku pozycji bilansowej „kapitały własne” trudno mówić o utracie wartości, jednak powinno mieć miejsce porównanie danych z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami.
Protokół z inwentaryzacji kapitałów własnych stanowi jej integralną część sporządzoną zgodnie z wymogami art. 26 i 27 ustawy.
 
Czy zawsze trzeba potwierdzić salda należności
 
Może powstać wątpliwość i pojawić się pytanie, czy obowiązkiem bezwzględnym jest uzyskanie potwierdzeń sald należności, np. w przypadku gdy klientami firmy są markety z całej Polski i kiedy wydaje się to technicznie niemożliwe.
 
Jaki jest zakres rocznego sprawozdania finansowego
 
Sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Równolegle sprawozdanie może oczywiście zawierać dane wyrażone w walucie obcej i języku obcym. Przyjmując założenie, że jednostka będzie w dającej się przewidzieć przyszłości kontynuowała działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, wycena bilansowa składników aktywów i pasywów powinna być dokonana zgodnie z art. 28 ustawy o rachunkowości. Natomiast w każdym innym przypadku wycena aktywów jednostki powinna odbyć się na dzień bilansowy zgodnie z art. 29 ustawy o rachunkowości, po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości aktywów.
Podstawowy zakres sprawozdania finansowego dla mniejszych jednostek obejmuje:
• wprowadzenie do sprawozdania,
bilans,
• rachunek zysków i strat,
• dodatkowe informacji i objaśnienia.
Przypomnijmy, że zakres sprawozdania finansowego uległ zmianie od 1 stycznia 2002 r. Informacja dodatkowa została rozbita na dwa elementy: wprowadzenie do sprawozdania finansowego i dodatkowe informacje i objaśnienia. Wymienione wyżej elementy sprawozdania finansowego, w tym bilans, obowiązkowe są dla wszystkich podmiotów mających obowiązek prowadzących księgi rachunkowe.
Sprawozdanie finansowe jednostek zobowiązanych do corocznego badania sprawozdań przez biegłych rewidentów obejmuje dodatkowo:
• zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,
• rachunek przepływów pieniężnych (sporządzony według metody bezpośredniej lub pośredniej).
 

Kto składa sprawozdanie z działalności
 
Oprócz wymienionych wcześniej elementów sprawozdania finansowego, niektóre jednostki powinny dodatkowo sporządzać sprawozdanie z działalności jednostki. Zgodnie z art. 49 znowelizowanej ustawy o rachunkowości, obowiązek ten dotyczy:
• spółek kapitałowych,
• towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
• spółdzielni,
• przedsiębiorstw państwowych.
 
Jakie etapy prac można wyróżnić
 
Zamknięcie ksiąg składa się z kilku podstawowych etapów. Są to:
• czynności wstępne – przygotowawcze,
• czynności przedbilansowe,
• czynności bilansowe,
• czynności pobilansowe.
Do pierwszej grupy czynności należy zaliczyć przede wszystkim skompletowanie wiążących przepisów i innych materiałów interpretacyjnych (opracowań, komentarzy, poradników itp.). Następnie wskazać należy na potrzebę weryfikacji metod wyceny aktywów i pasywów oraz metod ustalania wyniku finansowego. Weryfikacji powinien podlegać również zakładowy plan kont i system przetwarzania danych (system informatyczny) oraz system ochrony danych i ich zbiorów.. Do tej grupy czynności należeć powinna także weryfikacja bilansu otwarcia.
Do drugiej grupy czynności zaliczyć należy wtórną kontrolę zaksięgowanych dowodów oraz sprawdzenie poprawności dekretacji na dowodach i poprawności księgowań. Następnie do tej grupy zaliczyć trzeba dokonanie analizy kont pod kątem obrotów i sald, przeprowadzenie inwentaryzacji rocznej aktywów i pasywów, uzgodnienie i potwierdzenie sald z dłużnikami i wierzycielami jednostki oraz dokonanie rozliczeń poinwentaryzacyjnych z wyceną i ustaleniem różnic. Do tej grupy należy też zaksięgowanie różnic inwentaryzacyjnych oraz wszelkich korekt ustalonych w czasie czynności przedbilansowych.
Do czynności bilansowych zaliczymy z kolei sporządzenie zestawienia obrotów i sald, przeprowadzenie bilansowej wyceny aktywów i pasywów, dokonanie uzgodnień między syntetyką i analityką, wprowadzenie do ksiąg ostatnich korekt i przeksięgowań bilansowych. Następnie niezbędne jest ponowne sporządzenie zestawienia obrotów i sald po ostatnich księgowaniach oraz wstępne zamknięcie ksiąg rachunkowych. Kolejną czynnością należącą do czynności bilansowych jest wstępne sporządzenie tzw. roboczej wersji rachunku zysków i strat oraz roboczej wersji bilansu (z wykazaniem danych porównawczych). Kolejne czynności to sporządzenie wszystkich załączników do bilansu rocznego oraz sporządzenie pozostałych części sprawozdania finansowego w wersji roboczej. Następnie należy dokonać weryfikacji sprawdzającej robocze wersje arkuszy sprawozdawczych. Następnie pozostaje sporządzenie oficjalnej wersji wstępnej lub ostatecznej sprawozdania finansowego.
UWAGA
Jeżeli cena nabycia lub koszt wytworzenia każdego składnika aktywów są wyższe niż prognozowane z ich tytułu przyszłe korzyści ekonomiczne, to różnica ta stanowi utratę wartości i wymaga odpisania w ciężar wyniku finansowego.
 

Jakie dane powinno zawierać zestawienie obrotów i sald
 
Zestawienie to sporządzane jest na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca. Zestawienia tego dokonuje się na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, w formie pisemnej lub oddzielnego zapisu komputerowego. Powinno ono zawierać następujące dane:
• symbole lub nazwy kont,
• salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu sprawozdawczego,
• sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sald na koniec okresu sprawozdawczego.
Obroty tego zestawienia muszą być zgodne z obrotami dziennika lub obrotami zestawienia obrotów dzienników częściowych. Zestawienia sald wszystkich kont ksiąg pomocniczych należy sporządzić nie rzadziej niż na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Roczne zestawienie obrotów i sald księgi głównej jednostka musi sporządzić przed 85 dniem po dniu bilansowym. Zatem, jeśli dniem bilansowym jest 31 grudnia, ostatecznym terminem na sporządzenie tego zestawienia jest 26 marca następnego roku kalendarzowego.
 
Kiedy należy przeprowadzać inwentaryzację
 
Jednym z obowiązków związanych z zamknięciem roku obrotowego w jednostce jest inwentaryzacja. Nabiera ona znaczenia na przestrzeni drugiej połowy roku obrotowego. Zgodnie z treścią art. 26 i 27 ustawy o rachunkowości, czynności inwentaryzacyjne wykorzystywane są dla weryfikacji realności oraz poprawności stanów aktywów i pasywów. Zwykle związane są one z zamknięciami rocznymi i nasilają się pomiędzy 1 października a 15 stycznia następnego roku. W jednostkach, w których rok obrotowy nie pokrywa się z kalendarzowym, ustawowy okres inwentaryzacji dla większości składników rozpoczyna się trzy miesiące przed zakończeniem roku obrotowego i kończy 15 dnia następnego roku.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości, inwentaryzację należy przeprowadzić m.in. na koniec każdego roku obrotowego. Od tej zasady są wyjątki.
 
Kto podpisuje sprawozdanie finansowe
 
Jednostka musi sporządzić roczne sprawozdanie finansowe w terminie 3 miesięcy od dnia bilansowego, a następnie przedstawić je właściwym organom. Za wypełnienie tego obowiązku odpowiada kierownik jednostki. Sprawozdanie podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadnienia, które dołącza się do sprawozdania finansowego. Wszystkie te czynności muszą być wykonane do 31 marca następnego roku.
 
Które sprawozdania podlegają badaniu
 
Jeżeli jednostka spełnia kryteria określone w art. 64 ustawy o rachunkowości, ma obowiązek poddania swojego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta. Roczne sprawozdanie finansowe jednostka musi poddać badaniu do końca czerwca następnego roku kalendarzowego. W tym celu jednostka musi zawrzeć z biegłym rewidentem umowę o badanie sprawozdania finansowego.
Duże jednostki, mające obowiązek poddać sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego rewidenta, powinny mieć na uwadze jego udział w przeprowadzaniu inwentaryzacji. Wynika to z art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości, który stanowi, iż jednostka zawiera z biegłym rewidentem umowę o badanie w terminie umożliwiającym mu udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Z przepisu tego wynika więc, że w ramach badania sprawozdania finansowego biegły powinien wziąć udział w przeprowadzonej przez jednostkę inwentaryzacji składników majątku.
Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o rachunkowości, celem badania sprawozdania jest przedstawienie spółce pisemnej opinii biegłego rewidenta wraz z jego raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelne i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.
 

Kto zatwierdza sprawozdanie
 
Roczne sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, a więc termin ten upływa 30 czerwca następnego roku. Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający może nastąpić podział zysku lub pokrycie straty wyniku finansowego jednostki.
Spółki z o.o., spółki akcyjne, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych oraz spółdzielnie są obowiązane do udostępnienia swoim wspólnikom, akcjonariuszom lub członkom rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności jednostki, a jeżeli sprawozdanie podlega obowiązkowemu badaniu, także opinii wraz z raportem biegłego rewidenta – najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem wspólników, walnym zgromadzeniem akcjonariuszy lub walnym zgromadzeniem członków albo przedstawicieli członków spółdzielni. Spółki akcyjne muszą dodatkowo udostępnić swoim akcjonariuszom sprawozdanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej.
 
Kiedy należy złożyć sprawozdanie w sądzie
 
Kierownik jednostki zobowiązany jest złożyć do 15 lipca następnego roku we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinie biegłego rewidenta (jeżeli oczywiście sprawozdanie podlegało badaniu), odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku spółek kapitałowych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielni oraz przedsiębiorstw państwowych należy dołączyć sprawozdanie z działalności jednostki. Jeżeli sprawozdanie nie zostało zatwierdzone do końca czerwca, należy je złożyć w sądzie w ciągu 15 dni po tym terminie.
 
Które sprawozdania są publikowane
 
Kierownik jednostki, która miała ustawowy obowiązek poddać swoje sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego rewidenta, obowiązany jest do złożenia określonych dokumentów w celu ich publikacji w Monitorze Polskim B, a w przypadku spółdzielni w Monitorze Spółdzielczym. W skład tych dokumentów wchodzą: bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku, bądź pokryciu straty. Dokumenty te należy złożyć w terminie do 15 dni od dnia ich zatwierdzenia.
Obowiązek taki ciąży na kierowniku jednostki dominującej, sporządzającej roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej. Ostateczne zamknięcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy. Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o rachunkowości, roczne sprawozdanie jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, czyli dnia, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe.
 
Jak zweryfikować poprawność zapisów
 
Ważne jest niezwykle zweryfikowanie poprawności zapisów ewidencyjnych. Aby wykryć błędy związane ze złą kwalifikacją operacji gospodarczych na konta księgowe, należy przeanalizować księgowania na kontach analitycznych i sprawdzić, czy są one zgodne z treścią operacji gospodarczych. Należy również skontrolować, czy salda kont występują po poprawnych stronach, tzn.:
• salda końcowe kont aktywnych po stronie Wn,
• salda końcowe kont pasywnych po stronie Ma,
• salda końcowe kont kosztów po stronie Wn,
• salda końcowe kont przychodów po stronie Ma.
Należy też sprawdzić zapisy dokonane po stronie Ma kont kosztowych oraz po stronie Wn kont przychodów. Zapisy te powinny dokumentować jedynie operacje gospodarcze stanowiące wyraźną korektę kosztów bądź przychodów.
 

W jaki sposób wyceniać majątek
 
Każdy składnik majątkowy ma swoją wartość, która musi być ustalona zgodnie z obowiązującymi przepisami. Sporządzając bilans, należy mieć na uwadze zasady wynikające z art. 28 ustawy o rachunkowości. Właściwie zastosowane zasady wyceny składników majątkowych i kapitału jednostki mają niezwykle istotne znaczenie. Pozwalają one nie tylko na właściwe ustalenie wartości posiadanego przez jednostkę majątku i kapitałów, ale są podstawą do ustalenia takich wielkości, jak: wynik finansowy i podstawa opodatkowania, a więc i wysokość należnego podatku dochodowego.
Ustawa o rachunkowości obliguje jednostki do stosowania określonych zasad wyceny składników bilansu nie rzadziej niż na dzień bilansowy. Zasady te wynikają z nadrzędnych zasad rachunkowości. Aby prawidłowo wycenić poszczególne składniki aktywów i pasywów, konieczne jest zdefiniowanie terminów stosowanych przy określaniu sposobu wykazywania tych składników w bilansie. Do wyceny aktywów i pasywów stosuje się następujące kategorie cen i wartości:
• cenę nabycia,
• koszt wytworzenia,
• cenę sprzedaży netto,
• wartość godziwą.
W ustawie o rachunkowości ogólna zasada wyceny aktywów i pasywów określona została w art. 7 ust. 1. Zgodnie z tym przepisem, poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W związku z tym, w wyniku finansowym należy uwzględnić:
• zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,
• wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne,
• wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne,
• rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.
Wymienione zdarzenia należy uwzględnić także wtedy, gdy zostaną ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych.
 
Kiedy można sporządzić sprawozdanie uproszczone
 
Uproszczenie jest jednym z praw, które jednostka może, ale nie musi zastosować. Jak wynika z art. 50 ustawy o rachunkowości, jednostka może sporządzić sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej, jeżeli nie osiągnęła dwóch z trzech wielkości określonych w tym przepisie. Te wielkości to:
• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty nie więcej niż 50 osób,
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nieprzekraczające równowartości 2 000 000 euro,
• przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nieprzekraczające równowartości 4 000 000 euro.
Uproszczenie polega na wykazaniu jedynie liter i cyfr rzymskich zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy. Uproszczenia nie dotyczą banków i zakładów ubezpieczeń.
 

Które obowiązki dotyczą wszystkich jednostek
 
Może zrodzić się pytanie, czy zawsze trzeba złożyć sprawozdanie do sądu i jakie są konsekwencje niezłożenia? Czasem pojawiają się poglądy, że obowiązku takiego nie ma w przypadku sprawozdania, które nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta. Trzeba podkreślić, że każde sprawozdanie finansowe podlega złożeniu we właściwym rejestrze sądowym w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Zakres przedkładanych dokumentów określono w art. 69 ustawy. Kryterium badania sprawozdania finansowego ma wpływ tylko na obowiązek jego ogłaszania. Nie należy więc tych obowiązków mylić. Zgodnie z art. 70 ustawy o rachunkowości, brak obowiązku ogłaszania sprawozdania w Monitorze Polskim B (dla spółdzielni – w Monitorze Spółdzielczym) dotyczy tylko jednostek niepodlegających badaniu przez biegłego rewidenta.
 
Jak prezentować należności dochodzone na drodze sądowej
 
Wątpliwości może rodzić miejsce prezentacji należności skierowanych na drogę postępowania sądowego od jednostek powiązanych, choć takie przypadki są rzadkością. W ustawie o rachunkowości nie przewidziano takiej pozycji w należnościach od jednostek powiązanych. W pozycji należności krótkoterminowych od pozostałych jednostek ustawodawca przewidział odrębną pozycję pt. „należności dochodzone na drodze sądowej”. Należy zatem wnioskować, że wszystkie należności, które na dzień sporządzania sprawozdania finansowego skierowane są na drogę postępowania sądowego, powinny zostać zaprezentowane w tej pozycji sprawozdania finansowego.
• B. Aktywa obrotowe
• II. Należności krótkoterminowe
• 2. Należności od pozostałych jednostek
d) dochodzone na drodze sądowej
Jakie powinno być zatem miejsce prezentacji należności skierowanych na drogę postępowania sądowego od jednostek powiązanych? Wydaje się, że należności dochodzone na drodze sądowej powinny być prezentowane w pozycji „inne”. Wynika to z układu bilansu. Pozycja innych krótkoterminowych należności od jednostek powiązanych skupia inne niż z tytułu dostaw i usług należności, tj. z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń, dochodzone na drodze sądowej oraz inne.
• B. Aktywa obrotowe
• II. Należności krótkoterminowe
• 1. Należności od jednostek powiązanych
• b) inne
 

Słownik terminologiczny
 
CENA NABYCIA – Jest to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
CENA SPRZEDAŻY NETTO – Jest to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży bez podatku VAT oraz podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększona o należną dotację przedmiotową. W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto, należy w inny sposób określić wartość godziwą składnika aktywów na dzień bilansowy.
 
Podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.)
 
Wiesława Moczydłowska
 
Gazeta Prawna [Dodatek: Księgowość i podatki] z dnia 2005-12-05

Obowiązek tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika przede wszystkim z art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości regulującego tzw. zasadę memoriałową. Wskazuje ona, iż w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Szczegółowa interpretacja odroczonego podatku dochodowego została zapisana w art. 37 ustawy o rachunkowości. Odroczony podatek dochodowy powstaje zatem, gdy występują przejściowe rozbieżność (różnice) w momencie zaliczenia przychodów lub kosztów z punktu widzenia ustawy o rachunkowości oraz ustaw podatkowych. Rozbieżności te polegają na tym, że koszt podatkowy jest uznawany wcześniej bądź później (w innym okresie sprawozdawczym) niż koszt bilansowy. Aby zdarzenie gospodarcze uznać za spełniające warunek generowania odroczonego podatku dochodowego, rozbieżności muszą mieć charakter przejściowy. Oznacza to, że musi być ustawowa, a także finansowa możliwość ich rozliczenia w przyszłych okresach. Pojęcie finansowej możliwości odnosi się przede wszystkim do aktywów. By móc utworzyć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, niezbędne jest wysokie prawdopodobieństwo, że spółka będzie osiągała dochód podatkowy w następnych latach i różnica przejściowa będzie mogła być rozliczona. Ponadto należy również zwrócić uwagę, że zasadniczo nie wolno kompensować odroczonych aktywów z pasywami. Warunkami niezbędnymi do wykazywania w sprawozdaniu finansowym aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego są:
• występowanie rozbieżności pomiędzy momentem odciążenia podatkowego i bilansowego pozycji aktywów i pasywów,
• przejściowy charakter różnic (istnieje duże prawdopodobieństwo ich rozliczenia w następnych okresach),
• realne przesłanki osiągnięcia dochodu podatkowego w latach przyszłych (warunek niezbędny do tworzenia aktywów).
Na dzień bilansowy, gdy obowiązkowo ustala się odroczony podatek dochodowy, mogą występować dodatnie i ujemne różnice przejściowe. Tylko od różnic przejściowych ustala się odroczony podatek dochodowy.
Różnica ujemna występuje wtedy gdy bilansowa wartość składnika aktywów jest niższa od jego podatkowej wartości oraz gdy bilansowa wartość składnika pasywów jest wyższa od jego wartości podatkowej. Natomiast dodatnia różnica przejściowa występuje wtedy, gdy bilansowa wartość składnika aktywów jest wyższa od jego podatkowej wartości oraz gdy bilansowa wartość składnika pasywów jest niższa od jego wartości podatkowej.
Gazeta Prawna [Dodatek: Księgowość i podatki] z dnia 2005-12-05

Każda z jednostek gospodarczych, zobligowana do stosowania zapisów ustawy o rachunkowości, dokonuje na dzień bilansowy wyceny posiadanych aktywów i pasywów w walutach obcych. Wycena ta odbywa się z zachowaniem zasad określonych w art. 30 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Przepis ten wskazuje, jakiego kursu należy użyć, aby dokonać wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych. I tak składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów wycenia się po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
Wiele trudności powoduje nie wycena bilansowa aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych, lecz późniejsze rozliczenie naliczonych różnic kursowych w nowym okresie sprawozdawczym.
W praktyce spotykane są trzy rozwiązania:
• jako pierwsza operacja nowego roku wystornowanie (zapisem czerwonym; w przypadku stosowania zapisów po stronie przeciwnej niezbędne jest dokonanie zapisu technicznego dla zachowania czystości obrotów) naliczonych bilansowych różnic kursowych,
• stornowanie naliczonych na dzień bilansowy różnic kursowych tylko od rozliczonych w nowym roku obrotowym aktywów i pasywów, a następnie ustalenie różnic kursowych dla tych tytułów „od zera”,
• ujmowanie w księgach rachunkowych tylko zrealizowanych (tj. bez stornowania) w roku obrotowym różnic kursowych i odnoszenie ich na wynik finansowy.
Każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety. Biorąc jednak pod uwagę zapisy ustawy o rachunkowości najbardziej prawidłowe wydaje się trzecie rozwiązanie. Ustawa nie dopuszcza bowiem możliwości rozwiązywania (stornowania) naliczonych różnic kursowych bez posiadania podstaw do ich rozwiązania. A taką przesłanką jest otrzymanie lub dokonanie zapłaty bądź też kompensata. Rozwiązanie to niesie ze sobą największą wartość informacyjną dla jednostki.
Jak pokazuje praktyka, najczęściej wybierane jest pierwsze rozwiązanie, polegające na wystornowaniu wszystkich naliczonych różnic kursowych w pierwszej operacji następnego okresu sprawozdawczego. Zastosowanie takiego rozwiązania „zdejmuje” z jednostki obowiązek każdorazowego odnoszenia się do wyliczonych na dzień bilansowy różnic kursowych. Zapłata powoduje naliczenie różnic kursowych licząc od jej wartości historycznej – tj. nie uwzględnia dokonanych w międzyczasie wycen zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy.
Rozwiązaniem pośrednim jest stornowanie naliczonych bilansowych różnic kursowych tylko od rozliczonych w danym roku aktywów i pasywów. Różnice kursowe ustalone metodą 2 i 3 dają taki sam wynik. W praktyce drugie rozwiązanie będzie skutkowało każdorazowo jednym dodatkowym zapisem.
Gazeta Prawna [Dodatek: Księgowość i podatki] z dnia 2005-12-05

Podobnie jak nasza ustawa o rachunkowości, także Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 2 „Zapasy” (MSR 2) odwołuje się do zasady ostrożnej wyceny podczas ustalania wartości zapasów na dzień bilansowy. Zgodnie z tą zasadą zapasy należy wyceniać w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia lub też według wartości netto możliwej do uzyskania – w zależności od tego, która z kwot jest niższa.
W praktyce sposób wyceny końcowego poziomu zapasów zależy w dużej mierze od przyjętych formuł rozliczania zapasów w trakcie roku. W idealnej sytuacji zwiększenia zapasów powinny następować po rzeczywistej cenie nabycia lub rzeczywistym koszcie wytworzenia, a ich rozchodowanie po takiej wartości, z jaką przyjęto je do ewidencji. Na każdym etapie ewidencji zapasów należy zachować przyporządkowanie konkretnej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia do określonych pozycji zapasów. Zgodnie z MSR 2 w przypadku zapasów, które nie są wzajemnie wymienialne lub przeznaczone do realizacji konkretnych przedsięwzięć, cenę nabycia lub koszt wytworzenia należy ustalić wyłącznie metodą szczegółowej identyfikacji. Dochowanie powyższej zasady wyceny przychodu, rozchodu, a tym samym stanu zapasów na koniec okresu, może być w niektórych przypadkach bardzo kosztowne lub trudne. Ma to przykładowo miejsce wówczas, jeśli jednostka sprzedaje masowo podobne lub takie same zapasy, których cena zakupu lub koszt produkcji zmienia się w czasie. Według MSR 2 dla ułatwienia wyceny takich zapasów można stosować metody kosztu standardowego lub metody oparte na cenach detalicznych. Warunkiem zastosowania uproszczonej metody jest uzyskanie w końcowym rozrachunku zapasu o wartości przybliżonej do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Jednostka powinna posiadać aktualną dokumentację, która będzie potwierdzała, że przyjęta metoda wyceny nie powoduje istotnych rozbieżności.
Metoda kosztu standardowego zakłada stałą cenę ewidencyjną dla przyjmowanych zapasów w pewnym okresie. Koszty standardowe powinny być systematycznie analizowane i jeśli to konieczne – aktualizowane. Metoda oparta na cenach detalicznych (wykorzystywana do wyceny dużej ilości szybko rotujących i posiadających podobne marże pozycji zapasów) zakłada, że zapas jest wyceniany po cenach sprzedaży skorygowanych o odpowiedni procent marży. W przypadku rozchodu zapasów można stosować dwa możliwe uproszczenia. Pierwsze z nich to zastosowanie metody FIFO (pozycje zapasów zakupione/wyprodukowane jako pierwsze, rozchoduje się w pierwszej kolejności i, w konsekwencji, pozycje pozostające w zapasach na koniec okresu są pozycjami zakupionymi bądź wyprodukowanymi najpóźniej) lub metody średniej ważonej (cenę nabycia lub koszt wytworzenia każdej pozycji oblicza się na podstawie średnich cen nabycia i/lub kosztów wytworzenia podobnych pozycji zapasów na początku okresu z zakupionymi lub wyprodukowanymi w ciągu okresu). Należy zwrócić uwagę, że zasady wyceny zapasów określone w polskiej ustawie o rachunkowości są generalnie zbieżne z MSR 2, z tym wyjątkiem, że nasze regulacje dopuszczają metodę LIFO dla rozchodu zapasów. Według MSR 2 ta metoda jest niedozwolona.
Gazeta Prawna [Dodatek: Księgowość i podatki] z dnia 2005-12-05
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

Podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji. Co wynika z przepisów ustawy?

Podmiot zatwierdzający czynności zarządu jest nową instytucją, która po raz pierwszy pojawiła się w polskim systemie prawnym w Ustawie o fundacji rodzinnej. Uprawnienie do zatwierdzania czynności obejmuje okres, gdy fundacja rodzinna posiada status fundacji rodzinnej w organizacji, to jest okres od momentu zawiązania fundacji rodzinnej (odpowiednio: złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej stanowiącego akt założycielski fundacji, albo otwarcia spadku po spadkodawcy, który ustanowił fundację rodzinną w treści testamentu). Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie sposobu funkcjonowania tego podmiotu.

Wynajmujesz magazyn lub halę produkcyjną? Czy wiesz, że możesz uzyskać zwolnienie z podatku dochodowego?

Przedsiębiorca nie musi być właścicielem nieruchomości, żeby skorzystać ze wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Znaczna część działalności prowadzonej w wynajmowanych halach produkcyjnych i magazynowych kwalifikuje się do zwolnień od podatku. Jak to więc możliwe, że wielu najemców nie korzysta z ulg podatkowych, chociaż mogliby?

Składka zdrowotna może wzrosnąć po przekroczeniu limitów. „Przedsiębiorcy znowu się będą zastanawiać, jaką formę wybrać, a jak źle wybiorą, to zapłacą wyższy podatek niż powinni”

Poznaliśmy propozycje zmian w składce zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Składka od stycznia 2025 roku ma wynosić w podstawowej wysokości 9 proc. liczonych od 75 proc. płacy minimalnej. W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem linowym lub ryczałtem składka może wzrosnąć po przekroczeniu limitów, których wysokość jest uzależniona od średniego wynagrodzenia. Zmiany w składce zdrowotnej komentuje doradca podatkowy Adam Mariański.

REKLAMA