REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak księgować zdarzenia dotyczące środków trwałych

REKLAMA

Zamontowanie klimatyzacji w budynku będącym własnością firmy stanowi dla celów ewidencji księgowej jego ulepszenie. Konsekwencją ulepszenia jest wzrost wartości środka trwałego w stosunku do momentu wprowadzenia go do ksiąg rachunkowych. Ewidencja środków trwałych będzie uzależniona od ich wartości oraz zdarzeń związanych z ich nabyciem lub utratą.

SPIS TREŚCI

PORADY PRAWNE

AKTY PRAWNE

PRZYKŁADY




Ewidencja kradzieży
Jednym ze zdarzeń związanych ze środkami trwałymi może być ich kradzież. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji środek trwały nie powinien figurować w księgach rachunkowych, należy również zaprzestać jego amortyzacji. Usunięcie składnika aktywów powinno odbyć się za pomocą dowodu księgowego LT (likwidacja). W tym przypadku dokument powinien zostać wystawiony na podstawie protokołu sporządzonego przez policję po kradzieży.
 
 
Usunięcie środka trwałego z ksiąg rachunkowych powinno być odzwierciedlone w następujący sposób (patrz przykład 1):
 
1. Środek trwały w części umorzonej: strona Wn 050 „Umorzenie środków trwałych”, strona Ma 010 „Środki trwałe”.
 
2. Środek trwały w części nieumorzonej: strona Wn 766 „Pozostałe koszty operacyjne”, strona Ma 010 „Środki trwałe”.
 
Jeżeli natomiast chodzi o stronę podatkową, warto zwrócić uwagę na art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że za koszt uzyskania przychodów będzie uznawana wartość, która nie została zamortyzowana.
 
Z kolei warunkiem zaliczenia strat powstałych w wyniku utraty samochodu do kosztów uzyskania przychodów jest objęcie samochodu ubezpieczeniem dobrowolnym, co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku gdy jednostka nie wykupi ubezpieczenia dobrowolnego dla samochodu, nie uzyska odszkodowania, a strat związanych z jego utratą nie będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
 
Należy pamiętać, że podatnik powinien zaniechać dokonywania amortyzacji od miesiąca następnego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata środka trwałego.
Zdarzenia nadzwyczajne
Środki trwałe mogą ulegać częściowemu zniszczeniu. Może to być spowodowane przykładowo pożarem. Jeżeli tego typu sytuacje związane ze składnikami majątku są efektem zdarzeń trudnych do przewidzenia, występujących poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia, ich skutki będą ewidencjonowane za pomocą kont 770 „Zyski nadzwyczajne” lub 775 „Straty nadzwyczajne”. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 33 ustawy o rachunkowości.
 
Należy jednak pamiętać, że każda firma zdarzenia nadzwyczajne powinna rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę zakres jej działalności. Może zaistnieć sytuacja, w której dane zdarzenie może mieć charakter nadzwyczajny dla jednej spółki, a dla innej nie mieć takiego charakteru. Przykładowo straty w środkach trwałych spowodowane powodzią, pożarem, huraganem itp. dla wielu jednostek gospodarczych są zdarzeniami nadzwyczajnymi. Jednak zakłady ubezpieczeń nie mogą zaliczyć do strat nadzwyczajnych roszczeń odszkodowawczych z tytułu powyższych zdarzeń losowych, zgłoszonych przez posiadaczy polis ubezpieczeniowych w ramach ubezpieczenia od tego rodzaju ryzyka.
 
Należy w zakładowym planie kont opisać zdarzenia, które jednostka będzie ewidencjonować jako straty i zyski nadzwyczajne. Nie wszystkie zdarzenia jednak da się przewidzieć i zdefiniować w planie kont. Dlatego też ważna jest każdorazowo analiza i ocena zdarzeń w celu poprawnego ich zaklasyfikowania.
 
Metodą pomagającą w kwalifikacji zdarzeń jako pozycji nadzwyczajnej jest porównanie zaistniałego zdarzenia z tymi, które występują w toku działalności operacyjnej, finansowej i pozostałej danej jednostki. Kryterium rozstrzygającym, czy dane zdarzenie ma charakter nadzwyczajny, jest brak jego związku z ogólnym ryzykiem gospodarowania oraz trudność jego przewidzenia. Warto zwrócić uwagę na fakt, że począwszy od 2005 roku pozycja zysków i strat nadzwyczajnych nie występuje w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej.
 
Jeżeli jednak spółka ewidencjonuje zdarzenia nadzwyczajne, straty w środkach trwałych w jego wartości niezamortyzowanej powinna ująć w księgach rachunkowych w następujący sposób: strona Wn konta 775 „Straty nadzwyczajne”, strona Ma konta 010 „Środki trwałe”. W przypadku środków trwałych w budowie do strat zalicza się pełną kwotę poniesionych nakładów: strona Wn konta 775 „Straty nadzwyczajne”, strona Ma konta 080 „Środki trwałe w budowie” (patrz przykład 2).

Remont dachu
Do strat nadzwyczajnych można zaliczyć dach, który został zniszczony w czasie pożaru, pod warunkiem że zostało to uznane w danej spółce za zdarzenie nadzwyczajne. Jednak konieczność zmiany lub naprawy dachu może wynikać z innych czynników. Każdy środek trwały pozostający w posiadaniu firmy może z czasem wymagać remontu. Należy jednak rozróżnić tego typu wydatki od ponoszonych w celu ulepszenia środków trwałych. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla ewidencji księgowej poniesionych przez firmę kosztów. Warto pamiętać, że zła kwalifikacja wydatków może wpływać na nieprawidłowe oszacowanie wyniku finansowego na koniec okresu sprawozdawczego.
 
W przypadku położenia nowego dachu lub tynku nie zwiększy to okresu użytkowania budynku. Dlatego też wydatki na takie cele nie będą kwalifikowane jako ulepszenie, lecz remont, nawet jeżeli zostaną w tym celu użyte nowocześniejsze materiały, gdy są one rynkowym odpowiednikiem materiałów użytych poprzednio.
 
Prawo bilansowe nie definiuje działań, jakie są uważane za remont. Można ten termin odnaleźć w prawie budowlanym. Zgodnie z jego przepisami za remont uważa się wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót mających na celu odtworzenie stanu pierwotnego.
 
Koszty poniesione w tym celu będą ujmowane w ewidencji księgowej jako koszty operacyjne w okresie ich poniesienia.
 
Jeżeli ujęcie kosztów w ten sposób wpływa według oceny jednostki istotnie na wynik finansowy, konieczne będzie rozliczenie kosztów w czasie za pomocą konta „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”.
 
Obciążenie kosztów działalności operacyjnej kosztami remontu w tym przypadku może przebiegać w następujący sposób: strona Wn konta „Koszty według rodzaju”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. Zarachowanie kosztów do rozliczenia w przyszłych okresach: strona Wn 640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów (lub np. konto 643 „Koszty remontów środków trwałych rozliczanych w czasie”), strona Ma 490 „Rozliczenie kosztów”. Natomiast rozliczanie kosztów remontu w kolejnych okresach powinno rozpocząć się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano remont. W takim przypadku koszty przypadające na poszczególne okresy należy ująć przykładowo zapisem: strona Wn konta 550 „Koszty ogólnozakładowe”, strona Ma konto 643 „Koszty remontów środków trwałych”.
 
Warto pamiętać, że posiadane przez firmę budynki mogą być zakwalifikowane do środków trwałych lub do inwestycji. Związane jest to z przeznaczeniem zakupionego składnika majątku. Przykładowo, jeżeli firma zajmuje się produkcją, a kupiła budynek, którego pomieszczenia zamierza wynajmować, wtedy taki budynek będzie traktowany jako inwestycja.
 
Należy w takim przypadku pamiętać, że koszty amortyzacji, remontów i konserwacji nieruchomości obciążają konto z zespołu 7 „Pozostałe koszty operacyjne”. Z kolei przychody (opłata za wynajem) związane z ich eksploatacją ewidencjonuje się na koncie „Pozostałe przychody operacyjne”.
 
W ujęciu podatkowym wydatki poniesione na remont będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia.

Klimatyzacja i alarm
Jak już zostało wcześniej podkreślone, każda spółka działająca na rynku wykorzystuje w swojej działalności budynki zarówno będące jej własnością, jak i użytkowane na podstawie różnych umów, np. najmu. W zależności od tego faktu różnego rodzaju prace wykonywane w takich obiektach będą inaczej klasyfikowane i ujmowane w księgach rachunkowych.
 
Przykładowo spółka może zainstalować w budynku klimatyzację lub system alarmowy. Tego rodzaju wydatki będą stanowiły ulepszenie, ponieważ powodują one wzrost wartości środka trwałego w stosunku do ujęcia początkowego. Z ulepszeniem zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości mamy do czynienia w przypadku przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji. Wynikiem przeprowadzenia takich prac jest wzrost wartości aktywów trwałych w stosunku do momentu wprowadzenia ich do ksiąg rachunkowych.
 
Jeżeli więc budynek jest własnością spółki, wydatek na klimatyzację będzie zwiększał wartość środka trwałego. W okresie montażu klimatyzacji wydatki poniesione odnosi się w ciężar konta „Środki trwałe w budowie”.
 
Przykładowa ewidencja zakupionej usługi związanej z ulepszeniem, która powiększy wartość środka trwałego, będzie przebiegała w następujący sposób:
 
1. Otrzymanie faktury od usługodawcy: strona Wn konta 300 „Rozliczenie zakupu” - wartość usługi netto, strona Wn konta 225 „Rozliczenie VAT naliczonego” - wartość VAT naliczonego, strona Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” - wartość brutto.
 
2. Zapłata za fakturę: strona Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami”, strona Ma 130 „Rachunek bankowy”,
 
3. Zarachowanie usługi w ciężar kosztów środka trwałego w budowie w wartości netto: strona Wn konta 083 „Środki trwałe w budowie”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu” (patrz przykład 3).
 
Podobnie jest z podatkowej strony na podstawie art. 16g ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Środki trwałe uważa się za ulepszone w wyniku dokonania przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, gdy suma wydatków, która powiększa ich wartość początkową, nie jest niższa niż 3,5 tys. zł. Jeżeli nakłady nie przekroczą tej kwoty, można je jednorazowo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast wydatki, które zostały poniesione na ulepszenie i przekraczają wartość 3,5 tys. zł, powiększają wartość środka trwałego. W związku z tym powstaje nowa, wyższa wartość środka trwałego.
Ulepszenie obcego środka
Zupełnie inaczej ewidencjonuje się montaż klimatyzacji czy systemu alarmowego w budynku używanym na podstawie umów leasingu, które nie spełniają żadnego z siedmiu warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, czyli gdy środków tych nie zalicza się do aktywów trwałych korzystającego. Tego rodzaju koszty nie mogą zwiększać wartości tego środka trwałego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 lit. c) ustawy o rachunkowości ulepszenie w obcych środkach trwałych ujmuje się jako oddzielne środki trwałe. Dlatego też wszelkie koszty poniesione w tym celu można ewidencjonować zapisem: strona Wn konta 083 „Środki trwałe w budowie”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. Natomiast po zakończeniu należy wprowadzić ulepszenie do ewidencji środków trwałych w następujący sposób: strona Wn konta 010 „Środki trwałe”, strona Ma konto 083 „Środki trwałe w budowie”.
 
Natomiast prawo podatkowe określa takie wydatki jako inwestycje w obcych środkach trwałych. Zalicza się je zgodnie z art. 16a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do grupy środków trwałych i amortyzuje. Tylko w przypadku, gdy wartość takich wydatków nie przekroczy 3,5 tys. zł, może być bezpośrednio zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.
 
Warto również pamiętać, że o ile amortyzacja w ewidencji księgowej takiego składnika majątku przebiega zgodnie z ogólnymi zasadami amortyzacji według ustawy o rachunkowości, tak ustawa o podatku dochodowym wprowadza dodatkowe wymogi. Zgodnie z art. 16j ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych okres amortyzacji dla inwestycji w obcych budynkach nie może być krótszy niż dziesięć lat.

Samochody w działalności
Większość firm działających na rynku w swojej działalności wykorzystuje samochody zarówno osobowe, jak i ciężarowe. Warto pamiętać, że od samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony spółka będzie zobowiązana zapłacić podatek od środków transportowych. Wynika to z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wysokość podatku uzależniona jest od uchwały rady gminy. Jednak roczna stawka podatku od jednego środka transportowego zgodnie z ustawą nie może przekroczyć w przypadku samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masy całkowitej:
 
- od 3,5 tony do 5,5 tony włącznie - 662,29 zł,
 
- powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie - 1103,81 zł,
 
- powyżej 9 ton - 1324,57 zł.
 
Firmy zobowiązane są do składania, w terminie do 15 lutego, właściwemu organowi podatkowemu, deklaracji na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu DT-1 (formularze w wersji interaktywnej dostępne są na stronach Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl). W przypadku gdy obowiązek podatkowy powstanie po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.
 
Zgodnie z art. 11 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatek od środków transportowych jest płatny w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15 lutego i do 15 września każdego roku. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał po 1 lutego, a przed 1 września danego roku, podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach. Należy to uczynić proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, czyli zapłacić pierwszą ratę w ciągu 14 dni od dnia jego powstania, a drugą ratę do 15 września danego roku.
 
Jeżeli obowiązek podatkowy powstał od 1 września danego roku, podatek jest płatny jednorazowo w terminie 14 dni od dnia jego powstania.
 
Podatek od środków transportowych będzie ewidencjonowany jako koszt działalności operacyjnej. Należy to odzwierciedlić w księgach rachunkowych zapisem: strona Wn konta 454 „Pozostałe podatki i opłaty”, strona Ma konta 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (lub 226 „Rozrachunki z tytułu pozostałych podatków, opłat i dotacji”). Natomiast zapłata podatku: Wn konta 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (lub 226 „Rozrachunki z tytułu pozostałych podatków, opłat i dotacji”), strona Ma 130 „Rachunek bankowy”.
Przegląd techniczny
Firma korzystająca z samochodów co roku musi dokonywać przeglądów technicznych. Taki obowiązek wynika z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Wydatki poniesione w tym celu będą ujmowane jako koszty operacyjne. Inaczej będzie natomiast w przypadku samochodu zakupionego za granicą. Zgodnie z art. 71 ust. 5 tej ustawy, jednym z warunków dopuszczenia do ruchu pojazdu zarejestrowanego za granicą jest dowód, że odpowiada wymaganym warunkom technicznym. Dlatego też poniesione w tym celu koszty będą zwiększały wartość środka trwałego. Wynika to z faktu, że zakupiony samochód do ksiąg rachunkowych będzie wprowadzany według ceny nabycia. Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości obejmuje ona ogół kosztów poniesionych przez jednostkę, do dnia przyjęcia środka trwałego do używania.
 
Warto w tym przypadku wspomnieć, że do wartości początkowej samochodu będą zaliczane również pozostałe koszty związane z dopuszczeniem pojazdu do ruchu drogowego (np. koszty rejestracji i tablic rejestracyjnych), a także wydatki poniesione na dodatkowe wyposażenie (np. poduszka powietrzna), a także ubezpieczenia w drodze.
 
Nie zwiększają natomiast wartości początkowej koszty ubezpieczenia związane z jego eksploatacją. Wynika to z art. 71 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym ubezpieczenie (OC i AC) nie jest wymogiem, aby pojazd był dopuszczony do ruchu. Samochody są dopuszczone do ruchu, jeżeli spełniają warunki techniczne, są zarejestrowane i posiadają tablice rejestracyjne i posiadają nalepkę kontrolną. Natomiast dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.
 
Ubezpieczenie OC i AC w księgach rachunkowych należy zaewidencjonować zapisem: strona Wn konta 440 „Koszty według rodzajów”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki”.

Samochód po wypadku
Samochód, który jest użytkowany przez spółkę, może ulec wypadkowi. Jeżeli w takim przypadku firma zdecyduje się sprzedać taki środek trwały, wszystkie przychody i koszty związane z tą czynnością powinna ewidencjonować odpowiednio na kontach 766 „Pozostałe koszty operacyjne” i 760 „Pozostałe przychody operacyjne”. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną, czyli m.in. ze sprzedażą środka trwałego, traktowane są jako pozostałe koszty i przychody operacyjne.
 
W tym przypadku przychód będzie stanowić wartość netto sprzedanego samochodu. Należy to odzwierciedlić w księgach rachunkowych następującym zapisem: strona Wn konta 245 „Rozrachunki z tytułu zbycia rzeczowych aktywów trwałych”, strona Ma konta 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
 
Bardziej skomplikowana będzie kwestia podatku od towarów i usług związana ze sprzedażą używanego przez firmę samochodu. Czy sprzedaż będzie zwolniona z podatku, czy będzie trzeba naliczyć 22 proc. VAT, uzależnione jest od tego, czy firma miała prawo do odliczenia podatku przy zakupie danego samochodu, a także okresu jego używania. Jeżeli przy zakupie przykładowo samochodu ciężarowego firma nie miała prawa do odliczenia, należy wystawić fakturę sprzedaży ze stawką zwolnioną z VAT. Jednak tylko pod warunkiem, że środek trwały był używany dłużej niż pół roku. Podobnie przy samochodach osobowych, od których przysługiwało częściowe odliczenie VAT. Ich sprzedaż będzie korzystała ze zwolnienia z VAT (również pod warunkiem, że środek trwały był używany dłużej niż pół roku). Natomiast faktura sprzedaży samochodu ciężarowego, którego zakup dawał prawo do całkowitego odliczenia podatku, musi uwzględniać 22 proc. VAT. Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się niezamortyzowaną wartość tego samochodu.
Zniszczenie środka trwałego
W firmie może dojść do takiej sytuacji, że środek trwały zostanie uszkodzony, co spowoduje, że nie będzie się nadawał do dalszego użytkowania. W takiej sytuacji należy go wyksięgować z ewidencji. Należy pamiętać, że taka konieczność istnieje zawsze wtedy, gdy środek trwały nie jest dłużej zdatny do użytku i należy go zlikwidować. W ewidencji księgowej zapisy wprowadza się pod datą postawienia środka trwałego w stan likwidacji. Powinno to być potwierdzone dokumentem LT. Jeżeli środek nie został umorzony w całości, zapis usunięcia będzie wyglądał w następujący sposób: strona Ma konta 010 „Środki trwałe”, strona Wn konta 050 „Umorzenie środków trwałych” - do wysokości dotychczasowego umorzenia, strona Wn 766 konta „Pozostałe koszty operacyjne” - w wysokości nieumorzonej.
 
Należy pamiętać, że w przypadku gdy likwidacja jest skutkiem zdarzeń losowych, to część nieumorzona obciąży konto 775 „Straty nadzwyczajne” (patrz przykład 4).
 
Usunięcie środka trwałego z ewidencji księgowej w związku z jego sprzedażą będzie wyglądało jak wyżej przedstawiona likwidacja. Natomiast wprowadzenie faktury za sprzedany środek trwały należy dokonać zapisem: Wn konto 240 „Inne rozrachunki”, Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” (w wartości netto) i Ma konto 224 „Rozliczenie VAT należnego” - wartość VAT należnego. Podobnie będzie w przypadku środka trwałego w budowie (patrz przykład 5).
 
Agnieszka Pokojska

Jak kwalifikować środki trwałe
Na koncie 010 „Środki trwałe” ewidencjonuje się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Przykładowo, jeżeli zakupiona maszyna będzie wymagała montażu, powinno to być ujawnione na koncie „Środki trwałe w budowie”. Dopiero w momencie gdy jednostka przyjmie maszynę do użytku, może zostać przeniesiona na konto „Środki trwałe”. Taki wymóg oznacza również, że na tym koncie nie powinny znajdować się składniki majątku w trakcie ulepszenia.
Co stanowi środki trwałe
Środki trwałe to przede wszystkim:
 
- nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
 
- maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
 
- ulepszenia w obcych środkach trwałych,
 
- inwentarz żywy.
Co powoduje ulepszenie
Ulepszenie własnego środka trwałego w odróżnieniu od remontu powoduje wzrost jego wartości w stosunku do ujęcia początkowego. Powstaje nowa podstawa ustalania odpisów amortyzacyjnych. Z ulepszeniem mamy do czynienia w przypadku przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji. Wynikiem przeprowadzenia takich prac jest wzrost wartości aktywów trwałych w stosunku do momentu wprowadzenia ich do ksiąg rachunkowych. Miarą takiego ulepszenia zgodnie z prawem bilansowym są korzyści wynikające z wydłużenia okresu używania środka trwałego, zwiększenia możliwości wytwórczych, lepszej jakości produktów.
Jak ustalić wartość początkową
Zgodnie z art. 31 ustawy o rachunkowości wartość początkową środka trwałego stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększona o koszty jego ulepszenia. W przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego - wartością początkową będzie cena nabycia. Obejmuje ona cenę zakupu i inne koszty poniesione w związku z zakupem takie jak: koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, opłaty notarialne, skarbowe. Wartość początkową w tym przypadku powiększają również koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu nabycia środka trwałego np. różnice kursowe, prowizje, odsetki, koszty ustanowienia zabezpieczenia. Cena nabycia nie obejmuje natomiast podatku od towarów i usług, chyba że zgodnie z ustawą o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie podatku należnego o podatek naliczony.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zatem jedną z cech środka trwałego jest jego kompletność. W zakresie kompletności środka trwałego jednostka powinna wziąć pod uwagę przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych. Zespoły komputerowe zgodnie z tą klasyfikacją zalicza się do grupy 4. W rozporządzeniu w uwagach szczegółowych do tej grupy jest zapis, że w skład poszczególnych obiektów wchodzi również wyposażenie dodatkowe i specjalne związane na stałe z danym obiektem. Torba stanowi wyposażenie dodatkowe komputera przenośnego, ponieważ chroni go przed zniszczeniem i ułatwia jego przenoszenie. W związku z tym jest niezbędnym wyposażeniem, bez którego komputer przenośny nie byłby kompletnym urządzeniem.
 
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości środki trwałe wycenia się według ceny nabycia. Cena nabycia to cena zakupu danego środka trwałego obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. W związku z tym wartość początkowa komputera to suma ceny nabycia samego komputera oraz przynależnej do niego torby ustalona na podstawie faktury VAT otrzymanej od sprzedawcy.
 
Zakup komputera i torby jednostka powinna zaewidencjonować w następujący sposób:
 
1) Wartość netto komputera i torby: Wn konto 01 „Środki trwałe” (w analityce: Maszyny i urządzenia),
 
2) Kwota podatku od towarów i usług z faktury: Wn konto 22 „VAT naliczony i jego rozliczenie”,
 
3) Kwota brutto faktury: Ma konto 20 „Rozrachunki z dostawcami”.
 
Po wprowadzeniu do ewidencji komputera wraz z zakupioną torbą jednostka powinna dokonywać comiesięcznych odpisów amortyzacyjnych. Podatnik powinien wprowadzić do ewidencji dany środek trwały najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.
 
Odpisy amortyzacyjne powinny być zewidencjonowane w następujący sposób: 1) Kwota miesięcznej amortyzacji: Wn konto 40 „Amortyzacja”, Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.
 
Jeżeli wartość początkowa tego zestawu komputerowego wraz z torbą jest niższa niż 3,5 tys. zł, to jednostka może nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych, a wydatek poniesiony na zakup tego komputera stanowi koszt uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania.

ANNA PŁACHETKA
ekspert podatkowy, menedżer, departament rachunkowości, HLB Frąckowiak i Wspólnicy

PODSTAWA PRAWNA
- Art. 3 ust. 1 pkt 15 oraz art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 16d ust. 1-2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Spółka nabyła mapę do celów projektowych dla działki w związku z zamiarem wybudowania na posiadanym gruncie budynku i usytuowania tu bazy. Spółka planuje wykorzystanie kompletnego i zdatnego do użytku obiektu na własne potrzeby spółki. Jeśli przewidywany okres ekonomicznej użyteczności bazy będzie dłuższy niż rok, wówczas będzie ona stanowiła środek trwały. Za środki trwałe ustawa o rachunkowości uznaje rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
 
Przez środki trwałe w budowie rozumie się natomiast zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.
 
Budynki i budowle wycenia się - w przypadku wznoszenia nowego obiektu - według kosztów wytworzenia.
 
Do kosztów wytworzenia zaliczamy, zgodnie z ustawą o rachunkowości, koszty pozostające w bezpośrednim związku oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z budową obiektu, co zgodnie z nieco konkretniejszą definicją podatkową oznacza wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia materiałów i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztów wytworzenia budynków i budowli zaliczyć należy zatem np. koszty dokumentacji projektowo-kosztorysowej, w tym koszty mapy do celów projektowych, koszty prac budowlano-montażowych, koszty nadzoru inwestycyjnego.
 
Koszty wytworzenia ujmuje się w okresie budowy środka trwałego - aż do momentu oddania obiektu do użytkowania - w pozycji aktywów jako tzw. środki trwałe w budowie.
 
Wydatki należy gromadzić na kontach w podziale na obiekty, które powstaną po zakończeniu inwestycji.
 
Samodzielnym środkiem trwałym jest budynek posadowiony na stałym fundamencie wraz z przynależnymi do niego przybudówkami i pomieszczeniami pomocniczymi. Zwracamy uwagę, że do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe. W skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się również tzw. obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie itp. Z kolei obiekty pomocnicze, obsługujące więcej niż jeden budynek, należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem (jako budowle).
 
Wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te będą elementem wartości podlegającego amortyzacji środka trwałego. Z uwagi na przewidywane koszty inwestycji przekraczające 3,5 tys. zł nie znajdzie w tym wypadku zastosowania uproszczenie polegające na możliwości odniesienia nakładu bezpośrednio w koszty podatkowe. Ze względu na to, że w analizowanej sytuacji nie mamy również do czynienia z ulepszeniem istniejących obiektów (ogrodzenia i drogi dojazdowej), ale z budową nowego obiektu, nie znajdą zastosowania podatkowe uproszczenia dla wartości ulepszenia nieprzekraczającej 3,5 tys. zł.

Monika Tacakiewicz
biegły rewident, Rödl & Partner

PODSTAWA PRAWNA
- Art. 3 ust. 1 pkt 15-16, art. 28 ust. 1 pkt 1, ust. 2-3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 16d ust. 1-2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zgodnie z ustawą o rachunkowości cena nabycia środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych do dnia przyjęcia składnika do używania, przy uwzględnieniu ewentualnych rabatów i innych podobnych zmniejszeń. W omawianym przypadku informacja o korekcie minusowej ceny zakupu samochodu pojawiła się już po przyjęciu składnika do używania, ale w tym samym roku obrotowym. Ustawa nie zawiera wprost przepisu nakazującego skorygowanie raz ustalonej wartości początkowej środków trwałych. Jednak regulacje dotyczące błędu podstawowego wskazują, iż konieczne jest ujmowanie zdarzeń (np. zmniejszeń ceny zakupu) mających (istotny) wpływ na sprawozdanie finansowe, które zostały ujawnione w okresach następnych.
 
Moim zdaniem korektę można potraktować jako istotną z punktu widzenia danego obiektu inwentarzowego - stanowi bowiem aż 20 proc. ceny zakupu samochodu. Zwracam też uwagę, że brak korekty wartości samochodu powoduje zawyżenie wartości środków trwałych w księgach rachunkowych i bilansie, co z kolei prowadzi do naruszenia zasady ostrożnej wyceny. Biorąc pod uwagę powyższe, proponuję zmniejszenie wartości początkowej środka trwałego, czego konsekwencją będzie korekta dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych (podstawą ich naliczenia była zawyżona wartość samochodu).
 
Nieco bardziej skomplikowane jest ustalenie wartości początkowej samochodu na gruncie podatku dochodowego. Przepisy nie przewidują wprost możliwości skorygowania wartości początkowej środka trwałego. Zwracam jednak uwagę, iż podstawą do dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest cena nabycia rozumiana jako kwota należna zbywcy. W lipcu - w wyniku wystawienia faktury korygującej - doszło do zmniejszenia kwoty należnej zbywcy, co z kolei spowodowało faktyczne zawyżenie wartości samochodu wykazanej w ewidencji. Moim zdaniem słuszne wydaje się skorygowanie podstawy amortyzacji, aby doprowadzić ją do poziomu kwoty należnej zbywcy. Również krótki okres między dniem wprowadzenia składnika do ewidencji i ustalenia pierwotnej wartości początkowej a dniem otrzymania informacji o korekcie uzasadnia skorygowanie wartości samochodu.
 
Korekta amortyzacji za miesiące poprzednie co do zasady wpłynie na wysokość podatku dochodowego za miesiąc bieżący.
 
Przykładowo, zakupiono samochód za cenę 100,00 netto (122,00 z VAT), który został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w marcu 2007 r. W lipcu otrzymano fakturę korygującą na 20 proc. wartości samochodu (20,00 netto, tj. 24,40 z VAT).
 
Zdarzenie należy zaksięgować w następujący sposób: 1) Księgowanie faktury korygującej: Wn 24,40 Zobowiązania wobec kontrahenta, Ma 20,00 Samochody - wartość brutto, Ma 4,40 VAT naliczony, 2) Naliczenie amortyzacji za lipiec: Wn 1,33 Amortyzacja, Ma 1,33 Umorzenie samochodów 80,00 x 20 proc. x 1/12 = 1,33, 3) Korekta amortyzacji od kwietnia do czerwca: Wn 1,00 Umorzenie samochodów, Ma 1,00 Amortyzacja. Umorzenie dotychczasowe wynosi 5,00 (100,00 x 20 proc. x 3/12), a umorzenie skorygowane 4,00 (80,00 x 20 proc. x 3/12), stąd różnica 1,00 (5,00-4,00).

Anna Harasimowicz
biegły rewident, Rödl & Partner

PODSTAWA PRAWNA
- Art. 7, art. 8, art. 28 oraz art. 54 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

- Art. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

- Art. 8-11 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).

- Art. 71 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).

- Art. 16 ust. 1 pkt 5 i 50, art. 16g ust. 13 oraz art. 16j ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Autopromocja

Przykład 1: Jak ująć kradzież samochodu


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2: Jak zaksięgować skutki pożaru


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykład 3: Jak ująć instalację klimatyzacji


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 4: Jak ewidencjonować likwidację środka trwałego


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 5: Jak ująć sprzedaż środka trwałego w budowie

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

REKLAMA