REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak prawidłowo sporządzić sprawozdanie finansowe

REKLAMA

Do 31 marca spółki powinny zakończyć sporządzanie jednostkowych sprawozdań finansowych i przedłożyć je do zatwierdzenia odpowiednim organom. Przy tworzeniu sprawozdania finansowego należy dokładnie określić, których okresów sprawozdawczych dotyczą poniesione przez jednostkę koszty. Firmy nie powinny bowiem przyporządkowywać ich jedynie na podstawie terminu otrzymania faktury. Może to znacznie zniekształcić obraz sytuacji majątkowej firmy przedstawiony w sprawozdaniu. Warto przeanalizować tę kwestię dokładnie.

SPIS TREŚCI

PORADY PRAWNE

PRZYKŁADY




Termin składania sprawozdania

Do końca marca spółki mają czas na dokończenie jednostkowych sprawozdań finansowych i przedłożenie ich do zatwierdzenia odpowiednim organom. Należy pamiętać, że termin upływający z końcem marca dotyczy tylko tych spółek, których rok obrotowy zbieżny jest z kalendarzowym. Wynika to z art. 52 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Autopromocja

Za niedotrzymanie tego terminu ustawa przewiduje dla kierownika jednostki (np. zarządu) grzywnę, karę pozbawienia wolności do dwóch lat albo obie te kary łącznie. Jednak ze względu na fakt, że w praktyce nie spotyka się ich stosowania, firmy często nie przestrzegają tego terminu. Jednak czy jest to słuszne postępowanie?

Nie. Należy bowiem pamiętać, że w tym samym terminie, czyli do końca marca, spółki muszą dokonać rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych.

Wprawdzie zasady przyporządkowania kosztów i przychody dla celów podatkowych i rachunkowych w określonych przypadkach odbiegają od siebie, mimo to gotowe sprawozdanie finansowe może znacznie ułatwić sporządzenie deklaracji podatkowej.

Zobaczmy więc, jak przepisy bilansowe i podatkowe podchodzą do tej kwestii.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Koszty i przychody w rachunkowości

Dla celów ewidencji księgowej istotne jest przyporządkowanie kosztów do okresu sprawozdawczego, którego dotyczą. Wynika to z zasad wyrażonych w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości. Przepis ten nakazuje firmom ujmować w księgach rachunkowych wszystkie osiągnięte, przypadające na ich rzecz, przychody i obciążające je koszty związane z tymi przychodami dotyczącymi danego roku obrotowego, bez względu na termin ich zapłaty. Z kolei dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane są koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

Oznacza to, że firma nie musi otrzymać faktury, aby ująć koszt w danym roku obrotowym. Tak właśnie należy uczynić, jeżeli fakturę, np. za rozmowy telefoniczne dotyczące roku, za który sporządzane jest sprawozdanie, firma otrzyma w styczniu roku następnego. Analogicznie postępuje się w przypadku usług transportowych, które rozliczane są w dłuższych okresach, czy wynagrodzeń pracowników za grudzień wypłacanych w styczniu.

Odwrotna sytuacja następuje, jeżeli firma uiszcza płatność z góry z tytułu czynszu, prenumeraty czasopism i publikacji na potrzeby działalności jednostki lub składki na ubezpieczenia majątkowe. Ewidencja tych kosztów w księgach rachunkowych odbywa się za pośrednictwem konta 640 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów operacyjnych”. Dzięki temu koszty aktywowane są w kolejnych okresach sprawozdawczych. Nie będą miały więc odzwierciedlenia w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione. Zostaną one ujęte w aktywach bilansu w pozycji B.IV jako „Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe” lub A.V.2 jako „Długoterminowe czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów”. Należy pamiętać, że rozliczanie takich kosztów w czasie ma sens tylko wtedy, gdy stanowią one kwoty istotne dla jednostki. Każda firma powinna zatem ustalić ich poziom indywidualnie i określić je w polityce (zasadach) rachunkowości. W przypadku gdy kwota zapłacona z góry zostanie uznana za nieistotną, wydatek ten zalicza się jednorazowo do kosztów.


Przepisy podatkowe

Z kolei w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (podobnie jak w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych) zgodnie z art. 15 ust. 4 koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, co do zasady, potrąca się w tym roku, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Należy jednak pamiętać, że nie stosuje się tej zasady w stosunku do kosztów, które zostały poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego po dniu sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z ustawą o rachunkowości, nie później jednak niż po upływie terminu określonego do złożenia zeznania. Jeżeli zaistnieje taki przypadek, koszty potrącane są w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie.

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli dotyczą one okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Z kolei za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Kwalifikując koszty do określonych okresów, należy mieć również na względzie art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który określa, co nie jest uważane za koszty uzyskania przychodów.

Pensja za grudzień

W pierwszej kolejności warto przeanalizować sytuację, w której pensje za grudzień 2007 r. pracownicy otrzymują w styczniu. Dla celów rachunkowości nie ma znaczenia, w którym momencie zostały wypłacone, ale jakiego okresu dotyczą. W związku z tym już w księgach 2007 roku powinny zostać zaewidencjonowane wszystkie koszty związane z tymi wynagrodzeniami, czyli ich wartość brutto oraz wszystkie dodatkowe obciążenia (składki ZUS), które z tego tytułu ponosi pracodawca.

Należy pamiętać, że w takiej sytuacji wszystkie obliczenia muszą być zgodne z przepisami obowiązującymi od stycznia 2008 r.

Przykładowo należy uwzględnić fakt, że od początku roku zmieniła się składka na ubezpieczenia rentowe: dla pracownika wynosi ona 1,5 proc., natomiast dla pracodawcy 4,5 proc. Inna będzie więc zaliczka na podatek dochodowy. Jej wysokość zmieni się również dlatego, że ulga podatkowa od początku roku wynosi 48,90 zł (za jeden miesiąc), a koszty uzyskania przychodów od jednego zakładu pracy położonego w miejscowości, w której mieszka pracownik, wynoszą 111,25 zł (za jeden miesiąc).

W bilansie firmy za 2007 rok nierozliczone wynagrodzenia pracowników odzwierciedla się w pasywach w pozycji B.III.2h) Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu wynagrodzeń.

Zaliczka na podatek dochodowy i składki ZUS nie są zobowiązaniami wymagalnymi na dzień kończący rok obrotowy. Dlatego należy je ująć w pasywach bilansu w pozycji B.I.3 Pozostałe rezerwy krótkoterminowe albo w pozycji B.III.2g) Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń. Ujęcie w pozycji zobowiązań jest jednak możliwe tylko wtedy, gdy nie zniekształci to obrazu majątkowego i finansowego firmy.

Nieco inne zasady ujmowania wynagrodzeń na przełomie roku obowiązują w stosunku do rozliczeń podatkowych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 57 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów nie są niewypłacone, niedokonane lub niepostawione do dyspozycji wypłaty. Nie są nimi również nieopłacone składki ZUS.

KALENDARIUM

Obowiązki spółek*

Do 31 marca - należy sporządzić jednostkowe sprawozdanie finansowe i przedstawić je właściwym organom, a także złożyć do urzędu skarbowego zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) - CIT-8,

Do 30 czerwca - organ zatwierdzający musi przyjąć roczne sprawozdanie

Do 15 lipca - (jednak nie później niż 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania) - należy złożyć sprawozdanie we właściwym rejestrze sądowym, a w przypadku spółek podlegających badaniu również złożyć do ogłoszenia w Monitorze Polskim B.

* gdy rok kalendarzowy zbieżny jest z obrotowym


Brak faktury

Warto zwrócić też uwagę na fakt, że w praktyce często zdarza się, że firmy ujmują koszty w momencie otrzymania faktury, nie przyporządkowując ich do odpowiednich okresów. Przykładem takiej sytuacji może być faktura otrzymana przez firmę w styczniu 2008 r., która dotyczy usług telekomunikacyjnych wykonanych w grudniu 2007 r. W takim przypadku, na podstawie dokumentu polecenia księgowania, należy zaewidencjonować w księgach 2007 roku koszty przypadające na ten okres, dokonując zapisu: strona Wn konta 420 „Usługi obce”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. Rozliczenie kosztów następuje natomiast w księgach rachunkowych okresu, w którym firma otrzymała fakturę: strona Wn konta 300 „Rozliczenie zakupu” - cenie nabycia, strona Wn konta 225 „Rozliczenie VAT naliczonego” - wartość podatku, strona Ma konta 202 „Rozrachunki z dostawcami” - łączna kwota zobowiązania. Z kolei koszty dotyczące 2008 roku ujmuje się w następujący sposób: strona Wn konta 420 „Usługi obce”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”.

Może się jednak zdarzyć, że faktura dotycząca kosztów poprzedniego okresu sprawozdawczego, np. 2007 roku, zostanie dostarczona, gdy księgi rachunkowe zostały już zamknięte. W takiej sytuacji jednostka musi zaksięgować koszty w roku obrotowym, w którym faktura wpłynęła do firmy.

Jeżeli jednak nie zaistniała taka sytuacja, a koszty zostały odpowiednio przyporządkowane, w sporządzanym za 2007 rok bilansie saldo Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu” ujmuje się w pasywach w pozycji B.III. Zobowiązania i odpowiednio - wobec jednostek powiązanych lub wobec pozostałych jednostek.

Materiały

Podobna sytuacja jest w przypadku niefakturowanych dostaw materiałów, ponieważ na dzień bilansowy w księgach rachunkowych pozostaje saldo kredytowe konta 301 „Rozliczenie zakupu materiałów”. W bilansie wykazuje się je analogicznie jak w poprzednim przykładzie (czyli jako zobowiązanie).

Może się też zdarzyć, że materiały są zafakturowane przez sprzedawcę, ale nie dostarczono ich jeszcze do odbiorcy. Stanowią one wtedy materiały w drodze i ujmuje się je w aktywach bilansu w pozycji B.I.1 Materiały. Takie postępowanie dotyczy wszystkich materiałów: zarówno podstawowych, jak i pomocniczych oraz paliw, opakowań, części zamiennych, materiałów biurowych itp.

Podobnie jest z towarami. Saldo Wn konta 303 „Rozliczenia zakupu towarów” powinno zostać przeniesione do aktywów bilansu do pozycji B.I.4 Towary. Warto pamiętać, że do tej grupy aktywów zalicza się przede wszystkim towary handlowe przeznaczone do dalszej odsprzedaży w nieprzetworzonym stanie. Nie ma znaczenia miejsce, w którym się znajdują - mogą to być zarówno magazyny własne, obce, jak i punkty, w których dokonuje się ich sprzedaży detalicznej.

Z kolei jeżeli została wpłacona kontrahentowi zaliczka na poczet przyszłej dostawy materiałów i towarów, niezależnie od tego, czy firma otrzymała fakturę czy nie, wpłacona kwota powinna zostać ujęta w bilansie w pozycji aktywów - B.I. Zaliczki na dostawy.

Natomiast jeżeli wpłacone środki dotyczą:

• środków trwałych - będą ujęte w pozycji aktywów - A.II.3 Zaliczki na środki trwałe w budowie,

• wartości niematerialnych i prawnych - będą ujęte w pozycji aktywów - A.I.4 Zaliczki na wartości niematerialne i prawne.


Obowiązkowe rezerwy

Kolejnym częstym błędem popełnianym przez firmy jest brak ujmowania w sprawozdaniu finansowym rezerw.

Dotyczy to przede wszystkim rezerw na świadczenia pracownicze, których wypłata wynika zarówno z kodeksu pracy, jak i regulaminów wynagradzania. Tworzy się je m.in. na odprawy emerytalne i rentowe, urlopy wypoczynkowe, premie, nagrody jubileuszowe. W bilansie pozycja ta jest podzielona na rezerwy krótkoterminowe podlegające realizacji do 12 miesięcy od dnia bilansowego i długoterminowe powyżej 12 miesięcy. Podejmując decyzje o tworzeniu rezerw, spółka powinna wziąć pod uwagę przede wszystkim istotność, z jaką przyszłe świadczenia będą wpływać na wynik finansowy. Rezerwy na świadczenia pracownicze wycenia się metodą aktuarialną lub inną opisaną w polityce rachunkowości.

Rezerwę należy utworzyć również w przypadku gdy sprawozdanie jednostki poddawane jest badaniu. Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest znana.

W związku z tym koszt badania należy przypisać do okresu, za który sporządzony został raport. Firmy nie powinny mieć też problemów z określeniem wartości usługi, szczególnie gdy cena podana jest w umowie zawartej ze spółką audytorską jeszcze przed końcem roku.

Na dzień bilansowy rezerwa na koszty badania powinna być utworzona na wartości netto usługi. Operację tę należy zaewidencjonować zapisem: strona Wn konta 550 „Koszty ogólne zarządu”, strona Ma 646 „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów”. W momencie otrzymania faktury należy ująć ją w księgach w następujący sposób: strona Wn konta 300 „Rozliczenie zakupu” - wartość netto, strona Wn konta 225 „Rozliczenie VAT naliczonego” - wartość podatku, strona Ma konta 202 „Rozrachunki z dostawcami” - łączna kwota zobowiązania.

Należy również dokonać pozostałych księgowań:

1  Zarachowanie do kosztów rzeczywiście poniesionych wydatków: strona Wn konta 420 „Usługi obce”, Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. I równolegle: strona Wn konta 550 „Koszty ogólne zarządu”, strona Ma konta 490 „Rozliczenie kosztów”.

2. Wyksięgowanie rezerwy: strona Wn konta 646 „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów”, strona Ma konta 550 „Koszty ogólne zarządu”.

W bilansie taką rezerwę ujmuje się w pasywach w pozycji B.I.3 Pozostałe rezerwy krótkoterminowe. Jeżeli znana jest dokładna cena usługi, powinna być ona ujęta w bilansie raczej jako - Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów - (krótkoterminowe).

Należy pamiętać, że prawo podatkowe nie uznaje tych rezerw za koszt uzyskania przychodów. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Podatkowym kosztem staną się dopiero w momencie zapłaty, czyli w 2008 roku.

 

REZERWY W BILANSIE

W bilansie należy wykazać rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, które można wiarygodnie oszacować. W szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego.


Nieściągalne należności

Warto zwrócić uwagę na fakt, że koszty, które nie są uznawane podatkowo dotyczą również tworzonych dla celów księgowych odpisów aktualizacyjnych należności. Dokonuje się ich w związku z wyceną bilansową tych składników aktywów. Zgodnie bowiem z art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości w sprawozdaniu, należności ujmuje się w kwocie wymagalnej zapłaty z zachowaniem ostrożności.

Realizacja ostatniego z wymienionych warunków będzie polegała na zbadaniu, czy nie ma podstaw do dokonania odpisu aktualizującego. Oznacza to konieczność ustalenia prawdopodobieństwa uregulowania tych należności przez kontrahentów. W art. 35b ustawy o rachunkowości wymienione są sytuacje, kiedy niezbędne jest dokonanie odpisu aktualizującego. Po pierwsze, należy to uczynić, jeżeli dłużnik został postawiony w stan likwidacji lub upadłości. Wtedy odpisu dokonuje się w wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem.

Również w przypadku należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny jego sytuacji majątkowej i finansowej spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - należy dokonać odpisu do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności.

Ponadto aktualizacji dokonuje się (jeżeli jest to uzasadnione rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców) w stosunku do innych należności przeterminowanych i nieprzeterminowanych, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo ich nieściągalności. W tym przypadku ustawa nie daje jednak wskazówek, w jakiej wysokości dokonać tego odpisu.

W księgach rachunkowych odpisy ujmuje się w zależności od rodzaju należności jako pozostałe koszty operacyjne lub koszty finansowe. Jeżeli wystąpi zdarzenie, które było przyczyną utworzenia odpisu, należność trzeba spisać w ciężar wcześniej utworzonego odpisu. Natomiast jeżeli przyczyna ustanie, należy rozliczyć dokonany uprzednio odpis, zaliczając jego zmniejszenie odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub finansowych.

Operacje związane z nieściągalnymi należnościami mogą przebiegać w następujący sposób:

1. Ujęcie odpisu aktualizującego obniżającego wartość należności - w ciężar kosztów operacyjnych: strona Wn konta 766 „Pozostałe koszty operacyjne”, strona Ma konta 280 „Odpisy aktualizujące należności”,

2. Spisanie należności przedawnionej, umorzonej, nieściągalnej objętej wcześniej ujętym odpisem aktualizującym: strona Wn konta 280 „Odpisy aktualizujące należności”, strona Ma konta 201 „Rozrachunki z odbiorcami”.

Prawo podatkowe bardziej restrykcyjnie podchodzi do tej kwestii. Należy pamiętać, że kosztem uzyskania przychodów, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, gdy:

• dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku,

• wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego,

• zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków,

• wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.


Odpis aktualizujący

Kosztami dla celów rachunkowych są również odpisy aktualizujące wartość środków trwałych i środków trwałych w budowie. Odpisy aktualizujące obniżają wartość składników majątku, wobec których zostały one dokonane.

Wynika to z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, który na dzień kończący rok obrotowy nakazuje wycenić środki trwałe według ceny nabycia, kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszając o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Aby prawidłowo ustalić ich wartość w sprawozdaniu, należy przeanalizować, czy nie istnieją przesłanki wskazujące na trwałą utratę wartości danego składnika majątku. Według art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości z takim zdarzeniem mamy do czynienia wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów (np. maszyna produkcyjna) nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.

Przyczyną przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny może być sytuacja, w której jednostka zamierza zaniechać lub restrukturyzować działalność, do której są wykorzystywane określone składniki aktywów, lub też planuje zbyć lub zlikwidować jakieś składniki aktywów przed uprzednio przewidywanym terminem.

Do ksiąg rachunkowych odpis aktualizujący wprowadzany jest w zależności od tego, czy wcześniej, na mocy odrębnych przepisów, wartość danego środka trwałego została zaktualizowana. Jeżeli takie zdarzenie miało miejsce i został utworzony kapitał z aktualizacji wyceny, trwała utrata wartości do wysokości utworzonego kapitału zostanie odzwierciedlona zapisem: strona Wn konta 803 „Kapitał z aktualizacji wyceny”, strona Ma konta 050 „Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych”. Pozostała kwota odpisu w takim przypadku: strona Wn konta 766 „Pozostałe koszty operacyjne”, strona Ma konta 050 „Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych”.

Wartość odpisów aktualizacyjnych (zaewidencjonowana jako pozostały koszt operacyjny) zarówno tych dotyczących trwałej utraty wartości środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, zapasów rzeczowych składników obrotowych, jak i należności jest wykazywana w porównawczym rachunku zysków i strat w pozycji E. II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych.

KRAJOWY STANDARD RACHUNKOWOŚCI

Kwestia podatku odroczonego została wyjaśniona przez Komitet Standardów Rachunkowości w Krajowym Standardzie nr 2. Jego tekst dostępny jest na stronie internetowej www.mf.gov.pl, został też opublikowany w załączniku do Dziennika Urzędowego ministra finansów z 30 września 2004 r. nr 13, poz. 132.

Zgodnie z KSR nr 2 rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego (podstawy opodatkowania) w przyszłości.

Nie tworzy się ich jednak, gdy różnica przejściowa:

a) dotyczy wartości firmy, której amortyzacja, odpisanie lub jakiekolwiek inne zmniejszenie nie powoduje obniżenia podstawy opodatkowania, lub

b) wynika z początkowego ujęcia w księgach danego składnika aktywów lub pasywów wskutek transakcji, która:

- nie stanowi połączenia ani nabycia jednostki albo jej zorganizowanej części oraz

- nie wpływa na podstawę opodatkowania lub wynik finansowy brutto.


Podatek odroczony

W niektórych przypadkach różnice między ujęciem podatkowym a rachunkowym można wyeliminować. Pozwala na to tworzenie w księgach rachunkowych aktywów lub rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Jednak według art. 37 ustawy o rachunkowości obowiązek ten przypisany jest tylko spółkom, których sprawozdania finansowe zgodnie z art. 64 podlegają badaniu. W pozostałych przypadkach firmy mogą korzystać ze zwolnienia.

Należy pamiętać, że w księgach ujmuje się podatek odroczony tylko wtedy, gdy różnice między ujęciem rachunkowym a podatkowym są przejściowe. Jest tak właśnie w przypadku wynagrodzeń za grudzień, wypłacanych w styczniu. Ponieważ rachunkowo koszt ujmuje się w grudniu, a podatkowo dopiero w styczniu, dlatego powstaje przejściowa różnica ujemna. Spowoduje to w przyszłości zmniejszenie podstawy podatku dochodowego. Spółka musi więc ująć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego na koniec roku obrotowego w wysokości kwoty przewidzianej do odliczenia od podatku.

Jeżeli na 31 grudnia wartość bilansowa całkowitego kosztu wynagrodzenia (zgodnie z przykładem nr 1) wynosi 2356,20 zł, to wartość podatkowa wynosi 0 zł. Powstaje ujemna różnica przejściowa w wysokości 2356,20 zł. Spółka musi utworzyć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego o wartości (2356,20 zł x 19 proc.) 448 zł.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości wysokość aktywów i rezerw ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego.

Rozpoznawanie różnic

Aktywa tworzy się w przypadku różnic ujemnych. Powstają, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest niższa od podatkowej lub wartość bilansowa składnika zobowiązań jest wyższa od podatkowej. Mogą również powstawać w związku z pozycjami nieujętymi w księgach jako aktywa lub zobowiązania. Takie różnice powodują powstanie w przyszłych okresach kwot pomniejszających podstawę opodatkowania.

Z kolei rezerwy ujmuje się w przypadku różnic dodatnich. Powstają, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa od podatkowej lub gdy składnik zobowiązań ma wartość bilansową niższą od podatkowej. Mogą też powstawać w związku z pozycjami nieujętymi w księgach jako aktywa lub zobowiązania. Powodują one powstanie w przyszłych okresach kwot zwiększających podstawę opodatkowania.

W bilansie aktywa i pasywa z tytułu podatku odroczonego ujmuje się oddzielnie. Można je kompensować, jeżeli jednostka ma tytuł uprawniający ją do ich jednoczesnego uwzględniania przy obliczaniu zobowiązania podatkowego.

Jeżeli jednak tak nie jest, aktywa z tytułu odroczonego podatku uwidacznia się w bilansie w pozycji aktywów: A.V.1 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, natomiast rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w pasywach w pozycji: B.I.1.

AGNIESZKA POKOJSKA

agnieszka.pokojska@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 28, 37 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

• Art. 15 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Źródło: Gazeta Prawna [Tygodnik Podatkowy]Nr 44 (2166) poniedziałek, 3 marca 2008 r.





Zaliczkę na zakup samochodu zalicza się do rzeczowych aktywów trwałych i wykazuje w bilansie po stronie aktywów w wierszu A.II.3 jako „Zaliczki na środki trwałe w budowie”.

Zaliczki na środki trwałe w budowie wykazują tylko te jednostki, które na poczet dostaw związanych z budową środków trwałych przekazały zaliczki i do dnia bilansowego nie mają pokrycia w zrealizowanych przez wykonawców robotach budowlanych.

Jeżeli jednostka wpłaciła zaliczkę na zakup samochodu do firmy będącej dostawcą pojazdu, to zgodnie z par. 14 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy. W związku z powyższym dostawca pojazdu powinien wystawić fakturę VAT, ponieważ obowiązek podatkowy powstał z chwilą otrzymania zaliczki (art. 19 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług).

Otrzymana przez nabywcę faktura powinna być zaewidencjonowana w następujący sposób: 1) Kwota netto faktury: strona Wn konta 20-5 „Zaliczki na środki trwałe w budowie”; 2) Podatek VAT z faktury: strona Wn konto 22-1 „VAT naliczony i jego rozliczenie”; 3) Kwota brutto faktury: strona Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”.

Wpłatę zaliczki na poczet zakupu samochodu ewidencjonuje się odpowiednio: strona Wn konta 24 „Pozostałe rozrachunki”, strona Ma konta 13-0 „Rachunek bankowy”.

Należy pamiętać, że tylko w przypadku zakupu samochodu ciężarowego możemy w całości odliczyć VAT. Jeżeli jednostka wpłaciła zaliczkę na zakup samochodu osobowego, to zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy o VAT podatnik może odliczyć tylko 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Zatem część podatku naliczonego VAT, która nie będzie podlegała odliczeniu, również powinna zostać zaksięgowana na koncie „Zaliczki na środki trwałe w budowie” i wykazana w tej pozycji w bilansie.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. W sytuacji kiedy dostawca dostarczy jednostce zakupiony samochód i będzie on spełniał wymogi środka trwałego, to nabywca powinien go przyjąć do ewidencji środków trwałych. Księgowanie wcześniej wpłaconej zaliczki w momencie przyjęcia samochodu do używania będzie wyglądało następująco: strona Wn konta 010 „Środki trwałe” (w analityce: Środki transportowe), strona Ma konta 20-5 „Zaliczki na środki trwałe w budowie”

W momencie sprzedaży samochodu nabywcy dostawca powinien wystawić fakturę końcową, którą również należy zaksięgować. Jeżeli samochód spełnia od razu wymogi środka trwałego, to faktura powinna być ujęta w księgach tak jak poniżej: 1) Kwota netto faktury: strona Wn konta 010 „Środki trwałe”; 2) Podatek VAT z faktury: strona Wn konto 22-1 „VAT naliczony i jego rozliczenie”; 3) Kwota brutto faktury strona Ma konta 24 „Pozostałe rozrachunki”.

ANNA PŁACHETKA

menedżer w departamencie rachunkowości HLB Frąckowiak i Wspólnicy

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).


Na początku rozpatrzmy aspekt bilansowy. Zakładam, że dla spółki dniem bilansowym jest 31 grudnia. Dla celów prawidłowego ujęcia w księgach rachunkowych powyższych zdarzeń należy określić czas trwania umowy o usługę oraz czy w istotnym stopniu usługa została wykonana na dzień bilansowy. W pierwszym przypadku, jeżeli okres realizacji usługi był dłuższy niż sześć miesięcy oraz stopień zaawansowania usługi na dzień bilansowy był istotny, wszelkie koszty związane z tą usługą wpływają na koszt sprzedanych produktów i usług. Ponadto należy ująć przychody z tytułu niezakończonej usługi proporcjonalnie do stopnia jej zaawansowania (po uwzględnieniu faktur już wystawionych za częściowe wykonanie usługi) i zaliczyć drugostronnie do czynnych rozliczeń międzyokresowych. Przepisy regulujące zagadnienie kontraktów długoterminowych zostały zawarte w ustawie o rachunkowości w art. 35a do art. 35d. W drugim przypadku, gdy czas realizacji usługi był krótszy niż sześć miesięcy lub stopień zaawansowania usługi na dzień bilansowy był nieistotny, to koszty dotyczące niezafakturowanej części usługi stanowią koszty robót w toku i należy je prezentować w pozycji bilansowej zapasów - Półprodukty i produkty w toku. W związku z tym w pierwszej sytuacji koszty materiałów oraz inne koszty związane z wykonywanymi usługami należy ujmować w koszcie sprzedanych usług i ustalić na dzień bilansowy przychód proporcjonalnie do stopnia zaawansowania usługi. W drugim przypadku należy ustalić, czy koszty materiałów dotyczą już zafakturowanej w listopadzie części usługi, wtedy należy je ująć w kosztach roku 2007, czy też dotyczą niezafakturowanej części usługi, wtedy powinny stanowić element kosztów robót w toku, a w momencie wystawienia faktury końcowej w lutym 2008 r. powinny zostać przeksięgowane na koszt sprzedanych usług. Należy tutaj zaznaczyć, że roboty w toku powinny zostać wycenione w wysokości kosztów wytworzenia, tzn. powinny obejmować: koszty pozostające w bezpośrednim związku z daną usługą oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich.

Koszty materiałów wykorzystanych w związku z wykonywaniem usługi należy uznać za koszty bezpośrednio związane z przychodami z tytułu wykonania usługi. W związku z tym, jeżeli chodzi o aspekt podatkowy zagadnienia, to zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy CIT koszty uzyskania przychodu bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 4b ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. W analizowanej sytuacji spółka powinna zatem określić, czy koszty materiałów dotyczą już zafakturowanej części usługi, wtedy stanowią koszt uzyskania przychodu w 2007 roku, czy też dotyczą faktury wystawionej w lutym 2008 r., wtedy stanowią koszt uzyskania przychodu w 2008 roku.

KATARZYNA SZARUGA

biegły rewident, dyrektor departamentu audytu w Europejskim Centrum Audytu

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 35a-35d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).


Jednostki stosujące ustawę o rachunkowości w trakcie roku obrotowego mogą dokonywać ewidencji posiadanych rzeczowych składników majątku obrotowego zgodnie z art. 17 ustawy według następujących metod:

1) ewidencja ilościowo-wartościowa,

2) ewidencja ilościowa obrotów i stanów,

3) ewidencja wartościowa obrotów i stanów,

4) odpisywanie w koszty wartości materiałów, na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia.

Firma czytelnika stosuje metodę opisaną w punkcie 4, a więc metodę stosującą najdalej posunięte uproszczenie w zakresie prowadzenia gospodarki magazynowej, a tym samym ewidencji kosztów, czyli metodę polegającą na odpisywaniu w koszty wartości materiałów na dzień ich zakupu, a w przypadku produktów gotowych w momencie ich wytworzenia. Zaznaczono w niej, że spółka powinna dokonać ustalenia stanu tych składników aktywów i jego wyceny, a także skorygować koszty o wartość tego stanu nie później niż na dzień bilansowy.

Zgodne z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości spółka jest zobowiązana do przeprowadzenia inwentaryzacji na ostatni dzień roku obrotowego, m.in. posiadanych rzeczowych składników obrotowych. Termin inwentaryzacji uważa się za dotrzymany, jeżeli inwentaryzację składników aktywów rozpoczęto nie wcześniej niż trzy miesiące przed zakończeniem roku i zakończono do 15 dnia następnego roku. Należy jednak podkreślić, że terminy te nie dotyczą jednostek stosujących uproszczenie polegające na odpisywaniu w koszty materiałów i towarów na dzień ich zakupu bądź produktów gotowych w momencie ich wytworzenia. W przypadku stosowania metody określonej w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości inwentaryzacja powinna zostać przeprowadzona na dzień bilansowy, tzn. w tym przypadku na 31 grudnia 2007 r.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, spółka powinna dokonać inwentaryzacji posiadanego paliwa we wszystkich zbiornikach naziemnych na 31 grudnia 2007 r. Po zakończeniu spisu z natury powinna dokonać wyceny w oparciu o ostatnie faktury dokumentujące zakup paliwa. Wartość paliwa, która na 31 grudnia 2007 r. nie została zużyta, koryguje wartość kosztów działalności operacyjnej i zostaje ujęta na koncie zapasów. W roku następnym wartość tego zapasu może zostać od razu zaliczona do kosztów działalności operacyjnej, co jest zgodne z metodą opisaną art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości.

Przepisy podatku dochodowego od osób prawnych nie regulują tej kwestii szczegółowo, jednak należy pamiętać o art. 15 ust. 1 ustawy o CIT stanowiącym, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. W przypadku spółki transportowej, tak jak podano w założeniach, głównym kosztem jest zużyte paliwo, a nie zatankowane paliwo do samochodów i innych środków transportu. Podsumowując ten przypadek i stosując ewidencję uproszczoną zgodną z ustawą o rachunkowości i CIT należy dla ustalenia prawidłowego kosztu dokonać inwentaryzacji niezużytego paliwa, a następnie dokonać odpowiedniej korekty kosztów działalności operacyjnej i wartości zapasów.

MICHAŁ KOŁOSOWSKI

biegły rewident, członek zarządu Europejskiego Centrum Audytu

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Będzie nowelizacja Ordynacji podatkowej. Ministerstwo pracuje nad projektem. Podatnicy zyskają.

Oprocentowanie nadpłaty, powstałej w wyniku orzeczenia TSUE będzie przysługiwać za cały okres, aż do jej zwrotu. Podobnie będzie z nadpłatami powstałymi wskutek wyroków TK.

Stawki VAT 2024 - zmiany w stawkach obniżonych od 1 kwietnia

Stawki VAT od 1 kwietnia 2024 roku ulegną zmianie. Pojawi się nowa lista towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku do wysokości 8 proc. Stawka obniżona obejmie m.in. usługi kosmetyczne, manicure i pedicure.

Fundacja rodzinna - podatkowe konsekwencje zbycia udziałów

Otaczające nas środowisko prawno-ekonomiczne dynamiczne oddziałuje na wszystkich, dlatego wśród pojawiających się pytań coraz częstszymi są te odnoszące się do fundacji rodzinnej, która zapewnia kuszące preferencje podatkowe.

Składka zdrowotna 2024. Min. Leszczyna: będą zmiany ale powrót do zasad sprzed Polskiego Ładu zbyt kosztowny

Jeszcze w bieżącym tygodniu minister zdrowia razem z ministrem finansów przedstawią premierowi Tuskowi propozycje zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Taką informację przekazała 18 marca 2024 r. minister zdrowia Izabela Leszczyna.

Zmiany w akcyzie od 2025 roku - opodatkowanie saszetek nikotynowych

Ministerstwo Finansów chce zmienić od 2025 roku przepisy ustawy o podatku akcyzowym w zakresie saszetek nikotynowych. W komunikacie z 18 marca 2024 r. MF przedstawiło propozycje zmian. Resort zaprasza zainteresowanych tymi zmianami na spotkanie w celu uzgodnienia treści tej nowelizacji.

"Nie stać nas na cztery dni pracy". Jednak skrócenie czasu pracy może ograniczyć zwolnienia

"Skrócenie czasu pracy, np. do czterech dni w tygodniu nie zostanie zrównoważone przez wzrost zatrudnienia. Produkcja krajowa zmniejszy się, a wraz z nią zmniejszą się dochody ludności" – mówi Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Wymiana walut w firmie. Jak to robić z korzyścią dla biznesu?

Wymiana walut? Pierwsze skojarzenia to zagraniczne wakacje czy kredyt we frankach. Patrząc jednak na oficjalne statystyki wymiany handlowej to firmy operują dziś w wielu walutach. Tym bardziej, że coraz więcej firm prowadzi ekspansję zagraniczną, wychodząc na nowe rynki.

Zmiany w rachunkowości od 2025 roku. Oprócz JPK KR (księgi rachunkowe) będzie JPK ST (środki trwałe)

Od 1 stycznia 2025 roku podatnicy objęci podatkiem CIT (osoby prawne) będą mieli obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i wysyłania ich w tej formie do urzędu skarbowego (tzw. JPK CIT). Aktualnie Ministerstwo Finansów konsultuje struktury logiczne pliku JPK_KR_PD oraz pliku  JPK_ST, a także przygotowuje zmianę projektu rozporządzenia wykonawczego w sprawie dodatkowych danych dołączanych do przekazywanych ksiąg.

Inflacja 2024. Skokowy wzrost w kwietniu poza górną granicę celu inflacyjnego. Prognoza eksperta

W marcu 2024 r. inflacja będzie najniższa w całym roku. A już w kwietniu nastąpi skokowy wzrost inflacji, która znajdzie się poza górną granicą celu. Taką prognozę przedstawił ekspert Konfederacji Lewiatan, Mariusz Zielonka. 

Obligacje skarbowe 2024. Drastyczna obniżka oprocentowania od marca i kwietnia

Inflacja w Polsce obniża się tak szybko, że jeszcze rok temu wydawało się to niemal nieprawdopodobne. Większość osób to cieszy, ale nie wszystkich. Hamująca inflacja to informacja, która może rozsierdzić osoby posiadające w portfelu detaliczne obligacje skarbowe. W skrajnym przypadku kwietniowa aktualizacja oprocentowania może doprowadzić do spadku stawki z prawie 20% do niewiele ponad 4%. 

REKLAMA