Czy warto badać sprawozdanie finansowe, jeżeli nie ma takiego obowiązku

Ogólnie należy uznać, że warto poddawać sprawozdanie finansowe badaniu, mimo że nie ma takiego obowiązku. Zyskuje się wtedy pewność, że nasza księgowość działa prawidłowo, a sprawozdanie jest rzetelnie sporządzone. Istnienie opinii niezależnego eksperta podnosi wiarygodność firmy u kontrahentów i banków. Decydując się na takie badanie należy zadbać o dobór profesjonalnej firmy audytorskiej, która prawidłowo je przeprowadzi.

Pytanie zadane przez Państwa jest coraz częściej stawiane przez przedsiębiorców. Dzięki ogólnej poprawie sytuacji polskich firm coraz więcej z nich jest bowiem stać na wydatki inne niż tylko związane z niezbędną, bieżącą działalnością operacyjną. Zdecydowana większość przedsiębiorstw nie ma obowiązku poddawania swoich sprawozdań badaniu. Przyczyną takiego stanu rzeczy są wysokie ustawowe limity decydujące o takim obowiązku.

W konsekwencji w wielu nawet dość dużych przedsiębiorstwach, o obrotach 15–19 mln zł rocznie, księgowość i sprawozdawczość finansowa nie jest na bieżąco kontrolowana przez niezależnego eksperta. Rodzi to wiele negatywnych skutków, na które składają się m.in.:

• możliwość występowania i powtarzalności w księgach istotnych błędów w stosowaniu zasad rachunkowości,

• prezentowanie w sprawozdaniach danych nieoddających w pełni rzeczywistej sytuacji finansowej jednostki,

• brak możliwości wykrycia przez kierownictwo wielu nadużyć, których mogą się dopuszczać pracownicy działów finansowo-księgowych,

• stosowanie w przedsiębiorstwach kreatywnej księgowości zafałszowującej obraz kondycji finansowej firmy, w szczególności jej wynik finansowy,

• powstawanie błędów w rozliczeniach podatkowych, mogących powodować nakładanie sankcji przez organy skarbowe.

Podstawową korzyścią z przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego jednostki (audytu) jest zatem zniwelowanie wymienionych negatywnych zjawisk. Jest to możliwe dzięki wypracowanym zasadom audytu (np. normom Krajowej Izby Biegłych Rewidentów) oraz procedurom badawczym. Należy jednak pamiętać, że procedury te są nastawione nie tylko na eliminowanie zjawisk negatywnych, ale także na usprawnienie działania firmy poprzez ulepszenie ewidencji i sprawozdawczości. Taki efekt można osiągnąć traktując audytora jako swoistego rodzaju doradcę w wielu kwestiach związanych z księgowością, podatkami i finansami.

Kolejnym powodem poddania sprawozdania finansowego badaniu jest podniesienie przejrzystości i wiarygodności finansowej przedsiębiorstwa. Korzyści te można rozpatrywać w kilku aspektach. Z jednej strony potwierdzona opinią audytora sytuacja finansowa firmy wzmacnia zaufanie kontrahentów, w szczególności dostawców, którzy mogą być bardziej skłonni do wydłużania terminów zapłaty. Innym przykładem korzyści jest lepsza pozycja kredytowa. Jest oczywiste, że banki będą znacznie chętniej kredytować firmy o przejrzystej i sprawdzonej księgowości. Jeśli w parze ze zbadanym sprawozdaniem idzie osiąganie dobrych wyników finansowych, to w niektórych przypadkach skutkiem może być redukcja oprocentowania.

Jak widać, istnieją powody, dla których opłaca się poddawać sprawozdania finansowe badaniu. Warto jednak to robić, jeżeli wybierze się ofertę firmy audytorskiej, która gwarantuje rzetelny przebieg badania. Należy unikać firm oferujących ekstremalnie niskie ceny. Z dużym prawdopodobieństwem nie gwarantują one prawidłowego przebiegu badania. Dzieje się tak coraz częściej, ponieważ od kilku lat, gdy znacznemu skurczeniu uległ rynek badań sprawozdań, wiele niewielkich firm oferuje niskie ceny, za którymi idzie równie niska jakość usług.

Trudno naturalnie precyzyjnie oszacować kwotę wynagrodzenia za zbadanie sprawozdania finansowego firmy o obrotach ok. 10–15 mln zł. Zależy to bowiem od wielu czynników, m.in. od branży i skomplikowania prowadzonych rozliczeń. Przypuszczalnie cena za badanie powinna się kształtować w granicach 10–14 tys. zł. Cena to oczywiście tylko jeden z czynników, jakie powinniśmy brać pod uwagę zlecając badanie sprawozdania. Zawsze przed podpisaniem umowy należy bardzo dokładnie ustalić czas badania, jego zakres, dodatkowe cele, oczekiwane rezultaty. Należy więc zadbać o odpowiednie przygotowanie umowy z firmą audytorską.

Adam Stolarczyk

specjalista z zakresu rachunkowości i finansów