Spółka akcyjna przekazała połowę zysku na spłatę kredytu, a drugą połowę - na zakup środków trwałych. Jak należy zaewidencjonować tę operację? Czy cały zysk należy zaksięgować na kapitał zapasowy?
RADA
Operacje gospodarcze wymienione w pytaniu są finansowane z rachunku bieżącego spółki, nie powodują one zmian w kapitale własnym i w konsekwencji są neutralne podatkowo.
UZASADNIENIE
Aby można było przeznaczyć wypracowany przez spółkę zysk na zakup środka trwałego i na spłatę kredytu, konieczne jest spełnienie następujących warunków:
• uzyskanie pozytywnej opinii biegłego rewidenta badającego sprawozdanie finansowe spółki,
• zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez walne zgromadzenie akcjonariuszy,
• obligatoryjne utworzenie kapitału zapasowego w wysokości co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego spółki,
• posiadanie statutu spółki, który zawiera postanowienia pozwalające na inny podział zysku niż wypłata dywidendy akcjonariuszom,
• podjęcie przez walne zgromadzenie wspólników większością głosów decyzji dotyczącej zatrzymania zysku w spółce i przeznaczenia go na różne cele.
Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości podział zysku (pokrycie straty) w jednostkach zobowiązanych do badania rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu tego sprawozdania przez organ zatwierdzający (walne zgromadzenie akcjonariuszy). Sprawozdanie to powinno być zaopiniowane przez biegłego rewidenta.
UWAGA!
Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonany bez zatwierdzenia sprawozdania, jest nieważny z mocy prawa.
Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku „czystym”. Jest to zysk wynikający z rocznego bilansu po odjęciu podatku dochodowego. W myśl art. 347 Kodeksu spółek handlowych akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, przeznaczonym przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom.
Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji. Jeżeli akcje nie są całkowicie pokryte, zysk rozdziela się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje. Statut może przewidywać inny sposób podziału zysku. Artykuł 348 k.s.h. ogranicza kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy. Kwota ta nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Ponadto kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy należy pomniejszyć o niepokryte straty, akcje własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub statutem powinny być przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitał zapasowy lub rezerwowy.
UWAGA!
Roczne sprawozdanie spółki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego.
Dopóki zgromadzenie wspólników nie podejmie uchwały o podziale zysku, wynik finansowy netto za dany rok obrotowy jest zaksięgowany na koncie „Wynik finansowy” – saldo Ma.
W przypadku gdy spółka osiągnęła stratę, saldo figuruje po stronie Wn.
Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i po podjęciu uchwały o podziale zysku netto należy dokonać w księgach rachunkowych roku następującego po roku obrotowym przeniesienia salda konta „Wynik finansowy”:
Wn „Wynik finansowy”,
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego”.
Jeśli w statucie spółki akcyjnej zawarte są zapisy przewidujące inny podział zysku, walne zgromadzenie może podjąć decyzję o zatrzymaniu zysku w spółce.
UWAGA!
Wszystkie decyzje dotyczące zatrzymania zysku w spółce muszą być podjęte na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy większością głosów.
Zatrzymanie zysku w spółce wiąże się z tym, że akcjonariuszom nie zostanie wypłacona dywidenda, a uzyskane w ten sposób środki finansowe będzie można przeznaczyć na różne cele, np. zakup środków trwałych czy podwyższenie kapitału.
Problematyka dotycząca ujmowania kapitałów w księgach rachunkowych jest uregulowana w art. 36 ust. 1 ustawy o rachunkowości.
Zgodnie z tym przepisem kapitały (fundusze) własne ujmuje się z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy o utworzeniu jednostki. W ustawie nie ma unormowań dotyczących źródła finansowania kapitału zapasowego, rezerwowego, nie ma też regulacji dotyczących sposobu wykorzystania kapitałów.
Regulacje te znajdziemy w Kodeksie spółek handlowych. W myśl art. 396 § 1 k.s.h. spółka ma obowiązek utworzyć kapitał zapasowy w celu pokrycia ewentualnej straty, na który przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.
Ewidencja obligatoryjnego tworzenia kapitału zapasowego w spółce jest następująca:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”,
Ma „Kapitał zapasowy”.
W omawianym pytaniu spółka przeznaczyła część zatrzymanego zysku na zakup środków trwałych, a część – na spłatę kredytu.
Zarówno zakup środka trwałego, jak i spłatę kredytu ewidencjonuje się na zasadach ogólnych.
Kapitał zapasowy spółki jest źródłem środków pieniężnych, które mogą być przeznaczone na różne cele. Zarówno spłata kredytu, jak i zakup środków trwałych nie mają żadnego wpływu na zmniejszenie kapitału zapasowego, co oznacza, że nie wystąpią żadne księgowania na tym koncie.
Ponieważ opisane zdarzenia gospodarcze (spłata kredytu, zakup środków trwałych) nie prowadzą do żadnych zmian w funduszach własnych spółki nie powstaje obowiązek podatkowy. Również utworzenie kapitału zapasowego z zysku spółki jest neutralne podatkowo – nie skutkuje powstaniem obowiązku w podatku dochodowym ani w podatku od czynności cywilnoprawnych.
• art. 36, art. 53, art. 64 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• art. 304, art. 347, art. 348, art. 349, art. 395, art. 396, art. 414 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych – Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
