REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaewidencjonować zwolnienie dłużnika z długu

Anna Dyczkowska

REKLAMA

Dłużnik nie uregulował należności za usługę wykonaną przez naszą spółkę. Wielokrotne wezwania pozostawały bez skutku. Kwota była bardzo mała, dlatego zrezygnowaliśmy ze skierowania sprawy do sądu. Nasz prawnik sporządził protokół likwidujący należność.


Wartość należności zaksięgowaliśmy w pozostałe koszty operacyjne (bilansowo). Po jakimś czasie nowy szef wznowił rozmowy z dłużnikiem. Obecnie chce on w ramach długu przekazać nam meble. Jak powinno się zaksięgować to zdarzenie? Dodam, że zależy nam na szybkim zbyciu mebli.


rada


Spółka nie powinna bez uzasadnionej przyczyny wyksięgowywać należności z ksiąg. To, że dłużnik zalega z płatnością, nie jest wystarczającym powodem takiej „likwidacji”. Z punktu widzenia ustawy o rachunkowości właściwe byłoby utworzenie odpisu aktualizującego całą wartość należności. Meble otrzymane od dłużnika zostały przeznaczone do dalszej odsprzedaży, powinny więc zostać zakwalifikowane w księgach jako towary.


uzasadnienie


Fakt, że otrzymane w zamian za „zlikwidowaną” należność meble zwiększają wartość zapasów, nie budzi wątpliwości. Są one przeznaczone do odsprzedaży, należy je więc zaliczyć do towarów. Nie ma znaczenia, że spółka - co do zasady - prowadzi działalność usługową. Pewien problem stanowi nietypowe rozliczenie w księgach rachunkowych powstałego rozrachunku. Wątpliwa należność nie została skierowane na drogę postępowania sądowego ze względu na nieopłacalność takiego przedsięwzięcia. Na podstawie protokołu likwidacyjnego należność ta została odpisana w pozostałe koszty operacyjne niestanowiące kosztu podatkowego.

Spółka zlikwidowała w księgach należność wobec dłużnika, nie zwalniając go jednak z długu. Niestety, takie postępowanie nie jest prawidłowe. Należność nie została umorzona, nie była też przedawniona ani nie były czynione starania o jej odzyskanie, mimo że dłużnik uchylał się od płacenia. Dlatego spółka powinna była utworzyć odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości.

Ponieważ w księgach rachunkowych należność została już wyksięgowana w pozostałe koszty operacyjne, więc wartość otrzymanych mebli należy zaksięgować jako pozostałe przychody operacyjne.

Zobowiązanie dłużnika nie wygasło w momencie spisania należności. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego warunkiem koniecznym do wygaśnięcia zobowiązania jest, aby wierzyciel zwolnił dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjął. Dlatego bez wyrażenia zgody dłużnika spółka nie może zwolnić go z długu, a tym samym dokonywać korekt należności polegających na ich likwidowaniu.

Rozliczenie dostawy mebli w zamian za zwolnienie z długu można przeprowadzić na dwa sposoby:


Wariant 1

Dłużnik sprzedał spółce meble. W takiej sytuacji możliwe byłoby wzajemne potracenie. Jednak spółka musiałaby przywrócić pierwotny zapis w księgach i wykazać należność.

Na podstawie art. 498 Kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości, oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Należy tu mieć na względzie zapisy art. 499 k.c. Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Jeżeli zatem jedna ze stron złoży stosowne oświadczenie, zobowiązanie dłużnika wygaśnie z mocą wsteczną, tzn. w momencie przekazania spółce mebli.


Wariant 2

Za zgodą spółki dłużnik przekazał meble jako „świadczenie spełnione w celu zwolnienia z długu”. W takim przypadku zobowiązanie dłużnika również wygasło w momencie przekazania spółce mebli, zgodnie bowiem z art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.


Jak przeprowadzić ewidencję księgową


Spółka wyksięgowała należność w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Jeżeli nie skoryguje zapisów związanych z likwidacją należności w księgach, to powstałe zobowiązanie z tytułu otrzymania mebli powinno zostać zaksięgowane w pozostałe przychody operacyjne. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości koszty i przychody związane z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów, zalicza się do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.

W przypadku opisanym w pytaniu należność do celów księgowych została uznana za nieściągalną i spisana w koszty. Biorąc jednak pod uwagę dalsze działania spółki oraz fakt, że należność spisano w koszty niepodatkowe, należy stwierdzić, że wprawdzie istniało duże prawdopodobieństwo utraty należności, jednak spółka nie uznała należności za nieściągalną. W tym przypadku zgodnie z zapisami art. 35b ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o rachunkowości zasadne byłoby dokonanie w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości.


Przykład 1

Spółka ma w swoich księgach należność, z której płatnością dłużnik zwleka. Z tego powodu podjęto w spółce decyzję o zlikwidowaniu należności. Po pewnym czasie otrzymano od dłużnika meble. W zasadzie jako rozliczenie zaległego, choć już spisanego długu.

Ewidencja księgowa

1. Sprzedaż usługi - 1000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

Ma „Sprzedaż usług” 1 000

2. Zlikwidowanie należności na podstawie protokołu:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące kosztów podatkowych” 1 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

3. Otrzymanie mebli. Wartość mebli - 1000 zł:

Wn „Towary” 1 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 1 000

Dla ułatwienia rozliczenia pominięto VAT.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Spółka ma w swoich księgach należność, z której płatnością dłużnik zwleka. W tej sytuacji postanowiono utworzyć odpis aktualizujący.

Należność nie jest przedawniona. Po pewnym czasie nabyto od dłużnika meble jako rozliczenie zaległego długu.

Ewidencja księgowa

1. Sprzedaż usługi - 1000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

Ma „Sprzedaż usług” 1 000

2. Utworzenie odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące kosztów podatkowych” 1 000

Ma „Odpisy aktualizujące” 1 000

3. Otrzymano fakturę za meble. Wartość mebli - 1000 zł:

Wn „Towary” 1 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 1 000

4. Dokonanie wzajemnej kompensaty:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 1 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000

5. Wyksięgowanie odpisu aktualizującego:

Wn „Odpisy aktualizujące” 1 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne”

- w analityce „Niestanowiące przychodów podatkowych” 1 000


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Sposób ewidencji przedstawiony w przykładzie 2 wydaje się najbardziej prawidłowy z punktu widzenia zarówno ustawy o rachunkowości, jak i bezpieczeństwa podatkowego.

W przypadku księgowania przedstawionego w przykładzie pierwszym urząd skarbowy może zakwestionować zaliczenie wartości nabytych mebli do pozostałych przychodów operacyjnych niestanowiących przychodu podatkowego, choć w definicji przychodów określonej w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wymieniono potrącenia wierzytelności ani spełnienia świadczenia w zamian za zwolnienie z zobowiązania. W rozpatrywanym przypadku nie ma też zastosowania punkt 4 wymienionego wyżej art. 12 ust. 1, na podstawie którego do przychodów zalicza się wartość zwróconych wierzytelności, które uprzednio zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Należność jednak została spisana jako nieściągalna w ciężar kosztów operacyjnych, choć nie została zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Może się jednak zdarzyć, że urząd skarbowy nie uzna otrzymania mebli za spłatę zobowiązania, lecz za darowiznę. Nie widząc związku między dwiema transakcjami, US karze ją opodatkować. Bez znaczenia pozostaje fakt, że uprzednio wartość zlikwidowanej należności została spisana w koszty niepodatkowe. W efekcie może powstać sytuacja, że spółka podwójnie zapłaci podatek: raz - z tytułu sprzedaży usług, drugi raz - od otrzymanej darowizny.


Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

- art. 453, 499 i 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

- art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540


Anna Dyczkowska

księgowa z licencją MF

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    REKLAMA