REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara umowna za odstąpienie od umowy jako koszt

REKLAMA

Spółka dzierżawi grunt rolny na okres 10 lat. Dzierżawa wiąże się z koniecznością dokonania inwestycji w sprzęt, które w kontekście uzyskiwanych przychodów stają się nieopłacalne. Kalkulacja ekonomiczna skłania nas do decyzji zerwania tej umowy za cenę zapłacenia przewidywanej umową kary umownej. Czy zapłacona w tych okolicznościach kara umowna stanowiłaby koszt uzyskania przychodu?
Kary umowne są instytucją prawa cywilnego. Przepis art. 483 § 1 k.c. stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy, czyli kary umownej. Według powyższego przepisu kara umowna jest określoną w umowie sumą pieniężną, jaką strona umowy zobowiązana jest zapłacić w przypadku powstania szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań.
Kosztami uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
W świetle powyższego przepisu, aby można uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:
1) celem wydatku powinno być osiągnięcie przychodów,
2) wydatek nie może znajdować się na liście zawartej w art. 16 ust. 1 stanowiącej katalog wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
W przypadku kar umownych w art. 16 ustawy przewidziane są określone wyłączenia z kosztów. Mianowicie zgodnie z pkt 22 tego artykułu wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów podlegają kary umowne z tytułu:
• wad dostarczonych towarów, wykonywanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Przepis ten nie zabrania zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich kar umownych, lecz dotyczy tylko kar umownych z wymienionych tytułów.
A zatem, w odniesieniu do kar umownych ponoszonych z innych tytułów można wysnuć wniosek, że jeżeli zapłacona kara umowna stanowi wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów, to nie będzie przeszkód, aby zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów. Jednak należy pamiętać, że trzeba wykazać, że kara umowna ma na celu uzyskanie przychodu, choćby w sposób pośredni. A to w rozpatrywanym przypadku budzi sporo problemów.
Z treści pytania wynika, że odstąpienie od umowy i wynikająca z tego tytułu konieczność zapłacenia kary umownej podyktowane są nieopłacalnością dalszego realizowania przedsięwzięcia gospodarczego, a więc chęcią zapobieżenia ewentualnym stratom finansowym.
Z orzecznictwa wynika, że nie jest ostatecznie jasne, jak należy traktować tego typu wydatki, których celem poniesienia jest zapobieżenie lub zmniejszenie przyszłych strat. Takie działanie nie jest bowiem wprost ukierunkowane na cel, jaki wyznacza art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., tj. nie zmierza do osiągnięcia przychodu.
Stanowisko to znalazło odzwierciedlenie w wyroku NSA z 13 grudnia 1996 r. (sygn. akt SA/Łd 2683/95), w którym sąd stwierdził, że „odstąpienie od umowy i poniesione w związku z tym wydatki na kary umowne mające na celu zapobieżeniu stracie (lub zmniejszeniu straty) nie jest tożsame z działaniem w celu osiągnięcia przychodu”. Podobnie wypowiedział się NSA w wyroku z 12 marca 1999 r. (sygn. akt I SA/Po 1362/98), który stwierdził, że „skoro art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych mówi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, to odstąpienie od umowy nie zmierza do osiągnięcia przychodu”.
W pierwszym z zacytowanych wyroków sąd posunął się jeszcze dalej w swych wnioskach, stwierdzając, że uznanie za koszt uzyskania przychodu kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy nie jest możliwe nawet w sytuacji, gdy celem odstąpienia od umowy jest stworzenie warunków do zawarcia innej korzystniejszej umowy.
Zgoła inaczej do tego problemu podszedł sąd w aktualniejszym wyroku z 27 stycznia 2003 r. (sygn. akt III SA 1652/01), uznając, że kwota wypłacona na podstawie zawartej umowy o wcześniejszym rozwiązaniu umowy najmu może stanowić koszt uzyskania przychodu, jeżeli rozwiązanie umowy przyczyniło się do zwiększenia przychodów poprzez podwyższenie czynszu i przeprowadzenie remontu. Sąd wytknął bowiem organowi odwoławczemu naruszenie przepisów postępowania, gdyż nie odniósł się on do podnoszonych przez skarżącego argumentów, że bez wcześniejszego rozwiązania umowy nie byłoby możliwe przeprowadzenie remontu pomieszczeń oraz podwyższenia stawek czynszu. W ten sposób sąd przypomniał o naczelnej zasadzie określonej w art. 15 ust. 1, że istotny jest cel, w jakim ponoszone są określone wydatki. Zgodnie z przeprowadzonym przez sąd wywodem „Poprzez sformułowanie »w celu« należy zatem rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot »celowości«, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo”.
Odnosząc się zatem do przytoczonego orzecznictwa, można pokusić się o następujące wnioski:
• jeżeli odstąpienie od umowy miało na celu zapobieżenie stratom bądź ich zmniejszenie, to należy zgodzić się, że działanie takie nie spełnia wymogów art. 15 ust. 1 i zapłacona z tego tytułu kara umowna nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu, ale
• kara umowna poniesiona przez podatnika na rzecz kontrahenta z tytułu odstąpienia od umowy może być uznana za koszt uzyskania przychodu w sytuacji, gdy podatnik wykaże, że zapłata kary ma związek z przyszłymi potencjalnymi przychodami.
Należy przy tym pamiętać, że zapłata kary umownej powinna wynikać z umowy. Jeżeli bowiem z samej treści umowy nie wynika, że strony w przypadku odstąpienia od umowy zobowiązane są do zapłacenia kar umownych, to zapłata kary nie wynika z żadnego obowiązku umownego i nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów (wyrok NSA z 29 września 1999 r. sygn. akt I SA/Wr 1660/97). Z treści pytania wynika, że odstąpienie od umowy podyktowane jest nieopłacalnością wykonania zobowiązania a więc chęcią zapobieżenia ewentualnym stratom finansowym. Zgodnie zatem z wnioskami płynącymi z orzecznictwa NSA kara umowna, którą spółka zobligowana jest zapłacić za odstąpienie od umowy dzierżawy, nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu. Przyjęcie przeciwnego poglądu, mimo że korzystne dla spółki, naraża spółkę na spór z organami podatkowymi.
Anna Bogusz
Podstawa prawna:
art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).


Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA