Legalizacja samowoli budowlanej - ujęcie w księgach

Opłata legalizacyjna ma charakter kary administracyjnej i jako taka nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu. W księgach rachunkowych wnoszącej spółki stanowi ona element pozostałych kosztów operacyjnych. Fakt, że budynek został wybudowany bez stosownych pozwoleń, nie zwalniał z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości na ogólnych zasadach wynikających z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Autopromocja

Prowadzenie inwestycji budowlanej wiąże się z koniecznością uzyskania wielu decyzji i pozwoleń na każdym jej etapie. Ich brak może skutkować uznaniem wzniesionego obiektu za samowolę budowlaną. Przy spełnieniu przesłanek określonych w ustawie - Prawo budowlane możliwa jest jednak jej legalizacja. Jednym z warunków skutecznej legalizacji wzniesionego bez stosownych zezwoleń obiektu jest wniesienie opłaty legalizacyjnej, określonej w decyzji Inspektoratu Nadzoru Budowlanego.

Opłata legalizacyjna jako koszt

Stanowisko w kwestii możliwości zaliczenia poniesionego wydatku (opłaty legalizacyjnej) do kosztów uzyskania przychodu zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 31 marca 2008 r. (sygn. IBPB1/415-11/08/MW/KAN-77/01/08/KAN-2309/03/08). Co prawda wydana interpretacja dotyczy osoby fizycznej, jednak przepis analogiczny do tego, na którym wydana interpretacja się opiera, odnajdujemy również w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. W uzasadnieniu tej interpretacji czytamy:

Autopromocja

VAT 2024. Komentarz z programem INFORLEX Matryca stawek VAT w PREZENCIE

Sprawdź

„(...) W myśl art. 23 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.

Stosownie do treści art. 49 ust. 2 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn.zm.) do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu. (...) Kara powyższa nakładana jest przy tym w trybie określonym w Kodeksie postępowania administracyjnego.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy, należy stwierdzić, iż opłata legalizacyjna ma charakter kary nałożonej w postępowaniu administracyjnym. W związku z powyższym nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. (...)”.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

VAT 2024 + PIT, CIT i Ryczałt ewidencjonowany 2024 + Ordynacja podatkowa, NIP 2024

Sprawdź

Ujęcie w księgach

W księgach rachunkowych spółki opłata legalizacyjna stanowi element pozostałych kosztów operacyjnych. Taka kwalifikacja poniesionego kosztu wynika z zapisu art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości. Przepis ten zalicza do kategorii kosztów pośrednio związanych z działalnością jednostki m.in. obciążenia związane z odszkodowaniami, karami i grzywnami.

Autopromocja

Ordynacja podatkowa, NIP 2024

Sprawdź

Podatek od nieruchomości

Fakt, że budynek został wybudowany bez stosownych pozwoleń, nie zwalniał jednak jego właściciela z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości. Zgodnie z zapisem art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powstaje 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wykończeniem. Ustawodawca nie uzależnia więc w żaden sposób obowiązku podatkowego od wypełnienia przez właściciela obiektu formalnych obowiązków wynikających głównie z ustawy - Prawo budowlane. Potwierdzenie tego stanowiska odnajdujemy w piśmie Ministerstwa Finansów z 13 stycznia 2006 r., nr LK-833/MS/05/781, w którym czytamy m.in.: „(...) Dla objęcia obowiązkiem podatkowym budynku (...) nie ma zatem znaczenia, czy został on wybudowany legalnie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, czy też był samowolą budowlaną. Wystarczy, że obiekt budowlany istnieje w sensie fizycznym, została zakończona jego budowa albo rozpoczęto jego użytkowanie i można go zakwalifikować do budynków, by podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. (...)”.

PRZYKŁAD

Autopromocja

VAT 2024. Komentarz z programem INFORLEX Matryca stawek VAT w PREZENCIE

Sprawdź

W grudniu 2007 r. spółka oddała do użytkowania budynek stanowiący samowolę budowlaną. W kwietniu spółka dokonała formalności związanych z legalizacją obiektu, wnosząc opłatę legalizacyjną w wysokości 50 000 zł. W tym samym miesiącu spółka złożyła również deklarację na podatek od nieruchomości, wykazującą kwotę podatku w wysokości 12 000 zł. Jednocześnie spółka dokonała wpłaty zaległych rat za okres styczeń - kwiecień w wysokości 4000 zł, wraz z odsetkami za zwłokę w wysokości 300 zł. Spółka prowadzi ewidencję na kontach zespołu „4”.

Księgowania:

1. Dekretacja otrzymanej decyzji określającej opłatę legalizacyjną:

Wn konto 760 „Pozostałe koszty operacyjne” 50 000 zł

Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” 50 000 zł

Autopromocja

Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki

Sprawdź

2. Kwota podatku od nieruchomości na 2008 r. wynikająca ze złożonej deklaracji:

Wn konto 403 „Podatki i opłaty” 12 000 zł

Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” 12 000 zł

3. Przeniesienie kosztu do rozliczenia w czasie:

Wn konto 641 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów” 12 000 zł

Ma konto 490 „Rozliczenie kosztów” 12 000 zł

4. Odpis rat za okres styczeń-kwiecień:

Wn konto 490 „Rozliczenie kosztów” 4000 zł

Ma konto 641 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów” 4000 zł

5. Kwota odsetek naliczonych z tytułu zaległości w zapłacie podatku:

Wn konto 755 „Koszty finansowe” 300 zł

Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” 300 zł

6. Zapłata zaległych rat podatku wraz z odsetkami oraz opłaty legalizacyjnej:

Wn konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” 54 300 zł

Ma konto 131 „Rachunek bieżący” 54 300 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Izabela Grochola

główna księgowa w spółce z o.o.

Podstawa prawna:

• art. 23 ust. 1 pkt 15 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),

• art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),

• art. 49 ust. 2, art. 59f ust. 1 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn.zm.),

• art. 6 ust. 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn.zm.).