REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrakty forward w księgach rachunkowych

Joanna Gawrońska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

11 kwietnia spółka jawna zawarła z bankiem kontrakty terminowe forward na zakup 50 000 euro z terminem realizacji 15 maja 2009 r. i następne 50 000 euro z terminem realizacji 30 maja 2009 r. Kupioną walutę spółka wykorzystuje na zapłacenie zobowiązań wobec kontrahentów zagranicznych. Kontrakt nie jest instrumentem zabezpieczającym. Jak prawidłowo ująć w księgach zawarte kontrakty forward oraz jak prawidłowo rozliczyć w podatku dochodowym ich realizację?

RADA

Autopromocja

Kontrakt forward (jeżeli nie stanowi instrumentu zabezpieczającego) należy ująć w księgach rachunkowych jako składnik aktywów finansowych i zobowiązań finansowych. Kontrakty te, nie później niż na dzień bilansowy, należy wyceniać w wartości godziwej. Przychód należny i obowiązek podatkowy z tytułu kontraktów terminowych zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powstaje w dacie realizacji kontraktu, na zasadach ogólnych.

UZASADNIENIE

Kontrakt forward to umowa, która nakłada na jedną stronę obowiązek dostarczenia, a na drugą stronę obowiązek odbioru aktywów o określonej ilości, w określonym terminie w przyszłości i po określonej cenie, ustalonej w momencie zawierania kontraktu. Zasady jego ewidencji i wyceny zostały określone w ustawie o rachunkowości oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.

Kontrakt forward jest pochodnym instrumentem finansowym, którego:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

•  wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, tj. określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości,

• nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu z wartością innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych,

•  rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Pochodne instrumenty finansowe zgodnie z rozporządzeniem należy zaliczać do kategorii „Aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu” (jeśli nie są uznawane za instrumenty zabezpieczające).

Kontrakt forward jest przedmiotem transakcji pozagiełdowej. Termin i cena dostawy instrumentu bazowego określane są na konkretny dzień. W przypadku zawarcia kontraktu forward bez fizycznej dostawy instrumentu bazowego rozliczenie następuje poprzez wypłatę różnicy wynikającej z kursu terminowego (tzn. przyszłego kursu waluty w transakcji terminowej - forward) i kursu spot (tzn. kursu natychmiastowego waluty na dany moment, dzień).

Umowy typu forward zawierane są w celu zabezpieczenia się przed wzrostem/spadkiem ceny instrumentu bazowego.

Schemat 1. Pozycje zajmowane przez inwestora

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ujęcie w księgach na dzień zawarcia kontraktu

Kontrakt forward należy ująć w księgach rachunkowych jako składnik aktywów finansowych i zobowiązań finansowych. Na dzień zawarcia transakcji kontrakty forward należy ująć w księgach rachunkowych na kontach bilansowych, wyceniając je według kursu ustalonego z bankiem na dzień realizacji kontraktu.

W dniu realizacji kontraktów jednostka przekazuje z rachunku bieżącego środki pieniężne w PLN i kupuje od banku walutę obcą - euro - według ustalonego z bankiem kursu wymiany. Na rachunek walutowy jednostki wpłyną środki pieniężne w walucie obcej przeliczone według kursu sprzedaży banku, z którego usług jednostka korzysta. Powstała różnica stanowi stratę (koszt finansowy) lub zysk (przychód finansowy) na kontrakcie.

W momencie spłaty zobowiązania walutą obcą kupioną przez jednostkę w ramach rozliczenia kontraktu forward rozchód waluty należy wycenić i ująć w księgach rachunkowych według kursu, jaki jednostka przyjęła w polityce rachunkowości do wyceny rozchodu waluty z rachunku bankowego.

Skutki przeszacowania wartości kontraktów forward należy ujmować jako przychody lub koszty finansowe w okresie sprawozdawczym, w którym dokonano wyceny.

W bilansie kontrakt forward należy ujmować następująco:

•  gdy wartość godziwa kontraktu jest dodatnia, kontrakt ujmowany jest w aktywach bilansu w pozycji „Inwestycje krótkoterminowe” jako „Inne krótkoterminowe aktywa finansowe”,

•  gdy wartość godziwa kontraktu jest ujemna, kontrakt ujmowany jest w pasywach bilansu w pozycji „Zobowiązania krótkoterminowe” jako „Inne zobowiązania finansowe”.

Schemat 2. Skutki wyceny kontraktu forward na dzień bilansowy

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zamknięcie kontraktu forward

Kontrakt forward należy wyłączyć z ksiąg rachunkowych, gdy prawa do korzyści ekonomicznych:

•  zostały zrealizowane,

•  wygasły,

•  jednostka się ich zrzekła.

Zatem jednostka wyksięgowuje go, gdy dokona jego zamknięcia - w tym momencie następuje utrata kontroli.

Natomiast zobowiązanie finansowe należy wyłączyć z ksiąg rachunkowych w całości lub części na dzień, w którym jednostka:

•  spełniła w całości lub części wynikające z zawartego kontraktu świadczenie,

•  została ze świadczenia zwolniona albo zobowiązanie uległo przedawnieniu zgodnie z obowiązującym prawem.

 

Przykład

11 grudnia 2008 r. spółka jawna JAWA zawarła z bankiem dwa kontrakty terminowe forward (rozliczane fizycznie) na zakup waluty euro:

•  50 000 euro - z terminem realizacji 15 stycznia 2009 r. po kursie 4,30 PLN/EUR (kontrakt A),

•  50 000 euro - z terminem realizacji 30 stycznia 2009 r. po kursie 4,35 PLN/EUR (kontrakt B).

W związku z zawarciem kontraktu jednostka nie poniosła kosztów transakcyjnych. Kurs terminowy z wykonaniem na 15 stycznia oraz z wykonaniem na 30 stycznia wyniósł 4,17 PLN/EUR. Dostawa waluty następuje po kursie spot. W momencie zawarcia kontraktu forward spółka nie przypisała go do konkretnego zobowiązania. Nie wyznaczyła zatem pozycji zabezpieczanej. Spółka nie opracowała również dokumentacji zabezpieczenia.

Ewidencja księgowa

1. Zawarcie dwóch kontraktów forward w kwocie równej iloczynowi wielkości kontraktów oraz cen terminowych:

Tabela 1. Wycena kontraktu na dzień zawarcia

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wn  „Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu”

- w analityce „Kontrakt A” 215 000

- w analityce „Kontrakt B” 217 500

Ma  „Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu”

- w analityce „Kontrakt A” 215 000

- w analityce „Kontrakt B” 217 500

2. Wycena kontraktów forward na dzień bilansowy:

Tabela 2. Wycena kontraktów na dzień bilansowy

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wn  „Koszty finansowe” 15 500

Ma  „Aktualizacja wyceny aktywów finansowych” 15 500

- w analityce „Kontrakt forward

Tabela 3. Kursy walut w dniach rozliczenia kontraktu forward

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

3. Realizacja kontraktu forward 15 stycznia 2009 r. - kontrakt A:

•  wpływ kupionej waluty obcej na rachunek walutowy jednostki: 50 000 euro x 4,25 PLN/EUR = 212 500 zł,

•  zapłata za kupioną walutę obcą według ustalonego w kontrakcie kursu wymiany: 50 000 euro x 4,30 PLN/EUR = 215 000 zł,

•  strata ostateczna poniesiona w związku z realizacją kontraktu forward: 212 500 zł - 215 000 zł = -2500 zł.

a) dostawa instrumentu bazowego (waluty euro) według ustalonego kursu

Wn  „Aktualizacja wyceny aktywów finansowych” 6 500

- w analityce „Kontrakt forward”

Wn  „Rachunek walutowy” 212 500

Ma  „Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu” 215 000

- w analityce „Kontrakt A”

Ma  „Przychody finansowe” 4 000

b) zapłata za dostawę waluty euro zgodnie z zawartym kontraktem forward

Wn  „Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu” 215 000

- w analityce „Kontrakt A”

Ma  „Rachunek bieżący” 215 000

 

4. Realizacja kontraktu forward 30 stycznia 2009 r. - kontrakt B:

•  wpływ kupionej waluty obcej na rachunek walutowy jednostki: 50 000 euro x 4,50 PLN/EUR = 225 000 zł,

•  zapłata za kupioną walutę obcą według ustalonego w kontrakcie kursu wymiany: 50 000 euro x 4,35 PLN/EUR = 217 500 zł,

•  zysk ostateczny osiągnięty w związku z realizacją praw z kontraktu forward: 225 000 zł - 217 500 zł = 7500 zł.

a) dostawa instrumentu bazowego (waluta euro) według ustalonego kursu

Wn  „Aktualizacja wyceny aktywów finansowych” 9 000

- w analityce „Kontrakt forward”

Wn  „Rachunek walutowy” 225 000

Ma  „Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu” 217 500

- w analityce „Kontrakt B”

Ma  „Przychody finansowe” 16 500

b) zapłata za dostawę waluty euro zgodnie z zawartym kontraktem forward

Wn  „Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu” 217 500

- w analityce „Kontrakt B”

Ma  „Rachunek bieżący” 217 500

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Skutki podatkowe zawarcia kontraktu forward

Na temat skutków podatkowych realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej wydanej 3 kwietnia 2009 r., sygn. IPPB1/415-30/09-2/EC, w której stwierdził, że:

Zakupione w „transakcji nierzeczywistej” środki pieniężne na rynku walutowym oraz na giełdzie nie są w trakcie realizacji transakcji własnością podatnika ani też nie wpływają na jego konto walutowe. Rozliczenie transakcji następuje bowiem nie w gotówce, tylko w wirtualnej przestrzeni elektronicznych systemów rozliczeń. Inwestor nabywa pochodny instrument wobec tego w tym momencie nie ponosi kosztów na ich nabycie. Z dniem zawarcia umowy strony transakcji nabywają prawo majątkowe do ewentualnego uzyskania świadczenia w przyszłości, to jednak nie jest równoznaczne z uzyskaniem przychodu należnego. Dopiero w momencie, w którym osoba uprawniona realizuje prawo wynikające z instrumentu pochodnego uzyskuje ona przychód należny w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy (updof - przyp. red). Trzeba więc przyjąć, iż realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego jest warunkiem koniecznym, by przychód należny mógł się pojawić (...).

Reasumując (...) jeżeli transakcje kupna i sprzedaży kontraktów terminowych oraz opcji na różnych walutach zawierane są w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przychód należny i obowiązek podatkowy powstaje w dacie realizacji kontraktu. Obowiązek podatkowy z tytułu różnic kursowych zgodnie z art. 24c ust. 2 pkt 1 i art. 24c ust. 3 pkt 1 powstaje w dniu otrzymania przychodu i w myśl art. 24c ust. 2 pkt 3 oraz art. 24c ust. 3 pkt 3 w dniu wypływu środków z rachunku.

Wynika z tego, że obowiązek podatkowy w przypadku uzyskania dochodu z tytułu zawarcia transakcji na kontrakcie pojawia się w momencie zamknięcia pozycji i uzyskania ceny zamknięcia (rozliczeniowej). Jeżeli np. kontrakt zostanie zawarty w kwietniu, a rozliczony w lipcu, podatek dochodowy należy rozliczyć w chwili zamknięcia, czyli w lipcu, gdyż właśnie wtedy jednostka może obliczyć ostateczny dochód uzyskany na danej transakcji.

Co to jest instrument zabezpieczający

Instrument zabezpieczający to instrument pochodny spełniający warunki określone w art. 35a ust. 3 ustawy o rachunkowości, a w uzasadnionych przypadkach także aktywa finansowe lub zobowiązania finansowe niebędące instrumentami pochodnymi, co do których oczekuje się, że ich wartość godziwa lub związane z nimi przepływy pieniężne skompensują zmiany wartości godziwej zabezpieczanej pozycji lub związanych z nią przepływów pieniężnych.

•  § 2, § 3 pkt 4-5, § 6 ust. 2, § 13 ust. 1, § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1508

•  art. 3 ust. 1 pkt 23 i 24, art. 35, art. 35a, art. 46 ust. 2a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 77, poz. 649

Joanna Gawrońska

biegły rewident

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA