REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Interpretacja dotycząca udzielania zaliczek dla pracowników

Wojciech Lachiewicz
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pytanie dotyczy udzielania zaliczek pracownikom na drobne zakupy w samorządowych jednostkach i zakładach budżetowych. Otrzymałam interpretację z rio ze Szczecina, że nie należy udzielać takich zaliczek pracownikom, z wyjątkiem zaliczek na podróże służbowe. Nie zgadzam się z tym, ponieważ z przepisów ustawy o finansach publicznych i rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych i zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną nie wynika, że nie można udzielać takich zaliczek w samorządach. Proszę o interpretację prawną w tej sprawie.

W przypadku samorządowych jednostek i zakładów budżetowych istnieje możliwość posługiwania się gotówkową formą dokonania wydatku poprzez przekazanie pracownikowi zaliczki na zakup usługi lub dobra i jego dokonanie w imieniu i na rachunek macierzystej jednostki lub zakładu budżetowego. Przy aktualnym stanie przepisów prawa, a zarazem przy braku „zakazu zaliczek” w regulacjach pochodzących od organu stanowiącego lub organu wykonawczego samorządu - to w gestii kierownika samorządowej jednostki lub zakładu budżetowego pozostaje decyzja o dopuszczeniu zakupu dóbr lub usług przez pracowników z zaliczek.

Autopromocja

Rodzaje zaliczek

Zaliczka w sektorze finansów publicznych występuje najczęściej w dwóch jej postaciach.

Pierwszym rodzajem zaliczki jest kwota pieniężna przekazywana na poczet przyszłego wynagrodzenia osoby pobierającej zaliczkę. Przykładem jest zaliczka wynikająca z § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (dalej: rozporządzenie w sprawie gospodarki finansowej), który stanowi, że pracownik placówki zagranicznej, w przypadku udawania się na urlop wypoczynkowy, może otrzymać zaliczkę na poczet przyszłego wynagrodzenia ze stosunku pracy.

Drugim rodzajem zaliczki jest wypłata udzielana w celu dokonania wydatku w imieniu i na rachunek udzielającego zaliczki, z której po dokonaniu wydatku biorący zaliczkę zobowiązuje się rozliczyć i zwrócić jej niewykorzystaną część. Przykładem jest świadczenie pieniężne, które może pojawiać się w ramach stosunku zlecenia z art. 734-751 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny; dalej: k.c. Zgodnie z tymi przepisami, przyjmujący zlecenie zobowiązuje się wykonać określoną czynność prawną na rzecz zlecającego. Jeśli czynność wymaga dokonania wydatków, to dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu odpowiedniej zaliczki (art. 743 k.c.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Właśnie do drugiego z wymienionych rodzajów zaliczki nawiązuje zadane na wstępie pytanie. Pracownikowi państwowej lub samorządowej sfery budżetowej służy roszczenie o wypłatę zaliczki na poczet „uzasadnionych kosztów” przyszłej podróży służbowej (§ 8a ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju).

W związku z zaliczkami udzielanymi pracownikowi pracodawca jest uprawniony do potrącania nierozliczonej zaliczki z wynagrodzenia pracownika (art. 87 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; dalej: k.p.). Ze względu na przepis - odesłanie z art. 31 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, powołany art. 87 k.p. ma również zastosowanie do zaliczek udzielanych pracownikom samorządowych jednostek i zakładów budżetowych.

Zmiany w przepisach dotyczących udzielania zaliczek

W temacie zaliczek szczególną regulacją jest obowiązujący od 28 lutego 2008 r. przepis § 15 ust. 4 rozporządzenia w sprawie gospodarki finansowej.

ZAPAMIĘTAJ!

Nie można udzielać zaliczek w państwowych jednostkach budżetowych, z wyjątkiem tych sytuacji, gdy wypłata wynika z przepisów powszechnie obowiązujących (dosłownie: „z przepisów odrębnych”).

Przepis § 15 ust. 4 został wydany w związku delegacją Ministra Finansów z art. 28 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (dalej: uofp) do regulacji „trybu dokonywania wydatków” przez państwowe jednostki budżetowe. W konsekwencji działania tego przepisu, poza sytuacjami gdy udzielanie zaliczki nakazuje przepis ustawy lub rozporządzenia, państwowa jednostka budżetowa nie może posługiwać się zaliczką, a zatem również znanymi dotychczas zaliczkami na zakup przez pracownika dobra lub usług dokonywanymi w formie gotówkowej lub bezgotówkowej - np. kartą płatniczą (udostępnienie pracownikowi karty płatniczej, aby w ten sposób dokonał zapłaty z rachunku pracodawcy, stało się ostatnio nową formą zaliczki w praktyce sektora finansów publicznych, jako alternatywa do pobrania gotówki z kasy).

Ocena dopuszczalności udzielenia zaliczek

Przechodząc do oceny dopuszczalności udzielenia zaliczek pracownikom samorządowych jednostek i zakładów budżetowych, należy wpierw odwołać się do zasady praworządności z art. 7 Konstytucji RP.

ZAPAMIĘTAJ!

Każda czynność związana z dysponowaniem środkami publicznymi (a jest nią również zaliczka) powinna mieć swoje umocowanie w przepisach prawa.

Na tyle, na ile brak podstawy prawnej pozbawiałby administrację możliwości posłużenia się zaliczką, prawnym umocowaniem administracji niekoniecznie musi być jednak przepis wywodzący się z prawa powszechnie obowiązującego. W określonym zakresie podstawą działań finansowych administracji publicznej może być przepis aktu kierownictwa wewnętrznego. Pochodzenie podstawy prawnej uzależnione jest od rozstrzygnięcia: czy dana kategoria działań finansowych należy, czy nie należy do materii zastrzeżonej dla ustaw i aktów wykonawczych (tzw. materia ustawowa).

Sama okoliczność, że przepis art. 743 k.c. nakazuje wypłatę zaliczki na pokrycie kosztów zlecenia, nie jest jeszcze podstawą prawną do posługiwania się tam przewidzianą konstrukcją zlecenia i towarzyszącą mu zaliczką w relacjach między kierownikiem i pracownikami samorządowej jednostki lub zakładu budżetowego. Skoro dokonanie przez pracownika zakupu dobra lub usługi stanowi wydatkowanie środków publicznych, całą operację finansową należy oceniać z punktu widzenia norm prawa o wydatkach publicznych. Nadrzędna jest tutaj norma z art. 216 ust. 1 Konstytucji RP, według której wydatkowanie środków na cele publiczne regulowane jest ustawą. Śledząc kwestię „wydatkowania środków” w przepisach ustawowych należy stwierdzić, że podstawowe w tym przedmiocie są uofp oraz przepisy rozporządzeń wykonawczych do niej (w tym powołane wcześniej rozporządzenie w sprawie gospodarki finansowej).

 

O sposobie dokonywania wydatku, w aspekcie jego odwzorowania w księgach finansowych, stanowi również ustawa z 29 września 2004 r. o rachunkowości. Regulacjami dotyczącymi wydatków publicznych są ponadto przepisy pochodzące z ustaw szczególnych prawa publicznego, które doprecyzowują rodzaj wydatku na określone w nich zadanie publiczne. W świetle powołanych wcześniej przepisów prawa o wydatkach, każde wydatkowanie środków na cel publiczny powinno prowadzić do wykonania określonych ustawowo zadań publicznych i mieć podstawę w przepisach ustaw i aktów wykonawczych regulujących rodzaje wydatków.

Widziana w tym świetle „zaliczka” okazuje się jedynie „technicznym” sposobem realizacji wydatku, którego formę i przeznaczenie określa zgodny z ustawami i aktami wykonawczymi limit z planu finansowego jednostki sektora finansów publicznych. Należy przy tym zastrzec, że w obecnym stanie prawnym sam tytuł (limit) wydatku z rocznego planu finansowego nie przesądza jeszcze, że zapłata (wydatek) zostanie dokonana, czy też nie, w formie zaliczki w jednej z opisanych form zaliczkowania wydatku.

Z analizy wymienionych norm prawa o wydatkach publicznych wypływają zatem dwa istotne wnioski:

pierwszy, że zaliczka jest w istocie „technicznym” sposobem realizacji wydatku,

drugi, że zagadnienie udzielania zaliczek przez podmioty sektora finansów publicznych nie znajduje unormowania w postaci jakiegoś „ogólnego uprawnienia do posługiwania się zaliczką”.

W obowiązującym prawie istnieją przepisy:

1) nakazujące udzielić zaliczki (np. na podróż służbową z § 8a rozporządzenia w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju),

2) zabraniające stosowanie zaliczek w państwowych jednostkach budżetowych poza przypadkami, gdy ich udzielanie wynika z ustaw i rozporządzeń (§ 15 ust. 4 rozporządzenia w sprawie gospodarki finansowej),

3) dopuszczające potrącanie nierozliczonej zaliczki z wynagrodzenia pracownika (art. 87 k.p.).

Do ustalenia pozostaje ocena, czy zagadnienie „zaliczki”, jako sposobu wydatkowania środków publicznych, stanowi materię ustawową. Takie bowiem zarachowanie zaliczek oznaczałoby, że poza przypadkami, gdy wypłatę zaliczki nakazuje ustawa lub rozporządzenie, pozostałe przypadki jej udzielenia również musiałyby mieć oparcie w wyraźnym przepisie ustawowym. Analiza prawa w powyższym temacie prowadzi do wniosku, że posługiwanie się zaliczkami w przypadku państwowych jednostek budżetowych, jako zagadnienie „trybu dokonywania wydatków”, stanowi materię ustawową zastrzeżoną do jej normowania rozporządzeniem Ministra Finansów z art. 28 uofp. Jednak w przypadku samorządowych jednostek i zakładów budżetowych analogiczne zagadnienia technicznej strony dokonywania wydatków nie są objęte delegacją Ministra Finansów z art. 28 uofp i jako takie pozostają poza regulacją ustawową.

ZAPAMIĘTAJ!

Przy obecnym stanie przepisów ustawowych, podstawą prawną do stosowania zaliczki na zakup dóbr lub usług na rzecz samorządowej jednostki lub zakładu budżetowego może być wewnętrzne zarządzenie kierownika tej jednostki lub zakładu budżetowego.

W przypadku samorządów kwestie „techniczne” sposobu wydatkowania środków nie stanowią materii ustawowej i można o nich decydować za pomocą aktów normatywnych kierownictwa wewnętrznego.

Akty (regulaminy) wewnętrzne pochodzą z zasady od kierownika jednostki, a niekiedy od organu zwierzchniego nad jednostką. Składają się na nie zarówno akty wewnętrzne, które są przewidziane w przepisach ustaw (np. zasady-polityka rachunkowości), jak i inne akty niezbędne dla właściwego funkcjonowania procesów finansowych w każdej jednostce sektora finansów publicznych. Kompetencje normotwórcze kierownika samorządowej jednostki budżetowej i samorządowego zakładu budżetowego w określonym stopniu są „konkurencyjne” do kompetencji organu stanowiącego lub organu wykonawczego gminy, powiatu lub samorządu województwa. Przy czym regulacje pochodzące od organów zwierzchnich nie będą ustanawiać „normy-zezwolenia na zaliczki”, a jedynie sprowadzą do możliwego reglamentowania zaliczek, co obejmuje również możliwość ustanowienia zakazu zaliczek analogicznego do § 15 ust. 4 rozporządzenia w sprawie gospodarki finansowej.

Podsumowanie

Przepisy wewnętrzne właściwe dla udzielania i rozliczania zaliczek muszą być kompletne i systemowo spójne ze sobą. Dlatego odpowiednie zapisy o zaliczkach powinny się znaleźć w zarządzeniu o zasadach (polityce) rachunkowości jednostki, w instrukcji inwentaryzacyjnej, a także w wewnętrznych procedurach kontroli procesów dokonywania wydatków i zwrotu środków publicznych. Dotyczy to zarówno zaliczek wypłacanych obowiązkowo, jak i zaliczek, których jednostka udziela i rozlicza na podstawie przepisów wewnętrznych.

Podstawy prawne

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 200, poz. 1471)

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557)

• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1288)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 984)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz.U. Nr 116, poz. 783; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 23, poz. 135)

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1990; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 227, poz. 1661)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA