REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy świadcząc umowę zlecenia lub o dzieło, płacimy VAT

Marcin Jasiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Błędne ustalenie, że zleceniobiorca rozlicza VAT (jest podatnikiem VAT), ma poważne skutki również u nabywcy. Nie może odliczyć VAT z otrzymanej od zleceniobiorcy faktury. Zleceniobiorca nie podlega VAT, gdy w umowie zostały ustalone warunki jej wykonania, wynagrodzenie, a odpowiedzialność wobec osób trzecich za wykonanie tych czynności ponosi zleceniodawca.

Osoba fizyczna, która zawarła umowę poza prowadzoną działalnością, powinna sprawdzić, czy nie jest z tytułu tego świadczenia podatnikiem VAT. A jeśli jest, to czy może korzystać ze zwolnienia.

Autopromocja

KROK I - sprawdzenie, czy umowa spełnia warunki, aby podatnik nie podlegał VAT

Gdy podatnik świadczy usługi na podstawie umowy o pracę, nigdy z tego tytułu nie staje się podatnikiem VAT. Wątpliwości dotyczą opodatkowania VAT niektórych czynności wykonywanych przez osoby fizyczne, zwłaszcza czynności wykonywanych w ramach umowy zlecenia i umowy o dzieło.

Opodatkowanie tych czynności wiąże się bezpośrednio z definicją działalności gospodarczej. Definicja ta została określona na potrzeby podatku od towarów i usług w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

DEFINICJA

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Osoby fizyczne samodzielnie wykonujące tak zdefiniowaną działalność gospodarczą stają się podatnikami podatku od towarów i usług bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Nie wszystkie jednak czynności wykonywane przez osoby fizyczne na podstawie umów zlecenia i umów o dzieło traktuje się jako wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą.

Umowa zlecenia lub o dzieło z pracodawcą

Osoby fizyczne wykonujące czynności w ramach umów zlecenia albo umów o dzieło i jednocześnie pozostające w stosunku pracy ze zleceniodawcą nie korzystają automatycznie z wyłączenia z ustawy o podatku od towarów i usług. Muszą dokonać analizy zawartych umów pod kątem warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Dopiero dokonanie analizy umowy pod tym kątem pozwala na stwierdzenie, czy wykonywane przez osobę fizyczną czynności nie podlegają VAT (art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy).

Pamiętajmy, że pierwszy warunek to zaliczenie przez zleceniobiorcę obrotów do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Rodzaje tych przychodów zostały określone w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród tych przychodów zostało wymienione wykonywanie usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

• osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

• właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie na potrzeby związane z tą nieruchomością.

Jeśli umowa zlecenia lub o dzieło jest wykonywana na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, ich wykonanie zawsze stanowi działalność gospodarczą podlegającą VAT. Przy pozostałych umowach oceniamy, czy zleceniodawcę łączą ze zleceniobiorcą więzy prawne co do:

• warunków wykonywania tych czynności,

• wynagrodzenia i

• odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Pierwsze dwa z wymienionych wyżej warunków nie budzą wątpliwości. Najczęściej wątpliwości pojawiają się w odniesieniu do trzeciego z ww. warunków, tj. odpowiedzialności zlecającego za wykonywane czynności wobec osób trzecich.

Co na ten temat Ministerstwo Finansów

W przypadku umów zlecenia lub o dzieło zawieranych z własnym pracodawcą MF w wydanych broszurach informacyjnych uzależnia sposób opodatkowania od tego, czy usługi świadczone na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło są tożsame z czynnościami wykonywanymi przez pracodawcę.

Możemy wyróżnić następujące sytuacje:

1. Gdy czynności wykonywane przez osobę fizyczną zatrudnioną na umowę zlecenia lub umowę o dzieło są tożsame z czynnościami podmiotu zlecającego wykonanie tych czynności na zewnątrz - w takiej sytuacji należy stwierdzić, że świadczący usługę (zleceniobiorca) nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich, tylko zleceniodawca.

PRZYKŁAD

Firma komputerowa podpisała z programistą umowę o dzieło na napisanie programu. Przychody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zawartej umowie zostały określone warunki pracy w zakresie m.in. czasu pracy, a także jego wynagrodzenia. W tym przypadku mamy do czynienia z tożsamością czynności wykonywanych przez firmę i programistę. Podmiotem odpowiedzialnym wobec osób trzecich za wykonane czynności jest firma.

2. Gdy czynności wykonywane przez osobę fizyczną zatrudnioną na umowę zlecenia lub umowę o dzieło nie są tożsame z czynnościami podmiotu zlecającego wykonanie tych czynności na zewnątrz - w takiej sytuacji to świadczący usługę (zleceniobiorca) ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich, a nie zleceniodawca. Nie można zatem mówić o spełnieniu warunku odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, nawet gdyby takie klauzule znalazły się w umowie.

PRZYKŁAD

Zakład produkcyjny zatrudnia na umowę zlecenia jednego ze swoich pracowników jako osobę sprzątającą. W zawartej umowie określono warunki pracy, czas pracy, a także wynagrodzenie. Nie ma w tym przypadku tożsamości usług sprzątania z usługami świadczonymi przez zakład produkcyjny na zewnątrz. Dlatego zdaniem Ministerstwa Finansów w zakresie wykonywanych usług sprzątania wykonujący umowę jest podatnikiem VAT.

Co na ten temat sądy

Nie można do końca zgodzić się ze stanowiskiem MF. Sam fakt, że wykonywane przez pracodawcę i zleceniodawcę usługi nie są tożsame, nie może przesądzać, iż zleceniobiorca prowadzi działalność gospodarczą.

Sądy w wydawanych wyrokach wskazują, że zleceniobiorca nie jest podatnikiem samodzielnie wykonującym działalność, jeśli:

• stosunek prawny posiada cechy właściwe dla stosunku pracy, tj. podporządkowanie pracownika pracodawcy, wymóg osobistego świadczenia pracy oraz obciążenie podmiotu zatrudniającego ryzykiem prowadzenia zakładu pracy, czyli odpowiedzialnością pracodawcy za szkody wyrządzone osobom trzecim przez pracownika w trakcie pracy (NSA w wyroku z 17 października 2006 r., sygn. akt l FSK 86/06, WSA w Bydgoszczy w wyroku z 5 kwietnia 2007 r., sygn. akt l SA/Bd 111/07);

• nie wykonuje swojej działalności jako przedsiębiorca działający w warunkach niepewności, np. co do popytu, konkurencji oraz ostatecznego rezultatu finansowego podjętej działalności. Innymi słowy, czynnikiem wyróżniającym działalność gospodarczą prowadzoną w sposób samodzielny jest element ryzyka ekonomicznego podjętej działalności (np. ETS w sprawie C-325/85 oraz C-202/90);

• prowadząc działalność na rzecz określonego podmiotu, korzysta wyłącznie lub przede wszystkim z organizacji i infrastruktury podmiotu, na rzecz którego działalność jest prowadzona, gdy nie ponosi ekonomicznego ryzyka działalności, jak również nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (WSA w Poznaniu w wyroku z 22 lutego 2007 r., sygn. akt l SA/Po 126/06).

Dlatego gdy zleceniobiorca, który świadczy usługi sprzątania na rzecz swojego pracodawcy, korzysta z jego sprzętów, środków czystości, wykonuje ją osobiście, to nie możemy mówić, że wykonuje działalność gospodarczą.

Jak już zostało wspomniane, zapis, że zleceniodawca ponosi odpowiedzialność za działania zleceniobiorcy wobec osób trzecich, nie jest konieczny, aby uznać, iż nie jest to działalność gospodarcza (decyduje charakter czynności), jednak w trakcie kontroli taki zapis może stanowić ważny argument w sporze z organami podatkowymi.

 

Pozostałe umowy

Oprócz umów zlecenia i o dzieło również wykonywanie działalności na podstawie innych umów, z tytułu których przychód jest sklasyfikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 2-9 ustawy o pdof), może nie powodować obowiązku rozliczania VAT. Także w przypadku tych umów spełnienie trzeciego warunku sprawia problemy. Należy pamiętać, że sam zapis w umowie, iż to zleceniodawca ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich, nie jest wystarczającym powodem, aby wyłączyć odpowiedzialność zleceniobiorcy. Również brak zapisów w umowie nie powoduje, że niejako automatycznie świadczący usługę staje się podatnikiem VAT. Zawsze należy ocenić charakter umowy oraz odrębne regulacje (np. k.s.h., k.c.), które określają zakres odpowiedzialności pełniącego funkcję. Trzeba brać pod uwagę ocenę faktyczną i prawną sprawowanej funkcji.


KROK II - sprawdzenie, czy świadczona usługa korzysta ze zwolnienia przedmiotowego

Zakład produkcyjny zatrudnia na umowę zlecenia jednego ze swoich pracowników jako osobę sprzątającą. W zawartej umowie określono warunki pracy, czas pracy, a także wynagrodzenie. Nie ma w tym przypadku tożsamości usług sprzątania z usługami świadczonymi przez zakład produkcyjny na zewnątrz. Dlatego zdaniem Ministerstwa Finansów w zakresie wykonywanych usług sprzątania wykonujący umowę jest podatnikiem VAT.

Co na ten temat sądy

Nie można do końca zgodzić się ze stanowiskiem MF. Sam fakt, że wykonywane przez pracodawcę i zleceniodawcę usługi nie są tożsame, nie może przesądzać, iż zleceniobiorca prowadzi działalność gospodarczą.

Sądy w wydawanych wyrokach wskazują, że zleceniobiorca nie jest podatnikiem samodzielnie wykonującym działalność, jeśli:

• stosunek prawny posiada cechy właściwe dla stosunku pracy, tj. podporządkowanie pracownika pracodawcy, wymóg osobistego świadczenia pracy oraz obciążenie podmiotu zatrudniającego ryzykiem prowadzenia zakładu pracy, czyli odpowiedzialnością pracodawcy za szkody wyrządzone osobom trzecim przez pracownika w trakcie pracy (NSA w wyroku z 17 października 2006 r., sygn. akt l FSK 86/06, WSA w Bydgoszczy w wyroku z 5 kwietnia 2007 r., sygn. akt l SA/Bd 111/07);

• nie wykonuje swojej działalności jako przedsiębiorca działający w warunkach niepewności, np. co do popytu, konkurencji oraz ostatecznego rezultatu finansowego podjętej działalności. Innymi słowy, czynnikiem wyróżniającym działalność gospodarczą prowadzoną w sposób samodzielny jest element ryzyka ekonomicznego podjętej działalności (np. ETS w sprawie C-325/85 oraz C-202/90);

• prowadząc działalność na rzecz określonego podmiotu, korzysta wyłącznie lub przede wszystkim z organizacji i infrastruktury podmiotu, na rzecz którego działalność jest prowadzona, gdy nie ponosi ekonomicznego ryzyka działalności, jak również nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (WSA w Poznaniu w wyroku z 22 lutego 2007 r., sygn. akt l SA/Po 126/06).

Dlatego gdy zleceniobiorca, który świadczy usługi sprzątania na rzecz swojego pracodawcy, korzysta z jego sprzętów, środków czystości, wykonuje ją osobiście, to nie możemy mówić, że wykonuje działalność gospodarczą.

Jak już zostało wspomniane, zapis, że zleceniodawca ponosi odpowiedzialność za działania zleceniobiorcy wobec osób trzecich, nie jest konieczny, aby uznać, iż nie jest to działalność gospodarcza (decyduje charakter czynności), jednak w trakcie kontroli taki zapis może stanowić ważny argument w sporze z organami podatkowymi.

Pozostałe umowy

Oprócz umów zlecenia i o dzieło również wykonywanie działalności na podstawie innych umów, z tytułu których przychód jest sklasyfikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 2-9 ustawy o pdof), może nie powodować obowiązku rozliczania VAT. Także w przypadku tych umów spełnienie trzeciego warunku sprawia problemy. Należy pamiętać, że sam zapis w umowie, iż to zleceniodawca ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich, nie jest wystarczającym powodem, aby wyłączyć odpowiedzialność zleceniobiorcy. Również brak zapisów w umowie nie powoduje, że niejako automatycznie świadczący usługę staje się podatnikiem VAT. Zawsze należy ocenić charakter umowy oraz odrębne regulacje (np. k.s.h., k.c.), które określają zakres odpowiedzialności pełniącego funkcję. Trzeba brać pod uwagę ocenę faktyczną i prawną sprawowanej funkcji.

Jeśli osoba świadcząca usługę ustali, że zleceniodawca nie ponosi odpowiedzialności za jej działania wobec osób trzecich, nie oznacza to automatycznie, iż musi naliczać VAT. Jeżeli usługa korzysta ze zwolnienia przedmiotowego - załącznik nr 4 do ustawy (np. usługi edukacji, ochrony zdrowia, niektóre usługi z zakresu kultury), art. 43 ustawy i przepisy rozporządzenia wykonawczego - to osoba ją świadcząca, jeśli nie wykonuje innej działalności lub nie wykonywała innej działalności, z tytułu której stała się podatnikiem VAT czynnym, nie ma obowiązku:

• rejestracji na potrzeby VAT,

• prowadzenia ewidencji na potrzeby VAT,

• składania deklaracji na potrzeby VAT,

• zapłaty VAT.

KROK III - sprawdzenie, czy świadczona usługa korzysta ze zwolnienia podmiotowego

Gdy usługa nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, pozostaje jeszcze zwolnienie podmiotowe, czyli zwolnienie ze względu na wysokość obrotów. Również ten krok rozpatruje tylko osoba, która nie jest podatnikiem VAT. Jeśli jest podatnikiem, rozlicza tę usługę jak pozostałe. Jeśli nie, to do czasu, gdy wartość obrotu nie przekroczy 50 000 zł, może korzystać ze zwolnienia. Korzystanie z tego zwolnienia nie jest obowiązkowe, ale nie przysługuje każdemu podatnikowi.

WAŻNE!

Ze zwolnienia ze względu na wysokość obrotów nie może korzystać podatnik świadczący usługi doradcze, prawnicze, jubilerskie. Do usług doradczych nie zaliczamy usług biegłych.

W przypadku tego zwolnienia podatnik ma obowiązek prowadzić dzienną ewidencję sprzedaży w celu ustalenia, kiedy zostanie przekroczony limit. Gdy podatnik nie może korzystać ze zwolnienia lub zostanie przekroczony limit, musi się zarejestrować jako podatnik VAT. Usługi dokumentuje fakturą, naliczając VAT.

Pełna treść artykułu znajduje się w Biuletynie VAT nr 13/2009

• art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

Marcin Jasiński

ekspert w zakresie VAT

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn VAT

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Zwolnienie z podatku Belki. Nowe zasady oszczędzania i inwestowania

    "Jeżeli ktoś osiągnie zysk z lokaty bankowej oraz z inwestycji w fundusze, to limity, będące rodzajem kwoty wolnej od osiągniętego zysku, będą liczone rozdzielnie" – powiedział w piątek minister finansów, Andrzej Domański. Wprowadzane limity stanowią swoistego rodzaju ochronę przed opodatkowaniem dla osiągniętych zysków.

    Opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe do żywności - rozliczenia VAT, CIT i PIT w 2024 roku [wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

    W komunikacie z 28 marca 2024 r. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad rozliczania opłat pobieranych z tytułu sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje lub żywność na gruncie VAT oraz podatków dochodowych. Komunikat ten nie ma formalnego statusu interpretacji podatkowej ani objaśnień podatkowych.

    Tabela kursów średnich NBP z 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona przez NBP 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]. Jaki dzisiaj kurs euro? Jakie zmiany w kursach walut?

    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    REKLAMA