Potrącenia z wynagrodzenia

W 2024 roku mamy dwukrotną podwyżkę minimalnego wynagrodzenia za pracę (zwanego też najniższą krajową lub płacą minimalną) - od 1 stycznia do kwoty 4242 zł i od 1 lipca do kwoty 4300 zł. Także dwukrotnie rośnie minimalna stawka godzinowa. Ile wynosi płaca minimalna netto i brutto? Ile można potrącić z wynagrodzenia?

Gdy z powodu podjętych w Polsce działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2, pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, to kwoty wolne od potrąceń, określone w Kodeksie pracy ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu. Taką zmianę wprowadziła od 15 maja 2020 r. ustawa z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tzw. Tarcza Antykryzysowa 3.0).

Dokonując potrącenia z przychodu zleceniobiorcy, nie stosuje się kwoty wolnej od potrąceń wynikającej z minimalnej stawki godzinowej. Niczego nie zmienią w tym zakresie przepisy o konieczności zapewnienia zleceniobiorcom minimalnej stawki godzinowej, które obowiązują od 1 stycznia 2017 r.

Przy zbiegu egzekucji komorniczej i administracyjnej, który nastąpi od 8 września 2016 r., pracodawca będzie przekazywał zajęte wynagrodzenie pracownicze na rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia. Jeżeli nie będzie możliwe ustalenie tego pierwszeństwa, wpłata zajętego wynagrodzenia nastąpi na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie. Zatem o właściwości organu egzekucyjnego zobowiązanego do prowadzenia łącznej egzekucji, tak jak dotychczas, nie będzie decydował sąd, lecz wprost ustawa – Kodeks postępowania cywilnego.

Od 1 stycznia 2016 r. minimalne wynagrodzenie pracownika na umowie o pracę wynosi 1850,00 zł brutto (o 100,00 zł więcej niż w 2015 r). Jednak pracownik nie otrzymuje całej tej kwoty, od kwoty brutto potrącane jest około 27% - na podatki i składki ZUS. Po potrąceniu podatków i składek ZUS kwota netto wypłacana etatowemu pracownikowi wyniesie 1355,69 zł.

Sąd Najwyższy podjął 17 stycznia 2013 r. (w składzie siedmiu sędziów) niekorzystną dla pracowników uchwałę (sygn. II PZP 4/12) . Sąd uznał, że nie jest chronione przez potrąceniem odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu rozwiązania przez niego umowy o pracę bez wypowiedzenia, z winy pracodawcy. Zatem odszkodowania pracownicze nie są chronione przed potrąceniami tak, jak wynagrodzenie za pracę.

Sposób dokonania i wysokość potrąceń z wynagrodzenia pracownika zależy od tego, z jakiego tytułu dokonujemy potrącenia, oraz od tego, ile ów pracownik zarabia. Przepisy prawa pracy zawierają szereg warunków i ograniczeń, do jakich musi zastosować się pracodawca dokonujący potrącenia z wynagrodzenia pracownika. Potrącenie dokonane niezgodnie z przepisami narazi pracodawcę na konsekwencje finansowe, a nawet odpowiedzialność sądową. Warto zatem wiedzieć, za co, kiedy i ile możemy z wynagrodzenia pracownika prawidłowo potrącić.