REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki trwałe małżonków

REKLAMA

Czy można amortyzować składnik należący do majątku odrębnego małżonka? Jak ustalić wartość początkową środka trwałego przejętego z firmy małżonka?
Prowadzenie działalności gospodarczej, zwłaszcza w niewielkim rozmiarze, odbywa się najczęściej przy wykorzystaniu rzeczowych elementów majątku własnego podatnika. Jeżeli przedsiębiorca pozostaje w związku małżeńskim, to wprowadzanie tych składników majątkowych do ewidencji środków trwałych, ustalenie ich wartości początkowej oraz gospodarcze wykorzystywanie powinno następować z uwzględnieniem stosunków majątkowych panujących między małżonkami.

Małżeński ustrój majątkowy

Stosunki majątkowe małżeńskie, w tym tzw. ustrój majątkowy (definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka), reguluje ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 z późn.zm.). Obecnie wyróżnia się:
1) ustrój ustawowy, którym jest wspólność majątkowa;
2) ustroje umowne:
• rozszerzoną lub ograniczoną wspólność majątkową,
• rozdzielność majątkową,
• rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków;
• przymusowy ustrój majątkowy w postaci rozdzielności.
Majątek wspólny przy wspólności ustawowej obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe (z wyjątkiem elementów składowych majątków osobistych każdego z małżonków, o których mowa w art. 33 k.r.o.) nabyte w czasie trwania małżeństwa przez obydwoje z małżonków lub jednego z nich. Charakterystyczne jest, że w trakcie trwania tego ustroju żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, jak również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych należących do niego przedmiotach.
Co do zasady, zarówno mąż, jak i żona mogą samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, przy czym przedmiotami majątkowymi wykorzystywanymi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej zarządza samodzielnie ten małżonek, któremu przedmioty te wyłącznie służą. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Z kolei istotą rozdzielności majątkowej (we wszystkich wymienionych wariantach) jest brak majątku wspólnego – każdy z małżonków samodzielne zarządza należącymi wyłącznie do niego prawami i przedmiotami majątkowymi. Jeżeli rozdzielność następuje w trakcie trwania małżeństwa, dotychczas nabyty majątek wspólny powinien ulec podziałowi.

Składniki majątku wykorzystywane w działalności gospodarczej

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym z kryteriów zaliczenia składnika majątkowego do środków trwałych jest przysługująca podatnikowi względem tego przedmiotu własność lub współwłasność. Wynika z tego, że środkiem trwałym w firmie jednego z małżonków nie może być taki przedmiot, którego własność przysługuje wyłącznie drugiemu z małżonków.

PRZYKŁADY
1.Pomiędzy małżonkami Haliną i Janem O. istnieje ustawowa wspólność majątkowa. Halina O. jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego stała się właścicielką budynku, który obecnie będzie wykorzystywany w działalności gospodarczej prowadzonej przez Jana O. W związku z tym, że przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej są składowymi majątku osobistego każdego z małżonków (w tym wypadku Haliny O.), Jan O. nie może zaliczyć nieruchomości do środków trwałych swojej firmy, a tym samym nie może jej amortyzować. Aby wydatki ponoszone na bieżącą eksploatację budynku mogły zostać uznane za koszty uzyskania przychodu z działalności gospodarczej Jana O., małżonkowie powinni zawrzeć umowę użyczenia. W tym przypadku bezpłatne udostępnienie nieruchomości nie będzie rodziło ujemnych skutków podatkowych u żadnego z małżonków. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 2 u.p.d.o.f. nie ustala się przychodu z nieruchomości (w postaci wartości czynszowej), jeżeli właściciel nieruchomości używa jej na potrzeby członków rodziny. Z kolei, w myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy, nie uważa się za przychód z działalności gospodarczej wartości świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
2.W wyniku zawartej przed ślubem intercyzy pomiędzy Jolantą i Tomaszem Z. panuje ustrój rozdzielności majątkowej. Jolanta Z. otworzyła hurtownię przetworów owocowo-warzywnych. Do prowadzenia tej działalności niezbędny stał się samochód-chłodnia. Jolanta Z. nie posiadała jednak wystarczających środków, toteż nabycie pojazdu częściowo sfinansował Tomasz Z. W ten sposób małżonkowie Z. stali się współwłaścicielami samochodu w częściach ułamkowych, odpowiadających wartości uiszczonej ceny zakupu. Podatniczka ma prawo zaliczyć samochód-chłodnię do majątku trwałego swojej firmy, przy ustalaniu wartości początkowej powinna jednak uwzględnić treść art. 22g ust. 11 u.p.d.o.f.

Należy podkreślić, że zawieranie z małżonkiem umowy użyczenia składnika majątkowego, nabytego w czasie trwania małżeństwa ze wspólnych środków (składnika majątku wspólnego), jest bezprzedmiotowe, gdyż wspólność majątkowa daje możliwość samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym lub jego elementami przez każdego z małżonków z osobna.
Innym problemem, często pojawiającym się w zapytaniach kierowanych pod adresem organów podatkowych, jest możliwość zaewidencjonowania wspólnego samochodu jako środka trwałego w sytuacji, gdy jest on zarejestrowany wyłącznie na małżonka podatnika.
Amortyzacja środków trwałych objętych wspólnością majątkową
Amortyzacji podlegają zasadniczo stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
• budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
• maszyny, urządzenia i środki transportu,
• inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, zwane środkami trwałymi. Podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Szczegółowe zasady ustalania wartości początkowej zawiera art. 22g u.p.d.o.f. Zgodnie z ustępem 11 tego przepisu, w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Redakcja zacytowanego przepisu jest dość niezręczna, zważywszy że wspólność majątkowa małżeńska jest rodzajem współwłasności łącznej („niepodzielnej ręki”), w której nie ustala się proporcji ani ułamków.
Jednak posiłkując się uregulowaną w art. 43 § 1 k.r.o. zasadą, zgodnie z którą udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, można przyjąć, że jeżeli dany składnik majątku wspólnego wykorzystywany jest gospodarczo przez obydwojga małżonków równocześnie, to każdy z nich dokonuje odpisów amortyzacyjnych od połowy wartości początkowej środka trwałego. Jeżeli tylko jeden z małżonków wprowadził określony składnik majątku wspólnego do ewidencji środków trwałych, może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jego pełnej wartości początkowej.

PRZYKŁAD
Jerzy H. jest notariuszem i na potrzeby swojej działalności gospodarczej nabył odpowiedni lokal w centrum miasta. W związku z tym, że środki finansowe przeznaczone na nabycie nieruchomości pochodziły z majątku wypracowanego w trakcie trwania małżeństwa Jerzego H. i Grażyny H., lokal stał się również elementem majątku wspólnego. Grażyna H. jest radcą prawnym, jednak nie zamierza używać przedmiotowego lokalu w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Wobec tego Jerzy H. może zakupioną nieruchomość wprowadzić do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej, którą w tym wypadku jest cena nabycia w pełnej wysokości.

Należy jeszcze raz podkreślić, iż reguła wynikająca z treści art. 22g ust. 11 u.p.d.o.f., a dotycząca ustalania wartości początkowej w proporcji do udziału we własności, odnosi się do sytuacji, gdy rzecz jest wykorzystywana jednocześnie w firmach męża i żony. Jeśli zaś składnik wspólnego majątku najpierw był środkiem trwałym w firmie jednego małżonka, a potem został przekazany do firmy drugiego małżonka, przepis ten nie ma zastosowania.
Małżonek, który zamierza wykorzystywać gospodarczo przekazaną rzecz, powinien zaewidencjonować ją w swojej firmie jako środek trwały, ustalając wartość początkową na ogólnych zasadach (z uwzględnieniem stanu i stopnia zużycia oraz ceny rynkowej środków trwałych tego samego rodzaju) i od nowa naliczać amortyzację.

PRZYKŁAD
Mąż używał w prowadzonej działalności gospodarczej (handel detaliczny) samochodu o wartości początkowej (cena nabycia) 53 000 zł. Po dwóch latach, sam nie zaprzestając działalności gospodarczej, przekazał ten samochód do działalności gospodarczej małżonki. Samochód należy do majątku wspólnego małżonków. Małżonka wprowadzając samochód do ewidencji środków trwałych jego wartość początkową powinna ustalić według wartości rynkowej z dnia wprowadzenia do swojej ewidencji.

Jeśli chodzi o gospodarcze wykorzystanie jedynie części budynku lub lokalu wchodzącej w skład majątku wspólnego, to w kwestii odpisów amortyzacyjnych będzie miał tu zastosowanie art. 22f ust. 4 u.p.d.o.f. Zgodnie z jego treścią, jeżeli tylko część nieruchomości jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej bądź wynajmowana lub wydzierżawiana – odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w wysokości ustalonej od wartości początkowej nieruchomości, odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej gospodarczo do ogólnej powierzchni użytkowej tej nieruchomości. Wydaje się, że pomiędzy treścią zacytowanego przepisu a normą wynikającą z art. 22g ust. 11 ustawy zachodzi pewna sprzeczność, ponieważ małżonkowie wykorzystujący w odrębnie prowadzonej działalności gospodarczej ułamkowo określoną część wspólnej nieruchomości mogą amortyzować ją w przypadającej na nich proporcji, a nie w częściach równych, jakby wynikało to z art. 22g ust. 11 ustawy w związku z art. 43 § 1 k.r.o.

PRZYKŁAD
Robert B. prowadzi praktykę weterynaryjną w budynku należącym do małżeńskiego majątku wspólnego. Użytkowana przez podatnika część to około 70 proc. całej powierzchni nieruchomości. Pozostałą część wykorzystuje małżonka podatnika – Hanna B. prowadząc na własny rachunek sklep z karmą dla zwierząt. Wartość budynku, według ceny zakupu, wynosi 800 000 zł. Robert B. może więc, po wprowadzeniu nieruchomości do ewidencji środków trwałych, dokonywać odpisów amortyzacyjnych od następującej podstawy: 70% × 800 000 = = 560 000 zł, a Hanna B. od 240 000 zł (30% × 800 000).

Wśród drobnych firm rodzinnych obserwuje się częste fluktuacje, polegające na zmianie działalności:
• wykonywanej samodzielnie przez jednego lub odrębnie przez każdego małżonka na działalność wykonywaną na imię obojga małżonków,
• wykonywanej na imię obojga małżonków na działalność wykonywaną przez jednego lub odrębnie przez każdego z małżonków,
• wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków.
W powyższych sytuacjach wartość początkową środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, ujętych przed zmianą w stosownej ewidencji, ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w tej ewidencji.

PRZYKŁAD
Żona prowadziła do września 2005 r. działalność gospodarczą w zakresie usług pośrednictwa finansowego. Od października 2005 r. działalność tę przejął mąż. W ramach tej działalności żona amortyzowała samochód będący przedmiotem majątku wspólnego. Wartość początkowa wynosiła 64 230 zł. Mąż przejmując działalność żony kontynuuje amortyzację tego samochodu (ta sama wartość początkowa i metoda amortyzacji).

Indywidualna stawka amortyzacji

Jak wynika z lektury urzędowych interpretacji prawa podatkowego zamieszczanych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, przedmiotem wątpliwości podatników jest możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej dla środków trwałych, które uprzednio przez dłuższy czas wykorzystywane były na potrzeby prywatne małżonków.
Z treści art. 22j u.p.d.o.f. wynika, iż podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. Środki trwałe uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni (wykaże), że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy w przypadku budynków, lokali i budowli, oraz 6 miesięcy w przypadku pozostałych środków trwałych.

PRZYKŁAD
Podatniczka wprowadziła do ewidencji środków trwałych samochód osobowy będący przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej. Pojazd ten (fabrycznie nowy) nabyty został 7 lat wcześniej i wykorzystywany przez małżonków do celów prywatnych.
Pierwszy Urząd Skarbowy w Białymstoku, do którego podatniczka zwróciła się z pytaniem o możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej, uznał, że decydujące znaczenie w kwestii kwalifikowania środka trwałego jako używanego ma jego rzeczywiste wykorzystywanie przez co najmniej 6 miesięcy przed nabyciem. Skoro w przedmiotowej sytuacji pojazd zakupiony został jako nowy, to jego używanie przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych nie daje prawa do ustalenia indywidualnej stawki amortyzacyjnej (postanowienie z 29 maja 2006 r., nr RO-XV/415/PDOF/202-292/BD/06).

Gdy środki trwałe przynoszą dochód

Częstą praktyką jest czerpanie przez przedsiębiorców pożytków z rzeczy ruchomych lub nieruchomości figurujących w ewidencji środków trwałych. Odbywa się to na podstawie zawieranych – w ramach działalności gospodarczej – umów najmu lub dzierżawy.
Jeżeli jednak przedmiotem wymienionych powyżej kontraktów jest środek trwały, będący jednocześnie składnikiem majątku wspólnego, rodzi się pytanie: czy małżonek, który nie jest przedsiębiorcą, również uzyskuje przychód z tego tytułu, wszak pozostaje współwłaścicielem wynajmowanej lub wydzierżawianej rzeczy. Podstawę do tych wątpliwości stwarza art. 8 ust. 1 i ust. 3 u.p.d.o.f. Powołany przepis stanowi m.in., że przychody ze wspólnej własności u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku.
Rozwiązanie tego dylematu znajduje się w treści art. 14 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., który powiada, iż przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Wobec powyższego należy przyjąć, że wszystkie przychody, jakie przynoszą środki trwałe, bez względu na to, czy są składnikami wspólnego majątku małżeńskiego czy też nie, powinny być rozliczane wyłącznie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez tego z małżonków, który ujął te środki w ewidencji swojej firmy.

Podstawa prawna:
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz.176 z późn.zm.).

Małgorzata Rymarz
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA