Sprzedaż alkoholu lub papierosów bez znaków akcyzy lub oznaczonych nieprawidłowo może się skończyć postępowaniem karnym skarbowym i dotkliwymi sankcjami.
Sklepy oraz zakłady gastronomiczne może odwiedzić pracownik lub funkcjonariusz zatrudniony w urzędzie celnym, który przeprowadzi tzw. kontrolę obrotu towarowego.
Celem kontroli jest zbadanie legalności obrotu wyrobami akcyzowymi i stosowania znaków akcyzy. Przeprowadzają ją w ramach swoich zadań referaty szczególnego nadzoru podatkowego, czyli specjalne komórki organizacyjne tworzone w urzędach celnych. Kontrole odbywają się w trybie doraźnym.
Zasady kontroli
Funkcjonariusze celni sprawdzają, czy na wyrobach akcyzowych znajdują się prawidłowo umieszczone polskie znaki akcyzy, czy nie są przerwane lub w inny sposób uszkodzone. Weryfikowana jest także autentyczność banderol. Czynności kontrolne dokonywane są w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego wskazanej. Do obowiązków urzędnika celnego należy sporządzenie protokołu pokontrolnego, który powinien zawierać m.in. oznaczenie kontrolowanego i osób kontrolujących, opis dokonanych ustaleń oraz pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień. Jeden egzemplarz protokołu doręcza się kontrolowanemu. W ciągu 14 dni od dnia doręczenia może on złożyć zastrzeżenia lub wyjaśnienia.
Po przeprowadzonej kontroli urzędnicy celni o stwierdzonych nieprawidłowościach mogą poinformować urząd gminy, który cofnie wydane zezwolenie na handel alkoholem. Nieuczciwemu sprzedawcy, u którego znaleziono alkohol lub papierosy bez znaków akcyzy lub z niepolską akcyzą, grożą też poważniejsze konsekwencje, np. wszczęcie postępowania karnego skarbowego. W szczególności, na podstawie art. 68 kodeksu karnego skarbowego (Dz.U nr 83, poz. 930 ze zm.), osoba, która zajmuje się obrotem detalicznym lub hurtowym wyrobami akcyzowymi, może odpowiadać za wystąpienie w tym obrocie wyrobów nieoznaczonych, oznaczonych nieprawidłowo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy (znaki podrobione, przerobione, nieważne lub uszkodzone). Na posiadaczu takich wyrobów, przeznaczonych do dalszego obrotu, ciąży bowiem obowiązek ich oznaczenia zakupionymi na ten cel znakami akcyzy. Chodzi tu o tzw. legalizacyjne znaki akcyzy. Poza tym posiadacz takich wyrobów jest zobowiązany do sporządzenia ich spisu, który musi przedstawić do potwierdzenia właściwemu naczelnikowi urzędu celnego. Jeśli nie dopełni tego obowiązku, będzie odpowiadał za wykroczenie skarbowe.
Sankcje za uchybienia
Karalny jest także czyn, który polega m.in. na pośredniczeniu lub pomocy w zbyciu lub przechowaniu wyrobów akcyzowych objętych obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy, które pochodzą z przestępstw lub wykroczeń skarbowych określonych w art. 63 i 64 k.k.s. W takim wypadku sprzedawcy grozi odpowiedzialność za umyślne bądź nieumyślne paserstwo akcyzowe, pod warunkiem że rodzaj, ilość lub wartość wyrobów wskazuje na zamiar wprowadzenia ich do obrotu (art. 65 k.k.s.). Kary grożą również za fałszowanie, czyli podrabianie lub przerabianie banderol (art. 67 par. 1 k.k.s.).
Wszczęte przeciwko nieuczciwemu przedsiębiorcy postępowanie może zakończyć się dotkliwymi karami grzywny, a nawet pozbawienia wolności. Dodatkowo sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej oraz przepadek przedmiotów.
