Jak ująć w księgach firmy kredyty i pożyczki

Jedynymi podmiotami mającymi prawo do udzielania kredytów są banki. W ujęciu finansowym kredyt to kwota pożyczona kredytobiorcy. Kredyt jest więc pożyczką, ale udzieloną przez bank, na zasadach określonych przez ten bank zgodnie z prawem bankowym. Może on zostać udzielony w gotówce lub na przykład w formie „linii kredytowej”. Linia kredytowa to ogólny kredyt dostępny w ramach otwartego kredytowania bieżącego w określonym czasie. Kredyt tego rodzaju udzielany jest zazwyczaj na pokrycie bieżących kosztów operacyjnych (na przykład w celu poprawienia bieżącej płynności podmiotu gospodarczego). Natomiast innych pożyczek mogą udzielać pozostałe podmioty, osoby prawne i fizyczne. Instytucja pożyczki unormowana została w art. 720-724 kodeksu cywilnego. Przez umowę pożyczki pożyczkodawca przenosi na własność pożyczkobiorcy środki pieniężne lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się je zwrócić. Do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu. Kredyt i pożyczka różnią się od siebie, jednak posiadają też pewne cechy wspólne.

Działalność kredytową reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.). Kredyt bankowy to kredyt, w ramach którego bank zobowiązuje się przekazać na warunkach ustalonych w umowie kredytowej określoną sumę środków pieniężnych na określony czas i na określony cel. Kredytobiorca natomiast zobowiązuje się do korzystania z tych środków na warunkach określonych w umowie oraz zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Udzielenie kredytu przez bank jest zawsze związane ze spełnieniem przez przyszłego kredytobiorcę określonych warunków. Do podstawowych z nich należą zdolność kredytowa i odpowiednie zabezpieczenie kredytu.

Banki niestety prawie zawsze żądają zabezpieczenia kredytu. Prawie w każdym przypadku kredyt zostaje zabezpieczony – w zależności od jego przeznaczenia – pod zastaw zakupionych dóbr (środków trwałych, inwestycji itp.), hipoteki, poręczenia przez osoby trzecie lub podpisania weksla (zazwyczaj in blanco). Bank udzielający kredytu pobiera zawsze z tego tytułu opłaty: prowizje i oprocentowanie. Zabezpieczenie niestety też kosztuje.

Natomiast w ujęciu księgowym przez kredyt należy rozumieć pewien rodzaj zobowiązania finansowego. Zgodnie z takim ujęciem oraz definicją zawartą w ustawie o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694) w art. 3 ust. 1 pkt. 27 przez zobowiązanie finansowe rozumie się między innymi zobowiązanie jednostki do wydania aktywów finansowych. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 24 aktywa finansowe to m.in. aktywa pieniężne. Z kolei aktywa pieniężne z uwzględnieniem przepisów prawa dewizowego są to między innymi krajowe środki płatnicze, waluty obce oraz dewizy. Reasumując, kredyty w księgach rachunkowych są to zobowiązania jednostki z tytułu pozyskanych aktywów pieniężnych (najczęściej środków pieniężnych) w celu ich gospodarczego wykorzystania.

Przy dokonywaniu spłat zaciągniętych kredytów i pożyczek dewizowych będziemy mieli do czynienia ze zjawiskiem powstawania różnic kursowych. Różnice kursowe powstające przy spłacie kredytu zaciągniętego na cele działalności – w zależności od tego, czy zmniejszają czy też zwiększają wydatek – stanowią przychód lub koszt uzyskania przychodu. Sposób rozliczania różnic kursowych od spłat rat kredytów i pożyczek dewizowych zależy od rodzaju zaciągniętego kredytu. W przypadku dewizowych kredytów obrotowych powstałe różnice kursowe będą zaliczane bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów lub do samych przychodów. Natomiast w przypadku dewizowego kredytu inwestycyjnego nie uważa się za koszt uzyskania przychodów m.in. różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji. Zatem różnice kursowe powstałe przy spłacie rat kapitałowych dewizowych kredytów obrotowych i kredytów inwestycyjnych spłacanych po zakończeniu inwestycji będą stanowiły koszt przedsiębiorcy, jeżeli przyczynią się do powstania dodatkowego wydatku. W przeciwnym razie jeżeli w efekcie spadku wartości waluty zmniejszy się wysokość raty kapitałowej do zapłacenia, powstała różnica kursowa będzie stanowiła dla przedsiębiorcy przychód.

Sposób opodatkowania odsetek od pożyczek między dwoma kontrahentami, z których jeden jest pożyczkobiorcą, a drugi pożyczkodawcą, zależy od umowy pożyczki. W praktyce może się zdarzyć umowa, z której będzie wynikało, że pożyczka jest nieodpłatna. Wówczas nie wystąpi przychód u pożyczkobiorcy ani koszt u pożyczkodawcy.

Pożyczka oprocentowana rodzi skutki podatkowe, natomiast pożyczka nieoprocentowana w zasadzie nie rodzi skutków podatkowych u żadnej ze stron. Szczególnym przypadkiem jest udzielenie pożyczki firmie przez osobę fizyczną. Wówczas nawet jeśli pożyczka jest nieodpłatna, organy skarbowe uznają, że u pożyczkodawcy wystąpił przychód z tytułu uzyskania świadczenia nieodpłatnego. Ustala się przychód pożyczkobiorcy w wysokości rynkowej stopy procentowej. U pożyczkodawcy spłata kwoty głównej pożyczki nie powoduje powstania przychodu, natomiast skutki podatkowe powstaną z tytułu otrzymania wynagrodzenia za udzieloną pożyczkę (odsetki). U pożyczkodawcy otrzymane odsetki stanowią przychód z kapitałów pieniężnych zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na to, że przychód ten nie jest pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, jest on równy dochodowi. Dochodu z kapitałów pieniężnych nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł i pobiera się od niego podatek w formie zryczałtowanej w wysokości 20 proc.

Podatek zryczałtowany pobiera w tym przypadku przedsiębiorca (pożyczkodawca) i przekazuje go na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla siedziby płatnika.

Dochody osoby prawnej z tytułu odsetek opodatkowane są na zasadach ogólnych.

Warto dodać, że umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W określonych sytuacjach umowy pożyczki zwolnione są z tego podatku.

Zazwyczaj kredyty krajowe i zagraniczne, zarówno krótko-, jak i długoterminowe, ujmowane są na kontach zespołu 1. W zależności od rodzaju zaciągniętego kredytu jednostka dostosowuje swoją ewidencję do wymogów zawartej umowy bądź własnych potrzeb. Ewidencja taka wynika m.in. z faktu wydzielenia okresów spłaty (dla kredytów długoterminowych – część krótkoterminowa) lub ze względu na przeznaczenie kredytu (np. kredyt zaciągnięty w celu finansowania środków trwałych w budowie, kredyt obrotowy itd.).

Zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy o rachunkowości, zaciągnięte (wykorzystywane) przez jednostkę kredyty bankowe wykazywane są w księgach rachunkowych w wartości nominalnej (w kwocie zadłużenia). Natomiast nie rzadziej niż na dzień bilansowy zobowiązania z tytułu kredytów wyceniane są w kwocie wymagającej zapłaty, czyli wraz z wymaganymi zapłaty na dzień bilansowy odsetkami (art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy). Jeśli naliczone w czasie trwania umowy kredytowej odsetki nie są potrącane z rachunku bankowego jednostki, wówczas zwiększają wartość zobowiązania z tytułu kredytu. Równolegle następuje ich księgowanie na:

• koszt wytworzenia środków trwałych w budowie – jeżeli kredyt jest wykorzystywany na finansowanie środków trwałych w budowie,

• zwiększenie ceny nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych – jeżeli kredyt został wykorzystany na zakup tych składników aktywów trwałych (do dnia bilansowego lub przyjęcia wymienionych składników do używania; natomiast odsetki naliczone po terminie przyjęcia do używania są kosztami finansowymi rozliczanymi na zasadach ogólnych),

• koszty finansowe – jeżeli kredyt jest wykorzystywany na finansowanie bieżącej działalności.

Należy również zwrócić uwagę, że nawet gdy bank, w którym jednostka zaciągnęła kredyt, na dzień bilansowy nie dokona wyceny kredytu (naliczenia odsetek), nawet jeżeli umowa kredytowa nie przewiduje na ten dzień naliczenia tych odsetek, jednostka zgodnie z zasadą memoriału zobligowana jest wyliczyć i wykazać te odsetki.

Jeżeli zgodnie z zawartą umową kredytową faktycznie otrzymane z tytułu zaciągniętego kredytu środki pieniężne są mniejsze od kwoty przyznanego kredytu (jaki będzie podlegał spłacie) – powstałą na skutek potrącenia z góry odsetek i prowizji różnicę zalicza się do aktywów. W zależności czy kredyt jest krótko- lub długoterminowy, różnica ta odpowiednio ujmowana jest w pozostałych rozliczeniach międzyokresowych krótko- lub długoterminowych (jako koszty finansowe przyszłych okresów, które odpisywane są w równych ratach w ciągu okresu, na jaki zaciągnięty został kredyt). W przypadku gdy kredyt został zaciągnięty w celu budowy środka trwałego, na zakup środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych, różnica ta odpowiednio zwiększa koszty budowy lub cenę nabycia tych składników aktywów trwałych. Przy czym zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu ujmowane są w pełnej kwocie podlegającej spłacie.

Dla kredytów, które nie zostały przez jednostkę w ustalonym terminie spłacone, może zostać wyodrębnione konto „kredyty przeterminowane”. Zasady funkcjonowania takiego konta są analogiczne jak zasady ewidencji pozostałych kredytów.

Warto zwrócić uwagę, że w świetle zapisów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości na dzień bilansowy jednostka powinna w księgach rachunkowych ująć oraz zaprezentować w sprawozdaniu finansowym zobowiązania finansowe (kredyty) wyłącznie wtedy, gdy przyjęła na siebie obowiązek zapłaty gotówki.

Dlatego ważne jest wczesne, z odpowiednim wyprzedzeniem, informowanie kierownictwa o przypadającej spłacie kredytów. Umożliwia ono przygotowanie się jednostki na dodatkowe obciążenie finansowe które bez wcześniejszej informacji może zachwiać płynność firmy.

Zgodnie z art. 26 ustawy o rachunkowości jednostka jest zobowiązana potwierdzić stan kredytów wykazywany w swoich księgach rachunkowych. Kwoty niespłaconych kredytów są inwentaryzowane drogą otrzymania od banków potwierdzeń prawidłowości wykazywanych w księgach rachunkowych stanów kredytów. Dniem inwentaryzacji jest ostatni dzień każdego roku obrotowego.

W bilansie kredyty wykazuje się w wierszach:

• B. II. 1 – Zobowiązania długoterminowe – wobec jednostek powiązanych,

• B. II. 2a – Zobowiązania długoterminowe – wobec pozostałych jednostek (kredyty i pożyczki).

W tych pozycjach wykazywane są kredyty, których spłata wymagalna jest po 12 miesiącach od dnia bilansowego (część długoterminowa):

• B. III. 1b – Zobowiązania krótkoterminowe – wobec jednostek powiązanych (inne),

• B. III. 2a – Zobowiązania krótkoterminowe – wobec pozostałych jednostek (kredyty i pożyczki).

W tych pozycjach wykazywane są kredyty, których spłata wymagalna jest w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (część krótkoterminowa).

W wymienionych pozycjach prezentuje się kredyty zaciągnięte bez względu na ich przeznaczenie, a więc czy na sfinansowanie nabycia i budowy środków trwałych czy też na zakup innych składników majątku trwałego oraz aktywów obrotowych, wyrażone zarówno w walucie krajowej, jak i zagranicznej.

W „dodatkowych informacjach i objaśnieniach” (pkt 1.12) należy ujawnić wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki – ze wskazaniem jego rodzaju – w tym również z tytułu zaciągniętych kredytów.

Pewne problemy dotyczą zasad ustalania wartości początkowej środka trwałego (np. samochodu) w sytuacji finansowania jego zakupu za pomocą kredytu złotowego denominowanego w walucie obcej. Wątpliwości dotyczą tego, czy kredyt złotówkowy indeksowany kursem waluty np. euro, stanowi kredyt dewizowy.

Okazuje się, że kredyt złotówkowy indeksowany kursem waluty euro, nie jest kredytem dewizowym. W myśl art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 17, poz. 176 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote wg kursów średnich ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztów.

Jednocześnie, co do zasady, wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów zgodnie z brzmieniem przepisu art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy podatkowej.

Należy mieć również na uwadze przepis art. 22g ust. 5, w myśl którego różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego, zgodnie z art. 22 ust. 1 i 1a ustawy, uwzględnia się w wartości początkowej środka trwałego, od której następnie podatnik dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów m.in. różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji. Powyższe przepisy odnoszą się do kosztów poniesionych w walutach obcych, w związku z czym nie dotyczą one sytuacji, gdy koszty są wyrażone w walucie polskiej i przeliczane w odniesieniu do kursu waluty.

Jeśli np. zgodnie z umową o kredyt podatnicy zaciągnęli kredyt złotówkowy indeksowany kursem waluty euro, tym samym zawarty kredyt nie jest kredytem dewizowym ani jego odmianą, jest po prostu kredytem złotówkowym, którego spłata jest uzależniona od kursu, na bazie której liczone są raty kredytowe w złotówkach. Zatem w myśl art. 22 ust. 1 ustawy podatkowej nie są to koszty poniesione w walutach obcych ani wyrażone w walutach obcych. Tym samym nie powstają różnice kursowe w rozumieniu podatkowym. Powstałe różnice kursowe nie skorygują również wartości początkowej zakupionego przez podatników samochodu osobowego, bowiem powstałe różnice nie są różnicami, o których mowa w zacytowanym art. 22g ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie wszystkie zatem wydatki stanowiące w sensie ekonomicznym koszt uzyskania będą uznane za koszt dla celów prawa podatkowego.

Wartość początkową nabytego przez podatników samochodu osobowego powiększają, w myśl art. 22 ust. 1 w związku z art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy podatkowej, odsetki od kredytu zaciągniętego na jego zakup zapłacone do momentu przekazania go do używania. Natomiast wydatki związane ze spłatą wspomnianych odsetek poniesione po przekazaniu tegoż pojazdu do używania obciążają koszty uzyskania przychodu prowadzonej działalności.

Jednocześnie zgodnie z art. 22g ust. 3 ustawy podatkowej cena nabycia składnika majątkowego obejmuje również koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek i prowizji. Tym samym opłata za ustanowienie zastawu rejestrowego, jak i prowizja bankowa od udzielonego kredytu powiększają wartość początkową nabytego samochodu.

Czy udzielony nam długoterminowy kredyt na budowę środków trwałych, a więc zobowiązanie finansowe – należy na dzień bilansowy wyceniać po skorygowanej cenie nabycia, czyli w myśl par. 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych czy też w kwocie wymagającej zapłaty, czyli zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy o rachunkowości? – Iwona K. z Krakowa

– Odpowiedź uzależniona jest od tego, czy dana jednostka podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłych rewidentów czy nie. Jeśli nie – ma ona prawo dokonać sama wyboru metody wyceny. Jednostki niepodlegające obowiązkowi poddania badaniu ich rocznego sprawozdania finansowego przez biegłych rewidentów mają w myśl art. 64 ust. 1 ustawy prawo wybrać do wyceny instrumentów finansowych, a więc także zaciągniętych kredytów zasady określone w rozporządzeniu w sprawie instrumentów finansowych lub w ustawie o rachunkowości. Jednostki objęte obowiązkiem badania powinny stosować do wyceny zaciągniętych kredytów zasady określone w par. 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych, a więc wyceniać je w skorygowanej cenie nabycia. W razie wyceny zobowiązania finansowego (kredytu) w skorygowanej cenie nabycia różnica między wartością początkową zobowiązania, pomniejszoną o jego spłaty, jest korygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową kredytu i jego wartością w dniu wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej, wynikającej z umowy kredytowej stopy procentowej. Przy wyliczeniu tym uwzględnia się też policzoną przez bank, przy przyznaniu kredytu, prowizję. Jeżeli na dzień bilansowy budowa środków trwałych, do finansowania których służy zaciągnięty kredyt, trwa – to zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości, odsetki jako koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych dla sfinansowania środków trwałych w budowie, zwiększają cenę nabycia lub koszt wytworzenia środków trwałych w budowie. Dotyczy to także odsetek wyliczonych zgodnie z zasadami ustalania skorygowanej ceny nabycia. Wówczas nie stosuje się par. 22 rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych, w myśl którego różnice z przeszacowania zobowiązań finansowych wycenianych w skorygowanej cenie nabycia zalicza się do kosztów finansowych okresu, w którym nastąpiło ich przeszacowanie. Jeśli sfinansowane z kredytu środki trwałe zostały już przejęte do używania, odsetki zwiększają (zgodnie z ustawą o rachunkowości i rozporządzeniem w sprawie instrumentów finansowych) koszty finansowe.

NIE. Najlepiej według kursu NBP. Trzeba podkreślić, że ustawa o rachunkowości nie zawiera szczegółowych uregulowań dotyczących sposobu wyceny stanu środków pieniężnych na dzień bilansowy opiewających na waluty obce, zgromadzonych na własnym rachunku bankowym (walutowym). Ogólne zasady wyceny wynikają z art. 30 ust. 1 ustawy o rachunkowości. W myśl tych przepisów do wyceny składników aktywów przyjmuje się średni kurs ustalony na dzień bilansowy dla danej waluty przez NBP. Wydaje się więc, że w przedstawionej sytuacji należy przyjąć umowne założenie, że waluty obce zgromadzone w zagranicznym banku zostały przekazane na rachunek walutowy prowadzony w kraju przez bank współpracujący i środki te wycenić na dzień kończący okres sprawozdawczy według kursu NBP.

Czy sformułowanie „zapłata” określone w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości oznacza całkowitą zapłatę, czyli całkowite wygaśnięcie zobowiązania lub należności, a związane z tymi zobowiązaniami różnice kursowe księguje się w ciągu roku jako przychody bądź koszty finansowe dopiero po całkowitym wygaśnięciu zobowiązania (należności)?

NIE. Zapłata może oznaczać zarówno uregulowanie całego zobowiązania, jak i uregulowanie jego części. Z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości nie wynika bowiem, że zapłata dotyczyć ma tylko faktu uregulowania zobowiązania lub należności „w całości”, a więc w pełnej kwocie. Ustalenie różnic kursowych następuje do każdej zapłaty wierzytelności wyrażonej w walucie obcej, bez względu na to, czy dotyczy ona pełnej czy tylko częściowej kwoty należności lub zobowiązania. Są to rzeczywiście zrealizowane różnice kursowe, ustalane bieżąco, w ciągu roku obrotowego, równocześnie z ruchem środków pieniężnych. Różnice te wpływają na przychody lub koszty finansowe tego okresu, w którym powstały. Jest to uzasadnione wymogiem kompletnego ujęcia ogółu dotyczących danego roku (okresu), operacji oraz wyodrębnienia tych, które wpływają na wynik finansowy danego roku (okresu), o czym stanowią nadrzędne zasady rachunkowości. W myśl art. 6 ust. 1 i 2 ustawy zastosowanie mają tu zasada memoriału i zasada współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów. Jeśli różnice kursowe dotyczą środków trwałych w budowie oraz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych i powstały przed ich oddaniem do eksploatacji, to zgodnie z art. 28 ust. 4 ustawy o rachunkowości korygują one wartość tych aktywów.

TAK. Odsetki płacone przez wystawcę obligacji obciążają jego koszty finansowe. Zgodnie bowiem z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości, cena nabycia jest to rzeczywista cena zakupu składnika majątku, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. Cena nabycia jest wyłącznie ceną zapłaconą podmiotowi sprzedającemu akcje, łącznie z ewentualną prowizją biura maklerskiego. Gdyby jednostka zaciągnęła kredyt bankowy na ten sam cel, wówczas również odsetki od tego kredytu stanowiłyby koszty finansowe.

TAK. Konieczne jest takie grupowanie danych dotyczących kosztów i przychodów finansowych, które pozwoli na prawidłowe sporządzenie rachunku zysków i strat. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont przychodów i kosztów finansowych powinna zapewnić możliwość ustalenia za dany okres wielkości rzeczywiście zrealizowanych (zapłaconych) przez jednostkę i ujętych memoriałowo różnic kursowych i odsetek. Jest to istotne również ze względów podatkowych.

Na dzień bilansowy kredyt zaciągnięty w walucie obcej wraz z naliczonymi odsetkami przelicza się według kursu NBP na dzień bilansowy. Różnice kursowe z tego tytułu rozlicza się tak samo, jak zrealizowane różnice kursowe. Zasady te wynikają z nadrzędnych zasad rachunkowości: zasady memoriału i zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów. Zgodnie z definicją wyniku z operacji finansowych w rachunku zysków i strat różnice kursowe wykazuje się po ich wysaldowaniu, a nie odrębnie przychody i odrębnie koszty z tego tytułu. Nie dzieli się ich na dotyczące kwoty głównej zobowiązania (np. kredytu) i odsetek. Nadwyżka różnic kursowych dodatnich zarówno zrealizowanych, jak i dotyczących wyrażonego w walutach obcych na dzień bilansowy stanu rozrachunków, w tym zobowiązań z tytułu kredytów nad ujemnymi lub odwrotnie, wykazywana jest odpowiednio w przychodach lub kosztach finansowych.

TAK. Odsetki od kredytu oraz różnice kursowe, powinny być ustalone na dzień oddania zakładu do użytkowania. Zasada ta wynika z art. 28 ust. 1 pkt 1 i ust. 8 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tymi przepisami środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również: niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i sług oraz podatek akcyzowy, koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

NIE. Zapłata przewalutowanej części kredytu stanowi nadal spłatę kredytu, która co do zasady nie jest zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.

Zaciągnięcie kredytu nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej, a późniejsza jego spłata, w myśl art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Jednakże zaciągnięcie kredytu w walucie obcej i jego spłata w walucie obcej może rodzić skutek w postaci różnic kursowych. Jeżeli wydatki na spłatę kredytu przekroczą (lub są mniejsze) jego wartość określoną w złotych na dzień otrzymania kredytu, a spowodowane to zostanie różnymi kursami walut z dnia zaciągnięcia i spłaty kredytu, to powstałe w ten sposób różnice mają bezpośredni wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Natomiast sama operacja przewalutowania nie wywiera skutków podatkowych, gdyż sprowadza się jedynie do przeliczenia kwoty kredytu zaciągniętego w dewizach na złote. Jeżeli nawet przewalutowanie spowoduje zwiększenie lub zmniejszenie zarachowanej kwoty, to powstałe różnice wiążą się z wyceną kredytu i jako nie zrealizowane nie mogą wywierać skutków podatkowych. Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 22 ust. 1 ww. ustawy różnice kursowe w rozumieniu podatkowym występują wtedy, gdy pomiędzy dniem zarachowania kosztu a dniem zapłaty występują różne kursy walut. Przewalutowanie kredytu dewizowego na kredyt złotowy skutkuje tym, że od tego momentu podatnik spłaca kredyt w złotych, czyli nie dochodzi do realizacji różnic z tytułu różnych kursów walut na dzień zaciągnięcia i spłaty kredytu. Zatem, jeżeli nawet w wyniku przewalutowania kwota kredytu wzrosła w stosunku do wcześniej zarachowanej, to zapłata przewalutowanej części kredytu stanowi nadal spłatę kredytu, która co do zasady, nie jest zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.