Nowa Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2015) od 1 stycznia 2016 r.

4 ZAKRES RZECZOWY POLSKIEJ KLASYFIKACJI WYROBÓW I USŁUG (PKWiU 2015)

4.1 Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2015) jest klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz z importu, przy czym, pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi:

- wyroby stanowią: surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych wyrobów – o ile występują w obrocie,

- usługi stanowią:

- - wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, tzn. usługi dla celów produkcji nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych,

- - wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.

Pojęcie usług nie obejmuje czynności związanych z wytwarzaniem wyrobów (włączając półfabrykaty, elementy, części, obróbkę elementów) z materiałów własnych przedsiębiorstwa, na zlecenie innych jednostek gospodarki narodowej, przeznaczonych do celów produkcyjnych lub do dalszej odsprzedaży oraz z reguły nie obejmuje wytwarzania wyrobów na indywidualne zamówienie ludności, z materiałów własnych wykonawcy.

4.2 Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2015) została oparta na następujących klasyfikacjach i nomenklaturach międzynarodowych:

- Statistical Classification of Economic Activities In the European Community (NACE), Rev. 2 (Statystyczna Klasyfikacja Działalności Gospodarczych w UE),

- Classification of Products by Activity (CPA), wersja Rev.2.1 (Klasyfikacja Produktów wg Działalności),

- Combined Nomenclature (CN), obowiązującej w roku 2015 (Nomenklatura Scalona) i corocznie aktualizowanej przez Komisję (UE)

jak również Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007).

5 ZASADY TWORZENIA GRUPOWAŃ PKWiU 2015

5.1 Sposób tworzenia grupowań na poszczególnych poziomach podziału

5.1.1 W PKWiU 2015 rozróżnia się następujące rodzaje grupowań:

- grupowania macierzyste – są to grupowania podlegające podziałowi na niższych szczeblach, np. podkategorie są grupowaniami macierzystymi w stosunku do pozycji; pozycje nie mogą być grupowaniami macierzystymi,

- grupowania pochodne – są grupowaniami, na które dzielą się grupowania macierzyste, np. pozycje są grupowaniami pochodnymi w stosunku do podkategorii,

- grupowania końcowe – są to grupowania, które nie podlegają podziałowi, w PKWiU 2015 są nimi jedynie pozycje.

5.1.2 Przy opracowywaniu PKWiU 2015 przyjęto zasadę kompletności podziału grupowań macierzystych jako podstawowy i nieodzowny warunek poprawności całej klasyfikacji; zasada ta stanowi, że suma zakresów grupowań pochodnych musi być równa zakresowi bezpośrednio nadrzędnego grupowania macierzystego; oznacza to, że suma zakresów grupowań pochodnych musi w pełni wyczerpywać zakres grupowania macierzystego i nie może być od niego większa.

5.1.3 W przypadkach, w których suma zakresów grupowań pochodnych nie wyczerpuje całego zakresu grupowania macierzystego, tworzy się grupowanie obejmujące produkty pozostałe; obejmuje ono produkty, które zalicza się do grupowania bezpośrednio nadrzędnego, lecz niedające się zaliczyć do któregokolwiek grupowania pochodnego. Grupowania „pozostałe” tworzy się również dla:

- łącznego ujęcia produktów o mniejszym znaczeniu ekonomicznym, których nie można wyodrębnić ze względu na ograniczenie liczby, grupowań pochodnych do 9,

- łącznego ujęcia produktów „nowych” niedających się zaliczyć do pozostałych grupowań danego szczebla i dla których, ze względu np. na wielkość produkcji, nie jest celowe wydzielanie w osobne grupowanie; z chwilą wzrostu produkcji dla produktów tych mogą być tworzone grupowania odrębne.

Grupowanie obejmujące „produkty pozostałe” z reguły otrzymuje symbol „9” bez względu na to, czy na danym szczeblu podziału stosowano osiem czy też mniej grupowań pochodnych. Wyjątkiem od tej zasady jest zarezerwowanie w sekcji C cyfry „9” na miejscu 5. symbolu PKWiU, dla oznaczenia grupowań obejmujących usługi związane z produkcją.

5.1.4 Zakresy poszczególnych grupowań pochodnych określonego grupowania macierzystego w żadnym przypadku nie mogą zachodzić na siebie, tzn. nie może powstać sytuacja, w której produkt może być zaliczany do więcej niż jednego grupowania PKWiU 2015 (zasada jednoznaczności grupowań).

5.1.5 Usystematyzowanie poszczególnych grup produktów w PKWiU 2015 następuje na podstawie następujących podstawych kryteriów klasyfikacji:

- w zakresie wyrobów:

- - kryterium pochodzenia wytwórczego (przemysłowego) wg rodzajów działalności,

- - kryterium surowcowe,

- - kryterium technologii wytwarzania,

- - kryterium konstrukcji wyrobu,

- - kryterium przeznaczenia,

- w zakresie usług:

- - kryterium pochodzenia wg rodzajów działalności,

- - rodzaj świadczonych usług.

Podstawowym założeniem budowy PKWiU 2015 jest powiązanie klasyfikacji produktów (wyrobów i usług) z klasyfikacją rodzajów działalności gospodarczych (PKD 2007) tak, aby każdy produkt był klasyfikowany przede wszystkim w zależności od rodzaju działalności, w wyniku której powstaje. A zatem: każdy produkt (wyrób, usługa) powinien być zaliczony wyłącznie do jednego rodzaju działalności gospodarczej określonego w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007).

Kryterium powyższe jest podstawą utworzenia pierwszych czterech poziomów PKWiU 2015 tj. sekcji, działów, grup i klas. Powiązanie PKWiU 2015 z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD 2007) ma szczególne znaczenie dla statystycznych badań zjawisk gospodarczych i dalszej korelacji z międzynarodowymi klasyfikacjami celowymi, takimi jak: Klasyfikacja Funkcji Rządu, Klasyfikacja Indywidualnej Konsumpcji Celowej, Klasyfikacja Celowych Nakładów Producentów i innych. W odniesieniu do kryterium przeznaczenia należy podkreślić, że dotyczy ono zasadniczego przeznaczenia wyrobu określonego przez jego producenta (konstruktora, projektanta) i wynikającego z określonych parametrów wyrobu bez względu na rzeczywiste wykorzystanie wyrobu.

5.1.6 Do opracowania PKWiU 2015 przyjęto jako podstawowy hierarchiczno-dziesiętny system podziału grupowań macierzystych. Liczbę grupowań pochodnych dla każdego grupowania macierzystego ograniczono do dziewięciu. Dziesiętny system podziału grupowań zastosowano w pełni, w odniesieniu do grup, klas, kategorii, podkategorii i pozycji. System setny podziału grupowań zastosowano w pełni jedynie w odniesieniu do działów. Potrzeba tworzenia nowych grupowań PKWiU 2015 może wynikać w szczególności z:

- pojawienia się w obrocie nowych rodzajów produktów,

- konieczności wydzielenia osobnego grupowania dla produktów o dotychczas niewielkim znaczeniu gospodarczym, objętych grupowaniami „pozostałe” w przypadku wzrostu ich znaczenia, względnie wielkości produkcji,

- konieczności obserwacji produktów o specjalnym znaczeniu gospodarczym.