REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika

Magdalena Kasprzak
Radca prawny, doktor nauk prawnych. Pracowała w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy, autorka licznych publikacji w wiodących polskich wydawnictwach prawniczych. Doradca prawny w kancelariach prawnych, wykładowca akademicki, prezes zarządu ANTERIS Fundacji Pomocy Prawnej
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sposób dokonania i wysokość potrąceń z wynagrodzenia pracownika zależy od tego, z jakiego tytułu dokonujemy potrącenia, oraz od tego, ile ów pracownik zarabia. Przepisy prawa pracy zawierają szereg warunków i ograniczeń, do jakich musi zastosować się pracodawca dokonujący potrącenia z wynagrodzenia pracownika. Potrącenie dokonane niezgodnie z przepisami narazi pracodawcę na konsekwencje finansowe, a nawet odpowiedzialność sądową. Warto zatem wiedzieć, za co, kiedy i ile możemy z wynagrodzenia pracownika prawidłowo potrącić.

W celu zabezpieczenia interesów pracowników określono tzw. limity lub granice dokonywanych potrąceń z przysługującego im wynagrodzenia za pracę. Ustalono kwoty wolne od potrąceń, czyli wysokość wynagrodzenia, która jest gwarantowana pracownikowi.

Autopromocja

UWAGA!

Potrąceń dokonuje się z wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 87 § 1 k.p.).

Kolejną formą ograniczenia wysokości dokonywanych potrąceń są tzw. granice potraceń, które określają wysokość, do jakiej można potrącać poszczególne świadczenia. W przeciwieństwie do kwoty wolnej od potrąceń nie są one określone konkretną stawką wynagrodzenia. Wysokość granicy poszczególnych potrąceń zależy bowiem od wysokości wynagrodzenia przysługującego pracownikowi.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kolejność dokonywania potrąceń

Z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

• kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Potrącenia z wynagrodzenia z różnych tytułów

Przykład

Pracownik nie spłacił kredytu bankowego. W związku z tym bank, za pośrednictwem pracodawcy, będzie potrącał mu z pensji co miesiąc. Jaka będzie wysokość potrąceń, jeżeli pracownik zarabia 2300 zł?

Dług bankowy jest egzekwowany na mocy tytułów wykonawczych. Należy jednak pamiętać, że potrąceń takich należności dokonuje się tylko do wysokości połowy wynagrodzenia, czyli nie mogą one przekroczyć kwoty 1150 zł.

Ważne jest, aby potrącana kwota, stanowiąca połowę wynagrodzenia pracownika, nie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. wynosi 1126 zł.

1150 zł to zatem więcej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę - w związku z tym kwotę taką można potrącić pracownikowi z wynagrodzenia.

Potrącenie zaliczki bez zgody pracownika

Potrącenie zaliczki udzielonej pracownikowi stanowi tzw. kompensatę wzajemnych wierzytelności pracodawcy i pracownika.

Zaliczką jest bowiem kwota pieniężna wypłacona pracownikowi przez pracodawcę do rozliczenia się (np. na poczet kosztów delegacji służbowej czy zakupu materiałów). Zaliczką nie jest natomiast wynagrodzenie zaliczkowe, czyli część świadczenia wypłaconego pracownikowi na poczet przyszłego wynagrodzenia przed terminem jego wypłaty.

Dodatkowo warunkiem, który umożliwia pracodawcy potrącenie udzielonej pracownikowi zaliczki, jest jej wymagalność. Zaliczka staje się wymagalna, jeżeli pracodawca może dochodzić od pracownika jej zwrotu w drodze postępowania sądowego z powodu nierozliczenia się w ustalonym terminie z poniesionych wydatków albo z powodu nierozliczenia się z zaliczki ponad poniesione i wykazane wydatki.

 

Innymi słowy, zaliczka jest mieniem powierzonym pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się.

W przypadku potrącania zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi potrąceń tych dokonuje się do wysokości połowy wynagrodzenia pracownika (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych), nie więcej jednak niż do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 871 § 1 pkt 2 k.p.).

Potrącenie kar nałożonych na pracownika

Kara pieniężna za jedno przewinienie oraz za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może przekroczyć jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Natomiast łączna kwota kar nie może być wyższa od 1/10 części wynagrodzenia za pracę przypadającego pracownikowi po dokonaniu potrąceń sum egzekwowanych z mocy tytułów wykonawczych oraz udzielonych zaliczek pieniężnych.

Wynagrodzenie to jest zatem ustalane przed dokonaniem potrąceń dobrowolnych (np. składek związkowych). Kary porządkowe potrąca się z wynagrodzenia pracownika bez potrzeby uzyskiwania jego zgody. Są jednak uprzywilejowane, gdyż potrąca się je w czwartej kolejności, ale jednocześnie podlegają potrąceniu niezależnie od potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, innych należności egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek pieniężnych. Przy obliczaniu kar pieniężnych należy brać pod uwagę kwotę wolną od potrąceń, tj. 90% minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 871 § 1 pkt 3 k.p.).

Za zgodą pracownika potrącamy do 80% minimalnego wynagrodzenia

Wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasada ta dotyczy jednak tylko potrąceń dokonywanych na rzecz pracodawcy. Jeżeli pracownik chce, by z jego wynagrodzenia potrącano inne należności niż te na rzecz pracodawcy (czyli np. składki związkowe czy pożyczkę z zakładowej kasy), musi wyrazić na to zgodę na piśmie (art. 91 § 1 k.p.). Zakład pracy może potrącać bez zgody pracownika tylko ściśle określone należności wymienione wyczerpująco w art. 87 § 1 k.p., czyli sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych, zaliczki pieniężne i kary (wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., sygn. akt I PR 43/80, PiZS 1982/1/46).

Taka sama zgoda jest potrzebna w przypadku, gdy np. pracownik otrzymał pomyłkowo za wysoką wypłatę i przy następnej wypłacie trzeba nadpłatę odebrać. Na takie potrącenie pracownik musi wyrazić zgodę na piśmie, a jeśli zgody takiej nie udzieli - pracodawca może tylko wystąpić przeciwko pracownikowi do sądu.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. (czyli sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek i kar) jest nieważne (wyrok z 1 października 1998 r., sygn. akt I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684).

Potrącenia takich świadczeń są zatem zaliczane do kategorii potrąceń z innych należności, a tym samym dokonywane są na nieco innych zasadach.

Przykład

Czy pracownik może wyrazić zgodę na potrącanie ze swojego wynagrodzenia składek związkowych, czy potrzebna jest do tego zgoda związku zawodowego?

Pracodawca na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika składkę związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości oraz niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową.

Realizacja ww. obowiązku pracodawcy musi więc zostać poprzedzona stosownym wnioskiem zakładowej organizacji związkowej - ze wskazaniem rachunku bankowego - oraz indywidualną, pisemną zgodą pracownika na dokonywanie potrącenia z jego wynagrodzenia, ze wskazaniem kwoty, jaka ma być potrącana. Jeżeli warunki te zostaną spełnione, pracodawca nie może odmówić dokonywania potrąceń składek związkowych z wynagrodzeń pracowników.

Wycofanie przez pracownika pisemnej zgody na dokonywanie ww. potrąceń wyłącza możliwość pobierania przez pracodawcę z wynagrodzenia tego pracownika składki związkowej. Dalsze pobieranie składki oznaczałoby dokonywanie przez pracodawcę bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika innych należności niż na rzecz pracodawcy (czyli np. pożyczki z zakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej) można dokonać jedynie za pisemną zgodą wyrażoną przez tego pracownika. W sytuacji gdy mamy do czynienia z takimi potrąceniami, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia pracownika za pracę w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 91 § 2 pkt 2 k.p.).

Co wchodzi w skład potrącanego wynagrodzenia

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone do tzw. wynagrodzeń osobowych (art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).

Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się jednak:

• nagród jubileuszowych,

• odpraw pieniężnych przysługujących pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,

• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Przy dokonywaniu potrąceń nie oznacza to jednak, że składniki te pracownik otrzyma w pełnej wysokości. Same przepisy dotyczące zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracowników zawierają pewne warunki względem poszczególnych składników wynagrodzenia oraz świadczeń dodatkowych przysługujących pracownikom. Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia (art. 87 § 8 k.p.). Oznacza to zatem, że w miesiącu, w którym pracownik otrzyma np. nagrodę lub premię kwartalną, będzie ona wliczona do wynagrodzenia, od którego dokonywane są potrącenia.

Ponadto dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji do pełnej wysokości jedynie na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Odprawa emerytalna oraz nagroda jubileuszowa podlegają ochronie przed potrąceniami (art. 87 k.p.) tak jak wynagrodzenie za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419).

Podstawy prawne:

• ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 93, poz. 586

• ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - Dz.U. Nr 200, poz. 1679; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 157, poz. 1314

• rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. - Dz.U. Nr 171, poz. 1209

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    REKLAMA