REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

PIT 2009 - zmiany dla przedsiębiorców

Michał Gawryjołek

REKLAMA

Efektem tegorocznych prac nad zmianami w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest ustawa z 6 listopada 2008 r. Nie wprowadza ona rewolucji w zakresie tego podatku, ale z pewnością wiele spraw porządkuje i wprowadza kilka korzystnych dla podatników rozwiązań. Należy również zwrócić uwagę na rozwiązania niekorzystne, ponieważ to one tak naprawdę decydują o dolegliwości podatku. Jedno nie ulega wątpliwości, zapoznanie się z tymi zmianami jest dla przedsiębiorców praktycznie obowiązkiem.

Zasadniczo zmiany wprowadzone nowelizacją z 6 listopada 2008 r. wchodzą w życie 1 stycznia 2009 r. Nie brakuje jednak wyjątków, które mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2008 r. czy też dopiero od 1 stycznia 2010 r. O wyjątkach tych piszemy przy omawianiu poszczególnych zagadnień.

Autopromocja

Kredyt z klauzulą waloryzacyjną

Kapitał kredytu (pożyczki) przepisy podatkowe traktują zasadniczo jako neutralny podatkowo, tzn. jego otrzymanie nie powoduje powstania przychodu, a spłata nie generuje kosztów uzyskania przychodów. Tak też było do tej pory z kredytami (pożyczkami) waloryzowanymi kursem waluty obcej, choć w tym zakresie istniały w praktyce podatkowej pewne rozbieżności interpretacyjne. Dominowało jednak stanowisko, jakie wyraził WSA w Warszawie w wyroku z 3 sierpnia 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 496/06): „Jeżeli kredytobiorca (pożyczkobiorca) spłaca kredyt przez uiszczenie określonej kwoty w złotych polskich, wahania kursów walut obcych nie wywierają żadnych skutków podatkowych. Nawet jeżeli strony umowy kredytowej przewidziały tzw. klauzulę waloryzacyjną, tj. postanowienie, że wysokość spłacanej kwoty złotówkowej ma być równowartością określonej sumy wyrażonej w walucie obcej. Powyższa zasada dotyczy także tych kredytów (pożyczek) denominowanych w walucie obcej i spłaconych w złotówkach, które zostały udostępnione kredytobiorcy (pożyczkobiorcy) w walucie obcej”.

W wyniku zmian wprowadzonych do u.p.d.o.f. wahania kursów walut przy kredytach (pożyczkach) waloryzowanych będą miały już wpływ na przychody i koszty przedsiębiorców, i to zarówno kredytobiorców, jak i kredytodawców.

Przychody i koszty kredytobiorców

Kredytobiorca (pożyczkobiorca), który spłaca kredyt waloryzowany, od 1 stycznia 2009 r. musi zacząć rozliczać przychody i koszty wynikłe z wahania kursów walut przy spłacie takiego kredytu (pożyczki).

Przychód powstaje, gdy kredytobiorca zwraca tytułem kapitału kredytu środki pieniężne w wysokości niższej od otrzymanych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykład

Załóżmy, że przedsiębiorca otrzymał kredyt w kwocie 200 000 euro, co po przeliczeniu po kursie 3,80 zł dało kwotę 760 000 zł. Oddając kredyt po kursie 3,70 przedsiębiorca zapłacił w złotówkach kwotę 740 000 zł. Z tego tytułu przedsiębiorca zobowiązany jest rozpoznać przychód z działalności gospodarczej w kwocie 20 000 zł (760 000 zł - 740 000 zł).

Koszty uzyskania przychodów u kredytobiorcy powstają, jeżeli kapitał zwracanego kredytu jest wyższy niż kwota otrzymanego kredytu.

Przykład

Załóżmy, że przedsiębiorca otrzymał kredyt w kwocie 200 000 euro, co po przeliczeniu po kursie 3,80 zł dało kwotę 760 000 zł. Oddając kredyt po kursie 4 zł przedsiębiorca zapłacił w złotówkach kwotę 800 000 zł. W takim przypadku przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów prowadzonej działalności gospodarczej kwotę 40 000 zł (800 000 zł - 760 000 zł).

Przychody i koszty kredytodawców

Również podmioty udzielające kredytów (pożyczek) waloryzowanych są zobowiązane od 1 stycznia 2009 r. rozliczać z tego tytułu przychody i koszty.

Przychód powstaje, jeżeli kredytodawca otrzymuje tytułem spłaty kapitału kwotę wyższą niż sam wypłacił.

Przykład

Załóżmy, że przedsiębiorca udzielił pożyczki w kwocie 600 000 jenów i wypłacił ją po przeliczeniu po kursie 2,40 zł, co dało kwotę 1 440 000 zł. Pożyczka została spłacona po kursie 3 zł, co dało kwotę 1 800 000 zł. Tym samym przedsiębiorca uzyskał przychód podatkowy w kwocie 360 000 zł (1 800 000 zł - 1 440 000 zł).

Koszt uzyskania przychodu powstaje, jeżeli kredytodawca otrzymuje tytułem spłaty kapitału kwotę niższą niż sam wypłacił.

Przykład

Załóżmy, że przedsiębiorca udzielił pożyczki w kwocie 600 000 jenów i wypłacił ją po przeliczeniu po kursie 2,40 zł, co dało kwotę 1 440 000 zł. Pożyczka została spłacona po kursie 2,20 zł, co dało kwotę 1 320 000 zł. Tym samym przedsiębiorca zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kwotę 120 000 zł (1 440 000 zł - 1 320 000 zł).

Powyższe zmiany wprowadzone w u.p.d.o.f. miały na celu usunięcie trudności interpretacyjnych związanych z rozliczaniem kredytów (pożyczek) z klauzulą waloryzacyjną. Ten cel został osiągnięty, jednak doszła kolejna trudność w rozliczaniu tych kredytów.

W przykładach przyjęto uproszczone założenie, że spłata nastąpi jednorazowo. W praktyce jest to przypadek raczej rzadki. Częściej kredyty spłaca się ratalnie bądź też korzysta się z linii kredytowej. W tych przypadkach rozliczenie przychodów i kosztów wynikłych z wahania kursów wymaga sporego nakładu pracy. Sam efekt podatkowy takiej regulacji, u konkretnego podatnika, będzie zależeć od kursów walut, po jakich otrzyma kredyt (pożyczkę), a następnie po jakich kursach go spłaci.

Produkty spożywcze przekazywane na cele charytatywne

Jako bezspornie korzystną należy uznać zmianę, która przedsiębiorcom pozwala na uznanie za koszt uzyskania przychodów cenę nabycia lub koszt wytworzenia produktów spożywczych, przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne. Nowe brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f. zawiera odniesienie do znowelizowanego art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT. Ten przepis vatowski stanowi, że do darowizn, których przedmiotem są artykuły spożywcze, nie zaliczamy:

- napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc.

- napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.

Oznacza to, że darowizn napojów alkoholowych nie zaliczymy do kosztów uzyskania przychodów. Ważne jest również, że darowizny artykułów spożywczych zaliczonej do kosztów nie odliczymy od dochodu na podstawie art. 26 u.p.d.o.f.

Koszty zaniechanych inwestycji

Kolejną korzystną zmianą dotyczącą kosztów uzyskania przychodów jest uchylenie przepisu wykluczającego z kosztów wydatki poniesione na zaniechane inwestycje. Jednocześnie wprowadzono zapis, zgodnie z którym koszty te mogą być potrącane w kosztach uzyskania przychodu w dacie zbycia inwestycji lub jej likwidacji.

Za inwestycję, w myśl ustawy podatkowej, uważa się środki trwałe w budowie w rozumieniu ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.), która rozumie przez to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. Za zaniechanie inwestycji można uważać brak podejmowania kolejnych działań związanych z prowadzoną inwestycją, odstępowanie od dokonywania kolejnych czynności, które skutkują w rezultacie odstąpieniem od inwestycji.

Dotychczas jeżeli przedsiębiorca poniósł nakłady na wytworzenie środka trwałego, lecz z różnych powodów przed jego oddaniem do używania zaniechał inwestycji, to nie miał możliwości zaliczenia tych kosztów do kosztów uzyskania przychodów. Możliwość zaliczenia kosztów zaniechanych inwestycji do kosztów uzyskania przychodów to niewątpliwie duży prezent ze strony ustawodawcy dla przedsiębiorców, ponieważ wpłynie znacząco na zmniejszenie ryzyka powstającego przy wchodzeniu w nowe inwestycje i rozwój przedsiębiorstwa. W kontekście tej zmiany warto zwrócić uwagę na wyrok NSA z 8 sierpnia 2008 r. (sygn. akt II FSK 744/07), który był szczegółowo omawiany w nr 45/2008 „Prawa Przedsiębiorcy”. NSA uznał, że wydatki poniesione przed rozpoczęciem inwestycji, jeżeli inwestycja nie rozpocznie się, nie mogą być wyłączane z kosztów na podstawie przepisu, który dotyczył wyłączenia z kosztów zaniechanych inwestycji. Ten wyrok dostarcza bardzo istotnych argumentów dla zaliczenia do kosztów wydatków poprzedzających rozpoczęcie zaniechanej inwestycji, i to w okresie do końca 2008 r., kiedy obwiązywał jeszcze uchylony nowelizacją przepis.

 

Nieodpłatne użyczenie nieruchomości

Ustawodawca zdecydował się na wykreślenie z u.p.d.o.f. przepisu zobowiązującego do opodatkowania przychodu osób, które nieodpłatnie użyczają nieruchomość.

Zgodnie z brzmieniem uchylonego art. 16 ustawy osoba użyczająca bezpłatnie nieruchomość innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej była zobligowana do wykazywania przychodu w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby jej w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Za przychód nie była jednak uznawana wartość czynszowa lokalu lub budynku mieszkalnego udostępnionego osobie pozostającej z podatnikiem w stosunku pracy, dla której było to nieodpłatne świadczenie. Podobnie przychodu nie wykazywało się, gdy właściciel nieruchomości używał jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny albo oddał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym. W takim przypadku wydatki związane z nieruchomością nie stanowiły kosztu uzyskania przychodów.

Zmiana polegająca na likwidacji opodatkowania tego przychodu jest bardzo racjonalna, ponieważ przepis zobowiązywał do opodatkowania nieistniejących przychodów, kiedy umowa użyczenia ma charakter bezpłatny. Przy tym przepis ten dotykał często przedsiębiorców, którym osoby trzecie chciały oddać do użyczenia jakąś nieruchomość, ale z uwagi na konieczność wykazywania przychodu rezygnowały z tej przysługi.

Przykład

Przedsiębiorca porozumiał się w 2007 r. z sąsiadem w sprawie bezpłatnego używania jego budynku do przechowywania maszyn firmy. Sąsiad zrezygnował jednak z tego użyczenia, ponieważ obawiał się konieczności wykazywania przychodu z tego tytułu. Zmiana wprowadzona nowelizacją znosi takie obawy użyczającego.

Należy jednak zwrócić uwagę, że osoby, które otrzymały nieruchomość w nieodpłatne używanie, nadal będą musiały doliczać do przychodów równowartość czynszu, jaki byłyby zobowiązane płacić, gdyby korzystały z nieruchomości na podstawie najmu lub dzierżawy.

Przykład

Przedsiębiorca korzysta nieodpłatnie z budynku należącego do osoby trzeciej. Czynsz miesięczny za najem takiego budynku, liczony według wartości rynkowej, wynosi 800 zł netto. Przedsiębiorca korzystający z budynku nieodpłatnie jest zobowiązany do doliczania takiej kwoty do przychodów z działalności gospodarczej za każdy miesiąc nieodpłatnego korzystania.

Użytkujący nieodpłatnie nieruchomość może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 125 u.p.d.o.f. Zwolnienie to dotyczy nieodpłatnych świadczeń uzyskanych od osób zaliczanych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn1.

Koniec karnych odsetek

Nowelizacja z 6 listopada 2008 r. wprowadza zmianę polegającą na zastosowaniu zwykłej stopy odsetek od zaległości podatkowych w przypadku korekty kosztów związanej z wprowadzeniem do ewidencji środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, które pierwotnie nie zostały zakwalifikowane do tych składników, ze względu na przewidywany okres używania krótszy niż rok. Oznacza to odstąpienie od stosowania sankcyjnej stawki odsetek za zwłokę naliczanych w takim przypadku.

Jeżeli podatnik ocenia, że okres używania składnika majątkowego będzie krótszy niż rok, całość wydatków poniesionych w związku z jego nabyciem lub wytworzeniem może być włączona do bieżących kosztów uzyskania przychodów. Dotychczas jednak, jeżeli wbrew wcześniejszej ocenie składnik majątku był używany dłużej niż rok, przedsiębiorca był zobowiązany zapłacić na rzecz urzędu skarbowego odsetki z tego tytułu w wysokości 36,5 proc. w skali roku (naliczało się je według stopy 0,1 proc za każdy dzień). Odsetki były naliczane od różnicy pomiędzy wartością zaliczoną do kosztów, a odpisami amortyzacyjnymi, które podatnik miał prawo naliczyć do momentu zaliczenia składnika do środków trwałych.

Przykład

Przedsiębiorca w lutym 2008 r. zakupił na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy o wartości początkowej 12 000 zł. Planował go używać przez jakieś pół roku i następnie sprzedać. Przy takiej ocenie wartość zakupu samochodu zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Po trzech miesiącach przedsiębiorca zorientował się, że samochód będzie używany powyżej roku. W tym momencie samochód wprowadził do środków trwałych. Przedsiębiorca wystornował z kosztów kwotę 11 400 zł, a w kosztach zostawił kwotę 600 zł, czyli odpisy amortyzacyjne za trzy miesiące - stawka amortyzacyjna 20 proc. Od dnia zakupu samochodu do dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych upłynęło już 96 dni. Podatnik tytułem odsetek był zobowiązany wpłacić do urzędu kwotę 1094,40 zł (11 400 zł x 0,1% x 96 dni).

Stosowanie takiej sankcji w takich przypadkach było wyjątkowo nieuzasadnione. W dużej części przypadków brak kwalifikacji składnika majątku do środków trwałych wynika nie ze złej woli podatnika, ale okoliczności od niego niezależnych i niemożliwych do przewidzenia, które wpływają na wydłużenie okresu jego używania. Po zmianach odsetki będą naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Dalej są one płatne do 20 miesiąca, następującego po miesiącu, w którym upłynął rok używania składnika albo składnik zaliczono do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (gdy zaliczenie następuje przed upływem roku).

Ujawnianie wartości niematerialnych i prawnych

Ustawodawca doprecyzował przepisy dotyczące ujawniania środków trwałych. Zmiana polega na rozszerzeniu zakresu stosowania przepisów dotyczących ujawnionych środków trwałych do wartości niematerialnych i prawnych.

Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wprowadza się do ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. W stosunku do środków trwałych przepisy przewidywały, że wprowadzenie do ewidencji w późniejszym terminie uznaje się za ujawnienie tego środka trwałego. Takiej regulacji nie przewidywano wcześniej wobec wartości niematerialnych i prawnych. Organom podatkowym dawało to podstawę do wyłączenia z amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych, które podatnik ujawnił w ewidencji już po miesiącu oddania ich do używania.

Od 1 stycznia 2009 r. późniejsze wprowadzenie wartości niematerialnej i prawnej uznaje się za jej ujawnienie, a amortyzację rozpoczyna się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wartości te zostały ujawnione.

Amortyzacja użyczonej nieruchomości

W wyniku nowelizacji wyłączono z kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wszelkich środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania - za miesiące, w których składniki były oddane do takiego używania.

Dla podatników jest to zmiana niekorzystna, ponieważ wcześniej z kosztów wyłączone były odpisy amortyzacyjne od wszelkich środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z wyjątkiem nieruchomości. Obecnie z kosztów wyłączona jest również amortyzacja oddanych w bezpłatne użyczenie nieruchomości.

Przykład

Przedsiębiorca oddał na początku 2008 r. w nieodpłatne używanie jeden z magazynów firmy. Do końca 2008 r. amortyzację od tego magazynu przedsiębiorca może zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Od 1 stycznia 2009 r. odpisy te są z kosztów wyłączone.

 

Memoriałowe potrącanie wynagrodzeń i składek ZUS

Do ustawy zostały wprowadzone przepisy umożliwiające stosowanie tzw. metody memoriałowej przy rozliczaniu kosztów z tytułu:

1) wynagrodzeń ze stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy, pracy nakładczej, przychodów osiąganych z racji bycia członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej oraz zasiłków z tytułu ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy,

2) składek na ubezpieczenia społeczne od powyższych należności w części finansowanej przez płatnika, składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

- tym pracodawcom, którzy wypłacają wynagrodzenia oraz wpłacają składki w terminach przewidzianych prawem.

Przykład

Wynagrodzenie miesięczne płatne jest zgodnie z umową o pracę 28 danego miesiąca. Wynagrodzenie za styczeń 2009 r. zostało wypłacone 28 stycznia 2009 r. Termin płatności składek ZUS od tego wynagrodzenia przypada na 16 lutego 2009 r. (15 wypada w niedzielę). Pracodawca zapłacił te składki w ustawowym terminie. Oznacza to, że pracodawca wynagrodzenie pracownika oraz składki ZUS może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w styczniu 2009 r.

W dotychczasowym stanie prawnym do wynagrodzeń pracowniczych oraz powyższych składek ZUS stosowana była tzw. metoda kasowa. Zgodnie z nią nie zaliczano do kosztów uzyskania przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepozostawionych do dyspozycji wynagrodzeń oraz nieopłaconych do ZUS składek w części finansowanej przez płatnika. Metoda kasowa miała zastosowanie również do składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Metoda kasowa została wprowadzona na grunt u.p.d.o.f. z założeniem, że ograniczy ona praktykę pracodawców polegającą na finansowaniu innych potrzeb ze środków finansowych przeznaczonych na wynagrodzenia i zapłatę należnych składek do ZUS. Miała ona być sankcją dla podmiotów, które opóźniały się z wypłatami wynagrodzeń i wpłatami składek do ZUS.

Zgodnie z nową metodą memoriałową pracodawca do kosztów danego miesiąca może zaliczyć wynagrodzenie należne za ten miesiąc, nawet jeżeli termin wypłaty przypada w następnym miesiącu. Zgodnie z przepisami kodeksu pracy (art. 85 § 2) pracodawcy mogą wypłacać wynagrodzenie z pewnym „przesunięciem” (maksymalnie do 10. dnia następnego miesiąca). Warunek zastosowania metody memoriałowej jest taki, że wynagrodzenie musi zostać wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy czy umowy o pracę.

Przykład

Regulamin wynagradzania przewiduje wypłatę wynagrodzenia za dany miesiąc do 10. dnia następnego miesiąca. Pracodawca pensję za styczeń 2009 r. wypłacił 9 lutego 2009 r. W takim przypadku ma on prawo zaliczyć dokonaną wypłatę do kosztów uzyskania przychodów w styczniu 2009 r. Pensję za luty pracodawca wypłacił dopiero 12 marca 2009 r. W tym przypadku wynagrodzenie za luty do kosztów uzyskania przychodów zostanie zaliczone w dacie wypłaty - 12 marca 2009 r.

W przypadku przesunięcia terminu wypłaty wynagrodzenia na następny miesiąc obowiązek uiszczenia składek ZUS od wynagrodzeń powstaje do 15 dnia miesiąca, ale następnego po miesiącu wypłaty wynagrodzenia. W takim przypadku pracodawcy, chcący skorzystać z metody memoriałowej wobec składek ZUS, będą musieli zapłacić składki w terminie o jeden miesiąc wcześniej.

Przykład

Wynagrodzenie za miesiąc jest płatne 5 następnego miesiąca. Składki ZUS powinny więc być zapłacone do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty wynagrodzenia. Wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2009 r. płatne jest 5 lutego 2009 r. Termin opłacenia składek ZUS od tego wynagrodzenia to 16 marca 2009 r. (15 wypada w niedzielę). Podatnik ma możliwość ująć te składki w kosztach memoriałowo już w styczniu 2009 r., ale pod warunkiem że zapłaci je miesiąc wcześniej, tj. do 16 lutego 2009 r. (15 wypada w niedzielę).

Zarówno w sytuacji niewypłacenia wynagrodzeń lub nieopłacenia składek ZUS w określonych prawem terminach pracodawca będzie mógł zaliczyć te należności do kosztów uzyskania przychodów według metody kasowej.

Dochód przy przekształceniu spółek kapitałowych w osobowe

Zgodnie z nowo dodanym pkt 8 w art. 24 ust. 5 u.p.d.o.f. dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także wartość niepodzielonych zysków w spółkach kapitałowych w przypadku przekształcenia tych spółek w spółki osobowe. Przychód ten ustala się na dzień przekształcenia.

W myśl przepisów kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) wspólnik spółki kapitałowej ma prawo do udziału w zysku mającym źródło w rocznym sprawozdaniu finansowym i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników (wypłata dywidendy). Kodeks stanowi również, że umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku, np. przeniesienie go do kapitału zapasowego lub innego funduszu celowego z przeznaczeniem na pokrycie strat lub na nowe inwestycje. Środki gromadzone na tych funduszach stanowią przysługującą wspólnikom, a niepodzieloną i niewypłaconą dywidendę.

Problem ze środkami zgromadzonymi na kapitale zakładowym lub funduszu celowym powstawał w momencie przekształcania spółki kapitałowej w spółkę osobową wymienioną w k.s.h., np. spółkę jawną. Powstawała wątpliwość, czym dla celów podatkowych są środki zgromadzone na ww. funduszach, pochodzące z niepodzielonej i niewypłaconej dywidendy (zysku) z lat poprzednich.

Zmiana wprowadzona do u.p.d.o.f. rozwiewa te wątpliwości i wskazuje jednoznacznie, że w takiej sytuacji (przy przekształceniu) niepodzielone zyski w spółce kapitałowej będą stanowiły przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych i w skutek tego będą podlegały opodatkowaniu zryczałtowanym 19-proc. podatkiem dochodowym.

Płatnikiem zryczałtowanego podatku jest spółka powstała w wyniku przekształcenia. Ważne jest, że to udziałowiec (podatnik) przekształcanej spółki kapitałowej ma obowiązek przekazać kwotę należnego zryczałtowanego podatku płatnikowi przed terminem jego wpłaty do urzędu skarbowego.

 

Podmioty powiązane

W przepisie dotyczącym szacowania dochodów podmiotów powiązanych wprowadzono nowe rozwiązanie, które ma na celu uregulowanie w przepisach polskiego prawa zasad prowadzenia postępowania porozumiewawczego oraz arbitrażowego, w związku z przystąpieniem Polski do Konwencji zawartej 23 lipca 1990 r. w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków powiązanych (zwana konwencją arbitrażową) oraz przyjęciem przez Radę Unii Europejskiej kodeksu postępowania wspierającego skuteczne wykonanie konwencji arbitrażowej, stanowiącego zobowiązanie polityczne skierowane do państw członkowskich UE.

Rozwiązanie to sprowadza się do obowiązku korekty dochodów, jeżeli dochody podatnika będącego podmiotem krajowym zostaną przez administrację podatkową innego państwa uznane za dochody powiązanego z podatnikiem podmiotu zagranicznego i zaliczone do podlegających opodatkowaniu dochodów tego podmiotu zagranicznego. W takim przypadku w celu wyeliminowania podwójnego opodatkowania dokonuje się korekty dochodów podatnika będącego podmiotem krajowym, jeżeli przepisy właściwych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, taką korektę przewidują.

Korekta dochodów służy określeniu dochodów podatnika będącego podmiotem krajowym, jakie byłyby przez ten podmiot uzyskane, gdyby warunki handlowe lub finansowe ustalone z podmiotem zagranicznym odpowiadałyby warunkom transakcji między podmiotami.

Ryczałt od zleceń

Nowelizacja przewiduje 18-proc. zryczałtowany podatek od przychodów wymienionych w art. 13 pkt 2 i 5-9 u.p.d.o.f. Do przychodów tych zalicza się:

1) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,

2) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich,

3) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych, zlecił wykonanie określonych czynności, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej,

4) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych,

5) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

- osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

- właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,

6) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zryczałtowany podatek dotyczy uzyskiwanych przez osobę fizyczną, niebędącą pracownikiem płatnika, małych kwot, które miesięcznie nie mogą u danego płatnika przekroczyć 200 zł. W praktyce opodatkowanie ryczałtem będzie dotyczyć drobnych umów-zleceń, umów o dzieło czy też wynagrodzeń za pełnienie funkcji społecznych i obywatelskich.

Powrót do tego rozwiązania przyczyni się do zlikwidowania obowiązku wystawiania przez niektórych płatników dużej liczby deklaracji podatkowych.

Zagraniczne składki ZUS

Na mocy nowelizacji wprowadzono możliwość odliczania od dochodu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne zapłaconych przez podatnika w państwie należącym do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz w Szwajcarii, pod warunkiem że składki te nie zostały odliczone od dochodu lub podatku w państwie należącym do UE, EOG oraz Szwajcarii, gdzie podatnik wykonywał działalność. Analogiczne rozwiązania wprowadzono dla odliczenia od podatku składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w państwie należącym do UE, EOG oraz w Szwajcarii.

Zmiana ta została „wymuszona” orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 7 listopada 2007 r. (sygn. K 18/06), który uznał polskie przepisy ograniczające prawo odliczenia unijnych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za niezgodne z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Odliczenie zagranicznych składek stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał te składki. Odliczenie jest możliwe, pod warunkiem że nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartych przez Polskę.

Odliczenie zagranicznych składek stosuje się do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2008 r.

Możliwość odliczenia zagranicznych składek na ubezpieczenia społeczne (od dochodu) i ubezpieczenie zdrowotne (od podatku) spowodowała wiele zmian porządkowych w przepisach u.p.d.o.f. w zakresie zaliczek i rozliczenia rocznego podatku.

Zaliczki zakładów aktywności zawodowej

Zgodnie z art. 31 ust. 4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92) prowadzący zakład aktywności zawodowej całość środków uzyskanych z tytułu zwolnień od podatków, opłat oraz wpływów z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej przekazuje wyłącznie na zakładowy fundusz aktywności (nie przekazuje 10 proc. na PFRON). Stąd wprowadzono w u.p.d.o.f. zmianę porządkującą, która zwalnia z obowiązku przekazywania zaliczek od wynagrodzeń pracowników w zakładzie aktywności zawodowej, w 10 proc. części na PFRON. Takiego obowiązku nie przewiduje ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej, a przepis podatkowy wprowadzał w tym zakresie niepotrzebne rozbieżności interpretacyjne. Obecnie zakłady aktywności zawodowej kwoty pobranych zaliczek na podatek od dochodów ze stosunku pracy oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, wypłacanych przez tych płatników:

1) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej - przekazują na zakładowy fundusz aktywności,

2) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej - przekazują na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.

Zmiany w PIT-11

Pierwsza ze zmian w PIT-11 polega na umożliwieniu wykazania w tej informacji dochodów zwolnionych od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych.

Druga zmiana polega na likwidacji obowiązku sporządzania rocznych informacji PIT-11 w trakcie roku podatkowego, jeżeli obowiązek poboru zaliczek na podatek ustał w trakcie roku. Zmiana ta będzie korzystna głównie dla agencji pracy tymczasowej, które w trakcie roku zatrudniają kilka razy te same osoby fizyczne i po ustaniu każdej umowy o pracę były obowiązane do sporządzenia informacji PIT-11, co powodowało, że sporządzały kilka tysięcy takich informacji. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu płatnik, któremu obowiązek poboru zaliczek na podatek ustał w trakcie roku podatkowego, będzie sporządzać informację PIT-11 w trakcie tego roku jedynie na wniosek podatnika. Informację należy sporządzić w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli podatnik, np. pracownik, nie wystąpi z wnioskiem o sporządzenie informacji w trakcie roku, płatnik wystawi ją do końca lutego następnego roku.

 

Nowa skala PIT a podatek liniowy

Od 1 stycznia 2009 r. zacznie obowiązywać nowa skala dla podatników rozliczających się na zasadach ogólnych. Zmiana ta jest efektem nowelizacji sprzed dwóch lat (Dz.U z 2006 r. Nr 217, poz. 1588). Nowe stawki będą wynosić odpowiednio 18 i 32 proc. i zastąpią obowiązującą dotychczas trzystopniową skalę podatkową. Wraz ze zmianą stawek podwyższeniu ulegnie roczna suma dochodów, która będzie powodować wejście w drugi próg podatkowy. Został on ustawiony na stosunkowo wysokim poziomie, który wynosi 85 528 zł. Jednocześnie trzeba podkreślić, że ustawodawca nie przewidział żadnych zmian w zakresie rozliczeń dla przedsiębiorców rozliczających się 19-proc. podatkiem liniowym. Takie rozwiązanie może spowodować w konsekwencji, że część z tych podatników zdecyduje się od 2009 r. na rozliczanie dochodów według skali. Może to być opłacalne dla przedsiębiorców, którzy mają pewność, że w 2009 r. nie przekroczą pułapu dochodów w wysokości 85 528 zł. Poza oczywistą korzyścią w postaci niższej stawki podatku (18 proc. zamiast 19 proc.), można ponadto skorzystać z preferencyjnych form opodatkowania, takich jak wspólne rozliczenie podatku z małżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dzieci (podatek liniowy wyłącza takie możliwości). Co więcej, podatnicy opodatkowani według skali mogą również skorzystać z wielu niedostępnych przy podatku liniowym ulg, np. ulgi prorodzinnej, ulgi na internet.

Należy pamiętać, że na decyzję o ewentualnej rezygnacji z podatku liniowego podatnicy mają czas do 20 stycznia 2009 r.

Skala podatkowa na 2009 r.

Ostatnia zaliczka na podatek do 20 stycznia

Kolejną zmianą jaką przynosi nowelizacja z 6 listopada 2008 r., jest zmiana terminu wpłaty ostatniej zaliczki w roku od dochodów z działalności gospodarczej. Chodzi tu o zaliczkę za grudzień, bądź ostatni kwartał, w przypadku podatników rozliczających zaliczki kwartalnie. Zgodnie z zapisami noweli zlikwidowany zostanie obowiązek zapłaty podwójnej zaliczki do 20 grudnia roku podatkowego. W myśl znowelizowanych przepisów przedsiębiorcy będą uiszczać zaliczki na podatek dochodowy za ostatni miesiąc/kwartał roku podatkowego w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Dodatkową korzyścią będzie to, że podatnik nie będzie musiał płacić ostatniej zaliczki w sytuacji, gdy przed upływem terminu do jej zapłaty złoży zeznanie roczne i zapłaci podatek w wysokości należnej z tego zeznania. Zmianę tę należy ocenić bardzo pozytywnie, szczególnie w kontekście mniejszych firm, które zgodnie z obecnym stanem prawnym muszą do 20 grudnia każdego roku uiszczać zaliczkę na podatek dochodowy w podwójnej wysokości, co w efekcie może wpływać na ograniczenie ich płynności finansowej.

Należy jednak pamiętać, że zmiany te mają wejść w życie dopiero 1 stycznia 2010 r. i mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od tej daty. Oznacza to, że przedsiębiorcy zaliczki za grudzień (ostatni kwartał) 2008 i 2009 r. będą zobowiązani zapłacić w terminie do 20 grudnia danego roku, w wysokości zaliczki za listopad (przedostatni kwartał roku).

Kredyt podatkowy jako pomoc de minimis

W ustawie dodano przepis wskazujący, że udzielona podatnikom pomoc w postaci kredytu podatkowego stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis.

 


1 Do grupy I podatkowej w rozumieniu tej ustawy zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Do grupy II zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Podstawa prawna:

ustawa z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 209, poz. 1316).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    REKLAMA