REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kredyt czy emisja akcji?

Urszula Tarsa
Specjalizuje się w tematyce finansowej i rachunkowej.
Firma: kredyt czy emisja akcji?
Firma: kredyt czy emisja akcji?
Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z najczęściej stosowanych form obcego, zewnętrznego finansowania przedsiębiorstw są kredyty bankowe. W skład kosztów udzielanych przez banki kredytów wliczane są głównie odsetki oraz dodatkowe opłaty i prowizje. Wiarygodność finansowa przedsiębiorstwa determinuje dostęp do niego. Duże firmy mogą zastosować podwyższenie kapitału własnego przez emisję akcji. Akcja udowadnia współwłasność części kapitału przedsiębiorstwa. Emisja nowych akcji zapewnia większe poczucie bezpieczeństwa aniżeli zaciągnięcie kredytu, gdyż niesie ze sobą mniejsze ryzyko.

Autopromocja

Celem niniejszego artykułu jest porównanie zewnętrznego źródła pozyskiwania kapitału jakim jest kredyt bankowy oraz emisji akcji, będącej przykładem wewnętrznego źródła kapitału w przedsiębiorstwie.

Emisja akcji podstawą finansowania przedsiębiorstwa

Właściwe finansowanie działalności gospodarczej to jeden z podstawowych warunków rozwoju oraz funkcjonowania przedsiębiorstwa. W literaturze ekonomicznej można odnaleźć wiele różnorakich możliwości pozyskiwania kapitału, lecz rzeczywisty dostęp do kapitału dla danego przedsiębiorstwa jest zależny od wielu czynników. Najbardziej popularnym źródłem finansowania działalności w Polsce są kapitały własne. Czynnikiem stymulującym wprowadzanie nowych produktów, usług oraz coraz to nowszych rozwiązań technologicznych jest stopień dostępności oraz warunki korzystania ze środków finansowych. Emisja akcji jest przykładem zewnętrznego finansowania własnego przedsiębiorstwa. Drogą emisji nowych akcji spółki akcyjne zwiększać mogą kapitał własny tym samym poszerzając możliwości finansowania. Ten sposób pozyskiwania kapitału jest jednym z najczęściej wykorzystywanych przez przedsiębiorców wśród instrumentów rynku kapitałowego[1].

Akcja to papier wartościowy stwierdzający udział akcjonariusza, czyli jej właściciela, w majątku spółki. Jest zatem ona dowodem współwłasności części kapitału przedsiębiorstwa. Równocześnie akcjonariusze odpowiadają, każdy z osobna, za zobowiązania firmy do wysokości wpłaconego kapitału. Akcjonariuszowi nie może być zwrócona wartość akcji, lecz może on odzyskać kapitał wyłożony na zakup akcji poprzez odsprzedanie ich innej osobie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Forma w jakiej występują akcje może być materialna, lub niefizyczna, czyli zdematerializowana. W tej drugiej formie występują tylko akcje, które znajdują się w obrocie publicznym. Przedstawiane są one w postaci zapisu komputerowego oraz zapisane zostają na prowadzonych przez podmioty upoważnione rachunkach papierów wartościowych. Owymi podmiotami upoważnionymi mogą być banki, domy maklerskie, czy też Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Taki system jest tańszy oraz bezpieczniejszy od systemu tradycyjnego. Ponadto prowadzenie rozliczeń jest bezpieczniejsze i szybsze niż w przypadku materialnego systemu papierów wartościowych. Zdematerializowane akcje są przechowywane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych, który to prowadzi centralny rejestr papierów wartościowych będących dopuszczonymi do obrotu publicznego oraz dokonuje równocześnie rozliczeń pieniężnych poprzez Narodowy Bank Polski z tytułu obrotu na polskim rynku pieniężnym oraz kapitałowym papierami wartościowymi. Zależnie od przyjętego kryterium klasyfikacji podzielić można akcje na: aportowe lub gotówkowe, imienne lub na okaziciela, uprzywilejowane albo zwykłe[2]. Przedmiotem obrotu giełdowego mogą być jedynie akcje niemające postaci materialnej i będące na okaziciela. Wynika to z charakteru obrotu giełdowego, którego przedmiotem mogą być tylko wystandaryzowane instrumenty finansowe, to znaczy pozbawione cech indywidualnych. Dodatkowo zdematerializowana postać akcji zapewnia niezawodność, szybkość oraz bezpieczeństwo obrotu giełdowego. Ostatni podział wynika z zakresu uprawnień wynikających z akcji.  Rodzaj uprzywilejowania może być różnorodny. Dotyczyć może on: liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, wysokości przysługującej dywidendy, lub preferencyjnych uprawnień w przypadku postępowania likwidacyjnego przedsiębiorstwa. Rodzaje uprzywilejowania muszą zostać zawarte w statucie spółki, a jego granice wyznacza Kodeks Spółek Handlowych[3]. Akcja zwykła z reguły daje jeden głos na walnym zgromadzeniu i uprawnia do otrzymania dywidendy. Zrealizowany przez spółkę zysk netto dzieli się na dwie części: zatrzymaną, która powiększa kapitał przedsiębiorstwa oraz część dzieloną między akcjonariuszy, czyli dywidendę. Im wyższy zatrzymany zysk, tym przedsiębiorstwo ma większy kapitał własny, a tym samym szersze możliwości finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych. W konsekwencji spółka ma większe możliwości rozwoju, co doprowadzić może do wzrostu zysku w przyszłości. Z kolei mniejszy zatrzymany zysk to wyższa dywidenda, a tym samym wyższy dochód bieżący akcjonariuszy.

Szczególnym przypadkiem są akcje złote. Ich posiadacz, którym najczęściej jest skarb państwa, ma zastrzeżony wpływ na decyzje przedsiębiorstwa o charakterze strategicznym, tj. kontrola struktury własnościowej, czy zmiana statutu. W kwestiach tych akcje złote mogą dawać prawo veta. Uprawnienia te mogą zarówno być terminowe, jak i bezterminowe. W ważnych dla bezpieczeństwa państwa spółkach minister skarbu może zastrzec sobie prawo złotego veta, w celu zablokowania decyzji, które uzna za niekorzystne względem interesu państwa. W innych decyzjach akcje te nie dają prawa głosu podczas walnego zgromadzenia. Kolejnym szczególnym przypadkiem są akcje groszowe, zwane też śmieciowymi. Są one charakterystyczne zarówno dla przedsiębiorstw podupadających, jak również dla firm, które chcą szybko zebrać kapitał. Ponadto emitowane mogą być akcje milczące. Są one charakterystyczne zwłaszcza dla małych i średnich firm, mających pewne perspektywy rozwoju, dążących do zabezpieczenia się przed spekulacyjnym wykupem pakietów kontrolnych walorów w celu przejęcia kontroli nad nimi[4]. Podstawową klasyfikację akcji przedstawia rysunek 1.

Rysunek 1

Rodzaje akcji w przedsiębiorstwie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: W. Bień, Rynek papierów wartościowych, Difin, Warszawa 1999, s. 115.

Wartość akcji można wyceniać w trojaki sposób. Zależy ona od rodzaju cen, przy czym wyróżniamy:

  • cenę nominalną- w Polsce nie może ona być niższa niż 1 grosz. Mnożąc ją przez liczbę wyemitowanych akcji otrzymuje się wartość kapitału zakładowego przedsiębiorstwa,
  • cenę emisyjną- jest to cena sprzedaży akcji na pierwotnym rynku. Nie może być ona niższa od ceny nominalnej,
  • cenę rynkową- może ona odbiegać dowolnie od wartości nominalnej oraz zmieniać się zależnie od kształtowania się podaży oraz popytu na wtórnym rynku[5].

Przedsiębiorstwa renomowane, posiadające ugruntowaną pozycję na rynku, silne finansowo, pewne, iż ich akcje cieszyć się będą powodzeniem, mogą wyemitowane akcje wprowadzić na rynek nie korzystając przy tym z żadnych usług gwarantowania emisji. Z kolei spółki mniej znane, nie posiadające pewności co do powodzenia emisji akcji, korzystać będą z usługi gwarantowania emisji. Prawo polskie w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi określa gwarantowanie emisji akcji albo innych walorów jako subemisję inwestycyjną lub subemisję usługową. Ta pierwsza polega na zobowiązaniu się przez subemitenta inwestycyjnego do nabycia całości albo części walorów, na które nie dokonano zapisów w terminie przyjmowania, a które oferowane były w pierwotnym obrocie, tudzież w pierwszej ofercie publicznej. Towarzystwa funduszy powierniczych które działają na rachunek uczestników funduszu, banki, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń społecznych, a także zagraniczne instytucje finansowe z siedzibą w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju wraz z ich konsorcjami to jedyni subemitenci inwestycyjni. Z kolei subemisja usługowa polega na zakupie przez wprowadzającego na własny rachunek lub przez subemitenta części lub całości papierów wartościowych danej emisji, które oferowane są wyłącznie temu podmiotowi, mające na celu dalszą ich sprzedaż w pierwszej ofercie publicznej lub w pierwotnym obrocie. Wyłącznymi subemitentami usługowymi są: bank, dom maklerski oraz zagraniczna instytucja finansowa z siedzibą w kraju należącym do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju wraz z ich konsorcjami[6].

Z chwilą objęcia akcji akcjonariusz nabywa zarówno prawa korporacyjne w spółce, jak i prawa majątkowe. Należą do nich:

  • prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu wraz z prawem głosu, co daje akcjonariuszowi możliwość decydowaniu o tym, kto wejdzie do władz spółki oraz współdecydowania o sposobie przeznaczenia wygospodarowanego zysku,
  • prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej chroniące akcjonariusza przed usunięciem ze spółki, a także dające prawo do uzyskiwania informacji odnośnie najważniejszych spraw spółki,
  • prawo poboru, czyli możliwość zakupu określonej liczby akcji z nowych emisji,
  • prawo do udziału w zysku rocznym, czyli prawo do dywidendy, która to zależy od wyników finansowych przedsiębiorstwa oraz decyzji walnego zgromadzenia,
  • prawo do części majątku przedsiębiorstwa w wypadku likwidacji spółki, jednak po uprzednim zaspokojeniu zobowiązań wobec wierzycieli.

Zmiany statutu spółki wymaga emisja akcji wiążąca się z podwyższeniem kapitału zakładowego. W tym celu miejsce musi mieć odpowiednia uchwała walnego zgromadzenia oraz zgłoszenie tego zdarzenia do rejestru sądowego. Podwyższenie kapitału zakładowego przedsiębiorstwa nastąpić może w formie podwyższenia zwyczajnego, warunkowego lub ze środków własnych spółki.

Pojęciem nieodzownie łączącym się z tematem akcji jest oferta publiczna. Polega ona na udostępnieniu co najmniej stu osobom na terenie Rzeczpospolitej Polskiej albo adresatowi nieoznaczonemu w formie dowolnej i w sposób dowolny informacji o warunkach dotyczących nabycia papierów wartościowych, stanowiących wystarczającą podstawę do ich nabycia. Wymaga to sporządzenia i zatwierdzenia przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd prospektu emisyjnego. Dodatkowo musi on zostać udostępniony do wiadomości publicznej. Jednak od tej zasady ustawa przewiduje szereg wyjątków. Prospekt emisyjny należy sporządzić w formie dokumentu jednolitego lub zestawu dokumentów, które obejmują dokument rejestracyjny, dokument podsumowujący oraz dokument ofertowy. Powinien on zawierać prawdziwe, kompetentne i rzetelne informacje, które są istotne przy ocenie sytuacji finansowej, gospodarczej oraz majątkowej, a także perspektywy rozwoju zarówno emitenta jak i podmiotu udzielającego zabezpieczenia wierzytelności. Dodatkowo zawarta powinna zostać informacja odnośnie obowiązków i praw związanych z papierami wartościowymi. Gdy prospekt emisyjny zostanie zatwierdzony, emitent lub podmiot, który proponuje publiczne nabycie walorów przekazuje do Komisji Papierów Wartościowych i Giełd ostateczną jego wersję, a także udostępnia go do publicznej wiadomości. W określonym w prospekcie terminie rozpoczyna się subskrypcja oferowanych w ofercie publicznej akcji. Prowadzona jest ona przez firmy inwestycyjne, które zajmują się działalnością maklerską. Proporcjonalnie do ilości zamówionych akcji odbywa się przydział akcji dla inwestorów. Wydatki ponoszone w związku z ofertą publiczną są bardzo wysokie i stanowią one zazwyczaj kilka procent wartości emisji. Mimo to emisja publiczna zapewnia prestiż i płynność papierów wartościowych emitenta. Ponadto jest ona  jedynym sposobem sprzedaży dużych emisji oraz ułatwia ona pozyskiwanie kapitału na rynkach finansowych. Nie wszystkie emisje mające formę oferty publicznej zakończone są sukcesem, za który to uważane jest możliwie największe zasilenie przedsiębiorstwa w kapitał. Powodzenie emisji uzależnione jest od wielu czynników, takich jak na przykład wysokość ceny emisyjnej, sytuacja panująca na wtórnym rynku kapitałowym, sposób przygotowania kampanii promocyjnej oraz oferty, a także wielkość emisji.

Znaczna większość przeprowadzanych emisji akcji wykazuje charakter niepubliczny. Oznacza to, iż nabycie akcji jest proponowane liczbie osób mniejszej niż 100. W ofercie niepublicznej sprzedaż akcji przeznaczona jest dla ograniczonego kręgu osób, na tyle związanych z emitentem, aby móc właściwie ocenić jakość oferowanych akcji. Taki rodzaj emisji jest zdecydowanie łatwiejszy, niż emisja w formie oferty publicznej, jednak nie pozwala na uzyskanie tak dużych sum kapitału jak przy emisji publicznej. Emisja akcji niesie ze sobą niebezpieczeństwo, iż do grona akcjonariuszy dołączą niepożądane osoby, takie jak podmioty dążące do przejęcia kontroli nad przedsiębiorstwem, lub konkurenci firmy. Nowa emisja akcji implikuje także zmniejszenie przypadającego na jedną akcję zysku. Niekorzystnie wpływa to na kształtowanie kursu akcji na rynku kapitałowym[7].

Ważnym prawem przysługującym akcjonariuszowi jest tak zwane prawo poboru akcji nowej emisji. Spółki wielokrotnie mogą emitować akcje w celu podwyższenia kapitału. W takim przypadku posiadacz starej emisji może zakupić akcje emisji nowej. Jeśli tego nie uczyni wówczas zmaleje jego udział we własności spółki, a także w prawie głosu na walnym zgromadzeniu maleje. W celu zapewnienia dotychczasowym akcjonariuszom utrzymania na tym samym poziomie udziału we własności, przedsiębiorstwo może wyemitować prawo poboru. Daje ono prawo do zakupu po ustalonej cenie akcji nowej emisji. Posiadacz prawa poboru może sprzedać część lub wszystkie prawa poboru na giełdzie, skorzystać z tego prawa to znaczy zakupić akcje nowej emisji uprzednio dokonując zapisu lub może utrzymać prawo poboru aż do dnia jego ustania, nie korzystając z niego, w ten sposób pozwalając na wygaśnięcie tego prawa[8].

 Z kolei prawa do akcji to prawa majątkowe, posiadające status papieru wartościowego. Skracają one okres długiego wyczekiwania na notowanie na giełdzie akcji. Mogą być one przedmiotem obrotu w niedługim czasie po przydziale akcji, lecz jeszcze przed ich zarejestrowaniem w sądzie. Prawa do akcji dają możliwość wycofania się z inwestycji osobom, którym przydzielone zostały nowo wyemitowane akcje, jednocześnie umożliwiając nabycie akcji tym, które nie dokonały jeszcze tego w subskrypcji publicznej, jeszcze zanim akcje zadebiutują na giełdzie[9].

Emisja akcji wysyła inwestorom sygnał, który może być interpretowany jako: oczekiwanie wzrostu wydatków inwestycyjnych, wzrost przyszłych dywidend, czy też redukcja niektórych zobowiązań lub spadek oczekiwanych wpływów środków finansowych netto. Jeżeli akcje są wysoko wyceniane na rynku wówczas może nastąpić emisja akcji zwykłych. W innym przypadku, gdy akcje przedsiębiorstwa są niedowartościowane, takie działania nie zostaną podjęte, gdyż w celu pokrycia zapotrzebowania na kapitał konieczna byłaby ich większa liczba. Akcje przed ogłoszeniem emisji zazwyczaj są wyceniane wysoko. Jednak w rok po dokonaniu emisji ich cena spada. Potwierdza to większość modeli empirycznych. Dzieje się tak ponieważ zazwyczaj emisja akcji jest interpretowana niekorzystnie, jako negatywny sygnał. Kolejnym tego typu sygnałem może być wzrost wypłat dywidend. Świadczy to bowiem o braku ekspansji działania przedsiębiorstwa i nieprzeznaczaniu wystarczającej ilości kapitału na inwestycje[10].

Podsumowują można stwierdzić, iż pod pojęciem akcji rozumie się:

  • prawa i obowiązki korporacyjne,
  • ułamek kapitału akcyjnego spółki,
  • dokument będący papierem wartościowym.

Pierwsze pojęcie oznacza inkorporację określonych praw zarówno majątkowych, jak i niemajątkowych. Prawem majątkowym jest możliwość partycypacji w zyskach rocznych, prawo udziału w kwocie likwidacyjnej, a także pierwszeństwo do objęcia nowych akcji. Do praw niemajątkowych z kolei należą prawa korporacyjne, takie jak uczestnictwo w walnym zgromadzeniu i powiązane z nim prawo głosu. Akcja jako ułamek kapitału akcyjnego przedsiębiorstwa wyraża kwotę będącą jej wartością nominalną. Informuje, iż akcje mogą być przedmiotem współwłasności, są niepodzielne i równe. Akcja jest także dokumentem. Oznacza to, iż może ona uczestniczyć w obrocie prawnym, gdyż jest papierem wartościowym wyemitowanym przez spółkę. Dokument ten powinien być wydrukowany za pośrednictwem wytwórni papierów wartościowych, aby zabezpieczyć go przed sfałszowaniem. Ważne jest to ze względu na przeniesienie własności przez akcje. Jednak pamiętać należy, iż w obrocie publicznym nie występują akcje w formie materialnej[11].

Zaletą pozyskiwania kapitału w drodze emisji akcji jest głównie bezpieczeństwo finansowe. Wynika to z faktu, iż kapitał zakładowy nie musi zostać zwrócony. W prawdzie zazwyczaj występują znaczne koszty wynikające z przygotowania oraz przeprowadzenia emisji, jednak właściciele kapitału otrzymują w formie dywidendy zapłatę za niego[12].

Kredyt jako forma finansowania przedsiębiorstwa

Firmy coraz chętniej zaciągają kredyty

Niewątpliwie najczęściej wykorzystywanym i najbardziej znanym obcym źródłem kapitału jest kredyt bankowy[13]. Jego pozyskanie przede wszystkim zależy od posiadanej przez firmę wiarygodności finansowej[14].

Wykorzystanie kredytów jako źródeł zewnętrznych w finansowaniu działalności zależy od modelu rynku finansowego danego kraju oraz zachodzących procesów jego przeobrażenia. Zazwyczaj wyróżniane są dwa rodzaje modeli: europejski i anglo- amerykański. Ten ostatni opiera się głównie na instrumentach rynku kapitałowego oraz pieniężnego, które to wykorzystywane są poprzez przedsiębiorstwa w celu finansowania działalności. Zatem rola banków jako dostarczycieli kapitału jest stosunkowo niewielka i zasadniczo sprowadza się do pełnienia funkcji płatniczych oraz rozliczeniowych. Poprzez emisję papierów wartościowych albo inny h instrumentów finansowych miejsce ma dopływ kapitału do przedsiębiorstwa. W związku z tym rynek giełdowy odgrywa ważną rolę, gdyż jest miejscem alokacji i przepływu kapitału. W tym modelu duże znaczenie mają fundusze wszelkiego rodzaju. System anglosaski charakteryzuje duża dynamika wzrostu sektora funduszy powierniczych, ubezpieczeniowych, a także emerytalnych jako organizacji gromadzących oszczędności, a następnie lokujących je głównie poprzez rynek kapitałowy. System ten wykazuje się dużą mobilnością kapitału. Model europejski natomiast charakteryzuje dominująca rola systemu bankowego, który to zaspokaja wszelkie potrzeby przedsiębiorstw opierając się o zindywidualizowane umowy kredytowe. Powiązania przedsiębiorców z bankami są dodatkowo wzmacniane związkami kapitałowymi, jakie je łączą. Ten model stymuluje rozwój silnych i dużych banków, silnych kapitałowo, o uniwersalnym charakterze. Wiele cech modelu europejskiego występuje w polskim rynku finansowym[15].

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe wyjaśnia, iż „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”[16]. Umowa kredytowa ma charakter konsensualny, jest odpłatna i dwustronnie zobowiązująca. Jej przedmiotem jest ustalona kwota środków pieniężnych. Kredytobiorca zobowiązuje się do zapłaty odsetek oraz prowizji, jeżeli jest przewidziana w umowie. Musi on także umożliwić podejmowanie czynności związanych z oceną swej sytuacji gospodarczej i finansowej przez bank. Umowa kredytu zawsze zawierana jest na czas oznaczony[17]. Może ona zostać podpisana jedynie przez osoby upoważnione do tego. W przypadku kredytu gospodarczego dla prywatnych przedsiębiorstw w rejestrach, w których osoba prawna jest wpisana, są zwykle wskazane osoby uprawnione do jej zawierania. Do działania w imieniu osoby prawnej ustanowiony zostać może pełnomocnik upoważniony do działania w imieniu tej osoby prawnej, lecz musi być to wyraźnie stwierdzone w pełnomocnictwie[18].

Klasyfikacji kredytów dokonać można poprzez zastosowanie różnorodnych kryteriów. Podział kredytów przedstawia tabela 1.


Tabela 1

Klasyfikacja kredytów

Kryterium podziału

Rodzaj kredytu

sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy

w rachunku kredytowym

w rachunku bieżącym

przeznaczenie kredytu

obrotowy

inwestycyjny

okres kredytowania przedsiębiorstwa

krótkoterminowe

średnioterminowe

długoterminowe

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie działalności gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 58- 60.

Pierwsze kryterium jakim jest sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy, jest najważniejsze. Uwzględnia ono podział na kredyty, które udzielane są w rachunku bieżącym oraz w rachunku kredytowym. Te pierwsze wykorzystywane są do finansowania działalności eksploatacyjnej przedsiębiorstwa oraz służą utrzymaniu bieżącej płynności. Oznacza to, iż pomagają pokrywać zobowiązania bieżące, które chwilowo nie mogą być finansowane ze środków własnych. Rachunek bieżący pełni funkcję podwójną. Jest zarówno rachunkiem rozliczeniowym, jak i kredytowym. Na nim zapisywane są przez bank wszelkie wpływy i wydatki danego podmiotu gospodarczego. Dopóki przedsiębiorstwo posiada środki finansowe zgromadzone na rachunku, wszelkie wypłaty pomniejszają ich stan. Dopiero po ich całkowitym wyczerpaniu się uruchomiony zostaje kredyt. Jego wysokość automatycznie zmniejsza każda wpłata na rachunek. Kredyt ten cechuje się odnawialnością, co jest jego niewątpliwą zaletą. Kredytobiorca zostaje upoważniony w umowie do wydawania zleceń płatniczych, a bank zobowiązuje się wykonać je do wysokości przyznanego kredytu, wiec do salda debetowego rachunku bieżącego. Kredytowanie tego typu łączy się z pojęciem wolnej marży kredytowej, oznaczającej różnicę pomiędzy kwotą faktycznego zadłużenia a wysokością przyznanego kredytu. Tylko w tych granicach bank może wykonywać dyspozycje płatnicze klienta. Taki sposób kredytowania korzystny jest dla banku, gdyż pozwala na symplifikację prac manipulacyjnych, lecz także la klienta, ponieważ umożliwia elastyczne kredytowanie zależnie od sytuacji płatniczej kredytobiorcy. Drugim rodzajem kredytu w obrębie omawianego kryterium jest kredyt w rachunku kredytowym. Przede wszystkim służy on do finansowania zakupu surowców, towarów, materiałów i usług, które niezbędne są w działalności bieżącej przedsiębiorstwa. Bank w otwartym, oddzielnym rachunku stawia do dyspozycji klienta całą kwotę kredytu, albo sukcesywnie uruchamia kolejne transze. W zależności od warunków znajdujących się w umowie podmiot gospodarczy spłaca kredyt jednorazowo na koniec okresu lub w ratach. W rachunku kredytowym kredyt przyjąć może formę odnawialną, zwaną rewolwingową lub nieodnawialną. W pierwszym przypadku kredytobiorca posiada możliwość wielokrotnego zadłużenia do wysokości przyznanego limitu. Z kolei kredyt nieodnawialny udziela się do wysokości kwoty przyznanego kredytu, a spłaty mają dokonywane być na rachunek kredytowy i nie powodują odnowienia limitu kredytowego[19].

W ramach kryterium przeznaczenia wyróżnić można kredyty obrotowe oraz inwestycyjne. Pierwsze przeznaczone są na potrzeby bieżące, wynikające z aktualnej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, są najczęściej krótkoterminowe. Natomiast kredyty inwestycyjne są udzielane na czas dłuższy w związku z faktem finansowania z nich przedsięwzięć inwestycyjnych o charakterze rzeczowym.

Ostatnie kryterium podziału to okres kredytowania. Pozwala ono na wyróżnienie: kredytów długoterminowych, których termin spłaty jest wyższy niż okres 3 lat, następnie kredytów średnioterminowych o terminie spłaty od jednego roku do lat trzech i kredytów krótkoterminowych z terminem spłaty do jednego roku.

Oprócz tej podstawowej klasyfikacji spotyka się także podział kredytów ze względu na walutę na dewizowe i złotowe, czy też ze względu na ilość kredytodawców na kredyty konsorcjalne i udzielone przez jeden bank[20].

Przed udzieleniem kredytu banki oceniają zdolność kredytową potencjalnego kredytobiorcy w okresie do momentu upływu terminu spłaty kredytu. Zazwyczaj stosują one zbliżone procedury. Etap pierwszy to weryfikacja wiarygodności materiałów oraz informacji posiadanych przez bank, wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości, a także uzyskanie opinii o przedsiębiorstwie z innych instytucji. Drugi krok ma na celu uzyskanie oceny formalnoprawnej podmiotu oraz jego działalności. W kolejnym etapie dokonuje się analizy ekonomiczno- finansowej przedsiębiorstwa. Wykorzystuje się tutaj analizę wskaźnikową, analizę SWOT, bada się sprawozdania i informacje finansowe przedsiębiorstwa. W przypadku kredytów inwestycyjnych analizowane są dodatkowo dokumenty, które dotyczą działalności inwestycyjnej. Taka analiza pozwala na określenie realnej możliwości spłaty kredytu, a zatem to zdolność kredytowa powinna być determinantą udzielania kredytów.

Najistotniejszą przesłanką dla przedsiębiorstwa skłaniającą do wyboru danego banku jest cena kredytu. Koszt użycia kredytu bankowego jest wypadkową takich czynników jak bankowa stopa procentowa i stopa podatku dochodowego. Wysokość oprocentowanie wpływa na popyt na kredyt. Również czynniki, które określają warunki pozyskania, wykorzystania oraz spłaty kredytu mają duże znaczenie. Im te wymogi wyższe, tym popyt na nie mniejszy[21].

Proces kredytowy w dużym uproszczeniu składa się z punktu widzenia banku z etapów takich jak:

  • Złożenie przez przedsiębiorstwo wniosku kredytowego oraz wymaganych dokumentów,
  • Analiza kredytowa, a następnie podjęcie decyzji, czy kredyt zostanie przyznany,
  • Przekazanie firmie informacji o decyzji, a także podpisanie wszelkich niezbędnych umów w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia wniosku kredytowego,
  • Monitoring wynikających z umowy kredytowej postanowień oraz obsługi kredytu, badanie aktualnej sytuacji finansowo- ekonomicznej kredytobiorcy,
  • Zakończenie umowy po spłacie kredytu[22].

Jednym z kluczowych czynników wpływającym na dostępność finansowania działalności poprzez kredyt jest potencjał kapitałowy, wielkość oraz zakres i specyfika działalności przedsiębiorstwa. W związku z tym zdecydowanie mniejsze możliwości posiadają w tym zakresie małe i średnie przedsiębiorstwa. Na możliwość wykorzystywania różnych źródeł finansowania zewnętrznego wpływa mają także czynniki o subiektywnym charakterze, dotyczące konkretnego przedsiębiorstwa. Można wśród nich wyróżnić takie determinanty jak stan umiejętności z zakresu zarządzania finansami przedsiębiorstwa, poziom wiedzy kadr zarządzających oraz właścicieli firmy, umiejętność wykorzystywania posiadanych informacji, konieczność stałego dopasowywania ofert form finansowania do potrzeb firmy, a także ciągła obserwacja otoczenia w szerokim rozumieniu tego słowa. Zdecydowana większość wyżej wymienionych uwarunkowań wpływa na ograniczenie dostępności pozyskania z instytucji bankowych kredytu[23].

Na koszt kredytu składa się zazwyczaj oprocentowanie oraz prowizja. Oprocentowanie ustalane jest przez większość banków poprzez powiększenie podstawowej stopy procentowej, zwanej bazową o dodatkowe punkty procentowe, czyli marżę ryzyka, które wynikają z szacowanego ryzyka podpisanej z danym przedsiębiorstwem umowy kredytowej. W praktyce podmioty gospodarcze mogą się spotkać z naliczaniem prowizji od: przyjęcia przez bank wniosku kredytowego, przygotowania umowy kredytowej, prolongaty terminu spłaty zadłużenia, uruchomienia kredytu w przypadku wypłaty gotówkowej, zmiany waluty kredytu, przedterminowej spłaty oraz innych zmian.

Każdy podmiot gospodarczy zaproponować musi bankowi sposób zabezpieczenia spłaty kredytu. Ilość i forma ustalane są przez bank, który bierze pod uwagę wysokość oraz rodzaj kredytu, sytuację ekonomiczną przedsiębiorstwa oraz okres spłaty kredytu, czy też historię kredytową podmiotu gospodarczego. Zabezpieczenia z prawnego punktu widzenia podzielić można na rzeczowe i osobiste. Istotą tych ostatnich jest fakt, iż udzielający zabezpieczenia odpowiedzialny jest całym majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym za wszelkie wynikłe z podpisanej umowy zobowiązania. Zabezpieczenia rzeczowe z kolei charakteryzują się faktem, że bank swoje roszczenia egzekwuje z części majątku dłużnika lub osoby trzeciej. Kredytodawca ma prawo zaspokojenia się przed innymi wierzycielami. Możliwe jest to nawet wtedy, gdy podmiot gospodarczy przeniesie własność na osobę trzecią. Rodzaje zabezpieczeń przedstawia poniższa tabela.

Tabela 2

Zabezpieczenia zwrotu kredytu

grupa

sposób zabezpieczenia

zabezpieczenia osobiste

weksel własny in blanco

poręczenie według prawa cywilnego

przystąpienie do długu

poręczenie wekslowe

przelew (cesja) wierzytelności

przejęcie długu

gwarancja bankowa

zabezpieczenia rzeczowe

blokada środków finansowych w walucie obcej lub krajowej na oprocentowanym rachunku bankowym

zastaw według prawa cywilnego

kaucja

hipoteka

przewłaszczenie na zabezpieczenia

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie działalności gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 75- 79.

Swego rodzaju uzupełnieniem osobowych i rzeczowych zabezpieczeń spłaty kredytu są warunki dodatkowe nazywane covenants. Klauzule te wymuszają na podmiocie gospodarczym odpowiednie zachowanie albo zaniechanie działań, które mogłyby mieć wpływ na przeznaczenie i kształtowanie się przyszłych strumieni pieniężnych. Rozwiązania te są indywidualnie negocjowane przez potencjalnego kredytobiorcę z bankiem i zależą od branży przedsiębiorstwa, jego zdolności kredytowej, rodzaju finansowanego projektu itd. Występują klauzule ochronne i finansowe. Te pierwsze zabraniają kierownictwu podmiotu gospodarczego podejmowania działań mogących utrudnić odzyskanie należności w przypadku ogłoszenia upadłości. Z tego powodu klauzule te zwane są także negatywnymi. Z kolei warunki finansowania jakie firma spełnić musi, by kredyt otrzymać zawiera klauzula finansowa.

Przedsiębiorstwo spłacać kredyt może w ratach lub jednorazowo. W przypadku niespłacenia kredytu, bank kwotę niespłaconą przenosi na rachunek przeterminowanego kredytu, który jest wyżej oprocentowany. Często między kredytobiorcą, a bankiem zawierane są porozumienia, które dotyczą prolongaty terminu spłaty kredytu. Jeśli to działanie zawiedzie, bank spłaca taki kredyt z wpływów na bieżący rachunek klienta oraz z jego innych rachunków, tudzież wykorzystuje prawne formy zabezpieczania kredytu. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez banki jest uproszczone. Należności od przedsiębiorstw są przez nie klasyfikowane do jednej z następujących pięciu kategorii:

  • należności normalne,
  • należności pod obserwacją,
  • należności poniżej standardu,
  • należności wątpliwe,
  • należności stracone.

Bank monitoruje sposób wykorzystania oraz spłatę kredytu, może zatem wyciągać wnioski ostrzegające przed niewypłacalnością przedsiębiorstwa. Zaliczyć można do takich oznak następujące sytuacje: zmiana właściciela, zmiana celu i zakresu działania przedsiębiorstwa, spadek jakości produkcji, niedotrzymywanie umów, redukcja wydatków na reklamę, badanie, czy też kształcenie kadr, spadek zamówień, obniżające się marże zyskowności, czy też późne przedstawianie sprawozdań finansowych[24].

Warto zauważyć, iż poza bankowymi kredytami występują także tak zwane kredyty kupieckie. Są one udzielane sobie nawzajem przez przedsiębiorstwa. W przypadku użycia owego instrumentu sprzedawca wyraża zgodę na wydanie towaru jeszcze przed otrzymaniem zapłaty za niego. Tym samym sprzedawca kredytuje nabywcę, przez co przyciąga większą liczbę klientów, którzy nie chcą bądź nie mogą od razu zapłacić gotówką, a skorzystanie z kredytu bankowego jest dla nich nieopłacalne[25]. Kredyt kupiecki to forma krótkoterminowego finansowania obcego. Wyróżniamy dwie formy kredytowania:

  • przez dostawcę,
  • przez odbiorcę.

Pierwszy wymieniony polega na udzielaniu przez dostawcę. W drugim przypadku kredytodawcą jest odbiorca. Polega to na dokonaniu wpłaty przez kupującego na towar lub usługę jeszcze przed terminem ich dostarczenia. Taki sposób kredytowania występuje rzadziej. Zastosowanie znajduje głównie wówczas, kiedy przedmiotem dostawy są takie dobra, które wymagają długiego okresu realizacji, natomiast dostawca nie dysponuje kapitałem o odpowiedniej wysokości. Brak zaufania do odbiorcy to kolejny przykład zastosowania tego rodzaju kredytowania. Ryzyko spoczywa głównie na odbiorcy. W przypadku konkurencji na rynku, dostawca zazwyczaj proponuje obniżkę cen, stanowiących swoistą zapłatę za możliwość korzystania ze środków, które zostały przekazane jako przedpłata[26].

Spłata kredytu jako darowizna

Korzyści i wady wykorzystania kredytu oraz emisji akcji jako źródeł finansowania przedsiębiorstwa– analiza porównawcza

Podstawowe czynniki mające wpływ na kształtowanie się struktury kapitału, zatem wpływające tym samym na wybór między zewnętrznym finansowaniem własnym w postaci emisji akcji, a finansowaniem obcym, czyli zaciągnięciem kredytu to:

  • dostępność kapitału,
  • rentowność osiągana przez spółkę,
  • wpływ systemu podatkowego,
  • koszt użycia kapitału,
  • polityka właścicielska,
  • ryzyko finansowe.

Jeżeli chodzi o dostępność kapitału w przypadku emisji akcji to można stwierdzić, iż podwyższanie kapitału akcyjnego dostępne jest dla każdej spółki akcyjnej bez jakichkolwiek wyjątków, jeżeli wola taka zostanie wyrażona przez akcjonariuszy. Artykuł 432 Kodeksu Handlowego narzuca jedyne ograniczenie. Zgonie z jego brzmieniem nowa emisja akcji dokonana może zostać dopiero po wypłaceniu w całości dotychczasowego kapitału akcyjnego. Jedyne potencjalne zagrożenie stanowi ryzyko, że akcjonariusze nie obejmą całości akcji w kapitale podwyższonym. Jeżeli wszystkie akcje w oznaczonym terminie nie zostaną należycie opłacone, bądź subskrybowane, wówczas uchwała walnego zgromadzenia mówiąca o podwyższeniu kapitału zrealizowana być nie może, a podwyższenie kapitału nie może dojść do skutku. Uchwała walnego zgromadzenia, aby zabezpieczyć się przed taką ewentualnością, powinna mieć charakter widełkowy to znaczy podwyższenie kapitału nie powinno być określone jednoznacznie, lecz wyrażone w pewnym przedziale. Kolejnym zabezpieczeniem może być podpisanie umowy underwritingu. Polegać może ona na objęciu przez underwriterów pozostałej części akcji, która nie została subskrybowana, na ustalonych w umowie warunkach.

Z kolei w przypadku kredytu bankowego przedsiębiorstwo musi nie tylko wykazać zdolność kredytową w chwili podpisywania omowy kredytowej, lecz także posiadać ją przez cały czas korzystania z owego źródła finansowania, aż do chwili spłaty kapitału wraz z odsetkami. Z mocy prawa banki monitorują sytuację kredytobiorców. Mają także możliwość zażądać w każdej chwili dowolnych dokumentów, które świadczyć będą o finansowej sytuacji bieżącej swojego klienta. Nawet najsilniejsze finansowo spółki w przypadku kredytów bankowych nie mają nieograniczonej możliwości pozyskania kapitału. Dzieje się tak ze względu na prawo bankowe narzucające bankom limity koncentracji kredytów.

Kolejna determinanta wyboru między kredytem, a emisją akcji jest rentowność uzyskiwana poprzez spółkę. Ma ona przede wszystkim wpływ na możliwość przyznania przedsiębiorstwu kredytu. Jeżeli jest ona niższa od oczekiwanej, wówczas bank może odmówić przyznania kredytu. To może spowodować problemy z możliwością dopływu zewnętrznego kapitału do przedsiębiorstwa.

Analizując wpływ systemu podatkowego na wybór między kapitałem własnym a obcym zauważyć należy iż w przypadku kredytów bankowych ich realny koszt użycia dla spółki jest niższy niż nominalna stopa oprocentowania. Bowiem odsetki od kredytów zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Dzięki temu następuje obniżka podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Z kolei płacąc dywidendę akcjonariuszom spółka nie posiada żadnych preferencji podatkowych. Ma jedynie możliwość wliczenia kosztów finansowych w koszty uzyskania przychodu w przypadku wypłacania akcjonariuszom odsetek od pożyczonego kapitału. Z poruszaną problematyką wpływu systemu podatkowego na kształtowanie się struktury kapitału wiąże się zjawisko niedostatecznej kapitalizacji. Jest to taka sytuacja, w której przedsiębiorstwo korzysta z finansowania dłużnego w swojej działalności, tym samym ograniczając kapitał akcyjny do minimum, jakie jest wymagane przez prawo. W celu przeciwdziałania praktykom tego typu, które prowadzą do zaniżenia zysku oraz zmniejszają wysokość płaconego podatku dochodowego, wprowadzono ograniczenia w prawie podatkowym, w jurysdykcjach wielu państw. Krajem, w którym wprowadzono ograniczające niedostateczna kapitalizację przepisy po raz pierwszy była Kanada. Miało to miejsce w roku 1971. W europejskich krajach takich jak: Francja, Wielka Brytania, Włochy, czy Niemcy zastosowano odpowiednie regulacje prawne w latach 80. oraz 90. Uregulowania związane z niedostatecznym kapitalizowaniem obowiązują od 1 stycznia 1999 roku w Polsce na mocy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 15 lutego 1992 roku. Wszystkie wymienione kraje wykorzystują minimalny wskaźnik kapitalizacji albo udziału własnego, który w większości przypadków wynosi 3/1.

Koszt użycia kapitału to kolejne kryterium porównawcze dla emisji akcji i kredytów bankowych. Jego ustalenie jest indywidualną kwestią osoby prowadzącej rachunek ekonomicznej efektywności inwestycji w skali przedsiębiorstwa. Można jednak podać formułę, która jest podstawą do tworzenia różnorakich modyfikacji. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo korzysta z kredytów bankowych, wówczas koszt kapitału obcego określony będzie głównie przez bankową stopę procentową i stopę podatku dochodowego. Ogólną formułę wyliczania kosztów użycia bankowych kredytów kapitałowych przedstawić można w postaci następującego wzoru:

Kb= i x (1- Pd)

gdzie:

Kb- koszty użycia bankowych kredytów kapitałowych,

Pd- stopa podatku dochodowego,

i- bankowa stopa procentowa.

Z kolei inwestor nabywający akcje oczekiwać będzie uzyskania pożądanej stopy zwrotu, która wyrażona jest stosunkiem dochodu całkowitego, pochodzącego z inwestycji w dany papier wartościowy do poniesionych na zakup akcji spółki nakładów. Na dochód możliwy do zrealizowania przez akcjonariusza składają się dywidendy wypłacone w okresie posiadania przez niego akcji, a także strata lub zysk kapitałowy, które wynikają z różnicy między ceną zakupu, a ceną sprzedaży akcji. Najczęściej wykorzystywanym do określenia kosztu kapitału własnego modelem jest tzw. Model zdyskontowanych dywidend. Zakłada się w nim, iż rynkowa cena akcji równa jest bieżącej wartości oczekiwanego przyszłego strumienia dywidend. Poziom stopy dyskontowej natomiast wyznacza pożądaną stopę zwrotu. Zastosować w tym celu można następujący wzór:

gdzie:

P- bieżąca, rynkowa cena akcji,

D1- oczekiwana dywidenda przypadająca na 1 akcję w roku 1,

Dn- oczekiwana dywidenda przypadająca na 1 akcję w roku n,

r- pożądana stopa zwrotu.

Na strukturę kapitałów wpływa także polityka właścicielska. Od walnego zgromadzenia akcjonariuszy zależy jaka jest skala kapitalizacji zysków, czy też w jakiej wysokości spółka dokapitalizowana została kapitałem akcyjnym[27].

Ostatnim omawianym czynnikiem jest ryzyko finansowe. Z reguły odnosi się ono do prawdopodobieństwa, iż nastąpi jakieś negatywne zdarzenie lub że istnieje możliwość, że efekt działanie niezgodny będzie z oczekiwanym[28]. Generalnie mierzone może ono być przy wykorzystaniu rozkładu prawdopodobieństwa oczekiwanej stopy zwrotu. Za jedną z miar ryzyka przyjmuje się odchylenie standardowe. Wyróżnić można trzy podstawowe typy ryzyka:

  • rynkowe,
  • własne,
  • wyłączne projektu inwestycyjnego.

Pierwsze z nich wpływa na większość przedsiębiorstw, co więcej nie może ono być wyeliminowane poprzez dywersyfikację posiadanych przez inwestorów papierów. Powinno być ono uważane za najistotniejszy typ ryzyka. Związana z nim jest premia za ryzyko. Drugi typ ryzyka zmniejszony może zostać przez dywersyfikację portfela inwestycyjnego. Trzecie omawiane ryzyko mierzone jest zmiennością oczekiwanych stóp aktywów. Stosuje się go często jako przybliżenie ryzyka zarówno własnego jak i rynkowego, ze względu na silną korelację tych trzech ryzyk. Z emisją akcji wiąże się ryzyko wykraczające poza podstawy działalności gospodarczej. Wynika to z faktu wykorzystania dźwigni finansowej. Wzrost zadłużenia wpływa na zwiększenie rentowności netto, lecz tylko w określonych warunkach. Efekty wykorzystania dźwigni mogą zarówno być pozytywne, jak i negatywne. Z kolei z kredytami bankowymi wiąże się ryzyko płynności. Wyróżnić można wskaźnik płynności bieżącej, który mówi o stopniu e jakim przedsiębiorstwo będzie w stanie spłacać zadłużenie bieżące, wskaźnik szybki, który informuje czy firma jest w stanie spłacać na bieżąco swoje zobowiązania krótkoterminowe, a także wskaźnik wyrażony w formie cash flow. Definiuje się go jako stosunek generowanych przez działalność operacyjną strumieni finansowych do wielkości kredytów i zobowiązań bieżących[29].

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Literatura

  1. Bednarz J., Gostomski E., Finansowanie działalności gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
  2. Borkowska- Szewczuk J., Źródła finansowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw., Zeszyty Naukowe AKADEMII PODLASKIEJ w SIEDLCACH, 2009.
  3. Chynał H., Kredyty bankowe i inne formy finansowania. Poradnik dla małych i średnich firm., Difin, Warszawa 2008.
  4. Jajuga K., T. Jajuga, Inwestycje, instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
  5. Jerzemowska M., Kształtowanie struktury kapitału w spółkach akcyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
  6. Ostaszewski J., Źródła pozyskiwania kapitału przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa 2000.
  7. Szczepański J., Szyszko L., Finanse przedsiębiorstwa. Wydanie III zmienione i rozszerzone., PWE, Warszawa 2007.
  8. Szewczyk R., Bankowa obsługa firmy. Rachunki, rozliczenia pieniężne, kredyty inwestycyjne, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002.
  9. Szulce H., Chwałek J., Ciechomski W., Ekonomika handlu. Cz.2., WSiP, Warszawa 2008.
  10. Szyguła A., Finansowanie działalności przedsiębiorstw ze źródeł bankowych. Zastosowanie systemu wczesnego ostrzegania ZH w ocenie zdolności kredytowej., Difin, Warszawa 2012.
  11. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz. U. z 1997 r. nr 140, poz. 939 z późn. zm., art. 69.
  12. http://direct.money.pl/, 21.05.2013.


[1] J. Borkowska- Szewczuk, Źródła finansowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw., Zeszyty Naukowe AKADEMII PODLASKIEJ w SIEDLCACH, 2009, nr 83, s. 135- 148.

[2] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie działalności gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 45- 46.

[3] http://direct.money.pl/, 21.05.2013.

[4] J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstwa. Wydanie III zmienione i rozszerzone., PWE, Warszawa 2007, s. 149- 152.

[5] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie…, op. cit., s. 45- 51.

[6] J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstw…, op. cit., s. 151-152.

[7] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie…, op. cit., s. 45- 51.

[8] J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstwa…, op. cit., s. 149.

[9] J. Borkowska- Szewczuk, Źródła finansowania…, op. cit., s. 148.

[10] M. Jerzemowska, Kształtowanie struktury kapitału w spółkach akcyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 120- 122.

[11] J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania kapitału przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa 2000,  s. 120- 122.

[12] H. Szulce, J. Chwałek, W. Ciechomski, Ekonomika handlu. Cz.2., WSiP, Warszawa 2008, s. 65.

[13] J. Borkowska- Szewczuk, Źródła finansowania…, op. cit., s. 137.

[14] J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstwa…, op. cit., s. 118.

[15] A. Szyguła, Finansowanie działalności przedsiębiorstw ze źródeł bankowych. Zastosowanie systemu wczesnego ostrzegania ZH w ocenie zdolności kredytowej., Difin, Warszawa 2012, s. 32- 33.

[16] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz. U. z 1997 r. nr 140, poz. 939 z późn. zm., art. 69.

[17] J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania kapitału…, op. cit., s. 137- 139.

[18] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie…, op. cit., s. 72.

[19] R. Szewczyk, Bankowa obsługa firmy. Rachunki, rozliczenia pieniężne, kredyty inwestycyjne, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002, s. 109.

[20] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie…, op. cit., s. 58- 62.

[21] J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstwa…, op. cit., s. 118- 121.

[22] H. Chynał, Kredyty bankowe i inne formy finansowania. Poradnik dla małych i średnich firm., Difin, Warszawa 2008, s. 27.

[23] A. Szyguła, Finansowanie działalności…, op. cit., s. 46- 47.

[24] J. Bednarz, E. Gostomski, Finansowanie…, op. cit., s. 74- 80.

[25] J. Borkowska- Szewczuk, Źródła finansowania…, op. cit., s. 140.

[26] H. Szulce, J. Chwałek, W. Ciechomski, Ekonomika handlu…, op. cit., s. 83.

[27] J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania kapitału…, op. cit., s. 50- 99.

[28] K. Jajuga, T. Jajuga, Inwestycje, instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 99.

[29] J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania kapitału…, op. cit., s. 75- 92.


Autor: Urszula Tarsa

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    Podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji. Co wynika z przepisów ustawy?

    Podmiot zatwierdzający czynności zarządu jest nową instytucją, która po raz pierwszy pojawiła się w polskim systemie prawnym w Ustawie o fundacji rodzinnej. Uprawnienie do zatwierdzania czynności obejmuje okres, gdy fundacja rodzinna posiada status fundacji rodzinnej w organizacji, to jest okres od momentu zawiązania fundacji rodzinnej (odpowiednio: złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej stanowiącego akt założycielski fundacji, albo otwarcia spadku po spadkodawcy, który ustanowił fundację rodzinną w treści testamentu). Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie sposobu funkcjonowania tego podmiotu.

    Wynajmujesz magazyn lub halę produkcyjną? Czy wiesz, że możesz uzyskać zwolnienie z podatku dochodowego?

    Przedsiębiorca nie musi być właścicielem nieruchomości, żeby skorzystać ze wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Znaczna część działalności prowadzonej w wynajmowanych halach produkcyjnych i magazynowych kwalifikuje się do zwolnień od podatku. Jak to więc możliwe, że wielu najemców nie korzysta z ulg podatkowych, chociaż mogliby?

    REKLAMA