REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zaskarżenie darowizny z pokrzywdzeniem wierzycieli z majątku wspólnego małżonków

REKLAMA

W dniu 12 maja 2011 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę w której stwierdził, że wierzyciel, którego dłużnikiem jest jeden z małżonków, może zaskarżyć tzw. skargą pauliańską czynność prawną dokonaną przez obu małżonków i dotyczącą ich majątku wspólnego, nawet gdy małżonek dłużnika nie wyraził zgody na zaciągnięcie zobowiązania (sygn. akt III CZP 19/11).

Uchwała została podjęta na gruncie sprawy, w której jeden z małżonków zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka. Następnie małżonkowie dokonali z majątku wspólnego darowizny na rzecz osoby trzeciej. Powyższą darowiznę zakwestionował wierzyciel, który stwierdził, że została ona dokonana z jego pokrzywdzeniem i wystąpił z tzw. skargą pauliańską.

Autopromocja

W tym kontekście warto zatem wyjaśnić, że tzw. skarga pauliańska, to szczególnego rodzaju roszczenie, które służy ochronie wierzyciela pokrzywdzonego wyzbywaniem się majątku przez dłużnika. Podstawę prawną uzyskania takiej ochrony stanowi przede wszystkim art. 527 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16 poz. 93 ze zm., dalej „kc”), zgodnie z którym, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego.

Ponieważ omawiana sprawa dotyczyła majątku wspólnego małżonków, warto zwrócić także uwagę, że zgodnie z art. 41 §1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9 poz. 59 ze zm., dalej „kro”) wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków zasadniczo tylko wtedy, gdy małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka. Jeśli małżonek dłużnika nie wyraził takiej zgody, wierzyciel, który chce zaspokoić się z przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, może skorzystać z uprawnienia przewidzianego przez art. 52 §1a kro. Przepis ten przewiduje, że wierzyciel jednego z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Na gruncie powyższych przepisów Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że wierzyciel jednego z małżonków, pokrzywdzony wyzbyciem się przez oboje małżonków składnika majątku wspólnego, może żądać uznania takiej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Co więcej, zdaniem Sądu Najwyższego, z takim żądaniem można wystąpić nawet jeśli małżonek będący dłużnikiem nie uzyskał wcześniej zgody drugiego małżonka na zobowiązanie i nawet jeśli wspólność majątkowa jeszcze trwa.

Jednocześnie Sąd Najwyższy stanął jednak na stanowisku, że wyrok pauliański, uzyskany w tego rodzaju przypadku, sam w sobie nie uprawniałby jeszcze do egzekucji z przedmiotu majątkowego, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wszedł do majątku osoby trzeciej. Sąd Najwyższy wskazał, że w celu przeprowadzenia takiej egzekucji, wierzyciel powinien jeszcze zażądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami, na podstawie art. 52 §1a kro. Zdaniem Sądu Najwyższego, zakres w jakim wierzyciel może zaspokoić się z korzyści, która wyszła z majątku wspólnego, do majątku osoby trzeciej, może zostać określony dopiero na podstawie określenia udziału małżonka będącego dłużnikiem, w byłym majątku wspólnym, już po ustanowieniu rozdzielności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Wskazując na powyższą drogę uzyskania ochrony prawnej przez wierzyciela, Sąd Najwyższy nie wyjaśnił jednak trybu wykazania przez wierzyciela na potrzeby postępowania egzekucyjnego zakresu, w jakim ostatecznie może zaspokoić się z majątku osoby trzeciej.

Sąd Najwyższy nie wyjaśnił w szczególności, czy wierzyciel formułując w takim przypadku żądanie uznania za bezskuteczną czynności dokonanej przez małżonków powinien skarżyć całą czynność, czy też powinien odnieść się w żądaniu do „potencjalnego” udziału przypadającego na małżonka będącego dłużnikiem. Problem ten może mieć znaczenie także dla określenia wartości przedmiotu sporu w procesie ze skargi pauliańskiej, jeśli na gruncie art. 24 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zm.) o wartości przedmiotu sporu decydowałaby wartość przedmiotu zaskarżonej czynności. Można bowiem mieć wątpliwość, czy o wartości przedmiotu sporu w takim wypadku decydowałaby wartość całego przedmiotu zaskarżonej czynności, czy też należałoby określić ją również stosownie do udziału mającego przypaść na małżonka dłużnika.

Wydaje się zatem, że z punktu widzenia wierzyciela, bezpieczniejszym rozwiązaniem, może być doprecyzowanie już pozwie pauliańskim zakresu, w jakim wyrok ma umożliwić późniejszą egzekucję z majątku osoby trzeciej. Zakres ten, jak wskazał Sąd Najwyższy, należałoby odnieść do udziału przypadającego na małżonka będącego dłużnikiem. W związku z tym, dobrym rozwiązaniem może być wystąpienie o ustalenie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami jeszcze przed złożeniem pozwu pauliańskiego.

Jak widać, choć Sąd Najwyższy dopuszcza skargę pauliańską w takich przypadkach jak omawiany, to jednak z zastosowaniem takiej skargi w praktyce mogą łączyć się opisanej wyżej wątpliwości. Każdy tego rodzaju przypadek należy niewątpliwie rozpatrywać indywidualnie i dostosowywać żądania zawarte w pozwie pauliańskim do szczegółowych uwarunkowań danej sprawy. Stanowisko przedstawione w Uchwale przez Sąd Najwyższy, z pewnością zasługuje jednak na aprobatę, jako zmierzające do zapewnienia wierzycielom możliwie szerokiej ochrony przed działaniami nieuczciwych dłużników wyzbywających się majątku z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Krzysztof Niepytalski

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    Podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji. Co wynika z przepisów ustawy?

    Podmiot zatwierdzający czynności zarządu jest nową instytucją, która po raz pierwszy pojawiła się w polskim systemie prawnym w Ustawie o fundacji rodzinnej. Uprawnienie do zatwierdzania czynności obejmuje okres, gdy fundacja rodzinna posiada status fundacji rodzinnej w organizacji, to jest okres od momentu zawiązania fundacji rodzinnej (odpowiednio: złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej stanowiącego akt założycielski fundacji, albo otwarcia spadku po spadkodawcy, który ustanowił fundację rodzinną w treści testamentu). Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie sposobu funkcjonowania tego podmiotu.

    Wynajmujesz magazyn lub halę produkcyjną? Czy wiesz, że możesz uzyskać zwolnienie z podatku dochodowego?

    Przedsiębiorca nie musi być właścicielem nieruchomości, żeby skorzystać ze wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Znaczna część działalności prowadzonej w wynajmowanych halach produkcyjnych i magazynowych kwalifikuje się do zwolnień od podatku. Jak to więc możliwe, że wielu najemców nie korzysta z ulg podatkowych, chociaż mogliby?

    REKLAMA