Dochody z firmy w Niemczech i z umowy o pracę w Polsce - rozliczenie PIT

PROBLEM

Mój mąż był zatrudniony na podstawie umowy o pracę do 15 lutego 2007 r. W marcu zarejestrował firmę jednoosobową w Niemczech. Miejsce zamieszkania nadal mamy w Polsce (tutaj mieszkamy razem z dziećmi). W Niemczech mąż jest rozliczany przez księgowego z „niemieckich” dochodów w niemieckim urzędzie skarbowym. Co powinniśmy zrobić z dochodami osiągniętymi na początku roku w Polsce ?

RADA

W opisanej sytuacji dochody z działalności firmy zarejestrowanej w Niemczech podlegają tam opodatkowaniu. W Polsce są one zwolnione z opodatkowania, ale Pani mąż powinien je uwzględnić w rozliczeniu rocznym przy ustalaniu stopy procentowej mającej zastosowanie do dochodów z umowy o pracę w Polsce podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

UZASADNIENIE

Zasady opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów osiąganych przez podatnika posiadającego polską rezydencję podatkową reguluje polsko-niemiecka umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dochody z działalności gospodarczej prowadzonej w Niemczech należy zakwalifikować jako zyski przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 7 tej umowy zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim umawiającym się państwie przez znajdujący się tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.
Jeżeli przedsiębiorstwo umawiającego się państwa wykonuje działalność w drugim umawiającym się państwie przez położony tam zakład, to, z zastrzeżeniem postanowień art. 7 ust. 3 umowy, w każdym umawiającym się państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

Z kolei przepis art. 5 ust. 1 ww. umowy stanowi, iż określenie „zakład” oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa.

Dochody z działalności gospodarczej w Niemczech są traktowane jako zyski przedsiębiorstwa podlegające opodatkowaniu w tym kraju. W Polsce są one zwolnione z opodatkowania na podstawie odpowiednich postanowień umowy polsko-niemieckiej.

Ponieważ z pytania wynika, że Pani mąż zarejestrował firmę w Niemczech i tam ją prowadzi, należy uznać, że osiągane przez niego dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu w Niemczech. W Polsce są one zwolnione z opodatkowania. Ponieważ jednak podała Pani, że mąż na początku roku osiągnął w Polsce dochody z umowy o pracę podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zastosowanie znajdzie metoda unikania podwójnego opodatkowania określona w art. 24 ust. 2 lit. a) umowy polsko-niemieckiej.

Przepis ten stanowi, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Republice Federalnej Niemiec, wówczas Rzeczpospolita Polska zwolni, z uwzględnieniem postanowień litery b), taki dochód lub majątek z opodatkowania. Rzeczpospolita Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu.

Odpowiednie regulacje w tym zakresie zawiera również polska ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie bowiem art. 27 ust. 8 updof, w przypadku osiągania przez podatnika mającego miejsce zamieszkania w Polsce oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych również dochodów z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwolnionych od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, do ich rozliczenia ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.

Oznacza to, że Pani mąż ma obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym w Polsce dochodów uzyskanych na terytorium Niemiec, uwzględnianych przy ustalaniu stopy procentowej mającej zastosowanie do dochodów osiągniętych przez niego z umowy o pracę w Polsce, podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Dochody z działalności gospodarczej w Niemczech są uwzględniane w zeznaniu rocznym składanym w Polsce w przypadku osiągnięcia dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce na zasadach ogólnych.

Należy podkreślić, że gdyby dochody Pani męża z działalności gospodarczej prowadzonej w Niemczech były jego jedynymi dochodami w 2007 r., to nie miałby on obowiązku rozliczać się w Polsce. Potwierdził to również Minister Finansów w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 24 lipca 2006 r. nr DD4/PB6/033-0261-438/06/HM/JG wydanej w odpowiedzi na pytanie podatnika o sposób opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej przez niego na terytorium Niemiec w sytuacji braku jakichkolwiek dochodów w Polsce.

Dochód osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Niemiec może być opodatkowany w Niemczech, pod warunkiem że działalność prowadzona jest poprzez położony na terytorium Niemiec zakład. W takim przypadku dochód, który może być przypisany temu zakładowi może być opodatkowany w Niemczech. Jednocześnie dochód ten podlega również opodatkowaniu w państwie miejsca zamieszkania osoby uzyskującej dochód, czyli w Polsce. Jednakże w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu należy zastosować określoną w umowie metodę unikania podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 umowy, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami umowy może być opodatkowany w Niemczech, wówczas Polska zwolni taki dochód od opodatkowania. Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu (tzw. metoda wyłączenia z progresją).

Mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, Minister Finansów uważa, iż prawidłowe jest stanowisko Podatnika, zgodnie z którym dochód uzyskany z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Niemiec podlega opodatkowaniu w Niemczech. Jednocześnie, zgodnie z art. 7 w zw. z art. 24 ust. 2 umowy, dochód taki podlega opodatkowaniu również w państwie rezydencji Podatnika, czyli w Polsce, przy czym w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu należy zastosować określoną w umowie metodę unikania podwójnego opodatkowania (tzw. metodę wyłączenia z progresją).

Z uwagi na fakt, iż w 2005 r. Podatnik oprócz dochodów uzyskanych w Niemczech nie osiągnął na terytorium Polski żadnych dochodów, Minister Finansów stwierdza, iż prawidłowe jest stanowisko Podatnika, zgodnie z którym na Podatniku nie spoczywa obowiązek wykazania i opodatkowania w Polsce dochodów uzyskanych na terytorium Niemiec w 2005 r.

• art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1 i 2, art. 24 ust. 2 lit. a) umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Berlinie 14 maja 2003 r. - Dz.U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90

• art. 3 ust. 1, art. 4a, art. 27 ust. 8, art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658

Anna Welsyng

radca prawny, doradca podatkowy