Kasowy PIT coraz bliżej. Kto będzie mógł tak rozliczać podatek dochodowy? Od kiedy? Co z kosztami?

• Warunki stosowania kasowego PIT
• Jak długo można stosować kasową metodę rozliczania podatku?
• Na czym ma polegać metoda kasowa rozliczania PIT? Zasada i wyjątki
• Co z kosztami?
• Niski limit przychodów

Warto zatem przybliżyć co dokładnie zawiera projekt ustawy, do kogo konkretnie są adresowane zawarte w jego treści rozwiązania i po spełnieniu jakich warunków będzie można z niego skorzystać, a także co budzi największe kontrowersje.

Autopromocja

Dla kogo kasowy PIT?

- Przede wszystkim procedowane obecnie rozwiązania objąć mają osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezależnie od tego czy zatrudniają pracowników czy też nie. Będzie mogło z nich skorzystać także przedsiębiorstwo w spadku tyle tylko, że do limitu przychodów uwzględnione będą musiały być także przychody zmarłego przedsiębiorcy. W takiej sytuacji będzie trzeba zatem zsumować przychody zmarłego przedsiębiorcy oraz przychody przedsiębiorstwa w spadku i wówczas, gdy suma nie przekroczy limitu, będzie można stosować kasową metodę rozliczenia – mówi radca prawny Katarzyna Siwiec z Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyna Siwiec.

Ustawodawca nie zaadresował natomiast tej metody do innych form prowadzenia działalności, tj. spółka jawna, partnerska, czy nawet spółka cywilna. Pomimo, że spółka cywilna jest umową co najmniej dwóch przedsiębiorców, najczęściej prowadzących działalność gospodarczą w formie JDG, projektodawca uznał, iż jest to struktura na tyle skomplikowana, że wymaga od jej wspólników profesjonalizmu, a to z kolei przemawia za nieobjęciem jej procedowanymi przepisami. 

Warunki stosowania kasowego PIT

Kasowy PIT będzie jednak wymagał spełniania przez podatnika kilku warunków i tak, zgodnie z projektem z tej metody rozliczenia będzie mógł skorzystać podatnik, w tym także podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, osiągający przychody z działalności gospodarczej, jeżeli:

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

• przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczą kwoty odpowiadającej równowartości 250 000 euro, oraz
• w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnik nie będzie prowadził ksiąg rachunkowych, oraz
• złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów, w terminie do dnia 20 lutego roku podatkowego, a w przypadku podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności gospodarczej, albo w terminie, do końca roku podatkowego, jeżeli rozpoczęcie działalności gospodarczej nastąpiło w grudniu roku podatkowego.

Warto zaakcentować, iż prowadzenie ksiąg rachunkowych przy tej skali przychodów wynikać może z decyzji samego podatnika.

Przeliczenia równowartości kwoty na euro dla celów stosowania kasowego PIT podatnicy będą musieli dokonywać według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy. 

- Jeżeli ustawa zostanie uchwalona w proponowanej wersji nie będzie mieć znaczenia forma opodatkowania stosowana przez podatnika, albowiem kasowo rozliczać podatek dochodowy będą mieć prawo podatnicy opłacający podatek dochodowy według skali podatkowej, IP BOX, podatek liniowy, a także ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – dodaje radca prawny.

Jak długo można stosować kasową metodę rozliczania podatku?

Raz dokonany wybór tej metody opodatkowania obowiązywać ma także w kolejnych latach dopóki albo podatnik nie utraci prawa do tego sposobu rozliczenia z powodu przekroczenia wyżej wskazanego limitu przychodów albo dopóty podatnik nie złoży oświadczenia o rezygnacji z kasowego PIT. Takie oświadczenie będzie mogło być przez podatnika złożone do 20 lutego roku podatkowego. Na uwagę zasługuje też to, że nawet jeżeli podatnik osiągnie przychody przekraczające limit 250.000 Euro, to skutek w postaci utraty prawa do stosowania metody kasowej nastąpi dopiero z kolejnym rokiem. 

- Uwzględniając możliwość zmiany rok do roku metody rozliczenia PIT w projekcie przewidziano, że jeżeli faktura została wystawiona w roku podatkowym, w którym podatnik nie stosował metody kasowej rozliczania przychodów, a uregulowanie należności nastąpiło w roku podatkowym, w którym podatnik stosuje tę metodę, do ustalenia daty powstania przychodu wynikającego z tej faktury podatnik przyjmuje zasady ustalania tej daty stosowane w roku podatkowym, w którym faktura została wystawiona. I odwrotnie, jeżeli faktura została wystawiona w roku podatkowym, w którym podatnik stosował metodę kasową rozliczania przychodów, a uregulowanie należności nastąpiło w roku podatkowym, w którym podatnik nie stosuje tej metody, do ustalenia daty powstania przychodu wynikającego z tej faktury podatnik przyjmuje zasady ustalania tej daty stosowane w roku podatkowym, w którym stosował metodę kasową rozliczania przychodów. Przykładowo jeżeli w 2025r. podatnik będzie się rozliczał kasowo i wystawi fakturę w listopadzie, zaś w 2026r. zrezygnuje z tej metody rozliczenia i otrzyma zapłatę dopiero w marcu to data powstania przychodu będzie określana metodą kasową, tj. przychód powinien być rozpoznany w marcu – twierdzi Katarzyna Siwiec.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Na czym ma polegać metoda kasowa rozliczania PIT? Zasada i wyjątki

Istotą kasowego PIT jest to, że data powstania przychodu z działalności gospodarczej i potrącania kosztów uzyskania przychodów będzie powiązana z dniem uregulowania należności i poniesienia kosztu, ale – co warto podkreślić - nie zawsze tak będzie. Projekt ustawy przewiduje bowiem, że za datę powstania przychodu uważa się dzień uregulowania należności, nie później jednak niż dzień likwidacji przez podatnika prowadzonej działalności i co budzi największe kontrowersje - upływ 2 lat licząc od dnia wystawienia faktury. Uznano bowiem, że takie rozwiązanie zapobiegnie ewentualnym próbom podatników zwlekania z dochodzeniem roszczeń od swoich kontrahentów. Tym samym, nawet jeżeli podatnik nie otrzyma w tym okresie zapłaty, to i tak będzie obowiązany rozpoznać przychód z działalności gospodarczej. Przychodem będzie nie tylko wynagrodzenie zapłacone za wykonaną usługę czy nabyty towar, ale też na przykład otrzymana zaliczka na poczet dostawy czy usługi. 

Istotne jest też to, że kasowy PIT ma dotyczyć wyłącznie transakcji udokumentowanych fakturami i co najważniejsze fakturami wystawionymi w terminach określonych zgodnie z odrębnymi przepisami. A contrario, jeżeli podatnik wystawi fakturę po terminie będzie musiał rozliczyć przychód nie kasowo, a jak czyni to dotychczas, memoriałowo. 

Projektowany art. 14c ust. 5, który ma zostać dodany procedowaną ustawą do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewiduje ponadto niedostępność metody kasowej dla transakcji z podmiotami powiązanymi (w tym przypadku wywieranie znaczącego wpływu jest określone jako posiadanie bezpośrednio lub pośrednio 5% udziałów w kapitale lub praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających) oraz dla transakcji z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Wybór kasowego PIT nie będzie oddziaływał na kontrahentów podatnika i odwrotnie. Niezależnie od tego jak rozliczać się będą przykładowo dostawcy czy odbiorcy podatnika możliwość kasowego rozliczenia zostanie wyłącznie jego wyborem i nie będzie z tego tytułu nijak ograniczona.

Co z kosztami?

- Projekt przewiduje także zmiany po stronie kosztowej. Planowane jest dodanie do art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ust. 4a i 4b, zgodnie z którymi co do zasady koszty uzyskania przychodów poniesione w roku podatkowym, w którym podatnik zdecyduje się na wybór metody kasowej rozliczania przychodów będą potrącane w roku podatkowym, w którym zostanie uregulowane zobowiązanie, nie wcześniej jednak niż w dacie poniesienia kosztu. Wyjątek stanowić będą odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które będą musiały być przez podatnika zaliczane do kosztów uzyskania przychodów na dotychczasowych zasadach. Jeżeli zdarzy się tak, że podatnik na przykład zlikwiduje działalność gospodarczą, to wówczas koszty uzyskania przychodu mają być potrącane w ostatnim okresie rozliczeniowym przed likwidacją działalności gospodarczej – twierdzi Katarzyna Siwiec.

Niski limit przychodów

Najwięcej niezadowolenia ze strony podatników rodzi niski limit przychodów, spodziewano się bowiem może wcześniej limitu zbliżonego do tego jaki obowiązuje w podatku VAT, konieczność rozpoznania przychodów po 2 latach od wystawienia faktury, a także stworzenie tej możliwości dla zbyt wąskiej grupy podatników. Pewne obawy rodzi też wzrost cen usług księgowych wynikających z dodatkowych obowiązków ewidencyjnych, podatnicy będą bowiem musieli prowadzić ewidencję faktur dokumentującą przychody rozliczane metodą kasową. 

Katarzyna Siwiec - radca prawny i doradca podatkowy

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - przebieg procedury legislacyjnej w Sejmie.