PIT 2022 – skala podatkowa, progi podatkowe, kwota wolna od podatku

• Skala podatkowa PIT - dla kogo
• Czym jest progresja podatkowa?
• Kalkulatory (Polski Ład 2.0)
• Podstawy prawne i stawki skali (rok 2021). Jak obliczyć podatek dochodowy dla dochodów osiągniętych w 2021 roku?
• Jaka skala podatkowa PIT i progi podatkowe w 2022 roku?
• Skala podatkowa PIT w 2022 roku
• Kwota wolna od podatku (kwota zmniejszająca podatek dochodowy) w 2022 roku
• Progi podatkowe 2022
• Jak obliczyć podatek dochodowy według skali podatkowej w 2022 roku? [Przykład]
• Zaliczki na PIT w 2022 roku
• Jakie ulgi i odliczenia przysługują podatnikom rozliczającym się wg skali podatkowej?
• Zmiana sposobu opodatkowania. Jak zmienić skalę podatkową – na ryczałt, podatek liniowy, kartę podatkową?

Skala podatkowa PIT - dla kogo

Czym jest skala podatkowa? Kto rozlicza podatek dochodowy PIT według skali podatkowej?

„Skala podatkowa” nie ma jednej oficjalnej definicji prawnej, dzięki której można by wprost wskazać czym jest. Można jednak stwierdzić, że skala podatkowa jest zasadą, to jest wzorem na podstawie, którego określa się wysokość podatku dla podatników. Skala podatkowa funkcjonuje w ramach tak zwanych ogólnych zasad opodatkowania. Jest to forma dostępna generalnie dla wszystkich podatników - zarówno tych prowadzących działalność gospodarczą, jak i pracujących w ramach umowy o pracę czy umów cywilnoprawnych. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli podatnik nie wybierze innej formy opodatkowania, to właśnie zasady ogólne będą miały zastosowanie jako podstawowe (w rozumieniu domyślnych). Jest to nadal najczęściej stosowana przez przedsiębiorców forma opodatkowania, która w szczególności pozwala uwzględniać koszty uzyskania przychodu. Podatek dochodowy na zasadach ogólnych rozlicza się i opłaca (zaliczki) w systemie miesięcznym, ale w określonych przypadkach może być również rozliczany w systemie kwartalnym.

Czym jest progresja podatkowa?

Obowiązująca w Polsce skala podatkowa ma charakter progresywny. Oznacza to, że po przekroczeniu określonych poziomów (zwanych progami), należy wyliczać większy podatek od nadwyżki. Progresja w Polsce polega na określeniu przez ustawodawcę kolejnych szczebli (przedziałów). Podstawą opodatkowania jest zasadniczo dochód i szczeble dochodowe. Aktualnie istnieją podstawowe dwa przedziały podatkowe. Linią (progiem) obecnie była kwota podstawy obliczenia podatku w złotych „do” oraz „ponad” kwotę 85 528 złotych. To zmieni się w ramach Nowego Ładu.

Uwaga! [Aktualizacja maj 2022 r.]
W Sejmie i Senacie trwają aktualnie (maj 2022 r.) prace legislacyjne nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2186), który ma m.in. zastąpić stawkę 17% w ww. skali – stawką 12%. Jest to nowelizacja korygująca podatkowy Polski Ład, zwana potocznie Polski Ład 2.0 - a przez Ministerstwo Finansów i rząd także jest używany hashtag #NiskiePodatki).
Większość przepisów omawianej nowelizacji ma (w założeniu) wejść w życie 1 lipca 2022 roku. Ale nowa skala podatkowa PIT (ze stawką 12% zamiast stawki 17%) wprowadzana tą nowelizacją ma być stosowana do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.
Więcej na ten temat: Skala podatkowa PIT 2022 - zmiany od 1 lipca

Kalkulatory (Polski Ład 2.0)

Polecamy nowe kalkulatory, uwzględniające zasady, które zaczną obowiązywać od 1 lipca 2022 r.:

Kalkulator wynagrodzeń Niskie Podatki

Kalkulator umów zlecenia Niskie Podatki

Kalkulator umów o dzieło Niskie Podatki

Podstawy prawne i stawki skali (rok 2021). Jak obliczyć podatek dochodowy dla dochodów osiągniętych w 2021 roku?

Postawy skali podatkowej zostały określone w art. 27 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.) zwanej dalej „Ustawą o PIT”. Zgodnie z aktualnymi do końca 2021 r. zasadami w przypadku podstawy obliczenia podatku do 85 528 złotych podatek wynosi 17% minus kwota zmniejszająca podatek dochodowy, natomiast przy podstawie obliczenia podatku w złotych ponad 85 528 złotych podatek wynosi 14 539 zł 76 gr +32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek.

Zasady te obrazuje tabela wskazana w art. 27 ustawy o PIT (obowiązuje dla dochodów osiągniętych w 2021 roku):

Kwota wolna od podatku 2021

Kwota zmniejszająca podatek dochodowy obecnie jest przez ustawodawcę opisana w kolejnych ustępach tego artykułu i zależy obecnie od zaszeregowania podatnika to jednej z grup (zależnych od podstawy obliczenia podatku.

Wyciąg z przepisów:

(ustawa o PIT - wersja obowiązująca do końca 2021 roku)

1a. Kwota zmniejszająca podatek, o której mowa w ust. 1, odliczana w rocznym obliczeniu podatku, o którym mowa w art. 34 ust. 7, lub w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, wynosi:

1) 1360 zł - dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł;

2) 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł;

3) 525 zł 12 gr - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł;

4) 525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku - 85 528 zł) ÷ 41 472 zł - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.

Polecamy: Komplet PODATKI 2022

Jaka skala podatkowa PIT i progi podatkowe w 2022 roku?

Jakie progi podatkowe będą obowiązywać w PIT w 2022 roku?

Jedna ze zmian wprowadzanych reformą Nowego Ładu jest reforma w ramach skali podatkowej. Po pierwsze ustawodawca zdecydował, że następuje przesunięcie progu podatkowego. Obecnie obowiązująca granica na poziomie 85 528 złotych zostaje przesunięta do poziomu 120 000 zł.

Jak będzie wyglądać skala podatkowa w 2022 roku?

Zgodnie z ustawą Nowy Ład zmienia się art. 27 ustawy o PIT, a w ustępie 1 tego przepisu skala otrzymuje nowe brzmienie (w nowej tabeli) o następującej treści:

Skala podatkowa PIT w 2022 roku

Kwota wolna od podatku (kwota zmniejszająca podatek dochodowy) w 2022 roku

Jak widać z powyższej tabeli zmieniają się również zasady dotyczące kwoty zmniejszającej podatek dochodowy, ustalone uprzednio w kolejnych ustępach. Zgodnie z Ustawą Nowy Ład uchyla się ust. 1a i 1b. Jest ona wskazana bezpośrednio w tabeli skali podatkowej.

W tym zakresie dodatkowo ustawodawca w ramach reformy zdecydował, że:

Wyciąg z przepisów:

ust. 1c i 1d otrzymują brzmienie:

1c. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w ust. 1, podlega weryfikacji przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

1d. Minister właściwy do spraw finansów publicznych przedkłada Radzie Ministrów, w terminie do 15 września danego roku propozycję zmiany kwoty zmniejszającej podatek na rok następny, w przypadku, gdy kwota minimum egzystencji dla jednoosobowego gospodarstwa ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych jest wyższa od 1/12 ilorazu kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w ust. 1.

Progi podatkowe 2022

Pierwszym progiem podatkowym jest tak naprawdę kwota wolna od podatku (30 tys. zł). Dochody do 30 tys. zł rocznie nie są opodatkowane PIT. Po przekroczeniu tego progu, dochody powyżej 30 tys. zł rocznie są opodatkowane podatkiem dochodowym PIT wg stawki 17%.

Drugi próg podatkowy wyznacza kwota 120 tys. zł. Dochody powyżej 120 tys. zł rocznie (nadwyżka ponad tą kwotę) są opodatkowane wg stawki 32% PIT.

Danina solidarnościowa - trzeci próg podatkowy. Trzecim progiem podatkowym jest nazywana tzw. danina solidarnościowa. Płacą ją podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, których dochody roczne przekroczyły 1 mln zł. Stawka daniny solidarnościowej wynosi 4%. A więc dochody powyżej progu 1 mln zł rocznych dochodów są opodatkowane zarówno stawką 32% PIT jak i 4% stawką daniny solidarnościowej.

Jak obliczyć podatek dochodowy według skali podatkowej w 2022 roku? [Przykład]

W celu zrozumienia działania skali podatkowej warto przeprowadzić uproszoną kalkulację na podstawie przykładu. Należy jednak pamiętać, że jest to symulacja nie uwzględniająca indywidualnych ulg i zwolnień. Ten sam przykład zostanie przeprowadzony przez zasady starej i nowej skali podatkowej.

Stan faktyczny: Pani Maria w roku 2021 uzyskała dochód (w rozumieniu podstawy opodatkowania) na poziomie 10 000 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) opodatkowany wg skali podatkowej. Jaki podatek dochodowy powinna zapłacić za rok 2021? Jaki podatek dochodowy będzie się należał w przypadku, jeżeli taki sam dochód osiągnie w 2022 roku?

Dochód 10 tys. zł w 2021 roku. Obliczenie podatku wg skali podatkowej

Jeżeli podstawa obliczenia podatku nie przekroczyła progu 85 528 złotych na obecnych zasadach zastosować należy niższą stawkę podatku w wysokości 17%.

Obliczenie wyglądać powinno o następująco: 10 000 x 17% = 1700 zł.

Następnie od tej kwoty należy odliczyć kwotę zmniejszającą podatek. W tym miejscu należy zastosować kwotę wolną od podatku dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł.

W takim wypadku zastosowanie znajdzie wzór: 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł.

W ten sposób kwota zmniejszająca podatek powinna wynieść 1 360 - 834,88 x (10 000 - 8 000) ÷ 5 000 = 1 360 - 333,96 = 1 026,04 zł

W ten sposób po odjęciu od kwoty 1700 zł kwoty obliczonej wolnej od podatku 1 026,04 wynik równania wynosi 673,96 to jest w zaokrągleniu 674 złotych.

Podatek Pani Marii za 2021 rok wyniesie 674 złotych.

Dochód 10 tys. zł w 2022 roku. Obliczenie podatku wg skali podatkowej (z uwzględnieniem zmian wynikających z Nowego/Polskiego Ładu)

Zasady obowiązujące od 2022 roku przewidują inny sposób rozliczenia. W przypadku, jeżeli podstawa obliczenia podatku nie przekroczyła progu 120 000 złotych zastosować ponownie można niższą stawkę podatku w wysokości 17%.

W tym początkowym etapie obliczenia nie będą się różnić i wskażą: 10 000 x 17% = 1700 zł.

Następnie należy zastosować kwotę wolną od podatku. Zgodnie z nową tabelą skali podatkowej wynosi ona 5100 zł.  Czyli więcej niż wyliczony podatek.

Jak widać w tym przykładzie podatku do zapłaty nie będzie.

Od 2022 roku nastąpiło bowiem podniesienie kwoty wolnej od podatku dochodowego do 30 000 zł.

Zaliczki na PIT w 2022 roku

W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych (skalą podatkową) podatnicy są zobowiązani do odprowadzania zaliczek na podatek w ciągu roku podatkowego. Zasadniczo obowiązek ten realizowany jest miesięcznie lub kwartalnie (po spełnieniu określonych wymogów).

W przypadku przedsiębiorców robią to oni samodzielnie jednak w przypadku osób fizycznych pracujących w ramach umowy o pracę czy zlecenie mogą oni liczyć na pomoc swoich zakładów pracy. Zasada ta obowiązuje obecnie i ma również zastosowanie po 1 stycznia 2021 roku. Zgodnie z art. 31 Ustawy o PIT zakłady pracy (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej) mają obowiązek obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy jako płatnicy, od tych osób, które otrzymują od zakładów pracy przychody ze stosunków służbowych, stosunków pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, zasiłków pieniężnych wypłacanych przez zakłady pracy, a w sytuacji spółdzielni pracy wypłaty z tytułu udziałów w nadwyżce bilansowej.

Wysokość zaliczki w określonych miesiącach

Zasady pobierania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych zostały określone w art. 32 ustawy o PIT. Zgodnie z jej pierwszym ustępem wynoszą one odpowiednio za miesiące od stycznia do grudnia:

• za miesiące, w których dochód podatnika (uzyskany od początku roku w zakładzie pracy) nie przekroczył kwoty górnej granicy przedziału skali (pierwszego) – 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
• za miesiąc, w którym dochód podatnika (uzyskany od początku roku w zakładzie pracy) przekroczył kwotę górnej granicy przedziału skali – 17% od dochodu za część, która nie przekroczyła tej kwoty, oraz 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali’
• za kolejne miesiące (po przekroczeniu skali) 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Zaliczki, a opodatkowanie wspólnie z małżonkiem

Od tej zasady podstawowej obliczania i pobierania zaliczek zastosowanie mają pewne wyjątki. Między innymi w sytuacji, jeżeli podatnik zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem (na zasadach określonych w art. 6 ust. 4) i podatnik złoży stosowne oświadczenie (że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem), możliwe są inne zasady opodatkowania.

wyciąg z przepisów:

(ustawa o PIT - wersja obowiązująca w 2022 roku)

1) dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1b pkt 1;

2) dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali, zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Zgodnie ze zmianami podatkowymi Nowego Ładu artykuł 32 ust. 1 ustawy o PIT otrzymał (od 1 stycznia 2022 r.) brzmienie:

wyciąg z przepisów

1) dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów – zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej;

2) dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali podatkowej, zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Zaliczki oblicza się i odprowadza w określonych terminach. W przypadku zaliczek miesięcznych generalnie należy opłacać je do 20. dnia miesiąca następującego po danym miesiącu podatkowym. W przypadku zaliczek kwartalnych do dnia 20. następującego po zakończeniu kwartału. Terminy te wskazane zostały w art. 44 ustawy o PIT.

Jakie ulgi i odliczenia przysługują podatnikom rozliczającym się wg skali podatkowej?

Jedną z wskazywanych największych zalet rozliczenia na zasadach ogólnych skali podatkowej jest możliwość i prawo do skorzystania z ulg i odliczeń podatkowych. Warto więc zweryfikować najbardziej popularne ulgi i odliczenia, które można zastosować. Zastosowanie ulg zmniejsza wysokość podstawy opodatkowania albo sam podatek dochodowy - w obu przypadkach zmniejsza się podatek dochodowy, którzy trzeba zapłacić do urzędu skarbowego.

W ramach odliczeń od podatku do najważniejszych w roku podatkowym 2021 zaliczyć można było:

• ulgę prorodzinną (czyli ulgę na dzieci),
• odliczenie składki zdrowotnej,
• ulgę abolicyjną (za pracę za granicą).

W zakresie odliczeń od dochodu zalicza się:

• ulgę termomodernizacyjną,
• IKZE (czyli odliczenia na konto emerytalne),
• ulgę na badanie i rozwój (B+R),
• odliczenia składki ZUS,
• odliczenia zwrotu nienależnych świadczeń,
• ulgę na leki,
• ulgę na sprzęt rehabilitacyjny,
• ulgę na samochód,
• odliczenie darowizn na cele charytatywna opiekuńcze, na kościół, na organizacje pożytku publicznego,
• ulgę dla krwiodawców oraz osocze,
• odliczenia w zakresie darowizn na cele edukacji zawodowej, na cele walki z COVID-19, odliczenia dotyczące darowizn tabletów i laptopów na rzecz jednostek oświatowych,
• ulgę na internet,
• odliczenia strat podatkowych,
• ulgę na złe długi.

Zasady funkcjonowania każdej z ulg lub zwolnień mogą stanowić przedmiot oddzielnego opracowania i w jednym miejscu nie ma możliwości ich szczegółowego opisu. Jednak z pewnością warto zwrócić uwagę, że część z zasad dotyczących ulg i zwolnień zmienia się w ramach reformy tzw. Polskiego Ładu. Do największych z tych zmian należy zauważyć zmiany w zakresie ulg na dzieci oraz ulgi zdrowotnej. Jeżeli nie zostaną prowadzone zmiany to z obecnego brzmienia przepisów należy wnioskować, że ulga prorodzinna zostanie ograniczona, a w zakresie odliczania składek ZUS wprowadza się brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej.

Zmiana sposobu opodatkowania. Jak zmienić skalę podatkową – na ryczałt, podatek liniowy, kartę podatkową?

Podstawową formą opodatkowania zgodnie z art. 9a są zasady ogólne (skala podatkowa określona w art. 27 ustawy o PIT). Dopiero jeżeli podatnik złoży odpowiedni wniosek, na piśmie, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego albo oświadczenie o zastosowaniu specjalnych form opodatkowania może zmienić swoje opodatkowanie z zasad ogólnych do innych. Decyzja dotycząca sposobu opodatkowania na zasadach ogólnych skali podatkowej nie musi być więc decyzją ostateczną. Podatnik, jeżeli spełni wymogi ustawowe, może w kolejnych latach zmieniać obowiązujące go zasady opodatkowania.

W celu zmiany na podatek liniowy lub ryczałt należy złożyć w określonym terminie, oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania. Ustawodawca zdecydował, że należy dokonać tego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.

W przypadku karty podatkowej złożenie oświadczenia wymagane jest przed rozpoczęciem działalności albo w terminie do 20 stycznia. Oświadczenie można złożyć również na podstawie przepisów ustawy o CEIDG i taki wybór opodatkowania zasadniczo dotyczy również lat następnych. Od 1 stycznia 2022 zmiana formy opodatkowania na kartę podatkową nie będzie już możliwy. Od 2022 roku będą mogli płacić kartę podatkową tylko ci podatnicy, którzy płacili ją w 2021 roku.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.) - "Ustawa o PIT";
• Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105) - zwana "Nowy Ład".

Polecamy: Pakiet czterech poradników kadrowo-płacowy: Wynagrodzenia 2022, Czas pracy 2022, Zatrudnianie i zwalnianie pracowników, Uprawnienia rodziców w pracy

Polecamy: Umowy zlecenia, umowy o dzieło i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2022 r.