REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zapłata podatku a przedawnienie zobowiązania podatkowego

Zapłata podatku a przedawnienie zobowiązania podatkowego; postępowanie podatkowe
Zapłata podatku a przedawnienie zobowiązania podatkowego; postępowanie podatkowe

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 29 września 2014 r. NSA (w składzie całej Izby Finansowej) podjął uchwałę, zgodnie z którą po upływie terminu przedawnienia nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości zobowiązania podatkowego, które wygasło przez zapłatę. Uchwałę komentuje dla infor.pl Jacek Aninowski, doradca podatkowy, Dyrektor Generalny ds. Obsługi Postępowań w Instytucie Studiów Podatkowych.

W art. 59 § 1 Ordynacji podatkowej przewidziane zostały różne sposoby wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Zapłata zobowiązania podatkowego powoduje jego wygaśnięcie (art. 59 § 1 pkt 1), także przedawnienie jest jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania (art. 59 § 1 pkt 9). W związku z powyższym w praktyce procesowej pojawił się problem, jaki wpływ na przedawnienie zobowiązania podatkowego ma jego wcześniejsza zapłata.

Autopromocja

Na gruncie wcześniejszych uregulowań zawartych w Ordynacji podatkowej pytanie to miało kardynalne znaczenie w kontekście możliwości dalszego prowadzenia sporu, nawet po zapłacie zaległości podatkowej. Otóż do 1 stycznia 2009 r. decyzja organu I instancji, nawet zaskarżona do organu odwoławczego, była decyzją wykonalną i podatnik stawał przed pytaniem, czy pomimo braku zgody co do poprawności rozstrzygnięcia płacić kwestionowaną zaległość podatkową, czy też nie płacić – i ryzykować wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w ramach którego organ podatkowy też mógłby przecież zaspokoić swoje roszczenia.

Organy podatkowe stały bowiem na stanowisku, iż w przypadku zapłaty zaległości podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa, wobec czego nie może wygasnąć ponownie wskutek przedawnienia. A więc w tym przypadku organ odwoławczy może w sposób nieograniczony żadnym terminem dalej procedować. To stawiało w niekorzystnej sytuacji podatników, którzy prowadząc spór zapłacili zaległość podatkową, w przeciwieństwie do podatników, którzy jej nie płacili i która nie została wyegzekwowana od nich. W tej drugiej bowiem sytuacji, w przypadku upływu terminu przedawnienia organ odwoławczy był zobowiązany do umorzenia postępowania podatkowego, a co za tym idzie ostatecznie podatnik nie był zobowiązany do zapłaty kwestionowanej kwoty podatku.

Pierwotnie również orzecznictwo sądów administracyjnych popierało stanowisko organów podatkowych. NSA w uchwale składu siedmiu sędziów z 6 października 2003 r. w sprawie FPS 8/03 (e ONSA 2004/1/7) stwierdził: "zobowiązanie podatkowe przedawnia się jeżeli termin przedawnienia przewidziany w art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137 poz. 926 ze zm.) upłynął przed wydaniem decyzji organu odwoławczego". W uzasadnieniu tej uchwały sąd podkreślił, że zawarte w tej uchwale wywody dotyczą stanu faktycznego, w którym nie doszło do zapłaty podatku w toku postępowania podatkowego i wskazał, że zapłata podatku przed upływem przedawnienia powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego na podstawie art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Zobowiązanie, które wygasło na skutek zapłaty, nie może wygasnąć po raz drugi na skutek przedawnienia. Oznacza to, że po zapłacie podatku termin przedawnienia już nie biegnie, a organ odwoławczy w czasie praktycznie nieograniczonym może wydać jedną z decyzji wymienionych w art. 233 § 1 i § 2, umożliwiając podatnikowi uzyskanie zwrotu nadpłaconego podatku. Organ odwoławczy nie może jedynie określić podatku w kwocie wyższej od zapłaconej, bo w tym zakresie - wobec braku zapłaty - zobowiązanie wygasło na skutek przedawnienia.

PRZEWODNIK PO ZMIANACH PRZEPISÓW III-IV KWARTAŁ 2014 R

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer

Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Stanowisko zaprezentowane w powołanej wyżej uchwale aprobowane było pierwotnie w orzecznictwie (np wyroki NSA z 18 sierpnia 2004 r., sygn. FSK 364/04 (System Informacji Prawniczej LEX - Lex nr 158241, z 12 kwietnia 2006 r., sygn. FSK 2365/04 - POP z 2006 r., nr 5, poz. 76, z 10 maja 2006 r., sygn. I FSK 815/05 - Lex nr 282623, z 11 września 2007 r., sygn. II FSK 795/06 niepubl., z 19 lutego 2009 r., sygn. I FSK 1623/08 niepubl.).

Z kolei stanowisko, że wbrew interesowi podatnika nie można orzekać o wysokości tego zobowiązania w sytuacji, gdy decyzja organu pierwszej instancji wydana została przed upływem terminu przedawnienia i doszło do zapłaty zobowiązania podatkowego, a decyzja organu drugiej instancji wydana została już po upływie przedawnienia, znalazła odzwierciedlenie dopiero w późniejszym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W wyroku z dnia 21 grudnia 2011 r. sygn. akt I GSK 749/10 stwierdzono, że "przepis art. 208 § 1 O.p. w sposób jednoznaczny określa procesowy skutek upływu terminu przedawnienia, który wymaga od organu pierwszej instancji lub organu odwoławczego umorzenia postępowania w przypadku, gdy organ ten nie zdążył orzec przed upływem przedawnienia określonego zobowiązania podatkowego - niezależnie od tego, czy nastąpiło to po zapłacie, czy przed zapłatą podatku. Określony w tym przepisie upływ terminu przedawnienia stanowi ujemną przesłankę procesową do orzekania przez organ podatkowy, co do przedawnionego zobowiązania podatkowego, gdyż skutkuje bezprzedmiotowością postępowania".

Takie też stanowisko pojawiło się w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie zobowiązań podatkowych w podatkach dochodowych (wyroki z dnia 2 sierpnia 2012 r. sygn. akt II FSK 97/11, z dnia 9 października 2012 r. sygn. akt II FSK 523/11) w których stwierdzono, że przepis art.208 § 1 O.p. w sposób jednoznaczny określa procesowy skutek upływu terminu przedawnienia, który wymaga od organu podatkowego umorzenia postępowania w przypadku, gdy organ ten nie zdążył orzec przed upływem przedawnienia określonego zobowiązania podatkowego – niezależnie od tego, czy nastąpiło to po zapłacie czy przed zapłatą podatku.

W związku ze wskazanymi wyżej rozbieżnościami w orzecznictwie Naczelny Sąd Administracyjny podjął w dniu 3 grudnia 2012 r. uchwałę (sygn. akt I FPS 1/12) w składzie 7 sędziów, w której przyjął korzystne dla podatników stanowisko i orzekł, że  w świetle art. 70 § 1 i art. 208 § 1 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2005 r. po upływie terminu przedawnienia nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości zobowiązania podatkowego, które wygasło przez zapłatę. Wydawałoby się, że przedmiotowa uchwała rozwiąże cały spór doktrynalny …

Otóż nie. Jeden bowiem ze składów Naczelnego Sądu Administracyjnego nie zgodził się z tą uchwałą i skierował ponowne zapytanie do składu poszerzonego o podjęcie nowej uchwały. I na szczęście dla podatników Naczelny Sąd Administracyjny w pełnym składzie Izby Finansowej w uchwale z dnia 29 września 2014 r. sygn. akt II FPS 4/13 podtrzymał wykładnię prawa zaprezentowaną w uchwale z dnia 3 grudnia 2012 r.

Należy się całkowicie zgodzić z konsekwentnym już obecnie stanowiskiem NSA. Fakt zapłaty podatku nie może bowiem wpływać na bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, a przede wszystkim powodować, iż organ podatkowy nabywa prawo do wydawania decyzji bez żadnych ograniczeń czasowych. Słusznym jest również twierdzenie, iż okoliczność zapłaty podatku nie może w znaczący sposób pogorszyć sytuacji prawnej podatnika w porównaniu z podatnikiem, który nie zrealizował swojego obowiązku. Byłaby to swego rodzaju preferencja wobec podatników nie realizujących tego podstawowego obowiązku, jakim jest zaplata podatku, co prowadziłoby do wykładni sprzecznej z Konstytucją, z zawartej w niej zasadą demokratycznego państwa prawa i zasadą równości i sprawiedliwości.


Niejako na marginesie należy zauważyć, że ta korzystna dla podatników uchwała zapadła przy rozpoznawaniu sprawy, która powinna również znaleźć, w moim przekonaniu, swoje zakończenie poprzez podjęcie uchwały, a niestety na to się nie zanosi. Otóż sprawa ta dotyczyła m. in. możliwości określania wysokości straty w podatku dochodowym w innej wysokości, mimo tego że ewentualne zobowiązanie podatkowe za ten rok uległoby przedawnieniu. Ta kwestia jest również bardzo kontrowersyjna, a sądy administracyjne uznają, iż przedawnienie może dotyczyć tylko zobowiązania podatkowego, a strata jako taka w sposób oczywisty nie jest takim zobowiązaniem i wobec tego nigdy nie podlega ona przedawnieniu. Niestety sędziowie II Wydziału Izby Finansowej NSA nie zauważają tutaj zbieżności z orzecznictwem ich kolegów z I Wydziału dotyczącym przedawnienia w zakresie podatku od towarów i usług, a przede wszystkim przedawnienia zwrotu podatku. Ale to zupełnie inna historia …

Jacek Aninowski

doradca podatkowy

Dyrektor Generalny ds. Obsługi Postępowań

Instytut Studiów Podatkowych

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe do żywności - rozliczenia VAT, CIT i PIT w 2024 roku [wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

    W komunikacie z 28 marca 2024 r. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad rozliczania opłat pobieranych z tytułu sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje lub żywność na gruncie VAT oraz podatków dochodowych. Komunikat ten nie ma formalnego statusu interpretacji podatkowej ani objaśnień podatkowych.

    Tabela kursów średnich NBP z 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona przez NBP 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]. Jaki dzisiaj kurs euro? Jakie zmiany w kursach walut?

    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    REKLAMA