REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Puste faktury a odliczenie VAT

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Robert Nogacki
radca prawny
Puste faktury a odliczenie VAT
Puste faktury a odliczenie VAT

REKLAMA

REKLAMA

Fiskus ustalił, że podatnik odliczył VAT z faktur, które nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Odmówił jej tym samym możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w VAT, zobowiązując podatnika do uregulowania podatku w oparciu o puste faktury.

Oskarżenie o oszustwo

Oskarżona o udział w 2013 r. w procederze obrotu pustymi fakturami spółka w tym samym roku, w ramach innej transakcji, zwróciła kontrahentowi otrzymaną od niego w 2012 r. zaliczkę na zakup nieruchomości, której sprzedaż nie doszła do skutku. Fiskus odmówił jej jednak prawa do obniżenia z tego tytułu podstawy opodatkowania, jak i samej kwoty należnego VAT. Pytanie tylko, czy urzędnicy zrobili to błędnie wskutek nieznajomości przepisów, czy wpływ na to miał fakt oskarżenia firmy o ww. oszustwo, bo jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, działania organu w tej sprawie były bezpodstawne (wyrok z 23 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Ke 43/20).

Autopromocja

Zgodnie z obowiązującym w 2012 r. i 2013 r. brzmieniem art. 19 ust. 11 ustawy o VAT (Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054), gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Z kolei na podstawie obowiązującego do dziś art. 106j ust. 1 tej ustawy, jeśli po wystawieniu faktury dokonano nabywcy zwrotu całości lub części zapłaty, podatnik wystawia fakturę korygującą.

Obrót pustymi fakturami

Wskutek przeprowadzonej w spółce kontroli podatkowej naczelnik urzędu skarbowego ustalił, że przedsiębiorca odliczył podatek VAT naliczony z faktur nabycia towarów od firmy budowlanej, które nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Odmówił jej tym samym możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w podatku VAT, jednocześnie zobowiązując do uregulowania tego podatku w oparciu o puste faktury, które sama wystawiła, „odsprzedając dalej” fikcyjny towar, którego nie nabyła.

Firma zwróciła zaliczkę, ale rozliczeń skorygować nie mogła

Organ podatkowy odmówił spółce także prawa do obniżenia podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług o kwotę 740 tys. zł, jak i obniżenia podatku VAT należnego o ponad 170 tys. zł, z tytułu dokonanego przez nią zwrotu zaliczki z umowy sprzedaży nieruchomości lokalowej. Spółka z o.o. nie potrafiła zrozumieć, dlaczego nie może odliczyć od swoich zobowiązań podatkowych w VAT kwot zaliczki otrzymanej w 2012 r., a którą zwróciła w roku następnym z uwagi na odstąpienie przez strony od wykonania zaliczkowanej umowy.

Działania odbiegające od standardów przyjętych w stosunkach handlowych

Rozpoznający odwołanie przedsiębiorcy dyrektor izby administracji skarbowej potwierdził ustalenia naczelnika urzędu skarbowego co do nieprawidłowości w zakresie rozliczania przez spółkę faktur nieodzwierciedlających rzeczywistych operacji gospodarczych. Organ zarzucił spółce m.in. brak podjęcia rzetelnych działań celem zweryfikowania kontrahentów na poszczególnych etapach łańcucha dostaw, sprawdzenia ich wiarygodności, sytuacji finansowej czy możliwości logistycznych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prezes odwołującej się spółki nie potrafił podać konkretnych informacji na temat współpracy z dostawcą. Nie miał wiedzy w zakresie płatności za nabywane towary. Nie był też w stanie powiedzieć, czy firma dostawcy nadal istnieje, gdzie ma siedzibę. Spółka nie potrafiła wskazać świadków przeprowadzenia zakwestionowanych przez organ transakcji, trasy przewozu, odbioru i doręczenia towaru. Prezes nie uczestniczył w transakcjach, nie znał danych personalnych właścicieli ani członków zarządu spółki dostawcy, osób podpisujących faktury, a te opiewały przecież każdorazowo na wysokie kwoty – od 200 tys. zł wzwyż. Wartość dokonywanych od tego dostawcy nabyć stanowiła ok. 45% wartości wszystkich zakupów spółki w skontrolowanym okresie. Firma dostawcy była co prawda zarejestrowana w KRS, ale nie miała nawet namacalnej, fizycznej siedziby, tylko wirtualne biuro.

Dyrektor izby administracji skarbowej podkreślił, że wskazane działania odbiegają od standardów przyjętych w stosunkach handlowych pomiędzy legalnymi uczestnikami obrotu gospodarczego. Nie do uwierzenia jest dla niego to, że uwagi spółki nie zwrócił fakt, iż dostawy towaru dokonywało przedsiębiorstwo robót budowlanych, czyli podmiot, którego już sama nazwa powinna wzbudzić podejrzenia spółki, jako podmiotu niespecjalizującego się w działalności handlowej.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego organ drugiej instancji podtrzymał stanowisko organu niższej instancji, stwierdzając, że spółka nie dokonała żadnych dostaw, bo i dokonać nie mogła, skoro sama nie nabywała towaru od swojego kontrahenta, który dokonywał do niej fikcyjnych dostaw. Dowody potwierdzają więc świadomy udział spółki w oszustwie podatkowym, stąd też badanie jej świadomości w tym zakresie nie jest potrzebne.

Fiskus domagał się wykazania bezpośredniego związku między zaliczką a czynnością opodatkowaną

Fiskus nie uznał również prawa spółki do obniżenia podstawy opodatkowania VAT, jak i do obniżenia samej kwoty tego podatku poprzez wyłączenie z nich wartości zaliczki, jaką spółka zwróciła niedoszłemu nabywcy lokalu użytkowego. W marcu 2011 r. spółka zawarła umowę przedwstępną nabycia tego lokalu. Następnie w listopadzie 2012 r. zawarła kolejną umowę, w której wystąpiła już w roli sprzedającego, przyrzekając sprzedaż owego lokalu innemu nabywcy, mimo że umowa ustanowienia i sprzedaży odrębnej własności tego lokalu na rzecz spółki nastąpiła dopiero 11 grudnia 2013 r.

Tak więc w opinii fiskusa spółka nie mogła zaliczyć na poczet przyszłych należności w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy o VAT wpłaconej jej przed tym dniem zaliczki przez nabywcę lokalu, bo lokal ten jeszcze do niej nie należał. Według organów pomiędzy otrzymaniem zaliczki a czynnością opodatkowaną (w tym przypadku dostawą nieruchomości) musi istnieć bezpośredni związek. A takiego w przedmiotowej transakcji brak. W opinii fiskusa trudno dopatrzyć się bezpośredniego związku między zaliczką wpłaconą spółce przez kontrahenta a rzeczywistą transakcją przeniesienia własności lokalu, skoro spółka nie mogła w chwili przyjmowania zaliczki takiego przeniesienia własności przyrzec.

Spółka była świadoma uczestnictwa w oszustwie

Rozstrzygający spór Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z 23 lipca 2020 r. przyznał słuszność ustaleniom stanu faktycznego sprawy dokonanym przez organy podatkowe. Sąd dał wiarę ich stwierdzeniom co do braku rzeczywistych dostaw do spółki towarów udokumentowanych zakwestionowanymi fakturami, a co za tym idzie – niemożności dokonania dalszej odsprzedaży tego fikcyjnego towaru przez spółkę. W konsekwencji nie mogła ona włączyć tych faktur do kosztów prowadzonej działalności i dokonać obniżenia podstawy opodatkowania w VAT, jednocześnie będąc na mocy art. 108 ustawy o VAT zobowiązaną do uiszczenia podatku od towarów i usług ujawnionego na wystawionych przez siebie pustych fakturach, bo świadomość spółki co do uczestnictwa w oszukańczym procederze nie budzi wątpliwości. Sąd podkreślił, że spółka mogłaby odliczyć VAT z faktur niedokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, gdyby wykazała usprawiedliwiony brak wiedzy co do przestępczego charakteru dokumentowanych tymi fakturami dostaw.

Bezpodstawna odmowa prawa do odliczenia przez spółkę kwoty zwróconej zaliczki

Pomijając jednak fakt świadomego uczestnictwa spółki w oszustwie fikcyjnych nabyć towarów i ich dalszej fikcyjnej odsprzedaży, sąd określił jako bezpodstawne uznanie przez organy podatkowe, że spółka naruszyła przepisy art. 19 ust. 11, art. 29 ust. 1, art. 29 ust. 2, art. 106j i art. 109 ust. 1 ustawy o VAT, obniżając podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług o 740 tys. zł oraz obniżając kwotę VAT należnego o 170 tys. 200 zł jako wynik zwrotu zaliczki pobranej tytułem przyrzeczonej sprzedaży nieruchomości.

Sąd orzekł, że w niniejszej sprawie należy rozgraniczyć skutki czynności zbywcy oraz nabywcy w sferze prawa cywilnego a w sferze prawa podatkowego. Zdaniem WSA w Kielcach podnoszone przez fiskus cywilistyczne argumenty podważające skuteczność zawarcia przez spółkę umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, której nie była jeszcze właścicielem, z nabywcą, nie mają w tej sprawie żadnego znaczenia. Podobnie jak nie ma znaczenia również to, czy ziścił się, czy nie (na co wskazują organy) warunek zawieszający umowy przedwstępnej, czyli przeniesienie własności lokalu na nabywcę, który wpłacił zaliczkę.

W niniejszej sprawie chodzi o rozliczenia w podatku VAT. A na tym gruncie bezdyskusyjne jest, że spółka otrzymała najpierw 740 tys. zł zaliczki jako zabezpieczenie wykonania umowy sprzedaży nieruchomości, a w braku jej wykonania dokonała zwrotu tej zaliczki i, będąc zobowiązanym do tego na podstawie art. 106j ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, wystawiła fakturę korygującą wystawioną wcześniej fakturę zaliczkową. W konsekwencji skutkowało to skorygowaniem jej do zera.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, uchylając zaskarżone decyzje organów podatkowych obu instancji, orzekł: „…rozliczenie zaliczki zwróconej w listopadzie 2013 r., należało powiązać ze zmniejszeniem w spółce A obrotu (…) Skoro bowiem zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o VAT, obrotem jest między innymi kwota otrzymanych zaliczek, to a contrario w sytuacji takiej jaka zaistniała w niniejszej sprawie o kwotę zwróconej zaliczki 740 000 zł jako nie związanej z żadną czynnością opodatkowaną, należy zmniejszyć podstawę opodatkowania. W konsekwencji odliczeniu podlega także podatek naliczony związany ze zwrotem zaliczki w kwocie 170 200 zł (…) Odmienne stanowisko organu w tej sprawie spowodowało naruszenie zarzucanych w skargach przepisów (…) poprzez bezpodstawne uznanie jakoby skarżąca naruszyła ww. przepisy, obniżając podstawę opodatkowania w podatku VAT o kwotę 740 000 zł oraz podatku należnego VAT o kwotę 170 200 zł w zakresie zwrotu zaliczki…” (sygn. akt I SA/Ke 43/20).

Jak przedsiębiorca raz oszukał, to pewnie oszukuje zawsze

Bez odpowiedzi pozostanie pytanie, czy możliwe jest, że organy podatkowe nie znają przepisów, czy może rutynowo założyły, iż przedsiębiorca, który dokonywał nieprawidłowych rozliczeń transakcji nabyć i odsprzedaży towarów, zapewne w innych rozliczeniach też działał nieuczciwie. Wszak to, że przedsiębiorcy zostaną udowodnione nieprawidłowości w jednej transakcji, nie daje organom podatkowym legitymacji do automatycznego szufladkowania każdej innej transakcji dokonanej przez tego przedsiębiorcę jako oszustwo. A w omawianej sprawie jasnym i bezspornym było – także dla samych organów – że spółka zwróciła zaliczkę, o czym przemawiał zwłaszcza fakt braku zbycia nieruchomości będącej przedmiotem zaliczkowanej umowy. Pozostaje mieć nadzieję, że na tę bezpodstawną odmowę skorzystania przez przedsiębiorcę z przysługujących mu uprawnień nie miała wpływu wcześniejsza jego ocena przez organy podatkowe, a jedynie ich prawno-podatkowa niewiedza.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    REKLAMA