REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara umowna a podatek VAT

Grupa ECDP
Jedna z wiodących grup konsultingowych w Polsce
Kara umowna a podatek VAT
Kara umowna a podatek VAT

REKLAMA

REKLAMA

Zawarty w ustawie o podatku od towarów i usług (dale jako ustawa o VAT) katalog czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (dalej jako podatek VAT), pomimo iż wydaje się dość krótki i syntetyczny, powoduje problemy z kwalifikacją niektórych czynności jako podlegających lub niepodlegających opodatkowaniu.

Przypomnieć należy, iż w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a więc uchwycenie związku między zapłatą wynagrodzenia a dostawą towarów nie powinno budzić większych problemów. Z kolei w przypadku usług kwalifikacja może nie okazać się tak łatwa, bowiem art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych; zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Przepis ten formułuje więc otwarty katalog.

Autopromocja

Polecamy: Biuletyn VAT
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Kwalifikacja kary umownej na gruncie podatku VAT

Podatnicy niejednokrotnie mają wątpliwości dotyczące tego, czy zapłata różnego rodzaju kar umownych lub odszkodowania wiązać się będzie z powstaniem obowiązku w podatku VAT. Konstrukcja kary umownej, na gruncie prawa polskiego, wynika z przepisu art. 483 § 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem możliwe jest zastrzeżenie umowne, na podstawie którego naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Co więcej w myśl art. 483 § 2 kodeksu cywilnego dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

Na gruncie podatku VAT wskazać należy, że w przypadku prostych stanów faktycznych, do których uznać można wypłatę odszkodowania za uszkodzenie rzeczy albo ciała nie zachodzi obowiązek zapłaty podatku VAT. Wynika to z braku ekwiwalentności świadczenia, a mianowicie w zamian za dokonaną płatność nie występuje żadna korzyść dla drugiej strony stosunku prawnego.

Odmiennie jednak wygląda ocena niektórych kar umownych, np. kary za wcześniejsze rozwiązanie umowy (np. umowy najmu lub umowy świadczenia usług telekomunikacyjnych) lub kary umownej za niespełnienie określonych w umowie celów (np. sprzedażowych). Ich występowanie jest niemal powszechne w obrocie prawnym. Jednakże skutki podatkowe takich klauzul umownych budzą wciąż wątpliwości.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Za opodatkowaniem opisanych wcześniej świadczeń przemawiać może ich charakter. Mianowicie stanowią one swego rodzaju wynagrodzenie za usługę. W przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy takiej usługi można upatrywać w wyrażeniu zgody na zwolnienie z zobowiązania.

Istotnym głosem w dyskusji na temat podlegania niektórych kar umownych podatkowi VAT jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako TSUE albo Trybunał) z 22.11.2018 r., który zapadł w sprawie C-295/17. W omawianym wyroku TSUE podjął się rozstrzygnięcia sporu pomiędzy portugalskim organem podatkowym i celnym, a przedsiębiorcą świadczącym usługi w dziedzinie telekomunikacji, dostępu do Internetu oraz telewizji i produktów multimedialnych. W zawieranych z konsumentami umowach wprowadzono obowiązek, by klienci pozostawali związani umową przez minimalny (z góry ustalony okres), wiążący się w takich przypadkach z warunkami promocyjnymi (m.in. niższymi opłatami miesięcznymi). Umowy te przewidywały również, że wyłączenie przez konsumenta określonych produktów i usług, przed upływem uzgodnionego minimalnego okresu obowiązywania, wiązało się z pobraniem opłaty wyrównawczej odpowiadającej kwocie uzgodnionej miesięcznej opłaty abonamentowej.  W toku postępowania przed organem podatkowym ustalono, iż w przypadku wyłączenia usługi przewidzianej w umowie przedsiębiorca wystawiał konsumentom fakturę, na której widniała uzgodniona wcześniej opłata wyrównawcza (kara umowna) wraz z adnotacją „nie podlega opodatkowaniu z tytułu VAT”.

Na podstawie opisanych okoliczności TSUE uznał, że w zamian za zapłatę kary umownej konsumentowi przysługuje określone świadczenie wzajemne. Składa się na nie prawo do korzystania z usług przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, nawet jeżeli konsument nie chce lub nie może zrealizować tego prawa z przyczyn leżących po jego stronie. Zdaniem Trybunału uiszczona przez konsumenta kwota ma charakter wynagrodzenia również ze względu na to, że pozwalała ona zagwarantować przedsiębiorcy utrzymanie tego samego poziomu dochodów, co w przypadku braku przerwania świadczenia usług.

Co prawda rozstrzygnięcie TSUE nie odnosiło się do polskich regulacji prawnych, jednakże gdyby przenieść sporne postanowienie umowne na grunt polskiego prawa cywilnego, to kwalifikacja świadczenia wypłaconego na rzecz przedsiębiorcy, jako kary umownej w rozumieniu art. 483 kodeksu cywilnego, nie powinna budzić większych wątpliwości. Mianowicie konsument nie wykonał swego zobowiązania (wyłączył określone usługi lub rozwiązał umowę zawartą na czas określony). W następstwie czego przedsiębiorca poniósł szkodę, czyli utracił zyski ze świadczenia przedmiotowych usług. Zatem konsument obowiązany był do zapłaty określonej sumy (kary umownej). W związku z czym wielu podatników może być zdziwionych, że w przedmiotowej sytuacji Trybunał dopatrzył się ekwiwalentności świadczeń oraz wykonania czynności opodatkowanej. W opisanym przypadku dojdzie więc do sytuacji, w której świadczenie o charakterze odszkodowawczym (w rozumieniu cywilnoprawnym) będzie jednak podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Powyższy wyrok jest niewątpliwie krokiem w stronę opodatkowania podatkiem VAT kar umownych, świadczeń za odstąpienie od umowy. Jednakże Trybunałowi w rozstrzygnięciu nie udało się wyodrębnić jasnych kryteriów opodatkowania tego typu świadczeń. Tym samym podatnicy już na etapie konstrukcji umowy przewidującej kary umowne lub świadczenia o zbliżonym charakterze powinni dokonywać ich analizy w świetle rozstrzygnięcia TSUE. Przede wszystkim, analiza, powinna polegać na ustaleniu, czy w zamian za spełnienie świadczenia, wynikającego z postanowień umowy, zaistnieje świadczenie wzajemnego po drugiej stronie. W przypadku odpowiedzi twierdzącej kara umowna może „podlegać” ustawie o VAT.

Podstawa prawna:

  • art. 5 ust. 1 pkt 1; art. 7 ust. 1; art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174);
  • art. 483 § 1 oraz § 2 ustawy Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025)

Kamil Kowalski, aplikant radcowski, Konsultant podatkowy w ECDP sp. z o.o.

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe do żywności - rozliczenia VAT, CIT i PIT w 2024 roku [wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

    W komunikacie z 28 marca 2024 r. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad rozliczania opłat pobieranych z tytułu sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje lub żywność na gruncie VAT oraz podatków dochodowych. Komunikat ten nie ma formalnego statusu interpretacji podatkowej ani objaśnień podatkowych.

    Tabela kursów średnich NBP z 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona przez NBP 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]. Jaki dzisiaj kurs euro? Jakie zmiany w kursach walut?

    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    REKLAMA