REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wykładnia prawa – systemowa i funkcjonalna

Wykładnia prawa – systemowa i funkcjonalna /Fotolia
Wykładnia prawa – systemowa i funkcjonalna /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W teorii prawa wyróżnia się wiele rodzajów wykładni. W niniejszym artykule omówiona zostanie wykładnia systemowa oraz wykładnia funkcjonalna.

Wykładnia prawa czy inaczej interpretacja prawa, jest to proces ustalania właściwego znaczenia przepisów prawnych. Wykładnią prawa nazywa się także wynik ww. procesu. Potrzeba dokonywania wykładni wynika ze specyfiki aktów prawnych które nierzadko formułują bardzo ogólne lub niejednoznaczne normy postępowania. Wykładnia prawa służy zaś usunięciu  niejasności powstałych na tle poszczególnych przepisów prawa tak, aby możliwe było ich prawidłowe stosowanie.

Autopromocja

Wykładnia systemowa polega na ustalaniu właściwego znaczenia przepisu prawa na podstawie jego usytuowania w systemie prawa. Wykładnia ta opiera się na założeniu, że miejsce przepisu w danym akcie prawnym nie jest przypadkowe, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. W rezultacie kontekst w jakim funkcjonuje dana regulacja ma wpływ na jej znaczenie.

Wykładnia systemowa, podobnie jak pozostałe rodzaje wykładni, opiera się na właściwych dla siebie dyrektywach, czy inaczej zasadach interpretacyjnych. Zgodnie z jedną z nich, w toku wykładni systemowej należy uwzględniać obowiązujące zasady prawa, tj. swego rodzaju nadrzędne normy prawne, które wyrażają podstawowe założenia, jakie ma realizować prawo oraz wartości, które prawo ma zachowywać. Z tego względu jedną z reguł wykładni systemowej jest obowiązek interpretowania przepisów prawa w sposób zgodny z zasadami prawa.

Łacińskie paremie prawnicze - część V

Inna z zasad wykładni systemowej opiera się na założeniu, że system prawa jest niesprzeczny i zupełny, dlatego interpretując przepisy nie możemy doprowadzić do powstawania luk czy sprzeczności między przepisami. Aby zapobiec takim sytuacjom stosuje się przede wszystkim tzw. reguły kolizyjne. Do reguł tych należy m.in. zasada lex superior derogat legi inferiori, zgodnie z którą norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu. Działanie tej zasady jest szczególnie widoczne na tle hierarchii aktów prawnych w Polsce, w której najwyższym prawem jest Konstytucja. Zgodnie bowiem z ww. regułą,  przepisy wszystkich aktów niższego rzędu niż Konstytucja, czyli np. wydawane w Polsce ustawy i rozporządzenia muszą być interpretowane w taki sposób, aby ich znaczenie było zgodne z Konstytucją.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Następną regułą kolizyjną jest zasada lex posterior derogat legi priori, zgodnie z którą norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą. Badając znaczenie konkretnego przepisu musimy zatem pamiętać, że norma ustanowiona później ma co do zasady pierwszeństwo stosowania przed normą wprowadzoną do porządku prawnego wcześniej. Co przy tym istotne, powyższa reguła ma zastosowanie tylko do tzw. norm równego rzędu; w przypadku aktów prawnych różnego rzędu, pierwszeństwo stosowania ma bowiem zawsze akt o wyższej mocy prawnej, co wyraża zasada lex superior prior derogat legi posteriori inferiori – norma wcześniejsza wyższego rzędu uchyla normę późniejszą niższego rzędu.

Kodeks podatkowy - powstanie Komisja Kodyfikacyjna

Kolejna reguła kolizyjna, tj. lex specialis derogat legi generali, wskazuje, że norma szczególna uchyla normę ogólną. Aby zrozumieć działanie tej reguły należy zatem w pierwszej kolejności wyjaśnić, czym jest norma szczególna. W związku z tym wskazujemy, że przepisy szczególne to, jak podpowiada sama ich nazwa, normy, które doprecyzowują ogólne reguły wyrażone w innych przepisach bądź regulują wyjątki, w których zastosowanie mają inne reguły, niż wynikające z przepisów ogólnych. Działanie ww. reguły interpretacyjnej można zaobserwować na przykładzie art. 148 §1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, ze zm., dalej „kk”), zgodnie z którym kto zabija człowieka podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. Stosownie zaś do art. 148 §4 kk, kto zabija człowieka „pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami”, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. W rezultacie art. 148 §4 kk, jako norma szczególna w stosunku do normy ogólnej wyrażonej w art. 148 §1 kk, uchyla stosowanie art. 148 §1 kk do przypadków wskazanych w przepisie szczególnym, czyli przypadków popełnienia  zabójstwa w tzw. afekcie.

Ponad powyższe dyrektywy wykładni systemowej nakazują także brać pod uwagę przy interpretacji danego przepisu jego miejsce w tzw. systematyce zewnętrznej aktu prawnego, w którym przepis ten się znajduje (czyli przynależność przepisu do danej gałęzi prawa) oraz w systematyce wewnętrznej (tj. w części ogólnej lub szczególnej aktu, w określonej księdze, tytule lub rozdziale). Do istotnych dyrektyw wykładni systemowej należą także wytyczne, zgodnie z którymi interpretacja norm prawa polskiego powinna być zgodna z normami prawa międzynarodowego publicznego oraz zasada, że normy prawa wewnętrznego powinny być interpretowane w zgodzie z normami prawa europejskiego.

Wskaźniki i stawki

Kalkulatory

Jak zasygnalizowano już to powyżej, kolejnym rodzajem wykładni, której mogą być poddawane przepisy prawa jest wykładnia funkcjonalna. Wykładnia ta polega na ustalaniu znaczenia przepisu w oparciu o przesłanki, które decydują o funkcji danego aktu prawnego, a w konsekwencji także zawartych w nim przepisów. Do przesłanek tych należą m.in. normy moralne, zaakceptowane w danym społeczeństwie oceny, zasady sprawiedliwości i słuszności, a także podstawowe zasady ustroju społecznego, ekonomicznego i politycznego danego państwa.  W toku wykładni funkcjonalnej należy zatem brać pod uwagę przede wszystkim cel danej regulacji prawnej (tzw. ratio legis), a zatem skutki, jakie zgodnie z zamierzeniem ustawodawcy, ma ona osiągnąć. Takie czynniki niekiedy wrażane są wprost w danym akcie prawnym np. w postaci preambuły, czyli wstępu poprzedzającego właściwe przepisy prawa. W innych przypadkach pomoc w ustaleniu celu danej regulacji prawnej może stanowić uzasadnienie do projektu tego aktu.

Podsumowując, omówione rodzaje wykładni prawa, tj. wykładnia systemowa i funkcjonalna, stanowią sposoby interpretacji przepisów prawa, które mają charakter posiłkowy w stosunku do wykładni językowej. Te metody interpretacyjne są zatem stosowane, gdy wykładnia językowa, czyli analiza samego brzmienia przepisu nie wystarcza do  ustalenia jego właściwego znaczenia. Podstawowe przesłanki, które podlegają badaniu w toku wykładni systemowej i funkcjonalnej to kontekst, w jakim funkcjonuje dany przepis, czyli jego umiejscowienie w systemie prawa, a także cel tej regulacji.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe do żywności - rozliczenia VAT, CIT i PIT w 2024 roku [wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

    W komunikacie z 28 marca 2024 r. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad rozliczania opłat pobieranych z tytułu sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje lub żywność na gruncie VAT oraz podatków dochodowych. Komunikat ten nie ma formalnego statusu interpretacji podatkowej ani objaśnień podatkowych.

    Tabela kursów średnich NBP z 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona przez NBP 29 marca 2024 roku [nr 064/A/NBP/2024]. Jaki dzisiaj kurs euro? Jakie zmiany w kursach walut?

    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    REKLAMA