Jesteśmy spółką z o.o. W grudniu 2005 r. zostały nabyte udziały od naszego wspólnika w celu ich umorzenia poprzez obniżenie kapitału zakładowego. Udziałowiec nabył udziały za wkład niepieniężny, jakim był środek trwały w postaci samochodu dostawczego. W jaki sposób należy zaewidencjonować taką transakcję?
RADA
Zgodnie z art. 36a ustawy o rachunkowości w przypadku umorzenia udziałów własnych dodatnią różnicę między ich wartością nominalną a ceną nabycia należy odnieść na kapitał zapasowy. Natomiast różnica ujemna jest ujmowana jako zmniejszenie kapitału zapasowego, część zaś ujemnej różnicy, która przewyższa kapitał zapasowy, traktujemy jako stratę z lat ubiegłych. Należy ją opisać w informacji dodatkowej w sprawozdaniu finansowym za rok, w którym nastąpiło obniżenie kapitału zakładowego.
UZASADNIENIE
W myśl art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może zostać umorzony za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (tzw. umorzenie dobrowolne), bądź bez zgody wspólnika (tzw. umorzenie przymusowe).
Osoba fizyczna dokonująca odpłatnego zbycia udziałów w celu ich umorzenia na rzecz spółki z o.o. osiąga dochód z udziału w zyskach osób prawnych (art. 24 ust. 5 pkt 1 updof). Od takiego dochodu pobierany jest podatek dochodowy w wysokości 19% (art. 30a ust. 1 pkt 4 updof).
W celu obliczenia dochodu do opodatkowania należy uwzględnić art. 24 ust. 5d updof. Dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38. Jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny.
Spółka z o.o. będąca płatnikiem zryczałtowanego podatku powinna w terminie do 20. dnia następnego miesiąca przekazać kwotę pobranego podatku na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy według miejsca siedziby spółki oraz przesłać zbiorczą deklarację PIT-8A (art. 42 ust. 1 updof).
Przykład
Kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi 95 000 zł. Wspólnik (osoba fizyczna) objął w zamian za wniesiony środek trwały (samochód dostawczy) udziały w kapitale zakładowym. W grudniu 2005 r. spółka nabyła od wspólnika 65 udziałów, których wartość nominalna za 1 sztukę wynosiła 300 zł. Wynagrodzenie dla udziałowca za 1 udział to 365 zł. Kapitał zapasowy spółki wynosi 3000 zł. Umorzenie w spółce z o.o. zostało dokonane przez obniżenie kapitału zakładowego.
Zryczałtowany podatek od osób fizycznych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych:
I. Przychód ze zbycia udziałów (65 udziałów × 365 zł) 23 725 zł
II. Wartość nominalna objętych udziałów – za wkład niepieniężny (65 udziałów × 300 zł) 19 500 zł
III. Dochód do opodatkowania (23 725 – 19 500) 4 225 zł
IV. Zryczałtowany podatek dochodowy (4225 × 19%), po zaokrągleniu do pełnych złotych 803 zł
Księgowania:
1. Nabycie udziałów własnych w celu umorzenia 23 725 zł Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” Ma „Pozostałe rozrachunki”
2. Zryczałtowany podatek dochodowy pobrany od udziałowca 803 zł Wn „Pozostałe rozrachunki” Ma „Rozrachunki publicznoprawne”
3. WB – wynagrodzenie na rzecz udziałowca 22 922 zł Wn „Pozostałe rozrachunki” Ma „Rachunek bieżący”
5. Umorzenie nabytych udziałów w drodze obniżenia kapitału zakładowego według wartości nominalnej udziałów 19 500 zł Wn „Kapitał zakładowy” Wyksięgowanie udziałów nabytych w celu umorzenia według ceny nabycia 23 725 zł
– zmniejszenie kapitału zapasowego (do jego wysokości) 3000 zł
Wn „Kapitał zapasowy”
– różnica przewyższająca kapitał zapasowy 1225 zł
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”
Małgorzata Ciepielowska
specjalista z dziedziny rachunkowości
• art. 36a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• art. 199 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych – Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539
• art. 24 ust. 5 pkt 1, art. 30a ust. 1 pkt 4, art. 42 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
