Nasz pracownik na stałe mieszka w Łodzi, ale pracuje w Warszawie. Żeby ograniczyć dojazdy, wynajął w Warszawie mieszkanie. Czy w związku z tym możemy w trakcie roku podwyższyć mu koszty uzyskania przychodów? Jeśli tego nie zrobimy, to czy pracownik, rozliczając się za cały rok, może sam podwyższyć sobie koszty?
RADA
Mogą Państwo podwyższyć pracownikowi koszty uzyskania przychodów w trakcie roku. Jeśli Państwo tego nie zrobicie, pracownik będzie mógł je sam zastosować w rozliczeniu rocznym. Oba rozwiązania są możliwe po spełnieniu warunków, które przedstawiamy w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Podwyższone koszty uzyskania przychodów u pracownika może zastosować pracodawca przy obliczaniu zaliczki, jak też sam pracownik w zeznaniu rocznym.
Zastosowanie podwyższonych kosztów przez pracodawcę
Prawo do uwzględnienia podwyższonych kosztów u pracownika przy obliczaniu zaliczki na podatek przez płatnika zależy od spełnienia kilku warunków.
1. Miejsce zamieszkania pracownika położone jest poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy
Należy pamiętać, że przepis odnosi się do miejsca zamieszkania, a nie zameldowania. Tymczasem na podstawie art. 25 Kodeksu cywilnego:
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Do zastosowania podwyższonych kosztów wystarczy, aby przynajmniej jedno z miejsc – stałego lub czasowego zamieszkania – znajdowało się poza miejscowością, w której mieści się zakład pracy. Koszty te mają stanowić rekompensatę za ponoszone przez pracownika wydatki na dojazdy. Świadczy o tym fakt, że ustawodawca w określonych przypadkach pozwala na uwzględnienie faktycznie poniesionych kosztów dojazdów do pracy.
Często zdarza się tak, że podatnik w miejscu wykonywania pracy wynajmuje mieszkanie, ale jego stałe miejsce zamieszkania znajduje się w innym mieście. To, że nie dojeżdża on codziennie do pracy i miejsce jego czasowego pobytu znajduje się w tej samej miejscowości co zakład pracy, nie wyłącza automatycznie prawa do korzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Pracownik ma do nich prawo, jeżeli jego miejsce zamieszkania, z którym wiąże stały pobyt (np. dom rodzinny), znajduje się poza miejscowością, w której jest zakład pracy. W takim przypadku podatnik przecież także ponosi koszty dojazdów, tylko odbywają się one nie codziennie, a np. co tydzień. Warto jednak zwrócić się w tej sprawie z zapytaniem do urzędu skarbowego, ponieważ nie wszystkie urzędy mogą podzielać taką interpretację. Jeżeli pracownik złoży wymienione oświadczenie, zakład pracy powinien w takiej sytuacji stosować podwyższone koszty uzyskania przychodów.
WAŻNE!
Pracownik ma prawo do podwyższonych kosztów uzyskania, jeżeli jego miejsce zamieszkania, z którym wiąże stały pobyt (np. dom rodzinny), znajduje się poza miejscowością, w której jest zakład pracy.
PRZYKŁAD
Pan Andrzej mieszka z rodziną w Poznaniu, ale pracuje we Wrocławiu. W celu ograniczenia dojazdów do pracy wynajął we Wrocławiu mieszkanie. Stałe miejsce zamieszkania pana Andrzeja nadal znajduje się w Poznaniu, z tym bowiem miejscem wiąże zamiar stałego pobytu. Pobyt we Wrocławiu jest związany wyłącznie z pracą i z tego powodu ma jedynie charakter czasowy. Zakład pracy, po złożeniu przez pana Andrzeja stosownego oświadczenia, zastosował podwyższone koszty uzyskania przychodów.
2. Złożenie przez pracownika oświadczenia
W oświadczeniu należy wskazać, że miejsce zamieszkania pracownika znajduje się poza miejscowością, w której jest zakład pracy. W tej samej formie należy powiadamiać zakład pracy o zmianie stanu faktycznego wpływającego na prawo do określonego limitu kosztów.
WAŻNE!
Pracownik ma obowiązek powiadomienia o zmianach mających wpływ na wysokość kosztów uzyskania przychodów.
Może zdarzyć się tak, że pracownik wprawdzie mieszka poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, ale nie złożył płatnikowi oświadczenia. Tak długo jak tego nie zrobi, płatnik nie ma uprawnień do zastosowania innych kosztów niż podstawowe. Co więcej, złożone później oświadczenie nie działa wstecz. Jest skuteczne od czasu, gdy zostało dostarczone płatnikowi. Nie oznacza to jednak, że pracownik stracił w ogóle możliwość zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Będzie je mógł uwzględnić w zeznaniu rocznym.
PRZYKŁAD
Pani Iwona mieszka w Milanówku, ale pracuje w Warszawie. Oświadczenie o tym, że spełnia warunki do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, złożyła płatnikowi dopiero w maju, mimo iż spełnia je od początku roku. Płatnik dopiero od maja zastosował podwyższone koszty. Pani Iwona będzie jednak mogła uwzględnić podwyższone koszty za cały rok podatkowy w zeznaniu rocznym. Będzie to kwota limitu rocznego, czyli 1533,84 zł.
Zastosowanie podwyższonych kosztów przez pracownika
W trakcie roku podatkowego jeżeli płatnik nie potrącał kosztów we właściwej kwocie, niezależnie od przyczyny tego zachowania, nie należy ich korygować. Pracownik będzie miał bowiem możliwość uwzględnienia kosztów we właściwej wysokości, sporządzając zeznanie roczne. Jednak w przypadku gdy płatnik w trakcie roku podatkowego zorientuje się, że potrąca koszty w zaniżonej kwocie, powinien je zmienić. Obliczając zaliczkę na podatek za kolejne miesiące, należy potrącać koszty we właściwej wysokości.
PRZYKŁAD
Pani Anna mieszka i pracuje w Poznaniu. W maju przeprowadziła się do Puszczykowa. Powiadomiła zakład pracy o zmianie miejsca zamieszkania i spełnieniu warunków do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Pracodawca zapomniał o tym. Dopiero od listopada zaczął stosować podwyższone koszty uzyskania przychodów.
Pani Anna będzie mogła uwzględnić koszty w podwyższonej kwocie za wszystkie miesiące, w których mieszkała poza miejscowością, w której znajduje się jej zakład pracy. W sumie wyniosą one 1431,56 zł (102,25 zł × 4 + 127,82 zł × 8).
• art. 22 ust. 2 pkt 3, art. 32 ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328
Joanna Krawczyk
doradca podatkowy z wieloletnią praktyką, właścicielka kancelarii podatkowej
