Czy kupno towarów od obywatela kraju Unii jest wewnątrzwspólnotowym nabyciem

Mianem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów określane są transakcje dokonywane między podatnikami VAT z różnych krajów członkowskich w ramach Unii Europejskiej. Towary dostarczane między podatnikami zarejestrowanymi do celów VAT są opodatkowane stawką zerową w kraju wysyłki (rozpoczęcia transportu) jako wewnątrzwspólnotowa dostawa, podatek należny zaś opłacany jest przez nabywcę towarów w kraju, do którego towary te przybywają (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów). Podatek VAT w wewnątrz-wspólnotowym nabyciu towarów jest traktowany przez nabywcę zarówno jako podatek należny, jak i naliczony i jest wykazywany w deklaracji podatkowej.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług przez podlegające opodatkowaniu VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzenia jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Ustawa o VAT precyzuje dodatkowo, że uznanie transakcji spełniającej wymienione warunki za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów następuje, jeśli:

• nabywcą towarów jest podatnik podatku od towarów i usług lub podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika, ewentualnie osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT,

• dostawcą jest podatnik podatku od towarów i usług bądź podatnik podatku od wartości dodanej, u którego wysyłane towary służą czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlega opodatkowaniu z zastosowaniem takiej samej stawki podatku, jaka obowiązuje przy sprzedaży krajowej. VAT należny jest uwzględniany w deklaracji VAT za miesiąc, w którym została wystawiona faktura, nie później jednak niż za miesiąc następny.

Aby wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlegało opodatkowaniu VAT, powinno być dokonane: za wynagrodzeniem, przez podatnika dokonującego dostawy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, niekorzystającego ze zwolnień, a nabywcą powinien być podatnik dokonujący nabycia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub osoba prawna niebędąca podatnikiem. Zasadniczo więc nie będzie stanowiła wewnątrzwspólnotowego nabycia transakcja, w której sprzedającym jest osoba fizyczna niebędąca podatnikiem VAT.

Ustawa o VAT przewiduje jednak wyjątki – transakcje, które z punktu widzenia nabywcy będą uznawane i będą wywoływały skutki takie jak wewnątrz-wspólnotowe nabycie towarów, nawet jeśli będą dokonywane między dwiema osobami fizycznymi. Z wyjątkiem takim będziemy mieli do czynienia także wtedy, gdy wyłącznie podmiot dokonujący zakupu będzie zarejestrowanym podatnikiem VAT, natomiast podmiot sprzedający będzie osobą fizyczną. Regulacja taka dotyczy wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu.

Za nowe środki transportu, podlegające szczególnym uregulowaniom w handlu wewnątrzwspólnotowym, ustawa o VAT uznaje:

• pojazdy lądowe – pojazdy napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 cm³ lub o mocy większej niż 7,2 kilowatów, jeżeli przejechały nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy,

• pojazdy wodne – pojazdy o długości większej niż 7,5 metra, jeżeli były używane nie dłużej niż 100 godzin roboczych na wodzie lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż trzy miesiące,

• statki powietrzne – statki o maksymalnej masie startowej większej niż 1550 kilogramów, jeżeli były używane nie dłużej niż 40 godzin roboczych lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęło nie więcej niż trzy miesiące.

Co do zasady, podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku VAT przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu nowych środków transportu jest podmiot nabywający te środki transportu. Podatek podlega zapłacie w państwie przeznaczenia pojazdu.

Przykład 1

Podmiotem zobowiązanym do odprowadzenia VAT jest zawsze nabywca, a podstawą opodatkowania jest cena nabycia. Dostawca (sprzedawca) nowego środka transportu musi podać na fakturze informacje pozwalające zaklasyfikować towar do kategorii „nowych środków transportu”.

Obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu powstaje z chwilą otrzymania tego środka transportu, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez dokonującego dostawy. Należny podatek VAT od wewnątrz-wspólnotowego nabycia podlega zapłacie we właściwym urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przykład 2

Podatek VAT związany z wewnątrz-wspólnotowym nabyciem nowych środków transportu jest dla nabywcy zarówno podatkiem należnym, jak i naliczonym i podlega wykazaniu w deklaracji podatkowej VAT-10.

Przy samochodach osobowych obowiązuje oczywiście ograniczenie, niepozwalające odliczyć pełnej kwoty podatku.

Agnieszka Wierzbicka

Podstawa prawna