Wydatki na reklamę - zasady zaliczania do kosztów

Koszty ponoszone przez podatników na reklamę i reprezentację od początku budzą kontrowersje i spory z organami podatkowymi. Wynika to z faktu, że ustawa nie definiuje takich pojęć, jak reklama, reprezentacja czy informacja handlowa. Znaczenie tych słów należy więc interpretować na podstawie definicji słownikowych, które z natury rzeczy są mniej ścisłe niż definicje prawne. Ustawa nie precyzuje także podziału na reklamę prowadzoną publicznie i niepublicznie.

Jednak na znaczną część wątpliwości odpowiada w miarę jednolite i bogate orzecznictwo dotyczące omawianych zagadnień. Na jego podstawie postaramy się odpowiedzieć na najważniejsze pytania związane z wydatkami na reklamę i reprezentację.

Na początek warto zastanowić się nad różnicą między reklamą a informacją handlową. Jest to bardzo ważne, ponieważ możliwość zaliczania do kosztów wydatków związanych z informacją handlową nie jest w żaden sposób limitowana. Zarówno doktryna, jak i orzecznictwo wskazują, że informacja nie może zawierać żadnych elementów wartościujących. Informacja powinna przedstawiać jedynie obiektywne cechy produktu, np. dane techniczne, cenę, adres sprzedawcy. Z kolei reklama charakteryzuje się tym, że zawiera elementy wartościujące, nakłaniając do nabycia określonego towaru.

Mimo że w teorii problem wydaje się prosty, budzi wiele sporów podatników z organami podatkowymi. Każdy przypadek należy bowiem rozpatrywać indywidualnie ze względu na brak jednoznacznej granicy między pojęciem informacji a reklamy.

Wiele praktycznych problemów sprawia także podział na reklamę limitowaną (prowadzoną w sposób niepubliczny) i nielimitowaną (prowadzoną w środkach masowego przekazu lub publicznie w inny sposób). Podział ten wynika z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz z art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tych przepisów nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji i reklamy w części przekraczającej 0,25 proc. przychodów, chyba że reklama prowadzona jest w środkach masowego przekazu lub publicznie w inny sposób.

Reklama prowadzona w sposób publiczny jest więc uprzywilejowana z podatkowego punktu widzenia. Pozostaje jednak pytania, kiedy reklama może być zaliczona do kosztów uwzględniania limitu przychodów. W orzecznictwie NSA podkreśla się, że podstawowym warunkiem jest skierowanie reklamy do nieokreślonego i nieoznaczonego adresata. Warunek ten spełnia przykładowo reklama w telewizji, radiu, internecie, na bilboardach, poprzez rozdawanie ulotek na ulicach.

Jednak nie wszystkie sytuacje są tak oczywiste. Przykładowo w jednym z wyroków NSA uznał, że wydatki na konferencję prasową mogą być zaliczone do kosztów w ramach nielimitowanej reklamy:

Z kolei niekiedy wydatki wydawałoby się spełniające warunki dla uznania ich za poniesione na reklamę publiczną nie uznawane są za koszty uzyskania przychodu:

Również pojęcie reprezentacji nie zostało ściśle zdefiniowane w przepisach. Sposób jego rozumienia przez organy skarbowe został przybliżony w piśmie Ministerstwa Finansów z 30 października 1997 r. (PO 3-MD-722-6307-666/97):

W tym samym piśmie zawarto także następujące wyjaśnienie:

Warto podkreślić, że wydatki na reprezentację nie mogą być zupełnie dowolne. Jak wszystkie inne, muszą mieć na celu uzyskanie przychodu, a więc być w pewien sposób powiązane z działalnością firmy. Poniżej prezentujemy kilka ciekawych wyroków związanych z tym zagadnieniem:

Nie każdy zakup upominków dla kontrahentów, chociażby dla nich atrakcyjnych, podatnik ma prawo zaliczyć w koszty uzyskania przychodów. Takie upominki muszą służyć kształtowaniu wizerunku firmy oraz wiedzy o jej działalności i produktach, zachęcać do ich nabywania. Wliczać w koszty można też przedmioty wręczane zwyczajowo jako upominki.

Wprowadzenie przez ustawodawcę limitu w wysokości 0,25 proc. przychodu nie może i nie oznacza, iż podatnik w ramach tego limitu może ponosić wydatki nie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub niesłużące uzyskaniu przychodu. O tym, czy dany wydatek jest kosztem uzyskania przychodu w zakresie reklamy i reprezentacji, decyduje rodzaj poniesionego wydatku.

Wyrok NSA z 14 września 2001 r., sygn. akt I SA/Gd 2619/98

Przewidziany w art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych limit na reprezentację w części nieprzekraczającej 0,25 proc. przychodu nie oznacza, że każdy wydatek określony przez podatnika jako przeznaczony na cele reprezentacji podlega zaliczeniu do kosztów. Musi to być wydatek, który ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 powołanej ustawy. Poczęstunek alkoholem na zapleczu pawilonu handlowego nie służy reprezentacji w działalności gospodarczej i nie ma związku z uzyskaniem przychodu.

Wyrok NSA z 20 maja 1998 r., sygn. akt SA/Sz 2303/97

Jak wiadomo, podatnicy co miesiąc wpłacają zaliczki na podatek dochodowy. Powstaje więc pytanie, czy limit dotyczący reklamy prowadzonej niepublicznie musi być spełniony także w przypadku zaliczek.

W sprawie zaliczek i limitu wydatków na reprezentację i reklamę Ministerstwo Finansów wypowiedziało się w piśmie z 11 stycznia 1996 r. (KF/1/96):