REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Partnerstwo publiczno-prywatne w przepisach UE

REKLAMA

Jakie są kluczowe regulacje unijne w zakresie PPP?Jak traktować PPP w rachunkach narodowych?
BARBARA WIELICZKO
 
W ciągu ostatnich kilkunastu lat w wielu państwach na całym świecie rozpowszechniło się tworzenie różnych form partnerstw publiczno-prywatnych (PPP). Realizacja ważnych społecznie zadań w ramach PPP uznawana jest za bardzo korzystne rozwiązanie, zwłaszcza w sytuacji ograniczenia dostępnych środków budżetowych. Należy jednakże pamiętać, iż nie wszystkie rozwiązania zawarte w kontraktach PPP pozwalają na niewłączanie określonych pozycji do bilansu sektora finansów publicznych. Co więcej, rozpatrując możliwość zastosowania PPP należy określić, czy realizacja danego przedsięwzięcia nie bezpośrednio przez podmiot publiczny, lecz w ramach PPP rzeczywiście przyniesie pożądane efekty ekonomiczne.
Unijne akty prawne nie definiują pojęcia partnerstwa publiczno-prywatnego, pozostawiając to w gestii państw członkowskich, które przyjmują samodzielnie rozwiązania w tym zakresie korespondujące ze specyfiką ich ustawodawstwa i praktyką życia gospodarczego.
Komisja Europejska stara się jednakże zwrócić uwagę państw członkowskich na problem zapewnienia realizowania wspólnotowej polityki konkurencji także w ramach partnerstw oraz zagwarantowania przestrzegania postanowień Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską dotyczących prawa przedsiębiorczości – art. 43–49. Co więcej, w odniesieniu do kontraktów PPP należy stosować unijne rozwiązania z zakresu kontraktów na prace i usługi publiczne oraz rozwiązań w zakresie udzielania zamówień publicznych.
Przedsięwzięcia realizowane w formie partnerstwa publiczno-prywatnego dotyczą często realizacji usług użyteczności publicznej, takich jak transport publiczny, budowa lub/i obsługa sieci wodno-kanalizacyjnych, świadczenie na rzecz obywateli usług edukacyjnych czy z zakresu opieki zdrowotnej. Istnieje szereg różnego rodzaju form współpracy pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym odmiennych m.in. pod względem zakresu zaangażowania każdej ze stron.
Kluczowe kategorie PPP
KE wyróżnia dwie kluczowe kategorie PPP. Pierwsza z nich to relacje ograniczające się do zawarcia kontraktu, w którym wykonanie określonych zadań publicznych przekazywane jest na ustalonych warunkach podmiotowi prywatnemu. Tego typu partnerstwo nazywane jest kontraktowym. Drugi typ określany jest mianem zinstytucjonalizowanego i zakłada większy stopień wzajemnych powiązań pomiędzy partnerami. W tym przypadku podmiot publiczny i prywatny mogą utworzyć wspólną jednostkę dla realizacji zadania przewidzianego w ramach partnerstwa lub też może nastąpić przejęcie przez podmiot prywatny już istniejącego podmiotu publicznego.
Dialog konkurencyjny
Regulacje wspólnotowe koncentrują się na wyborze partnera. W procesie tym warto skorzystać z nowego rozwiązania, jakim jest dialog konkurencyjny (competitive dialogue). Przewiduje go dyrektywa 2004/18/EC z 31 marca 2004 r. dotycząca koordynacji procedur przyznawania kontraktów na prace publiczne, dostawy publiczne i usługi publiczne (OJ L 134/114). W ramach tego rozwiązania podmiot publiczny zaprasza do negocjacji oferentów zamawianych usług, którzy w toku rozmów pomagają określić parametry techniczne zamówienia najlepiej odpowiadające specyficznym potrzebom zamawiającego. Dopiero w wyniku tego działania dokonywana jest ostateczna specyfikacja wymogów technicznych, jakie będę musieli spełnić potencjalni uczestnicy dalszego procesu wyboru zleceniobiorcy. Szczególnie istotne jest, aby w procesie dialogu wszyscy jego uczestnicy byli traktowani równorzędnie. Etap realizacji zawartego kontraktu nie jest regulowany na poziomie Wspólnoty.
Wskazówki dotyczące sposobu traktowania PPP w rachunkach narodowych
Przyjęta przez Radę Europejską w grudniu 2003 r. Europejska Inicjatywa na Rzecz Wzrostu uznaje za jeden ze swoich celów promowanie tworzenia PPP. Jednocześnie z uwagi na rosnącą popularność partnerstw w państwach członkowskich Wspólnoty opracowano wskazówki dotyczące sposobu ich traktowania w rachunkach narodowych.
Uznano, iż długoterminowe kontrakty jednostek sektora finansów publicznych oraz podmiotów prywatnych określane mianem PPP powinny być podobnie traktowane w standardach Europejskiego Systemu Zintegrowanych Rachunków Gospodarczych (European System of Integrated Economic Accounts) ESA 95 jak leasing. Kluczową kwestią jest tu włączenie lub nie aktywów związanych z realizowanym partnerstwem do rachunków sektora finansów publicznych. Uzależnione jest to od skali ryzyka ponoszonego przez partnera prywatnego.
Wyróżniono trzy podstawowe rodzaje ryzyka związane z długoterminowymi kontraktami pomiędzy podmiotami obu sektorów. Zalicza się do nich:
ryzyko wykonania (construction risk) – obejmujące m.in. ryzyko wystąpienia dodatkowych kosztów czy opóźnień w realizacji projektu lub niespełnienia wymogów technicznych,
ryzyko dostępności (availability risk) – związane z jakością i ilością dostarczonego produktu,
ryzyko popytu (demand risk) – dotyczące zmienności wielkości popytu (typowe rynkowe ryzyko gospodarcze).
Aby projekt PPP mógł być wyłączony z bilansu sektora finansów publicznych na partnerze prywatnym muszą spoczywać przynajmniej dwa z tych ryzyk. Co więcej, wśród nich musi się znajdować ryzyko wykonania.
W takim przypadku projekt traktowany jest w ramach ESA 95 analogicznie do leasingu operacyjnego i uznawany jest za zakup sektora finansów publicznych.
W przeciwnym razie, jak leasing finansowy i wpisywany jest do bilansu. Należy jednak zaznaczyć, iż standardy ESA 95 nie precyzują sposobu określania poziomu ryzyk spoczywających na poszczególnych partnerach. Także podział leasingu na operacyjny i finansowy nie jest ściśle określony, a szczegółowe rozwiązania pozostają w gestii państw członkowskich.
Dokumenty UE dostarczają jednakże propozycji pytań, które ułatwiają przyporządkowanie danej operacji do jednej z form leasingu. Wyznaczono osiem takich pytań:
1. Kto jest odpowiedzialny za utrzymanie i ubezpieczenie aktywa?
Opłacanie tych kosztów przez podmiot publiczny sugeruje leasing finansowy.
2. Kto ponosi koszty wcześniejszego zakończenia kontraktu?
Ponoszenie tych kosztów przez podmiot publiczny wskazuje na leasing finansowy.
3. Kto określa charakter aktywa?
Jeśli podmiot prywatny ma znaczny i stały wpływ na sposób realizacji kontraktu, podejmuje kluczowe decyzje dotyczące projektu oraz decyduje o sposobie obsługiwania i utrzymywania aktywa, to mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym.
4. Kto ponosi ryzyko popytu?
Jeśli podmiot prywatny uzyskuje płatności jedynie za dostarczone usługi, co sprawia, iż jego dochody są uzależnione od wielkości popytu, to jest to leasing operacyjny.
5. Czy podmiot prywatny świadczy swoje usługi także innym stronom niż podmiot publiczny?
Mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym, jeśli podmiot prywatny znaczną część swoich dochodów uzyskuje dzięki świadczeniu usług innym usługobiorcom niż podmiot sektora finansów publicznych.
6. Czy podmiot publiczny płaci mniej, gdy jakość świadczonych usług nie jest wystarczająco dobra?
Obniżona wielkość płatności w przypadku niższej niż wymagana jakości usług wskazuje na leasing operacyjny.
7. Czy płatności podmiotu publicznego wzrastają wraz ze zwiększeniem się kosztów podmiotu publicznego?
Jeśli wzrasta poziom płatności dokonywanych przez podmiot publiczny w związku ze wzrostem kosztów podmiotu prywatnego związanych z aktywem będącym przedmiotem kontraktu, to wskazuje to na leasing finansowy.
8. Kto ponosi ryzyko związane z wartością rezydualną?
Jeśli podmiot publiczny nie jest po zakończeniu kontraktu zobowiązany do zakupu aktywa po wcześniej określonej cenie, to jest to leasing operacyjny.
ZAPAMIĘTAJ!
Leasing finansowy charakteryzuje się tym, iż umowa leasingowa obejmuje cały lub niemal cały okres amortyzacji, a leasingobiorca (tu podmiot sektora finansów publicznych) opłaca znaczną część kosztów utrzymania przedmiotu leasingu. Zwykle ta forma leasingu dotyczy nieruchomości, a leasing operacyjny środków transportu i sprzętu komputerowego.
Istnieje wiele różnego rodzaju typów kontraktów pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym, których szczegółowe rozwiązania sprawiają, iż w odmienny sposób związane z nimi operacje zapisywane są w systemie rachunków sektora finansów publicznych. Można wyróżnić kilka najbardziej typowych przypadków.
PRZYKŁAD 1
Jednostka finansów publicznych dokonuje regularnych płatności na rzecz podmiotu prywatnego, na którym spoczywa większość ryzyk związanych z własnością obiektu będącego elementem kontraktu. Podmiot prywatny jest zobowiązany do wybudowania obiektu oraz dostarczania związanych z nim usług.
Inwestycja jest zapisywana w bilansie podmiotu prywatnego. W rachunkach sektora finansów publicznych umieszczane są jedynie regularne płatności wynikające z kontraktu, który ma charakter zbliżony do leasingu operacyjnego. Jeśli obiekt na koniec okresu objętego kontraktem jest przekazywany podmiotowi publicznemu, to umieszczany jest w bilansie jako „Środki trwałe brutto”, a pozycję tę bilansuje pozycja „Inne transfery kapitałowe”.
PRZYKŁAD 2
Jednostka finansów publicznych dokonuje regularnych płatności na rzecz podmiotu prywatnego. Jednak to na podmiocie publicznym spoczywa większość ryzyk związanych z własnością obiektu będącego elementem kontraktu. Podmiot prywatny jest zobowiązany do wybudowania obiektu oraz dostarczania związanych z nim usług.
Tego typu kontrakt ma charakter leasingu finansowego. Obiekt jest włączany do bilansu podmiotu publicznego w pozycji „Środki trwałe brutto”, która jest równoważona pozycją „Wkład pożyczkowy”. W związku z tym wysokość zadłużenia netto budżetu zwiększa się o wartość pożyczki. W okresie użytkowania obiektu coroczna kwota spłaty powinna być rozdzielana na ratę kapitałową i odsetki. Odsetki wpływają na zmniejszenie wielkości deficytu.
PRZYKŁAD 3
Jednostka sektora publicznego nie dokonuje regularnych płatności na rzecz podmiotu prywatnego. Przedmiot kontraktu jest uwzględniany w bilansie podmiotu prywatnego, jeśli jest to nowo budowany obiekt. Jeśli jest to natomiast obiekt przekazywany przez podmiot publiczny, na zakończenie okresu eksploatacji jest on zaliczany do bilansu podmiotu publicznego, jako „Środki trwałe brutto”, pozycji bilansowanej przez „Inne transfery kapitałowe”. Nie wpływa to na poziom zadłużenia netto budżetu. Jeśli podmiot prywatny dokonuje płatności na rzecz jednostki sektora publicznego powinny być one zapisywane jako opłaty dzierżawne, gdy dotyczą gruntów lub innych naturalnych zasobów. Natomiast w przypadku gdy płatność nie jest powiązana z jakimkolwiek świadczeniem realizowanym przez podmiot publiczny, powinny być zapisywane, jako podatki w pozycji „Inne podatki dotyczące produkcji”.
PRZYKŁAD 4
Podmiot publiczny przekazuje istniejący obiekt podmiotowi prywatnemu. Operacja ta jest zapisywana, jako zastrzyk kapitałowy w naturze na rachunku aktywów i nie ma wpływu na poziom zadłużenia netto budżetu. Stanowi zmianę w strukturze aktywów – aktywo o charakterze niefinansowym jest zamieniane na aktywo finansowe w postaci udziału w przedsiębiorstwie.
W przypadku gdy przekazany obiekt przekazywany jest z powrotem po zakończeniu okresu eksploatacji objętego kontraktem, to jest on ponownie włączany do bilansu jednostki publicznej, jako zmiany na rachunku aktywów, co również nie wpływa na wielkość zadłużenia netto budżetu. Jeśli podmiot prywatny dokonuje regularnych płatności na rzecz jednostki sektora finansów publicznych, to przekazywane środki zapisywane są jako dywidendy.
Uznaje się, iż partnerstwa publiczno-prywatne są sposobem na zapewnienie obywatelom określonego rodzaju usług publicznych czy też zrealizowanie projektu inwestycyjnego użyteczności publicznej w sytuacji znacznych ograniczeń budżetowych, dzięki zaangażowaniu środków prywatnych. Przy tym wielu wskazuje na większą efektywność tej formy realizacji zadań publicznych. Co więcej, projekty wdrażane jako PPP pozwalają również w szerszym zakresie zaangażować w proces rozwoju społecznego partnerów społecznych oraz sektor prywatny, co jest szczególnie ważne z punktu widzenia budowania społeczeństwa obywatelskiego. Warto zaznaczyć, iż także propozycje reformy funkcjonowania funduszy strukturalnych zawierają postulat szerszego wspierania tej formy realizowania zadań związanych z rozwojem społeczno-gospodarczym UE.
Partnerstwo publiczno-prywatne jest zjawiskiem niosącym ze sobą konieczność precyzyjnego określenia uprawnień i obowiązków obu stron je tworzących. Związane jest to nie tylko z kwestiami obejmującymi faktyczną realizację kontraktu, ale także z ujęciem księgowym poszczególnych operacji wynikających z zawarcia partnerstwa. Polska praktyka wykorzystywania tego instrumentu dopiero się kształtuje, stąd nadal niezwykle ważne jest korzystanie z dobrych praktyk wypracowanych w tym zakresie w innych państwach. W związku z członkostwem we Wspólnocie należy również mieć na uwadze kluczowe, generalne regulacje UE, a zwłaszcza te dotyczące konkurencji na Jednolitym Rynku.


Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    REKLAMA