REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakup materiałów do produkcji - ujęcie i wycena w księgach rachunkowych

Katarzyna Kobiela-Pionnier

REKLAMA

Jak poprawnie księgować zakup materiałów do produkcji, wydanie ich z magazynu, przyjęcie do magazynu wyrobów gotowych, następnie sprzedaż i produkcję niezakończoną - produkcja jednorodzajowa?

RADA

Autopromocja

Zarówno przyjęcie materiałów, jak i ewidencja ich rozchodu zależą od wybranej przez jednostkę metody ewidencji i rozchodu. Szczegóły w uzasadnieniu.

uzasadnienie

Przedstawione pytanie obejmuje dość szeroki zakres tematyczny, na który składają się:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

l wycena i ewidencja zapasów (materiałów, wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej),

l ewidencja kosztów i przychodów w ramach porównawczego rachunku zysków i strat.

Wycena i ewidencja składników zapasów

Materiały, produkty gotowe, półprodukty i produkcja w toku należą do zapasów, nazywanych również rzeczowymi aktywami obrotowymi. Stanowią one pierwszą podgrupę aktywów obrotowych.

Materiały to surowce zużywane w procesie produkcyjnym. Podlegają one całkowitemu zużyciu w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności (może być dłuższy niż jeden rok). Do materiałów zaliczamy:

l materiały podstawowe,

l materiały pomocnicze (w tym artykuły biurowe),

l paliwo,

l części zamienne do maszyn i urządzeń,

l opakowania,

l odpady (użytkowe).

Półprodukty są składnikami zapasów, które nie zostały jeszcze całkowicie zakończone, ale przeszły już określone fazy produkcji, mogą być magazynowane i sprzedane.

Produkty w toku to wyroby znajdujące się obecnie w trakcie przetwarzania.

Produkty gotowe to wytworzone przez jednostkę składniki zapasów całkowicie zakończone i gotowe do sprzedaży.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości zapasy rzeczowych składników aktywów obrotowych ujmuje się, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, w księgach rachunkowych według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, nie wyższych od ich cen sprzedaży netto. Niezależnie od stosowanej na dzień bilansowy metody wyceny w ciągu roku obrotowego, m.in. na dzień nabycia, jednostki mogą wyceniać:

l materiały i towary - w cenach zakupu,

l produkty w toku produkcji - w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle, jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady te nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż trzy miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej.

Ustawa przewiduje również możliwość ujęcia zapasów w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami ich nabycia albo zakupu lub kosztami wytworzenia. Na dzień bilansowy wartość składników rzeczowych aktywów obrotowych, wyrażoną w cenach ewidencyjnych, doprowadza się do poziomu rzeczywistych cen zakupu lub nabycia albo kosztów wytworzenia nie wyższych od cen sprzedaży netto

Jednostka ma więc do wyboru kilka możliwości i w zależności od wyboru konkretnej metody dokonuje się ewidencji zakupu materiałów oraz przyjęcia wyrobów gotowych do magazynu.

Rozchód materiałów i jego ewidencja

Zgodnie z art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości wartość rozchodu składników zapasów może być ustalana przez jednostkę według jednej z następujących metod:

l FIFO (first in - first out), „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło”,

l LIFO (last in - first out), „ostatnie przyszło - pierwsze wyszło”,

l cen przeciętnych (AVCO),

l stałych cen ewidencyjnych,

za pomocą szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen materiałów, które dotyczą ściśle określonych dostaw, niezależnie od daty ich zakupu.

Jeżeli jednostka korzysta z możliwości wyceny w cenach przyjętych do ewidencji, musi ewidencjonować różnicę między cenami rzeczywistymi a ewidencyjnymi. Przy ustalaniu odchyleń od cen ewidencyjnych zapasów możliwe są trzy sytuacje:

l rzeczywista cena nabycia (zakupu) jest taka sama jak cena ewidencyjna - odchylenia wtedy nie występują,

l rzeczywista cena nabycia (zakupu) jest wyższa od ceny ewidencyjnej - występują wtedy odchylenia debetowe (zwane również dodatnimi),

l rzeczywista cena nabycia (zakupu) jest niższa od ceny ewidencyjnej - występują wtedy odchylenia kredytowe (zwane również ujemnymi).

Ewidencja w stałych cenach ewidencyjnych

Ewidencja w stałych cenach ewidencyjnych musi zapewnić ustalenie zużycia materiałów w rzeczywistych kosztach. Dlatego koniecznie należy odpowiednio rozliczyć odchylenia przypadające na wydane do produkcji materiały. Do rozliczenia stosujemy następujący wzór na wskaźnik narzutu odchyleń:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Dokładną wielkość odchyleń przypadających na wydane do zużycia materiały oblicza się następująco:

Orm= Wno× Rm

gdzie:

Wno - wskaźnik narzutu odchyleń,

Op - odchylenia na początek okresu,

Ob - odchylenia bieżącego okresu,

Skm - stan końcowy materiałów,

Rm - rozchód materiałów,

Orm - odchylenia przypadające na rozchód materiałów.

Przykład

Jednostka posiadała na początku stycznia zapasy - 300 kg materiałów wycenionych na 24 zł/kg. W ciągu miesiąca dokonano następujących zakupów:

10 stycznia - 400 kg po 30 zł/kg,

15 stycznia - 300 kg po 25 zł/kg,

21 stycznia - 250 kg po 40 zł/kg,

27 stycznia - 150 kg po 45 zł/kg.

18 stycznia firma wydała do produkcji 1000 kg materiału. Wiadomo również, że na koniec miesiąca nie otrzymano faktury za materiały z ostatnich dwóch dostaw.

Wariant I - metoda FIFO

Wartość rozchodu materiałów wycenionych metodą FIFO wynosi:

300 kg × 24 zł/kg + 400 kg × 30 zł/kg + 300 kg × 25 zł/kg = 26 700 zł

Wartość zapasu na koniec stycznia wynosi:

250 kg × 40 zł/kg + 150 kg × 45 zł/kg = 16 750 zł

Ewidencja księgowa

1. Zakup materiałów dokonany 10 stycznia: 400 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 12 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 12 000

2. Zakup materiałów dokonany 15 stycznia: 300 kg po 25 zł/kg:

Wn „Materiały” 7 500

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 7 500

3. Przyjęcie materiałów zakupionych 21 stycznia: 250 kg po 40 zł/kg:

Wn „Materiały” 10 000

Ma „Rozliczenie zakupu” 10 000

4. Przyjęcie materiałów zakupionych 27 stycznia: 150 kg po 45 zł/kg:

Wn „Materiały” 6 750

Ma „Rozliczenie zakupu” 6 750

5. Wydanie do produkcji materiałów na kwotę 26 700 zł:

Wn „Zużycie materiałów” 26 700

Ma „Materiały” 26 700

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Saldo końcowe konta „Rozliczenie zakupu materiałów” stanowią dostawy niefakturowane materiałów zakupionych 21 i 27 stycznia.

Wariant II - metoda LIFO

Wartość rozchodu materiałów wycenionych metodą LIFO wynosi:

150 kg × 45 zł/kg + 250 kg × 40 zł/kg + 300 kg × 25 zł/kg + 300 × 30 zł/kg = 33 250 zł

Wartość zapasu na koniec stycznia wynosi:

300 kg × 24 zł/kg + 100 kg × 30 zł/kg = 10 200 zł

Ewidencja księgowa

1. Zakup materiałów dokonany 10 stycznia: 400 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 12 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 12 000

2. Zakup materiałów dokonany 15 stycznia: 300 kg po 25 zł/kg:

Wn „Materiały” 7 500

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 7 500

3. Przyjęcie materiałów zakupionych 21 stycznia: 250 kg po 40 zł/kg:

Wn „Materiały” 10 000

Ma „Rozliczenie zakupu” 10 000

4. Przyjęcie materiałów zakupionych 27 stycznia: 150 kg po 45 zł/kg:

Wn „Materiały” 6 750

Ma „Rozliczenie zakupu” 6 750

5. Wydanie do produkcji materiałów na kwotę 33 250 zł:

Wn „Zużycie materiałów” 33 250

Ma „Materiały” 33 250

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Wariant III - metoda ceny przeciętnej

Aby obliczyć wartość rozchodu i zapasu końcowego materiałów, najpierw należy ustalić przeciętną cenę, po której jednostka nabywała materiały. Do obliczenia stosujemy średnią ważoną cenę zakupu, liczoną jako iloraz wartości wszystkich zakupów materiałów i ilości zakupionych kilogramów.

Wartość wszystkich materiałów:

300 kg × 24 zł/kg + 400 kg × 30 zł/kg + 300 kg × 25 zł/kg + 250 kg × 40 zł/kg + 150 kg × 45 zł/kg = 43 450 zł

Ilość zakupionych kilogramów:

300 + 400 + 300 + 250 + 150 = 1400 kg

Średnia ważona cena jednego kilograma materiału wynosi:

43 450 zł : 1400 kg = 31,036 zł/kg

Wartość rozchodu materiałów wycenionych metodą średniej ważonej ceny wynosi:

1000 kg × 31,036 zł/kg = 31 036 zł

Wartość zapasu na koniec stycznia wynosi:

400 kg × 31,036 zł/kg = 12 414 zł

Ewidencja księgowa

1. Zakup materiałów dokonany 10 stycznia: 400 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 12 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 12 000

2. Zakup materiałów dokonany 15 stycznia: 300 kg po 25 zł/kg:

Wn „Materiały” 7 500

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 7 500

3. Przyjęcie materiałów zakupionych 21 stycznia: 250 kg po 40 zł/kg:

Wn „Materiały” 10 000

Ma „Rozliczenie zakupu” 10 000

4. Przyjęcie materiałów zakupionych 27 stycznia: 150 kg po 45 zł/kg:

Wn „Materiały” 6 750

Ma „Rozliczenie zakupu” 6 750

5. Wydanie do produkcji materiałów na kwotę 31 036 zł:

Wn „Zużycie materiałów” 31 036

Ma „Materiały” 31 036

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Wariant IV - metoda cen ewidencyjnych

Cena ewidencyjna wynosi 30 zł/kg.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Nie mając faktur na zakupy materiałów z 21 i 27 stycznia, nie można zaksięgować odchyleń przypadających na te operacje. Stąd ostatnie dwa zdarzenia zostaną wprowadzone na konto „Materiały” według ceny ewidencyjnej, a odchylenia rozliczone będą w momencie zaksięgowania faktur zakupu.

Wartość rozchodu materiałów według ceny ewidencyjnej wynosi:

1000 kg × 30 zł/kg = 30 000 zł

Aby sprowadzić wartość ewidencyjną zużytych materiałów do wartości rzeczywistej, należy - zgodnie z podanym wzorem - rozliczyć odchylenia przypadające na wydane materiały. Wskaźnik narzutu odchyleń w danym przykładzie wynosi:

Wno = (1800 + 1500) × 100% : 42 000 = 7,86%

Odchylenia przypadające na rozchód materiałów to: 7,86% × 30 000 zł = 2358 zł.

Stosowanie cen ewidencyjnych komplikuje nieco księgowania, ponieważ musimy na bieżąco ewidencjonować zaistniałe różnice.

Ewidencja księgowa

1. Zakup materiałów dokonany 10 stycznia: 400 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 12 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 12 000

2. Zakup materiałów dokonany 15 stycznia: 300 kg po 25 zł/kg:

Wn „Materiały” 9 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 7 500

Ma „Odchylenie od cen ewidencyjnych” 1 500

3. Przyjęcie materiałów zakupionych 21 stycznia: 250 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 7 500

Ma „Rozliczenie zakupu” 7 500

4. Przyjęcie materiałów zakupionych 27 stycznia: 150 kg po 30 zł/kg:

Wn „Materiały” 4 500

Ma „Rozliczenie zakupu” 4 500

5. Wydanie do produkcji materiałów na kwotę 30 000 zł w cenie ewidencyjnej:

Wn „Zużycie materiałów” 30 000

Ma „Materiały” 30 000

6. Przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na rozchód materiałów - 2358 zł:

Wn „Odchylenie od cen ewidencyjnych” 2 358

Ma „Zużycie materiałów” 2 358

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Stosując ceny ewidencyjne, należy pamiętać o rozliczeniu odchyleń przypadających na zużyte materiały. Pominięcie jego zaksięgowania sprawi, że konto „Zużycie materiałów” wykaże koszty w kwocie ewidencyjnej, a nie rzeczywiście poniesionej. Dalsze posługiwanie się kwotą ewidencyjną bez korekty do ceny rzeczywistej spowoduje zafałszowanie kosztów wytworzenia produktów, niewłaściwą wycenę przyjętych wyrobów gotowych i w efekcie nieprawdziwy obraz osiągniętego przez jednostkę wyniku finansowego.

l art. 34 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

Katarzyna Kobiela-Pionnier

asystent w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    REKLAMA