REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Oszustwa księgowe a rachunkowość kreatywna

Urszula Tarsa
Specjalizuje się w tematyce finansowej i rachunkowej.
Oszustwa księgowe a rachunkowość kreatywna  /Fotolia
Oszustwa księgowe a rachunkowość kreatywna /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Mimo, iż rachunkowość kreatywna stanowi postępowanie w granicach prawa to jest ona bardzo często używana w negatywnym znaczeniu. Tymczasem zniekształcenie obrazu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz działanie wykraczające poza obowiązujące przepisy stanowią oszustwo księgowe. Celem niniejszego artykułu jest rozróżnienie pojęcia rachunkowości kreatywnej od agresywnej, niezgodnej z istotą rachunkowości. Zjawiska omówione zostaną na przykładzie włoskich przedsiębiorstw. Uwaga skupiona zostanie na globalnej grupie Parmalat - najbardziej spektakularnym przypadku oszustwa księgowego we Włoszech.

Autopromocja

Rachunkowość kreatywna a agresywna

Postęp globalizacji prowadzi do powstawania międzynarodowych standardów rachunkowości. W bardzo szybkim tempie wzrasta liczba połączeń pomiędzy przedsiębiorstwami, występuje integracja rynków kapitałowych. W celu uzyskania efektywności rynków kapitałowych na odpowiednim poziomie należy wykorzystać wysokiej jakości informacje finansowe, które to można pozyskać przy zastosowaniu jednolitych zasad rachunkowości. Wpływ na jakość informacji mają nie tylko osoby, które je tworzą, lecz także osoby dokonujące ich weryfikacji. We współczesnej rachunkowości dobre rozwiązania techniczne oraz skuteczne prawo nie wystarczają. Ważną rolę odgrywa profesjonalizm oraz postawa etyczna osób zajmujących się rachunkowością. Na skutek licznych upadłości holdingów oraz oszustw w Europie i Stanach Zjednoczonych na początku XXI wieku zainteresowanie jakością rachunkowości i sprawozdawczości finansowej wzrosło.

Zmiany w ustawie o rachunkowości - ułatwienia dla małych firm

Termin „kreatywna rachunkowość” oznacza takie stosowanie zasad rachunkowości, które nie zostało w sposób bezpośredni wskazane w przepisach. Bardzo często jest ono błędnie utożsamiane z kontekstem negatywnym, podczas gdy jest ono zgodne z prawem i korzystne dla odbiorców sprawozdań finansowych[1].  Kreatywna rachunkowość oznacza tworzenie oraz wdrażanie rozwiązań nowatorskich, przy wykorzystaniu wiedzy i umiejętności twórczego myślenia. Pozwala ona wykorzystać w pełni możliwości, jakie w sobie kryje rachunkowość. Stanowi ona połączenie interesów przedsiębiorstwa z oczekiwaniami odbiorców oraz z wymogami prawa. Można stwierdzić, iż kreatywna rachunkowość to wykorzystanie w umiejętny sposób praw wyboru polityki rachunkowości w ramach obowiązującego prawa, w celu ukazania wizerunku podmiotu zgodnego z postawionymi przez zarządzających założeniami. Od pojęcia rachunkowości kreatywnej odróżnić należy rachunkowość agresywną, która to manipuluje danymi finansowymi w celu wprowadzeni w błąd odbiorców informacji. Symptomem świadczącym o stosowaniu w jednostce agresywnej rachunkowości może być np. częsta zmiana polityki rachunkowości przejawiająca się dominacją formy nad treścią w raportach finansowych. Wykorzystywana ona jest głównie nie przez właścicieli, lecz przez zarządzających w celu osiągnięcia nielegalnych korzyści. Dążą oni do zawyżenia zysków jednostki, maskowania ryzyka finansowego, manipulują wskaźnikami finansowymi dla potrzeb kredytodawców lub rynku. Poprzez te działania mogą wyolbrzymić dokonania zarządu, co w szczególności ma znaczenie w sytuacji, kiedy od tego zależy wynagrodzenie lub dalsze członkostwo w zarządzie[2].

Agresywna rachunkowość we Włoszech

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Włochy posiadają długą tradycję agresywnej księgowości. Greco i Della Penna opisali wiele występujących w pierwszych dekadach XX wieku praktyk twórczej rachunkowości w sprawozdaniach finansowych zarówno spółek giełdowych jak i nienotowanych. Takie praktyki księgowe zawierały: przedwczesne uznanie przychodów ze sprzedaży poprzez rejestrowanie przychodu zanim dobra zostały wysłane, kompensowanie zobowiązań wobec dostawców należnościami od klientów (stały się one nielegalne w 1940 roku), przyrost kapitału własnego (tj raportowanie kapitału zanim akcje zostały rzeczywiście sprzedane inwestorom), jak również praktyki tworzenia ukrytych rezerw w celu wygładzenia uzyskanego w przyszłości dochodu.

Polecamy produkt: 50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Masini poinformował, że w 1930 r. praktyka przygotowania wielu sprawozdań finansowych w tym samym roku była powszechna. Włoskie przedsiębiorstwa przywykły do przygotowywania i przedstawiania dwóch różnych sprawozdanie finansowych: (a) jedno, które było opublikowane, przygotowywane przez zarząd w celu zapewnienia ochrony interesów właścicieli (lub głównych akcjonariuszy) oraz (b) wewnętrzne (niepublikowane) sprawozdanie finansowe, które właściwie reprezentowało sytuację finansową spółki. Występujące różnice były bardzo znaczące. Amaduzzi przeprowadził pierwsze systematyczne badania w celu wyjaśnienia przesłanek dla oszukańczych praktyk księgowych wśród włoskich przedsiębiorstw. Jego zdaniem treść sprawozdań finansowych była wynikiem konfliktu interesów pomiędzy różnymi interesariuszami. Mimo, że debata w ramach włoskiej społeczności akademickiej na temat agresywnej księgowości ucichła wraz z wprowadzeniem ogólnie przyjętych standardów rachunkowości w 1974 roku, a ostatecznie zamilkła wraz z poparciem 4. Dyrektywy Europejskiej w 1991 roku, to agresywne praktyki księgowe nie ustały. Do roku 2006 włoskie przepisy zaczęły wymagać stosowania tej samej metody rachunkowości w sprawozdaniach finansowych dla akcjonariuszy, jak i w sprawozdaniach finansowych, na których opierały się podatki. Ostatnie dziesięciolecia charakteryzowały się kilkoma przypadkami oszukańczej sprawozdawczości finansowej dotyczącej spółek giełdowych w tym: Finmatica, Giacomelli Sport, Freedomland i Parmalat reprezentujący najbardziej spektakularny i znaczący przypadek oszustwa księgowego we Włoszech. Z wyjątkiem przypadku Parmalatu wszystkie inne przypadki oszustw księgowych były stosunkowo "proste". Stosowane były bardzo podstawowe techniki oszustw przez kluczowe podmioty w celu ukrycia prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji finansowej i wyniku ekonomicznego organizacji. Finmatica rejestrowała fikcyjne zyski w swoim rachunku zysków i strat, a także sztucznie umieszczała wartości niematerialne w aktywach bilansu. Giacomelli Sport, sieć sklepów z odzieżą sportową, sztucznie zwiększała dochód wykazując fikcyjne przychody ze sprzedaży wobec podmiotów powiązanych (które nie zostały objęte konsolidacją), a także zwiększała aktywa zawyżając zapasy, które zostały celowo wykazanymi w raporcie rocznym na sztucznie wysokim poziomie przy użyciu niewłaściwego księgowania zapasów. Freedomland, dostawca usług internetowych wprowadził bezpłatną wersję próbną nowych usług (pakiet na sześć miesięcy lub rok) i rozprowadził pakiety wśród klientów, co zaliczył do sprzedaży.

____________________

[1] M. Tokarski, Kreatywna księgowość a fałszowanie sprawozdań finansowych [w:] Z. Zioło, T. Rachwał,  Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Wydawnictwo Nowa Era, Kraków, 2008, s. 280- 281.

[2] A. Wiercińska, Granice między kreatywną, agresywną i oszukańczą rachunkowością, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2008, s. 141- 146.


Przykłady kreatywnych praktyk księgowych wśród włoskich przedsiębiorstw

Do praktyk agresywnej księgowości w ostatnich latach we Włoszech można zaliczyć:

- Wybór techniki konsolidacji,

- Rachunkowość ‘kreatywnych zysków’ w klubach sportowych.

Jeśli chodzi o wybór obszaru konsolidacji w sporządzaniu sprawozdań finansowych to może on prowadzić do stosowania kreatywnej rachunkowości. Ciekawy przykład całkowicie legalnych praktyk twórczej rachunkowości stanowi przedsiębiorstwo Pirelli. Podmiot ten był międzynarodowym konglomeratem, częściowo kontrolującym grupę Telecom Italia (TI) poprzez nienotowaną na rynku regulowanym spółkę Olimpia SpA Pirelli. Pierlli posiadał ponad 50% akcji z prawem głosu w spółce Olimpia. Ponadto podpisał porozumienie akcjonariuszy z czterema innymi wspólnikami. Olimpia posiadała jedynie około 18% akcji z prawem głosu w Telecom Italia, ale miała możliwość mianowania 15 z 19 dyrektorów TI .

Międzynarodowe standardy badania sprawozdań finansowych w Polsce

Mimo faktu, iż w formularzu USA 20-F spółki Telecom Italia stwierdzono, że Olimpia była pośrednio kontrolowana przez Pirelli, to spółka postanowiła nie włączać Olimpii i TI do swoich skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Pirelli tak naprawdę kontrolowało TI, lecz nie było zobowiązane do wykazania tego, zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości we Włoszech, które stanowią, że konsolidacja nie jest obowiązkowa w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie sprawuje wyłącznej kontroli nad innymi, lecz wspólnie z innymi akcjonariuszami. Pirelli podpisał porozumienie akcjonariuszy z czterema pozostałymi wspólnikami mniejszościowymi, iż kontroluje Telecom Italia wraz z nimi. Zarząd Pirelli zdecydował się zastosować zasadę przewagi formy nad treścią ponieważ wybór niekonsolidowania Telecom Italia niósł ze sobą poważne konsekwencje gospodarcze. Zgodnie z rozporządzeniem Włoskiego Banku banki powinny obniżyć ryzyko działalności przez unikanie koncentracji obciążenia finansowego przypadającego na jednego klienta. Precyzując, Włoski Bank może udzielić pożyczki dla jednego przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw na kwotę nieprzekraczającą 25% kapitału do celów nadzoru bankowego (tzw. patrimonio di VIGILANZA). Jeżeli Pirelli włączyłby wykazujący straty Telecom Italia do swojej grupy, zaangażowanie kredytowe niektórych włoskich banków w grupie Pirelli przekroczyłoby próg 25% implikując sytuację, w której Pirelli musiałby zmniejszyć dług w tych bankach. Efektem netto tej kreatywnej praktyki rachunkowości było rozszerzenie możliwości Pirelli w dostępie do rynku długu z pominięciem krajowego przepisu bankowego. Postępowanie Pirelli było zgodne z literą prawa, dlatego też można je uznać za przykład kreatywnej rachunkowości.

Specyficznym sektorem, gdzie kreatywne praktyki księgowe są powszechne i znane jest przemysł piłki nożnej, który obejmuje zarówno spółki notowane, jak i nienotowane. Większość włoskich klubów piłkarskich walczy, żeby wykazać zysk w swoich sprawozdaniach finansowych, ze względu na wysokie koszty wynagrodzeń piłkarzy. Zachęta do stosowania kreatywnej księgowości może być silna, ponieważ raportowanie straty ma silne skutki ekonomiczne dla klubu. Jego licencja na uczestnictwo w krajowej lidze piłki nożnej zależy od niektórych umów finansowych, w tym wskaźników takich jak przychody/dług i kapitał/aktywa.

Kluby piłkarskie nabywają prawa do zawodnika na określoną liczbę lat. Jeśli inny klub chce pozyskać tego gracza w okresie trwania umowy wymagana jest opłata (koszt transferu). Prawo rejestracji zawodnika jest zwykle traktowane w klubie piłkarskim jako wartość niematerialna. Poniesione koszty są kapitalizowane i amortyzowane w zależności od czasu trwania umowy podpisanej przez piłkarza (czyli liczbę lat, które piłkarz zobowiązuje się grać w klubie). Jeśli prawo rejestracji przenosi się do innego klubu w okresie obowiązywania umowy, wówczas klub który sprzedaje może wykazać zysk lub stratę w zależności od różnicy pomiędzy wartością księgową (tj. ceną nabycia, pomniejszoną o amortyzację) a ceną sprzedaży.

Powszechna praktyka twórczej rachunkowości dotyczy ‘kreatywnych zysków’ pochodzących ze sprzedaży praw do rejestracji zawodników. Na przykład, jeśli dwa kluby A i B potrzebują odpowiednio zwiększyć swoje zarobki mogą sprzedać sobie nawzajem, po zawyżonych cenach, prawa rejestracyjne dotyczące dwóch graczy. Klub A sprzedaje do klubu B prawa dotyczące piłkarza 1 po cenie znacznie przewyższającej historyczną i odnotowuje zysk w swoich księgach. W tym samym czasie klub B sprzedaje prawa rejestracyjne dotyczące piłkarza 2 do klubu A w tej samej cenie, ponownie powyżej jego wartości księgowej netto. Ponieważ ceny są równe, każdy klub może skompensować stronę debetową z kredytową i nie występują żadne płatności gotówkowe. Oba kluby odnotowują przy tym zysk. Na przykład dwa rywalizujące kluby takie jak FC Internazionale Milano i AC Milan sprzedawały między sobą prawa rejestracyjne młodych graczy (wychowanków), których koszt historyczny był albo nieadekwatny lub nawet zerowy, po cenie około 3 mln € w celu uniknięcia straty. Prawie żaden z wymienianych graczy nigdy nie grał w pierwszym składzie. Mimo, że transakcja była legalna, jej wartość była wyraźnie zawyżona. Takie twórcze praktyki księgowe miały miejsce w prawie wszystkich klubach piłkarskich włoskiej ekstraklasy, w tym w dwóch spółkach giełdowych.


Kolejna praktyka z zakresu kreatywnej księgowości, która nadmuchuje dochód dotyczy sprzedaży marki klubu piłkarskiego do spółki kontrolowanej. Mimo, iż marka klubu piłkarskiego używana w celach reklamowych i marketingowych może mieć wysoką wartość rynkową, to wartość zapisana w sprawozdaniu finansowym spółki jest często bardzo niska (nawet zerowa). Włoskie standardy rachunkowości umożliwiają uznanie wewnętrznie wytworzonych marek za aktywa tylko w zakresie wysokości bezpośrednich kosztów poniesionych na produkcję marki. W celu zwiększenia wartości aktywów, niektóre czołowe kluby ligi (np. AC Milan, Inter FC, ​​Sampdoria, Brescia Calcio i Chievo Werona) sprzedały swoją markę według wartości rynkowej na rzecz spółki należącej do tej samej grupy. Ponieważ kluby nie sporządzają skonsolidowanego sprawozdania finansowego (w przeciwnym razie efekt transakcji byłoby zerowy) wykazały zysk w rachunku zysków i strat, odnotowując przychód. Tak więc na przykład we wrześniu 2005 roku AC Milan sprzedał swoją markę do spółki Mediolan Entertainment Srl, posiadanej przez tych samych akcjonariuszy za cenę 183.700.000 € i odnotowała zysk w wysokości 181.700.000 € w rachunku zysków i strat. Klub następnie z powrotem wydzierżawił swoją markę od Milan Entertainment Srl. Księgowanie tej transakcji można uznać za kreatywne, ponieważ było zgodne z prawem[3].

 Najważniejszy przykład agresywnej rachunkowości we Włoszech- Parmalat

Parmalat to globalna grupa zajmująca się produkcją oraz dystrybucją żywności przede wszystkim mleka i produktów mlecznych (jogurty, sery, napoje owocowe)[4]. Parmalat stanowi najbardziej spektakularny i ważny przykład oszustwa księgowego we Włoszech. Założona w 1961 roku we Włoszech spółka Parmalat szybko dzięki międzynarodowej ekspansji stała się jedną z głównych, wielonarodowych grup. Przedstawia to rysunek numer 1. W rzeczywistości Parmalat był niewypłacalny od 1990 roku, kiedy to przedsiębiorstwo było notowane na giełdzie w Mediolanie. Ta niewypłacalność mogła również dostarczyć motywu do oszustwa. Chciwość odegrała również kluczową rolę w kształtowaniu zachowań głównych podmiotów zaangażowanych w oszustwa Parmalat, ponieważ większość z nich skorzystała osobiście.  Uzasadnieniem podjęcia oszustw księgowych w Parmalat była próba utrzymania przedsiębiorstwa na rynku.

Rys.1 Uproszczony schemat struktury grupy Parmalat.

Źródło: M. Jones, Creative Accounting, Fraud and International Accounting Scandals, John Wiley and Sons Ltd., England 2011, s. 253- 279.

W 1998 roku sytuacja finansowa pogorszyła się dramatycznie w Parmalat i jednostka postanowiła stworzyć filię na Kajmanach- Bonlat i używać ją jako "centrum rachunkowości", aby uniknąć bankructwa. W rzeczywistości Tonna- dyrektor finansowy Parmalatu, zeznał, że Bonlat został stworzonynjako tymczasowy środek, w poszukiwaniu bardziej stabilnego rozwiązania problemów finansowych grupy.

Oszustwa Parmalat zostały ujawnione na koniec 2003 roku, kiedy Parmalat wykazał zaległości na 150 mln € obligacji. Kierownictwo wyższego szczebla twierdziło, że doszło do tego, ponieważ jeden z klientów, spekulacyjny fundusz o nazwie Epicurum, wykazał zaległości w swoim rachunku. W październiku 2003 roku, CONSOB zobowiązał Parmalat do wyjaśnienia kilku pozycji bilansowych zanim Parmalat opublikował wyniki za trzeci kwartał. W listopadzie 2003 roku, Parmalat ujawnił prośbę CONSOB i odpowiedź na nią, zawierającą szczegóły dotyczące Epicurum (który wkrótce okazał się być fikcyjnym funduszem hedgingowym stworzonym przez sam Parmalat), a także szczegóły dotyczące niektórych spółek zależnych Parmalatu na Kajmanach, w tym Bonlat, który miał posiadać depozyt konta bankowego na kilka milionów euro. W grudniu 2003 roku, jednak Bank of America poinformował biegłych rewidentów, że nie posiada żadnego konta dla Bonlatu i zaprzeczył autentyczności dokumentu (z dnia 6 marca 2003 roku) dowodzącego istnienia konta. W rzeczywistości nie było takiego konta bankowego. W grudniu 2003 roku Parmalat został uznany za niewypłacalnego i ogłosił upadłość przyznając, że na jego rachunkach brakowało miliardów euro.

Oszustwo księgowe często nazywane mianem ‘europejskiego Enronu’, będące około dwa razy większe niż połączone oszustwa Enronu i WorldCom doprowadziło do głębokiego kwestionowania prawidłowości funkjonowania włoskich standardów sprawozdawczości finansowej.

To, co się stało w Parmalat było zamierzonym fałszowaniem informacji umieszczonych w sprawozdaniach finansowych, w celu oszukania użytkowników informacji. Z punktu widzenia rachunkowości należy odpowiedzieć na pytanie czy menedżerowie Parmalatu wykorzystali luki w zasadach rachunkowości w celu uniknięcia ujawnienia strat czy też sfałszowano rachunki firmowe tak, aby zarządzać aktywami, zobowiązaniami i zarobkami, które nie mogły być zarządzane w inny sposób?

____________________

[3] M. Jones, Creative Accounting, Fraud and International Accounting Scandals, John Wiley and Sons Ltd., England 2011, s. 253- 279.

[4] www.parmalat.it, 15.05.2015.


Parmalat: rachunkowość kreatywna czy oszustwa księgowe?

Fundament sytuacji Parmalatu stanowią oszukańcze praktyki księgowe, które doprowadziły do naruszenia zasad zarówno wiernej i rzetelnej prezentacji sprawozdań finansowych. Nie mniej jednak występowały też przypadki kreatywnej księgowości.

Według PricewaterhouseCoopers, który pełnił funkcję audytora zewnętrznego, sprawozdania finansowe Parmalatu zawierały wykreowane aktywa i przychody, zawyżone dochody i zaniżone długi. Parmalat miał zawyżone aktywa i zaniżone pasywa o około 14,5 mld €. Rzeczywistą wartość netto Parmalatu stanowił deficyt w wysokości około 11 mld euro.

Jednym z przykładów kreatywnych praktyk księgowych dotyczącym grupy Parmalat jest księgowość akcji uprzywilejowanych. Pod koniec 1990 roku Parmalat Finance Corporation Ltd, spółka zależna Parmalat SpA wyemitowała akcje uprzywilejowane na około 477 mln € do niektórych banków (w tym Merrill Lynch International, Credito Italiano SpA i Cariplo SpA). Wartość akcji została ujęta w kapitale własnym w sprawozdaniu finansowym grupy Parmalat. Akcje te dostarczały posiadaczowi obowiązkową dywidendę naliczaną wg stopy LIBOR (London Interbank Offered Rate) plus 2,5%. Mimo, że akcje nie miały terminu wymagalności, były ‘umarzalne’ (tj. dawały jej posiadaczowi prawo do żądania od emitenta wykupu akcji po określonej dacie za ustaloną kwotę). Przyszłe, nieokreślone transakcje przybrały formę prawną kapitału, ale w istocie stanowiły zobowiązania, gdyż były one ‘umarzalne’. Tak więc, zgodnie z zasada przewagi treści nad formą ich wartość powinna być rejestrowana jako dług. Efektem netto z tej transakcji była znaczna poprawa dźwigni finansowej grupy Parmalat.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Jeśli chodzi o przykłady agresywnej księgowości to można ich podać znacznie więcej. Oszukańcze praktyki sprawozdawczości finansowej w Parmalat obejmowały zarówno fałszowanie zarobków, przeszacowanie aktywów jak i niedoszacowanie zobowiązań. Do przykładów agresywnej rachunkowości w omawianym przedsiębiorstwie można zaliczyć:

- fałszowanie zysków,

- fałszowanie aktywów i pasywów,

- udział aktorów nadzoru korporacyjnego,

Oszustwa Parmalat obejmują w znacznym stopniu fałszowanie zarobków. Tabela 2 pokazuje, że istnieje istotna różnica pomiędzy zgłoszonymi wynikami i EBITDA (zysk przed odliczeniem odsetek, podatków i amortyzacji) w Parmalat Finanziaria a rzeczywistymi wynikami. Parmalat Finanziaria powinna zgłosić straty, a nie zyski w każdym okresie od 1990 roku z wyjątkiem 1991 i 1998, do czasu aż w 2003 roku zbankrutowała. Skumulowana wartość zgłaszanego EBITDA wyniosła 6,099 miliardów €, natomiast rzeczywisty skumulowany wskaźnik EBITDA wynosił 2,44 miliardów €. Podobnie, skumulowane zgłaszane zyski były na poziomie 1513000000€ podczas, gdy jednostka w rzeczywistości wykazywała skumulowane straty na poziomie 3694000000 €.

Tabela 1.

Parmalat Finanziaria

okres

zgłoszone EBITDA

rzeczywiste EBITDA

zgłoszone zyski

rzeczywiste zyski

(przed opodatkowaniem)

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

30.06.2003

88 201 989,91

104 674 306,27

129 619 131,63

160 935 460,45

213 890 150,65

267 480 774,89

324 517 241,91

387 830 726,09

536 683 417,09

722 155 000,00

870 764 000,00

948 141 000,00

931 270 000,00

412 918 000,00

6 099 081 198,89

7 336 813,78

89 353 177,29

11 058 165,48

53 056 426,46

106 699 385,77

145 889 535,38

128 843 503,23

202 743 232,95

339 762 417,09

434 144 000,00

365 546 000,00

409 758 111,00

143 004 000,00

-68 398 180,97

2 439 796 587,46

3 006 832,72

21 792 002,15

26 670 699,85

41 519 888,76

52 625 238,22

69 986 107,31

98 106 152,55

104 649 145,01

135 442 371,16

173 983 000,00

194 733 000,00

218 493 000,00

252 102 000,00

119 917 000,00

1 513 026 437,73

-28 243 128,07

12 421 039,89

-77 732 149,31

-114 479 088,10

-72 534 630,85

-136 684 238,47

-108 392 255,17

-90 017 255,00

37 922 797,61

-161 667 538,25

-419 486 254,44

-481 830 889,00

-917 581 000,00

-1 135 698 180,97

-3 694 002 770,13

suma

Zgłoszone i rzeczywiste zyski Parmalat

Źródło: M. Jones, Creative Accounting, Fraud and International Accounting Scandals, John Wiley and Sons Ltd., England 2011, s. 253- 279.

W celu zarządzania zyskami Parmalat stosował różne techniki oszustw, takie jak:

Wykazywanie fikcyjnych przychodów ze sprzedaży towarów, które nigdy nie zostały dostarczone do klientów. Jedną z najbardziej znaczących transakcji była sprzedaż mleka w proszku do kubańskiego, państwowego importera Empresa Cubana Importadora de Alimentos. Od 1999 do 2003 roku Bonlat odnotował sprzedaż mleka w proszku do tego przedsiębiorstwa na łączną kwotę ponad 2 mld €. Sprzedaż rzekomo wykonana została przez firmę ‘przykrywkę’ z siedzibą w Singapurze, która ‘sprzedała’ mleko w proszku do Bonlat, które następnie rzekomo wysłane zostało z Singapuru do Kuby. Singapurska firma nie odnotowała sprzedaży w swoich księgach rachunkowych.

Dwukrotne wystawianie tego samego rachunku. Parmalat wystawiał duplikaty faktur do swoich dystrybutorów i supermarketów we Włoszech. Te duplikaty pozwoliły mu na księgowanie fikcyjnej sprzedaży w celu uzyskania płynności.

Wykazanie fikcyjnych przychodów przez spółki zależne Paralatu, poprzez sprzedaż w zawyżonych lub całkowicie fikcyjnych kwotach. Część sfabrykowanych przychodów pochodziła ze sprzedaży fikcyjnych znaków towarowych lub technologii do jednostek zarejestrowanych w rajach podatkowych na przykład na Antylach Holenderskich (np Curcastle Corporation NV i Zilpa Corporation NV). Pomimo faktu, że sprzedane aktywa nie istniały lub były niemal bezwartościowe, wykazane ceny były bardzo wysokie.

Nie tylko zyski były fałszowane w Parmalat, ale także aktywa i zobowiązania były odpowiednio, zawyżane (lub tworzone) i zaniżane (lub wyeliminowane), w celu dążenia do zrównoważonej struktury finansowej. Przykładami tego typu oszustw są:

Nieujmowanie wierzytelności w księgach. Około 200 mln € stanowiących zobowiązania Parmalat SpA po prostu zostało spisane, tak jakby były one spłacone, podczas gdy w rzeczywistości były one jeszcze wymagalne.

Nieprawidłowe zaliczanie długu do kapitałów własnych.

Zawyżanie aktywów.


Rola podmiotów uczestniczących w systemie sprawozdawczości finansowej w Parmalat wyjaśnia, dlaczego tak duża liczba oszustw księgowych miała miejsce i jak to było możliwe, że sytuacja ta była ukrywana przez ponad dekadę. Kluczowe podmioty zaangażowane w systemie sprawozdawczości finansowej obejmują audytorów zewnętrznych i wewnętrznych, zarząd oraz biegłych rewidentów. Zarządy kluczowych spółek grupy Parmalatu były wyraźnie zdominowane przez kierownictwo wyższego szczebla. Audytorzy zewnętrzni Parmalat nie wykonali należycie swojej roli. Nie tylko nie zapewnili sytuacji w której sprawozdawczość finansowa wykazywałaby prawdziwy i rzetelny obraz Parmalat, ale również nie wykryli oszustw księgowych, które trwały około 15 lat. Przed ogłoszeniem upadłości sprawozdania Parmalatu zostały zbadane przez trzy przedsiębiorstwa audytowe w ciągu ostatnich dwóch dekad: jedna włoska firma audytowa o nazwie Hodgson Landau Marki (do 1989 roku) i włoskie oddziały dwóch znanych międzynarodowych audytorów, Grant Thornton (1990/98 ) oraz Deloitte & Touche (1999-2003).

Konsekwencje skandalu oraz wpływ przypadku Parmalatu na środowisko i inne przedsiębiorstwa.

Upadek Parmalatu miał znaczący wpływ na biznes i społeczeństwo. Przede wszystkim spowodował negatywne skutki dla byłych dyrektorów finansowych, księgowych, wewnętrznych i zewnętrznych audytorów oraz radcy prawnego Parmalatu, którzy zostali aresztowani, ich osobiste aktywa zostały skonfiskowane przez włoskie sądy, a reputacja została zniszczona. Nadszarpnięcie reputacji przedsiębiorstwa Grant Thornton miało podobny skutek do sytuacji Arthura Andersena w USA: Grant Thornton nie działa więcej we Włoszech. Przedsiębiorstwo Deloitte & Touche także musiało zmierzyć się z wieloma pytaniami na temat poziomu profesjonalizmu niektórych swoich audytorów.
Po skandalu Parmalat włoskie regulacje prawne i krajowe standardy rewizji zewnętrznej były kwestionowane, co doprowadziło do zmiany zasad zaangażowania audytora zewnętrznego. Stało się tak pomimo faktu, że włoskie przepisy w czasie skandalu Parmalat były jednymi z najbardziej restrykcyjnych w Europie.

Upadek Parmalat miał rozległy wpływ na ograniczenie dostępu włoskich przedsiębiorstw do międzynarodowych rynków kapitałowych.

W styczniu 2006 roku włoski parlament wydał ustawę (o nazwie "Ocalić prawo"), która zaostrzyła zasady rotacji biegłych rewidentów w celu uniknięcia w przyszłości podobnych do skandali. Okres zaangażowania firmy audytorskiej został przedłużony do sześciu lat (wcześniej trzy lata) z możliwością jednokrotnego (a nie dwukrotnego jak dotychczas) przedłużenia.

Podsumowując można stwierdzić, iż oszustwa księgowe w Parmalat był znaczne i dotyczyły przede wszystkim fałszowanie zysków, aktywów i zobowiązań, za pomocą wielu różnorodnych technik.

Upadek Parmalatu miał znaczny wpływ na włoski biznes i społeczeństwo. Doprowadził do zmian w przepisach dotyczących zasad zaangażowania audytora zewnętrznego i obowiązkowej reprezentacji akcjonariuszy mniejszościowych na zarządzie[5].

Studium przypadku Parmalat wydaje się być niezwykle interesujące w odniesieniu do kwestii niezgodności, a raczej naruszenia norm oraz standardów rachunkowości, a także aspektów ekonomiczno- gospodarczych przedsiębiorstwa związanych z oszustwami księgowymi. Ciekawić może także kwestia kreatywnej rachunkowości[6].

Parmalat stanowił największy przykład bankructwa prywatnego przedsiębiorstwa w Europie z powodu nadużyć finansowych oraz wykorzystania poufnych, niejawnych informacji w celu osiągnięcia prywatnego zysku z dokonywanych transakcji papierami wartościowymi[7].

Bibliografia

  1. Jones  M., Creative Accounting, Fraud and International Accounting Scandals, John Wiley and Sons Ltd., England 2011.
  2. Melis A., La qualità dell’informazione esterna. Principi contabili ed evidenze empiriche.,Università degli Studi di Cagliari. Pubblicazioni del Dipartamento di Ricerche Aziendali, Giuffrè Editore, Cagliari 2008.
  3. Tokarski M., Kreatywna księgowość a fałszowanie sprawozdań finansowych [w:] Z. Zioło, T. Rachwał,  Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Wydawnictwo Nowa Era, Kraków, 2008.
  4. Wiercińska  A., Granice między kreatywną, agresywną i oszukańczą rachunkowością, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2008.
  5. www.borsaitaliana.it/notizie/finanza-etica/case-history/casehistory/parmalat.htm
  6. www.parmalat.it.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

________________________

[5] M. Jones, Creative Accounting, op. cit., s. 253- 279.

[6] A. Melis, La qualità dell’informazione esterna. Principi contabili ed evidenze empiriche.,Università degli Studi di Cagliari. Pubblicazioni del Dipartamento di Ricerche Aziendali, Giuffrè Editore, Cagliari 2008, s. 71.

[7] http://www.borsaitaliana.it/notizie/finanza-etica/case-history/casehistory/parmalat.htm, 30.05.2015.

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA