REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak podatkowo traktować kary pieniężne

Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kary umowne, jakie otrzymują przedsiębiorcy, są przychodem podlegającym opodatkowaniu. Umorzenie kar osobom nieprowadzącym działalności również spowoduje powstanie przychodu do opodatkowania.

Kary pieniężne najczęściej występują przy transakcjach między przedsiębiorcami. Oni bowiem przy zawieraniu umów, zabezpieczając się przed ich niewykonaniem, określają wysokość kar umownych. Ale tu jedna uwaga: kara umowna nie będzie miała zastosowania do wszystkich szkód. Nie można jej zastosować np. do szkody powstałej wskutek nieterminowej wpłaty należności. Jednak już przy nieterminowym wykonaniu bądź niewłaściwym wykonaniu umowy kara umowna będzie mogła mieć zastosowanie. Takie zasady przewiduje kodeks cywilny, zgodnie z którym można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy - kary umownej. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

Autopromocja

Wysokość kary zależy od ustaleń stron umowy. Może być ona określona procentowo w stosunku do wartości świadczenia dłużnika bądź w postaci stawki pomnożonej przez liczbę dni zwłoki.

PRZYKŁAD: ROZLICZENIA VAT PRZY KARACH PIENIĘŻNYCH

Spółka za nielegalny pobór paliw gazowych pobiera opłaty. Nielegalne pobieranie paliw lub energii z sieci wiąże się z pobieraniem opłat w wysokości określonej w taryfach lub dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych. Czy opłaty pobierane za nielegalny pobór paliw gazowych podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności te podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. A zatem, aby dane czynności, tj. dostawa towarów lub świadczenie usług, podlegały opodatkowaniu, muszą one mieć charakter odpłatny. Odpłatność w tym wypadku oznacza wykonanie ich za wynagrodzeniem. W opisanym przypadku nie występuje element odpłatności dostawy. W razie nielegalnego pobierania paliw lub energii z sieci przedsiębiorstwo energetyczne pobiera opłaty za nielegalnie pobierane paliwo lub energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych. Dostawca energii ma zatem prawo do pobrania opłaty lub zamiast opłaty taryfowej może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zatem opłaty za nielegalny pobór paliw gazowych zawierają w sobie element odszkodowawczy, gdyż bez wątpienia zakład energetyczny w związku z kradzieżą ponosi szkodę, jak również sankcji, za czyn sprzeczny z prawem popełniony przez podmiot dokonujący nielegalnego poboru gazu. Przedmiotowych opłat nie można traktować jako wynagrodzenia należnego spółce za dostarczony towar. Opłaty pobierane za nielegalny pobór paliwa gazowego przez spółkę nie podlegają VAT.

Przy przedsięwzięciach, w których strony zastosują kary umowne, poza zabezpieczeniem wykonania transakcji trzeba będzie też pamiętać o rozliczeniach z fiskusem. Kary umowne, jakie otrzymuje przedsiębiorca, będą bowiem jego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W praktyce mogą się też zdarzyć sytuacje nałożenia i umorzenia kar osobom, nieprowadzącym działalności gospodarczej. W tym przypadku - jak podkreślają organy podatkowe w swoich interpretacjach - też powstanie przychód, który trzeba będzie opodatkować PIT.

Powstanie przychodu

Określenie przychodu u przedsiębiorcy z tytułu kar umownych zawiera art. 14 ustawy o PIT. Za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. To ogólna zasada powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie będzie ona jednak miała zastosowania przy przychodach z tytułu kar umownych. Tu przychód powstanie w momencie jej otrzymania, czyli zapłaty kary.

PRZYKŁAD: KARA UMOWNA A ODSTĄPIENIE OD UMOWY

Czy można zastosować karę umowną jako zabezpieczenie odstąpienia od umowy?

Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, które uprawniają stronę do odstąpienia od umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej. Jednak ocena skuteczności zastrzeżenia kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy nie może być oderwana od oceny, na czym polegało niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Kary kosztem

Prowadzenie biznesu wiąże się nie tylko z karami umownymi. Może się bowiem zdarzyć, że przedsiębiorca zostanie obciążony karą przez organ administracyjny. W takim przypadku powstaje wątpliwość, czy wysokość zapłaconej kary będzie mogła być dla podatnika kosztem uzyskania przychodu.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 22 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Podatnik ma więc możliwość odliczenia od przychodów dla celów podatkowych wszelkich kosztów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 ustawy o PIT, jeżeli wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością. I tu dochodzimy do wyłączenia zawartego w art. 23 ustawy o PIT. Stanowi on bowiem, że nie uważa się grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar. Co więcej, do kosztów podatkowych nie mogą być także zaliczone kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

W konsekwencji opłaty o karnym charakterze nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Byłoby to również nieuzasadnione z uwagi na względy prewencyjne, leżące u podstaw wymierzenia kar.

Umorzona kara

Wiemy już, że pieniądze z kar umownych przedsiębiorcy muszą rozliczyć w urzędzie skarbowym i opodatkować. A co z osobami nieprowadzącymi firmy?

Tu najczęściej mogą zdarzyć się przypadki, gdy dana osoba uzyska umorzenie kary. Zdaniem organów podatkowych przy umorzeniu kar i odsetek od nich dochodzi do przysporzenia majątkowego u podatnika, a tym samym otrzymuje on przychód z innych źródeł, który trzeba opodatkować. Takie stanowisko zaprezentował m.in. naczelnik Urzędu Skarbowego w Piotrkowie Trybunalskim w interpretacji z 16 lipca 2007 r. (nr US. I/1.415-14/2007). Urząd wyjaśnił, że opodatkowaniu PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zatem wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem tych, które ustawodawca wymienił enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych.

Kwota kary, która została umorzona, wraz z odsetkami nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ przepisy ustawy o PIT nie zawierają zwolnienia od podatku kwot umorzenia zobowiązań z tytułu kary. Zatem przychód z tego tytułu powstał u podatnika w dniu umorzenia. Przychód ten odpowiada wartości umorzonej kary i umorzonych odsetek za zwłokę. Trzeba go opodatkować PIT.

PRZYKŁAD: ODSZKODOWANIE ZA UTRACONE KORZYŚCI

Podatnik wraz z żoną prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych w transporcie międzynarodowym. W 2007 roku pojazd podatnika uległ wypadkowi drogowemu. Z związku z tym, że sprawcą kolizji był właściciel innego pojazdu, podatnikowi przysługuje odszkodowanie z polisy sprawcy z tytułu utraconych korzyści w okresie naprawy pojazdu. Czy odszkodowanie będzie podlegało PIT?

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej. Przedmiotowe odszkodowanie pozostaje w bezpośrednim związku z działalnością gospodarczą. Przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania należy rozliczyć zatem w ramach źródła przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej i należy go wykazać w odpowiedniej ewidencji prowadzonej dla tej działalności i opodatkować łącznie z pozostałymi przychodami z tej działalności.

W przypadku odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, nie ulega wątpliwości, że gdyby podatnik osiągnął spodziewany zysk, zysk ten podlegałby opodatkowaniu. Wobec tego uzyskane przez niego odszkodowanie powinno również podlegać opodatkowaniu według tych samych zasad.

Ważne!

Pojęcie kar pieniężnych występuje w różnego rodzaju aktach prawnych, określając odmienne rodzajowo sankcje. W niektórych przypadkach przepisy tych ustaw stanowią o opłacie, chociaż w istocie ma ona charakter represyjny, karny i związana jest z naruszeniem przepisów prawa

WYPŁATA KARY UMOWNEJ

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony postanowiły inaczej.

Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej. Ta sama zasada ma zastosowanie również w przypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl

Podstawa prawna

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    REKLAMA