Tematy - Kara umowna, Wykonawca

Występując o zmniejszenie kary umownej dłużnik jest zobligowany wskazać, do jakiej wysokości zmniejszenia żąda. Wyinterpretować to może również sąd, pod warunkiem, że taką możliwość daje całokształt działań procesowych dłużnika. Sąd nie może sam z urzędu podejmować się miarkowania, jeśli z działań strony nie wynika chęć zgłoszenia żądania o to - orzekł w wyroku z 16 listopada 2022 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt II CSKP 578/22).

Kary umowne są jednym ze sposobów zabezpieczenia należytego wykonania obowiązków umownych. Prócz roli zabezpieczającej pełnią także rolę stymulującą dłużnika do realizacji umowy. W umowach często spotyka się zastrzeżenie kar umownych z różnych tytułów, na przykład kara umowna za nieterminowe wykonanie umowy czy kara umowna za odstąpienia (rozwiązanie) umowy z przyczyn leżących po jednej ze stron umowy. Wiele osób nie zastanawia się czy prawnie możliwym i skutecznym jest sumowanie (kumulowanie) kar umownych z różnych tytułów.

Uiszczana przez abonenta kwota pieniężna, określana jako roszczenie z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, stanowi w istocie wynagrodzenie za świadczenie usług. Dlatego jej zapłata powinna być rozliczona w VAT. Takie stanowisko zajął w styczniu 2023 r. Szef KAS, zmieniając kilka interpretacji na ten temat uznających to dotychczas świadczenie za odszkodowanie niepodlegające VAT.

Czego unikać a na co zwrócić szczególną uwagę podczas zawierania umowy? Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem oraz jakie środki zaradcze mogą zostać wdrożone w przypadku braku zapłaty należności?

Kary umowne, w odróżnieniu od odszkodowań, stanowią przychód z innych źródeł i są objęte PIT. Przekonał się o tym podatnik, którego sprawa zakończyła się ostatecznie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w Warszawie (wyrok NSA z dnia 29 marca 2022 r. sygn. II FSK 1822/19).

Certyfikacja wykonawców w zamówieniach publicznych (zapowiedziana w Polskim Ładzie) ma skrócić czas postępowań dotyczących zamówień publicznych, ułatwić firmom MŚP udział w nich oraz zapewnić "standaryzację wymagań" dla wykonawców - powiedział PAP wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak. Dodał, że korzyści powinni odczuć zamawiający i wykonawcy.

Zamówienia publiczne. Powszechny dostęp do szczepień i stopniowe luzowanie obostrzeń to w końcu czas na odbudowanie gospodarki. Będzie miało to bezpośredni wpływ na wzrost procesów zakupowych, również w sektorze zamówień publicznych. Trudny okres pandemii, szczególnie w pierwszych jej miesiącach, spowolnił lub całkowicie sparaliżował niektóre branże. Zmiany w Prawie zamówień publicznych (Pzp), które weszły w życie od 1 stycznia 2021 r. miały usprawnić procesy zakupowe. Czy zamawiający i wykonawcy są gotowi na zmierzenie się z nową rzeczywistością wynikającą z nowelizacji ustawy?

VAT od kar umownych - dodatkowe prace. W trakcie realizacji projektu budowlanego mogą wystąpić nowe okoliczności, takie jak np. problemy z gruntem czy wady dokumentacji projektowej. Może to spowodować konieczność podjęcia dodatkowych prac, a tym samym poniesienia dodatkowych kosztów przez wykonawcę, które powinny obciążać zamawiającego. Strony umowy budowlanej muszą ustalić, czy taka kara umowna podlega, czy nie podlega opodatkowaniu VAT.

VAT od kar umownych. Żaden przepis Dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (ani też zresztą żaden przepis polskiej ustawy o VAT) nie reguluje bezpośrednio kwestii opodatkowania VAT kar umownych ani odszkodowań. Dlatego kluczową rolę odgrywa w tym przypadku orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE.

Kara umowna wypłacona przez dłużnika solidarnego stanowi jego koszt uzyskania przychodu. Przedsiębiorca wygrał w NSA spór z fiskusem w tej sprawie.

Wykonanie zastępcze a VAT. W przypadku realizacji inwestycji budowlanych nierzadko dochodzi do sytuacji, w których inwestor jest zmuszony korzystać z wykonawców zastępczych w miejsce generalnego wykonawcy inwestycji. Powstaje wówczas wątpliwość, jak rozliczać na gruncie podatku VAT ponoszone koszty w tak powstałym trójkącie i jak je dokumentować.

Kary umowne i rekompensaty a VAT. Kwalifikacja kar umownych i rekompensat budzi problemy interpretacyjne. Opłaty te, stosowane z reguły w przypadku niewłaściwego wykonania zobowiązań, mają bowiem bardzo różny charakter. Dla ustalenia, czy dana czynność podlega opodatkowaniu, konieczne jest rozstrzygnięcie kwestii ekwiwalentności realizowanego świadczenia. Zawsze trzeba ustalić, czy płacący karę otrzymał coś w zamian. Nie wystarczy nazwanie płatności karą, aby nie trzeba było naliczać VAT. Stwierdzenie, czy zapłata kary umownej lub rekompensaty podlega opodatkowaniu VAT, wymaga przede wszystkim zbadania, czy ta konkretna zapłata może być uznana za płatność za dostawę towarów bądź świadczenie usług w rozumieniu ustawowym.

Miarkowanie kary umownej. W obrocie gospodarczym istnieje możliwość sądowego obniżenia wysokości kary umownej, czyli miarkowania kary umownej. Jakie są przesłanki miarkowania kary umownej?

Wykładnia rozszerzająca na niekorzyść podatnika jest niedopuszczalna - tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. Sprawa rozpatrywana przez sąd dotyczyła przepisu ustawy o CIT w zakresie możliwości zaliczenia kary umownej do kosztów uzyskania przychodu.

Zamówienia publiczne od 1 stycznia 2021 roku będą odbywały się wg nowych zasad i przepisów. Warto wiedzieć kto musi stosować nowe przepisy, jakie są nowe tryby zamówień publicznych i najważniejsze reguły dotyczące przygotowania i złożenia oferty. Co to są zamówienia publiczne? Jakie przepisy regulują udzielanie zamówień publicznych? Kto musi stosować prawo zamówień publicznych? Kiedy zamówienie ma charakter publiczny? Kiedy nie trzeba stosować prawa zamówień publicznych? Jakie są zasady zamówień publicznych? Jakie są progi zamówień publicznych? Gdzie są publikowane ogłoszenia o zamówieniach publicznych? Jakie są tryby zamówień publicznych? Jak przygotować i złożyć ofertę? Jak złożyć odwołanie?

W wyroku z 2 lipca 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zgodził się ze stanowiskiem podatnika w przedmiocie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kar umownych. Wyrok ten stanowi przykład przełamania dotychczasowej negatywnej linii orzeczniczej, uniemożliwiającej zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów jakichkolwiek kar umownych. PwC reprezentowało podatnika w trakcie sporu.

30 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 67/19 rozpoznając zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Białymstoku podjął uchwałę zgodnie z którą dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy. Uchwała ta ma niebagatelne znaczenie, zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców w zamówieniach publicznych.

Tarcza antykryzysowa 4.0 wprowadziła nowe zmiany na gruncie podatków dochodowych (PIT, CIT). Nowe regulacje dotyczą kar umownych i odszkodowań związanych z koronawirusem oraz ulgi na złe długi.

Tarcza antykryzysowa 4.0 zawiera nowe ułatwienia podatkowe. Więcej darowizn będzie można odliczyć od podstawy obliczania podatku dochodowego. Będzie to dotyczyć m.in. darowizn przekazanych na rzecz domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, czy domów pomocy społecznej. Od podatku będzie można odliczyć także darowizny rzeczowe w formie komputerów (zdatnych do użytku i nie starszych niż 3 lata), przekazanych od 1 stycznia do 30 września 2020 r., m.in. placówkom oświatowym.

Do Sejmu wpłynął właśnie rządowy projekt ustawy „o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw” czyli kolejnej już Tarczy Antykryzysowej (tym razem o numerze 4.0.). Wśród wielu nowych przepisów warto zwrócić uwagę na dwie zmiany istotne dla wykonawców zamówień publicznych, które ustawodawca zamierza wprowadzić do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

W przypadku gdy możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to wtedy wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

W obecnej sytuacji pandemii koronawirusa i ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego, przedsiębiorca może, czasowo zawiesić spełnienie ciążącego na nim wobec kontrahenta zobowiązania bądź całkowicie się z niego zwolnić. Ma prawo wycofać się z przyjętego zlecenia, zwracając pobraną zaliczkę, a w obliczu niemożności jej zwrotu, zobowiązać się do jej zwrotu w określonym terminie, bez ponoszenia dodatkowych obciążeń takich jak kary umowne.

Ustawy o podatkach dochodowych (PIT, CIT) przewidują, że nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wydatków poniesionych z tytułu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Nie każde jednak zapłacone odszkodowanie bądź kara umowna podlega wyłączeniu z kosztów podatkowych.

Kara umowna, którą spółka zamierza obciążać swoich klientów nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego. Tak więc nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez klientów spółki określonej kwoty pieniężnej a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przyjmuje się zwykle, że kary umowne oraz inne płatności o charakterze odszkodowawczym nie podlegają VAT. Nierzadko jednak pojawiają się wyjątki od tej reguły. Ostatnio można zetknąć się z tendencją do rozszerzania opodatkowania na sytuacje, w których występują tego typu płatności. Coraz większy nacisk kładzie się bowiem na to, że sposób nazewnictwa przyjęty przez strony w umowie nie przesądza automatycznie o sposobie opodatkowania czynności VAT.

Zawarty w ustawie o podatku od towarów i usług (dale jako ustawa o VAT) katalog czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (dalej jako podatek VAT), pomimo iż wydaje się dość krótki i syntetyczny, powoduje problemy z kwalifikacją niektórych czynności jako podlegających lub niepodlegających opodatkowaniu.

Podatnicy mają prawo do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w związku z wydaniem towarów w celu uregulowania swoich zobowiązań wobec kontrahenta, w tym z tytułu kar umownych. W takiej sytuacji koszty należy rozpoznawać podobnie jak w przypadku sprzedaży takich towarów.

Klauzula negocjacyjna (renegocjacyjna) zobowiązuje stron umowy do prowadzenia negocjacji mających na celu zawarcie umowy. Sporządzając klauzulę należy uwzględnić w niej takie zapisy, aby zmuszała kontrahentów do skutecznego negocjowania.

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

W przypadku gdy zapłata kary umownej ogranicza konieczność ponoszenia innych wydatków przez podatnika i ma wpływ na racjonalność alokacji wydatków w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to wydatek taki należy uznać za koszt uzyskania przychodu. Ustawodawca definicję kosztów uzyskania przychodu wiąże bowiem z zabezpieczeniem bądź zachowaniem źródła przychodu.

Pewnym standardem w statutach, umowach spółek, jak i w różnego rodzaju umowach inwestycyjnych stały się klauzule ograniczające obrót udziałami/akcjami. Ich celem jest ochrona trwałości inwestycji w spółkę oraz zabezpieczenie się przed wrogim przejęciem. Jednym z najbardziej popularnych rozwiązań jest pierwokup. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z jakich środków prawnych możemy skorzystać przy egzekwowaniu prawa pierwokupu.

Kary umowne mają na celu zapewnienie, iż postanowienia zawarte w umowie zostaną w sposób prawidłowy wykonane. W praktyce podatkowej istnieją wątpliwości co do tego, czy kara za rozwiązanie umowy może być traktowana jako przychód podatnika. W jaki sposób kwestę tę rozstrzygają przepisy?

Kontynuując rozważania w przedmiocie umowy o roboty budowlane nie sposób pominąć zagadnień związanych z umową o podwykonawstwo. W treści niniejszego artykułu przedstawiona zostanie jej definicja, poszczególne elementy i zastosowanie. Artykuł ma w swym założeniu przybliżyć regulacje prawne dotyczące umowy o podwykonawstwo, w tym m.in. procedurę procesu akceptacji umowy o podwykonawstwo realizowanej w ramach zamówienia na roboty budowlane.

Umowa o roboty budowlane jako jedna z najczęściej zawieranych umów w obrocie gospodarczym została szczegółowo uregulowana w kodeksie cywilnym (k.c.). Należy do umów nazwanych, jest umową odpłatną, konsensualną, dwustronnie zobowiązującą i wzajemną. Jednocześnie stanowi tak zwaną umowę rezultatu. W niniejszym artykule autor postara się szerzej przedstawić jej problematykę, przy równoczesnym uwzględnieniu niedawno wprowadzonych zmian w kodeksie cywilnym.

Wydatki na kary umowne (odszkodowania), które zostały poniesione z innych tytułów niż wskazane w przepisie art. 16 ust 1 pkt. 22 ustawy o CIT powinny być zaliczane do kosztów podatkowych. Jednak zgodnie z aktualną linią interpretacyjną istotne jest, aby podatnik wykazał, że zapłata kary umownej ma związek z uzyskaniem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródeł jego przychodów podatnika.

Biorąc pod uwagę stanowiska sądów i organów podatkowych należy uznać, że zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako odpłatnie świadczona usługa tylko w wtedy, gdy istnieje bezpośredni konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący korzyść, nawet potencjalne, z zapłaty kary umownej.

Jak na gruncie przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych należy określać moment powstania przychodu, który wynika z wystawionej noty obciążeniowej ujmującej karę umowną?

Rekompensata wypłacona kontrahentowi z tytułu niewywiązania się z umowy nie jest automatycznie kosztem podatkowym. Podatnik musi wykazać, że w tym konkretnym przypadku poniesienie wydatku przełoży się na osiągane przychody, zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła.

W praktyce gospodarczej w wielu umowach dokonuje się zapisów w zakresie kar umownych na wypadek ich niedotrzymania. Zdarzają się również kary, które dotyczą odstąpienia od umowy przed rozpoczęciem jej realizacji. Kary umowne są niejednokrotnie wysokie, dlatego wielu przedsiębiorców liczy, że można je wpisać do kosztów uzyskania przychodów.

19 października 2014 r. weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych. W trzeciej części publikacji na ten temat zostaną poruszone zmiany dotyczące ustalania, czy oferta zawiera rażąco niską cenę, zmiany dotyczące rozszerzenia stosowania innych niż cena kryteriów oceny ofert, oraz wymogu wprowadzania w umowach zawartych na dłużej niż 12 miesięcy zasad zmiany wynagrodzenia, ze względu na określone czynniki. odpowiedzialności podmiotu udostępniającego zasoby na potrzeby zamówienia, wymogu zatrudniania osób wykonujących zamówienie na podstawie umowy o pracę oraz odnoszące się do zatrzymywania wadium.

19 października 2014 r. weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych. W związku z dużą ilością zmian wprowadzonych nowelizacją, w pierwszej części publikacji zostanie poruszona kwestia nowej, uproszczonej procedury udzielania zamówienia, zmiana dotycząca zastrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa, oraz zmiany w zakresie przesłanek wykluczania wykonawców z postępowania.

19 października 2014 r. weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych. W drugiej części publikacji na ten temat zostaną poruszone kwestie dotyczące odpowiedzialności podmiotu udostępniającego zasoby na potrzeby zamówienia, wymogu zatrudniania osób wykonujących zamówienie na podstawie umowy o pracę oraz odnoszące się do zatrzymywania wadium.

Od 24 grudnia 2013 r. obowiązuje ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych. Nowe przepisy wzmacniają ochronę praw podwykonawców uczestniczących w procesie realizacji zamówień publicznych, w tym w szczególności służą zapewnieniu terminowej oraz pełnej wypłaty należnego im wynagrodzenia.

Wzmocnienie bezpieczeństwa prawidłowej realizacji zamówień publicznych, wzmocnienie ochrony praw podwykonawców w procesie realizacji zamówień publicznych oraz ograniczenie ryzyka pojawiania się sporów pomiędzy uczestnikami na etapie realizacji zamówień publicznych - to główne cele znowelizowanych przepisów Prawa zamówień publicznych.

Kara umowna, Wykonawca

Żądanie zmniejszenia kary umownej – sąd nie może sam z urzędu podejmować się miarkowania. Orzeczenie Sądu Najwyższego

Kumulacja kar umownych – kiedy jest możliwa

Opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy a VAT

Jak zabezpieczyć się w umowie przed nieuczciwym kontrahentem i brakiem zapłaty?

Kary umowne a PIT

Certyfikacja wykonawców w zamówieniach publicznych

Zamówienia publiczne w 2021 roku - nowe przepisy, problemy wykonawców i zamawiających

Dodatkowe prace a opodatkowanie VAT kar umownych

VAT od kar umownych - przesłanki opodatkowania w wyrokach TSUE

Czy kara umowna wypłacona przez dłużnika solidarnego jest kosztem?

Wykonanie zastępcze a VAT

Kary umowne i rekompensaty - opodatkowanie VAT

Kiedy możliwe jest miarkowanie kary umownej?

Wykładnia rozszerzająca na niekorzyść podatnika

Zamówienia publiczne 2021 - zasady, tryby, progi, co się zmienia

Kara umowna może być kosztem uzyskania przychodów - w jakich przypadkach

Kara umowna za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalna

Tarcza antykryzysowa 4.0 – kolejne zmiany w PIT i CIT

Tarcza antykryzysowa 4.0 - będzie można odliczyć więcej darowizn

Tarcza Antykryzysowa 4.0. – zmiany istotne dla wykonawców zamówień publicznych

Wypłata odstępnego - skutki w VAT

Koronawirus i stan zagrożenia epidemicznego – co w tej sytuacji może przedsiębiorca?

Kary umowne i odszkodowania w kosztach podatkowych

Czy kary umowne nakładane na kontrahentów są opodatkowane VAT

Kary umowne i odszkodowania a VAT

Kara umowna a podatek VAT

Czy wydanie towarów w celu uregulowania zobowiązań jest kosztem?

Jak przygotować skuteczną klauzulę negocjacyjną?

Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Kara umowna jako koszt uzyskania przychodu

Odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy

Jak zabezpieczyć prawo pierwokupu akcji lub udziałów?

Kara za rozwiązanie umowy jako przychód podatnika

Umowa o podwykonawstwo

Umowa o roboty budowlane

Czy kara umowna może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów

Kiedy zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT

Moment powstania przychodu z tytułu wystawienia noty obciążeniowej

Nie każda rekompensata za niewywiązanie się z umowy jest kosztem

Kara umowna a koszty uzyskania przychodów

Prawo zamówień publicznych - nowelizacja (cz. III)

Prawo zamówień publicznych - nowelizacja (cz. I)

Prawo zamówień publicznych - nowelizacja (cz. II)

Ochrona praw podwykonawców w zamówieniach publicznych

Zamówienia publiczne - podwykonawcy z lepszą ochroną