Luka podatkowa, Uszczelnianie VAT

Czy CIT jest podatkiem dobrowolnym? W raporcie „Księga wstydu Ministerstwa Finansów – dyskryminacja podatkowa polskich firm” Związek Przedsiębiorców i Pracodawców wskazuje jak wielka jest skala niepłacenia podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). ZPP ocenia, że CIT jest de facto podatkiem dobrowolnym. Jak wynika ze statystyk, płacą go jedynie ci, którzy chcą to robić. Przykładowo spółka T-Mobile Polska zapłaciła w ciągu ostatnich 5 lat łącznie niecałe 31 tys. zł podatku (przy przychodach w tym okresie ponad 43 mld zł) . Natomiast spółka Volkswagen Motor Polska zapłaciła w ciągu ostatnich 5 lat łącznie niecałe ok. 535 tys. zł podatku (przy przychodach w tym okresie prawie 32 mld zł i otrzymanej pomocy publicznej ponad 924 mln zł). Zdaniem ZPP remedium na obecną patologię byłoby wprowadzenie powszechnego i prostego podatku przychodowego.

Luka w VAT. W perspektywie 2-3 lat chcemy obniżyć lukę VAT do poziomu, jaki jest we Francji, czyli ok. 5 proc. - powiedział 5 października 2021 r. wiceminister finansów Jan Sarnowski. Dodał, że dziś wynosi ona ok. 8,5 proc.

Zwalczanie luki VAT. Dane pokazują, że luka VAT w Polsce sukcesywnie się zmniejsza, ale w walce o uszczelnianie systemu nierzadko rykoszetem dostaje też uczciwy biznes. Jedną z głośnych medialnie spraw jest przypadek gliwickiej spółki Marketing, której urząd skarbowy od dwóch lat wstrzymuje zwrot podatku VAT na kwotę blisko 17 mln zł, choć kolejne postępowania nie wykazały żadnych nieprawidłowości. W efekcie firma zaczęła mieć problemy z płynnością finansową i musiała wstrzymać działalność, a w tej chwili jest już na skraju bankructwa. Podobne sprawy dość często trafiają do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Czy likwidacja luk podatkowych może zrównoważyć ubytek dochodów budżetowych w wyniku wprowadzenia wysokiej kwoty wolnej od podatku w PIT? Wyjaśnia profesor Witold Modzelewski, wskazując jednocześnie najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług, które w perspektywie kilku lat mogą zwiększyć dochody budżetowe o co najmniej 18-21 mld zł rocznie.

Uszczelnienie VAT zwiększa też wpływy z innych podatków: CIT i PIT - powiedział szef resortu finansów Tadeusz Kościński, zwracając uwagę, że rolą resortu finansów w uszczelnianiu systemu podatkowego jest także dbanie o uczciwą konkurencję.

Polska liczy na poparcie niemieckiej prezydencji UE propozycji uszczelnienia systemów podatkowych i walki z nieuczciwą konkurencją podatkową - oświadczył wiceminister finansów Jan Sarnowski w czasie polsko-niemieckiej debaty o odbudowie gospodarek po pandemii.

Szacunki łącznej sumy długów podatkowych ciążących na podatnikach VAT (te bardziej ostrożne), obejmujące zarówno zaległości ujawnione i nieujawnione (władza podaje tylko formalnie ujawnione) oraz należne odsetki - różnią się. Najbardziej ostrożny wynosi ok. 143 mld zł (33 mld zł to odsetki), co stanowi ponad 80% bieżących dochodów z tego podatku (nie wpływów, lecz różnicy między wpływami a zwrotami). Pod rządami wspólnotowej wersji tego podatku w latach 2004-2013, relacja ta nie była wiele lepsza, różniła się jednak tym, że ujawnione zaległości podatkowe stanowiły dużo mniejszą niż obecnie część zaległości ogółem (nawet mniej niż 50%). To, co zmieniło się w ciągu ostatnich pięciu lat, to istotny przyrost właśnie ujawnionych zaległości podatkowych (głównie efekt aktywności władzy) – pisze profesor Witold Modzelewski.

Jaki wpływ na wzrost dochodów z VAT miały odwrotne obciążenie, solidarna odpowiedzialność i jednolity plik kontrolny – ocenia profesor Witold Modzelewski.

Zdaniem prof. Dominika Gajewskiego, dyrektora Centrum Analiz i Studiów Podatkowych z SGH, technologię blockchain można wykorzystać do większego uszczelnienia luki w VAT. Profesor Gajewski zauważył też, że od 1 stycznia 2019 r. roku uregulowano kompleksowo opodatkowanie (na gruncie podatków dochodowych i PCC) obrotu kryptowalutami.

Dyrektor ds. podatków pośrednich i administracji podatkowej w Komisji Europejskiej Maria Teresa Fabregas powiedziała 19 lutego 2019 r., że KE widzi i docenia starania Polski w zakresie redukcji tzw. luki w VAT. Jej zdaniem polskie doświadczenia mogą pomóc innym krajom UE w podjęciu właściwych działań w walce z oszustwami podatkowymi.

Zdaniem wiceministra finansów, zastępcy szefa Krajowej Administracji Skarbowej, nadinspektora Piotr Walczaka luka w podatku akcyzowym nie była tak duża, jak w VAT, dlatego efekty uszczelnienia nie są tak widoczne. W rozmowie z PAP Piotr Walczak podsumował też działania KAS w zakresie zwalczania szarej strefy w wyrobach akcyzowych i innych przestępstw skarbowych.

Państwa Unii Europejskiej wciąż borykają się z problemem luki w podatku VAT. Komisja Europejska wyliczyła, że kraje UE w 2016 r. straciły prawie 150 mld euro dochodów z tytułu podatku VAT. I choć sytuacja poprawia się, to kraje członkowskie nadal tracą ogromne sumy z tego tytułu.

24 lipca 2018 r. odbyło się pierwsze posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. nieprawidłowości w VAT. Podczas tego inauguracyjnego posiedzenia m.in. złożono pierwsze wnioski dowodowe oraz przyjęto roboczą definicję luki podatkowej w VAT. Przewodniczący komisji, Marcin Horała z PiS poinformował, że następne posiedzenie zaplanowano na drugą połowę sierpnia.