Obowiązki pracodawcy, Urlop wypoczynkowy

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 31 marca (Wielkanoc), czy 19 maja (Zielone Świątki) 2024 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS za swoich pracowników jest obowiązkiem pracodawcy, podobnie jak zgłoszenie zatrudnionych do tych ubezpieczeń. Jak sprawdzić, czy te obowiązki pracodawca wykonuje? Można to zrobić na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub po złożeniu wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Bieżący rok rozpoczął się bardzo intensywnie dla specjalistów działów kadrowo płacowych. Rozliczenia roczne, praca zdalna, kontrola trzeźwości i… kolejna nowelizacja Kodeksu Pracy. Oprócz zmian wprowadzonych w uprawnieniach rodzicielskich, ważne są również nowe regulacje dotyczące umów o pracę i informacji o warunkach zatrudnienia. Co dokładnie zmieniło się w tym zakresie? Tego dowiesz się w dalszej części niniejszego artykułu.

Czy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną biurko i krzesło? Na to pytanie odpowiedziała 6 kwietnia 2023 r. Państwowa Inspekcja Pracy.

Odpoczynek dobowy przysługuje pracowniikowi dodatkowo w stosunku do odpoczynku tygodniowego nawet wtedy, gdy poprzedza bezpośrednio odpoczynek tygodniowy Jest tak także w przypadku, gdy ustawodawstwo krajowe przyznaje pracownikom okres odpoczynku tygodniowego dłuższy od okresu wymaganego na podstawie prawa Unii Europejskiej. Tak orzekł Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 2 marca 2023 r. w sprawie C-477/21 (MÁV-START).

Nowelizacja Kodeksu pracy (dalej „Kp”) wprowadzająca m.in. długo oczekiwane przepisy o pracy zdalnej, czeka na podpis Prezydenta RP i publikację w Dzienniku Ustaw. Biorąc pod uwagę, na szczęście, dość długie vacatio legis (2 miesiące), pracodawcy mają czas co najmniej do drugiej połowy marca 2023 r. (a być może nieco dłużej) na przygotowanie się do ich wdrożenia. Jak na standardy obecnej legislacji długo, jak na potrzeby zakładu pracy, niekoniecznie. Jednym z zagadnień trudniejszych w implementacji są obowiązkowe rozliczenia pomiędzy pracodawcą a pracownikami.

W 2023 roku nawet bez wykorzystywania urlopu wypoczynkowego mamy 115 dni wolnych od pracy. Tyle jest w ciągu roku sobót, niedziel i innych dni ustawowo wolnych od pracy. Dobre wykporzystanie urlopu daje nam ponadto szansę na 8 wydłużonych weekendów – zarówno świątecznych, jak i tych przeznaczonych na odpoczynek.

Wciąż pojawiają się informacje o możliwych kłopotach energetycznych w kraju w związku z perturbacjami z dostawą gazu i węgla do odbiorców prywatnych i przedsiębiorstw świadczących usługi energetyczne. Taki stan rzeczy jest wynikiem wojny w Ukrainie oraz wciąż rosnącej inflacji, co spowodowało częściowe załamanie się łańcuchów dostaw. Uzasadnione wobec tego są obawy pracodawców o to, w jaki sposób zabezpieczą ciągłość pracy i pracowników w nadchodzących zimowych miesiącach.

W przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, pracownicy stają się jego wierzycielami. Są zaspokajani w pierwszej kolejności z masy upadłości, szczególnie w zakresie zaległych pensji. Nie muszą zgłaszać swoich roszczeń syndykowi. Należności wynikające ze stosunku pracy są umieszczane na liście wierzytelności z urzędu. Sąd upadłościowy uznaje je m.in. na podstawie listy płac i obecności. Jednak pracownik może nie mieć pewności, czy dokumenty były prowadzone w prawidłowy sposób i czy sąd w ogóle nimi dysponuje. W celu weryfikacji, czy upadły ujął wierzytelności w prawidłowej wysokości, zatrudniony ma prawo sam wystąpić z roszczeniem. Jeśli pracodawca jest niewypłacalny, to należność zostanie uregulowana ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W określonych przypadkach pracownikowi przysługuje też odszkodowanie oraz odprawa.

– Nowelizacja Kodeksu pracy będzie oznaczać dla pracodawców małą rewolucję. Firmy będą musiały się zastanowić nad nową organizacją pracy, ponieważ pracownikom zostaną wydłużone urlopy rodzicielskie i nadane nowe uprawnienia (np. dwa nowe rodzaje urlopów: urlop opiekuńczy i urlop z tytułu siły wyższej). Problem może się pojawić w dużych zakładach pracy, które muszą organizować pracę na wiele miesięcy z góry – mówi dr Katarzyna Kalata, wykładowczyni Wyższej Szkoły Bankowej w Łodzi. Jak ocenia, planowane zmiany, które muszą zostać wdrożone najpóźniej na początku sierpnia 2022 r., są jednak korzystne dla wszystkich pracowników, zwłaszcza tych, którzy mają dzieci.

Od 1 sierpnia 2022 r. wchodzą w życie zmiany w przepisach dotyczących umowy o pracę na okres próbny. Modyfikacjom podlegają najistotniejsze postanowienia stanowiące o czasie trwania umowy, możliwości jej przedłużenia oraz ponownego zawarcia. Zmiany w kodeksie pracy przewidziane przez ustawodawcę podyktowane są obowiązkiem harmonizacji przepisów krajowych z postanowieniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. Mają one na celu zapewnienie minimalnych praw wszystkim pracownikom w UE, wprowadzenie bardziej przejrzystych norm zatrudnienia oraz poprawę warunków pracy. Zmiany będą obejmować m.in. przepisy dotyczące umowy o pracę na czas określony oraz umowy na okres próbny.

Sezon urlopowy powoli się rozpoczyna, a wraz z nim firmy transportowe czekają kolejne wydatki, których mogą nie być nawet do końca świadomi. Jakie? Chodzi o wynagrodzenia urlopowe kierowców zawodowych, które wylicza się na podstawie wynagrodzenia z umowy o pracę, najczęściej za okres ostatnich 3 miesięcy. Jeszcze rok wcześniej pracownicy otrzymywali pensję brutto w wysokości 3200 – 3300 zł i to właśnie z tej średniej wyliczane było wynagrodzenie urlopowe. Od 2 lutego 2022 r. to się zmienia, ponieważ wypłata polskiego kierowcy wzrosła do 10-12 tys. brutto. I właśnie ta kwota posłuży do wyliczenia średniej za urlop wypoczynkowy, co daje prawie trzykrotny wzrost względem wypłat za poprzedni sezon. – Może się okazać, że będzie to kolejna „cegiełka” do tych wyższych kosztów, których firmy transportowe, szczególnie te małe, mogły nie wziąć pod uwagę, planując budżet na 2022 rok. A ten koszt będą musieli dopiero ponieść, bo sezon urlopowy dopiero się rozpoczyna – tłumaczy Łukasz Włoch, ekspert OCRK, Grupa Inelo.

24 maja 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rodziny i polityki społecznej. Rząd chce na stałe wprowadzić do Kodeksu pracy możliwość wykonywania pracy zdalnej. Będzie to bardziej elastyczna forma wykonywania pracy od obecnie funkcjonującej telepracy. Rozwiązanie to powinno poprawić możliwości zatrudnienia osób znajdujących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym rodziców małych dzieci oraz rodziców samotnie wychowujących dzieci. Ponadto, pracodawcy będą mogli wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

Rozwiązanie umowy o pracę a termin wypłaty wynagrodzenia. Pracodawcy mają wątpliwości kiedy powinni wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za pracę w przypadku rozwiązania umowy o pracę. Czy w zwykłym terminie wypłaty wynagrodzenia u danego pracodawcy? A może z dniem rozwiązania umowy o pracę? Wyjaśnia Państwowa Inspekcja Pracy.

Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego. Przepisy Kodeksu Pracy w niektórych okolicznościach umożliwiają odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego. Eksperci wyjaśniają, kiedy pracodawca może to zrobić i jakie konsekwencje niesie to dla obu stron.

Nielegalne zatrudnienie a podatki i składki. Od 2022 roku pracodawcy nielegalnie zatrudniający pracowników lub wypłacający całość lub część wynagrodzenia "pod stołem" poniosą istotne konsekwencje finansowe takiego procederu. Zapłacą podatek od przychodu z tyt. nielegalnego zatrudnienia, nie będą mogli odliczyć kosztów podatkowych wypłaconego wynagrodzenia i będą musieli zapłacić wszystkie składki ubezpieczeniowe za nielegalnie zatrudnionych pracowników. Takie zmiany przewiduje projekt (z 26 lipca br.) nowelizacji wielu ustaw (w tym m.in. ustawy o PIT, ustawy o CIT i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), przygotowanego w ramach tzw. Polskiego Ładu.

Nadgodziny kierowców - jak obliczyć? Państwowa Inspekcja Pracy wyjątkowo polubiła się z branżą transportową i tematem nadgodzin. Dlaczego? Dlatego, że praca „za kółkiem” i nadgodziny są tak samo nierozłączne jak bajkowy Bolek i Lolek czy też filmowy Flip i Flap. Dlatego nie ma się co dziwić inspektorom, którzy pierwsze co biorą pod lupę, w przypadku firmy transportowej, to rozliczenia godzinowe.

Wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop po miesiącu, w którym ustał stosunek pracy oznacza, że świadczenie to wypłacane jest po terminie. W konsekwencji, zgodnie z przepisami podatkowymi, może być zaliczone do kosztów podatkowych w miesiącu, w którym zostało wypłacone, a nie w miesiącu, za który jest należne. Tak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską.

Równość wynagrodzeń kobiet i mężczyzn. 3 czerwca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że na zasadę równości wynagrodzeń pracowników płci męskiej i żeńskiej ustanowioną w prawie Unii można w sporach między jednostkami powołać się bezpośrednio zarówno w przypadku „takiej samej pracy”, jak i „pracy takiej samej wartości.

Szczepienie na COVID-19 a wypowiedzenie umowy o pracę. Wprowadzenie obowiązkowych szczepień w zakładzie pracy daje pracownikom prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy lub dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu ewentualnych odczynów poszczepiennych. – Nie ma także regulacji, która umożliwiałaby uzyskanie od pracownika informacji, czy jest zaszczepiony. Pracodawca może jednak motywować pracowników do szczepień i stosować system zachęt dla tych, którzy się na to zdecydują – wyjaśnia Kajetan Bartosiak, partner w kancelarii Baran Książek Bigaj.

Legalizacja zatrudnienia cudzoziemców. Trwająca od marca 2020 roku, pandemii wirusa SARS-CoV-2 wpływa na życie społeczne i gospodarcze w Polsce. Wprowadzony reżim sanitarny i nowe obostrzenia epidemiologiczne sprawiają, że wiele firm prywatnych zawiesza działalność lub przechodzi w tryb pracy zdalnej. Także urzędy państwowe, dostosowując się do obecnie obowiązujących przepisów, działają w trybie hybrydowym lub on-line. Przekłada się to na sytuację prawną cudzoziemców, którzy zdecydowali się kontynuować zatrudnienie w naszym kraju.

Pranie odzieży roboczej przez pracowników. Przepisy prawa zapewniają pracodawcom margines swobody w realizacji obowiązku wynagrodzenia pracowników za pranie odzieży roboczej. W rezultacie, na rynku funkcjonują różne rozwiązania, których zastosowanie uzależnione jest od konkretnej sytuacji firmy. Zasady dokonywania rozliczeń określa się co do zasady w regulaminach pracy.

Wynagrodzenie pracownika a zamknięcie firmy. Czy w przypadku zamknięcia firmy na mocy przepisów ograniczających prowadzenie działalności gospodarczej w okresie epidemii COVID-19, wskutek czego nie było możliwe powierzenie pracy cudzoziemcowi w wymiarze czasu pracy lub liczbie godzin określonej w oświadczeniu, zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, należy wypłacić cudzoziemcowi wynagrodzenie tylko za faktycznie przepracowane godziny, czy również za czas nieprzepracowany z powodu zamknięcia firmy? Prezentujemy wyjaśnienia Państwowej Inspekcji Pracy w tym zakresie dotyczące pracowników i zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych (np. zleceniobiorców).

Urlop wypoczynkowy w minutach. Pracodawcy, którzy obniżyli pracownikom wymiar czasu pracy, obliczając wymiar przysługującego pracownikom urlopu, w praktyce zastanawiają się czy mają obowiązek udzielić pracownikom urlopu wypoczynkowego w minutach, szczególnie jeżeli w wyniku wyliczeń wymiar ten miałby wynosić obok pełnych godzin np. kilka minut. Pojawiają się przy tym również wątpliwości, czy w takim wypadku należy zaokrąglać tak wyliczony urlop.

Praca zdalna w Kodeksie pracy. Rada Przedsiębiorczości zrzeszająca organizacje pracodawców apeluje o uregulowanie pracy zdalnej w sposób elastyczny tak, by nie nakładać nadmiernych obciążeń, zwłaszcza na małe firmy i zostawić pole do szczegółowych rozstrzygnięć na poziomie zakładowym - poinformował 14 lutego 2021 r. Business Centre Club.