Państwowa Inspekcja Pracy (PIP), Kontrola PIP

Minimalne wynagrodzenie 2023 a zmiana umowy o pracę. W przyszłym roku wzrośnie dwukrotnie kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. najniższej krajowej, płacy minimalnej) i minimalnej stawki godzinowej. Już dziś wiadomo, że minimalne wynagrodzenie od 1 stycznia 2023 r. wyniesie 3490 zł brutto, a od 1 lipca 2023 r. - 3600 zł brutto (w 2022 roku wynosi 3010 zł). Pracownicy i pracodawcy mają w takich przypadkach często wątpliwości, czy z uwagi na wzrost płacy minimalnej w przyszłym roku trzeba zmienić (od 1 stycznia) postanowienia wszystkich umów o pracę, które obecnie opiewają na kwoty niższe niż 3490 zł? Czy można nie zmieniać umów a np. uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę? Co może zrobić pracownik, jeżeli pracodawca nie wypłaca mu minimalnego wynagrodzenia? Wyjaśnień w tym zakresie udzieliła Państwowa Inspekcja Pracy.

Skrót PIP (Państwowa Inspekcja Pracy) zna każdy przedsiębiorca, jednak niewielu właścicieli firm ma z nim pozytywne skojarzenia. Spowodowane jest to faktem, że prowadzone przez PIP kontrole mogą zakończyć się dla pracodawców poważnymi konsekwencjami.

Główny Inspektor Pracy zapowiada nowe, przyjazne podejście do kontrolowanych pracodawców. Celem inspekcji nie będzie już wyłącznie nałożenie kary. Przysłowiowy kij ma zastąpić pomocna dłoń, a to z pewnością powinno przynieść obustronne korzyści i przyczynić się do poprawy warunków pracy.

Od 1 stycznia 2017 r. zaczną obowiązywać przepisy w zakresie minimalnej stawki godzinowej dla osób wykonujących umowy zlecenia lub świadczących usługi. Kwestie wypłacania gwarantowanego minimalnego wynagrodzenia godzinowego będą podlegały kontroli PIP.

W wyniku nowelizacji ustawy o minimalnym wynagrodzeniu katalog zadań Państwowej Inspekcji Pracy od 1 stycznia 2017 r. zostanie uzupełniony o kontrolę wypłacania wynagrodzenia przysługującego z umowy zlecenia i o świadczenie usług w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej. W konsekwencji rozszerzono grupę podmiotów podlegających kontroli PIP o przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności jest wykonywane zlecenie lub są świadczone usługi.

Do konsultacji społecznych trafił projekt wprowadzający ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. To element pakietu 100 ułatwień, zapowiadanych przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego. Jednym z komponentów pakietu są zmiany dotyczące kontroli.

Zgodnie z zapowiedziami głównego inspektora pracy 1 marca 2016 r. rozpoczął się cykl tzw. pierwszych kontroli. W bieżącym roku inspektorzy pracy skontrolują co najmniej 2600 zakładów pracy, które wcześniej nie były kontrolowane przez PIP.

Obowiązek pisemnego zawarcia umowy o pracę lub potwierdzenia na piśmie jej warunków przed podjęciem pracy wprowadził do kodeksu pracy Sejm, przyjmując rządowy projekt nowelizacji. Zmiana ma wejść w życie 1 września 2016 r.

Osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnione będą miały prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych – zakłada projekt nowelizacji ustawy o związkach zawodowych. Projekt został skierowany do konsultacji społecznych i uzgodnień zewnętrznych.

W całym 2016 roku Państwowa Inspekcja Pracy zamierza przeprowadzić łącznie 80 tys. kontroli. PIP będzie kontrolował szczególnie umowy zlecenia. Kontrolerzy mają sprawdzać umowy zlecenia pod kątem tego, czy nie są one zawierane w warunkach właściwych dla stosunku pracy. Na co jeszcze będą zwracać uwagę inspektorzy PIP?

Państwowa Inspekcja Pracy może teraz przeprowadzać kontrole bez zapowiedzi u wszystkich przedsiębiorców. Taka zmiana jest niezgodna z obowiązującym stanem prawnym - uważa Konfederacja Lewiatan.

Inspektorzy pracy rozpoczęli 23 lutego 2016 r. kontrolę przestrzegania prawa pracy w Sejmie - poinformowała Maria Kacprzak-Rawa - rzecznik Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie. Zbadają, czy przestrzegane są prawa pracowników obsługujących przedłużające się do nocy posiedzenia.

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej rozważa pomysł przyznania inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy prawa do jednostronnej zamiany umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, czy umowy o dzieło) na umowy o pracę w drodze decyzji administracyjnej. Będzie to możliwe jeżeli zdaniem PIP umowa cywilnoprawna została zawarta z naruszeniem przepisów prawa pracy. Takie uprawnienie PIP może wiązać się z ryzykiem odszkodowań od państwa za niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej - mówi PAP ekspertka prawa pracy Monika Kolasińska.

Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo sprawdzić przestrzeganie przepisów BHP oraz legalność zatrudnienia nie tylko u pracodawców. A to oznacza, że uważać musi też przedsiębiorca, który nie ma zarejestrowanych pracowników, a który posiłkuje się dodatkowymi rękoma do pracy na czarno. Inspekcja może zweryfikować stan zatrudnienia bez zapowiedzi.

W ubiegłym roku Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) odnotowała opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń pracownikom na łączną kwotę ponad 171 mln zł. Jak wskazują eksperci, sytuacja zatrudnionych, którzy nie otrzymują pensji, jest o tyle trudna, że często czują się bezradni wobec sytuacji, w jakiej się znaleźli.

Pracownicy zatrudnieni w placówkach handlowych nie mogą wykonywać pracy w święta. Dotyczy to tylko świąt, które zostały uznane przez przepisy prawa pracy za dni wolne od pracy. Praca w handlu jest zabroniona również w święta, które przypadają w niedzielę, tak jak w przypadku pierwszego dnia Zielonych Świątek. Święto to zawsze przypada w niedzielę.

Zniesienie obowiązku powiadomienia przedsiębiorcy przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP) o planowanej kontroli – takie rozwiązanie przewiduje złożony w Sejmie projekt zmian w przepisach.

Naruszający prawa pracownika pracodawca wie, że ten może dochodzić swoich praw przed sądem. Podwładny może liczyć w tym zakresie na pomoc inspektora pracy.

W Państwowej Inspekcji Pracy (PIT) rośnie liczba zatrudnionych, w tym pracowników uprawnionych do kontroli. Statystyki przeprowadzanych kontroli pokazują jednak, że jest ich coraz mniej. Czy w związku z tym należy uznać, że maleje liczba naruszeń przepisów prawa pracy?