PIT 2016, Trybunał Konstytucyjny

W dniu 12 grudnia 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał ważny dla podatników wyrok (sygn. SK 110/20) w sprawie zgodności z Konstytucją RP przepisów Ordynacji podatkowej zakresie, w jakim „przewiduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z dniem wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania, w sytuacji, gdy na skutek tej skargi sąd administracyjny prawomocnie stwierdził nieważność (z mocą ex tunc)”.

Trybunał Konstytucyjny (TK) uznał, że dotychczasowy sposób wyliczania podatku za miejsce postojowe w garażu jest niezgodny z Konstytucją. Jest to przełomowy wyrok, lecz na jego wyegzekwowanie przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych definicje działalności gospodarczej i pozarolniczej działalności gospodarczej są jasne i wszechstronnie zinterpretowane w orzeczeniach sądów - uznał Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z 19 lipca 2022 r. orzekł o ich konstytucyjności. "O prowadzeniu działalności gospodarczej przesądzają zatem obiektywne i zewnętrzne jej przejawy, a nie przekonanie podatnika. Nie ma i nie może mieć znaczenia, że określony podmiot prowadzący konkretną działalność gospodarczą nie ocenia jej subiektywnie jako działalności gospodarczej, nie nazywa jej tak, bądź oświadcza, że w ogóle jej nie prowadzi" - wskazał w uzasadnieniu wyroku sędzia TK Wojciech Sych.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie podatku od nieruchomości w świetle pierwszych orzeczeń sądów administracyjnych w tym zakresie. Kontrowersji ciąg dalszy…

Zawieszanie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Podatnicy skarżą się, że skarbówka wszczyna postępowania karne skarbowe tylko po to, aby zawieszać bieg przedawnienia zobowiązań podatkowych. Skutkiem jest niepewność podatników, czy ich zobowiązanie podatkowe wygasło. Konstytucyjności tych przepisów Ordynacji podatkowej wciąż nie rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny, choć RPO złożył wniosek w tej sprawie już w 2014 r. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o działania w celu ich usunięcia.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył 30 września 2020 r. do Trybunału Konstytucyjnego przepisy zawarte w czterech tzw. tarczach antykryzysowych i zmieniające regulacje z szeregu kodeksów - poinformowało 6 października 2020 r. Biuro RPO. Według Rzecznika, Sejm nie dochował wymogów prac nad zmianami w kodeksach.

22 lipca 2020 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, w którym wskazał, że przepisy, które w 2018 roku z mocą wsteczną wprowadziły zmiany w opodatkowaniu elektrowni wiatrowych, są niezgodne z wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadą nieretroaktywności prawa (lex retro non agit).

W przepisach Ordynacji podatkowej określone zostały przesłanki wznowienia postępowania podatkowego. Wznowienie postępowania jest jednym z nadzwyczajnych trybów postępowania podatkowego, mogących skutkować wzruszaniem decyzji ostatecznych. Celem wznowienia postępowania jest ponowne rozpatrzenie sprawy, zmierzające do usunięcia ciężkich wad postępowania podatkowego, ujawnionych po wydaniu decyzji.

W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy, które służą do wszczynania postępowań karnoskarbowych w celu zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego są niezgodne z Konstytucją. RPO przyłączył się do kolejnej skargi konstytucyjnej obywatela dotkniętego tymi przepisami Ordynacji podatkowej. Jeszcze w 2014 r. Rzecznik zaskarżył je do Trybunału Konstytucyjnego, wnosząc o stwierdzenie ich niekonstytucyjności, bp przepisy te powodują niepewność obywateli, którzy nie wiedzą, czy ich zobowiązania podatkowe wygasły.

28 listopada 2018 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok, zgodnie z którym stawka podatku od gier na automatach o niskich wygranych jest zgodna z konstytucją. Zdaniem TK "nałożenie wyższego podatku, co do zasady, nie może być traktowane, jako ograniczenie swobody działalności gospodarczej".

Skarga pauliańska jest dopuszczalna w postępowaniach podatkowych - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny. Orzeczenie to może wywołać stan niepewności po stronie nabywców m.in. nieruchomości.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego organy podatkowe w swoich interpretacjach wadliwie uznawały za budowle część obiektów budowlanych stanowiących w rzeczywistości budynki. Podmioty, które z powodu błędnego kwalifikowania kategorii nieruchomości uiściły zawyżony podatek od nieruchomości, mogą wystąpić o zwrot tej nadpłaty.

Wyłączenie możliwości odwołania się do sądu administracyjnego od postanowień wydanych w ramach rozpatrzenia sprzeciwu przedsiębiorcy kontrolowanego w trybie przepisów rozdziału 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest niezgodne z Konstytucją. Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 grudnia 2017 r. (sygn. SK 37/15).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie można zakładać z góry, że skoro jedno z małżonków jest przedsiębiorcą, to będące przedmiotem współposiadania grunty należy zakwalifikować jako grunty związane z działalnością gospodarczą opodatkowane najwyższą stawką. Niezbędne jest każdorazowo ustalenie faktycznego sposobu wykorzystania opodatkowanego gruntu, którego współposiadaczem pozostaje osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. 12 grudnia 2017 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis art. 1a ust. 1 pkt 3 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rozumiany w ten sposób, że wystarczającą przesłanką zakwalifikowania gruntu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości do kategorii gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną będącą jego współposiadaczem, jest niezgodny z Konstytucją RP.

W 2017 roku wyjątkowo do 2 maja można składać zeznania podatkowe za 2016 rok - bowiem 30 kwietnia wypada w tym roku w niedzielę. Ten trmin obowiązuje osoby rozliczające się na formularzu PIT-37, które m.in. pracują na umowie o pracę czy cywilnoprawnej, PIT-36, dla osób prowadzących działalność gospodarczą, podatników, którzy zarobili na giełdzie (PIT-38) i sprzedaży nieruchomości (PIT-39). Teoretycznie do końca można składać zeznania PIT przez internet ale lepiej zrobić to wcześniej, by uniknąć ewentualnych przeciążeń systemu

W 2017 roku na złożenie zeznań PIT-37, PIT-36, PIT-36L, PIT-38, PIT-39 za 2016 rok jest czas do wtorku 2 maja (bowiem 30 kwietnia wypada w 2017 roku w niedzielę, a 1 maja jest dniem ustawowo wolnym od pracy). Wcześniej, bo do 31 stycznia trzeba było złożyć PIT-28 i PIT-19A.

Zgodnie ustawą o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, podatnik oszczędzający na IKZE (indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego) ma prawo do odliczenia od dochodu dokonanych wpłat na zasadach i w trybie określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ulgę podatkową na IKZE rozlicza się w rocznym zeznaniu PIT.

Ministerstwo Finansów uruchomiło 18 marca 2017 r. na Portalu Podatkowym usługę wstępnie wypełnionego zeznania podatkowego [PFR] PIT-37 i [PFR] PIT-38 za rok 2016.

Zgodnie z ustawą o PIT małżonkowie, którzy pozostawali w związku małżeńskim przez cały rozliczany rok podatkowy mają prawo do złożenia wspólnego zeznania podatkowego odnośnie dochodów uzyskanych w tym roku. Dodatkowym warunkiem jest istnienie między tymi małżonkami majątkowej wspólności małżeńskiej również przez cały rozliczany rok podatkowy.

28 lutego 2017 r. upływa termin na przekazanie podatnikom informacji PIT-11 za 2016 r. W tym samym terminie informacje te płatnicy muszą przesłać do urzędu skarbowego, jeżeli robią to elektronicznie. Płatnicy, którzy byli uprawnieni do sporządzenia PIT-11 za 2016 r. w formie papierowej, mieli na to czas do końca stycznia.

Ministerstwo Finansów zapewnia, że wysłanie deklaracji podatkowej PIT przez Internet jest najprostszym i najszybszym sposobem złożenia zeznania rocznego. W formie elektronicznej bez użycia kwalifikowanego podpisu elektronicznego (swoistym podpisem jest tu kwota przychodu z zeznania podatkowego za 2015 rok) można składać następujące deklaracje podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT- 39, PIT-16a, PIT-19a za 2016 r. oraz wniosek PIT-16.

Ministerstwo Finansów poinformowało naszą redakcję, że w połowie marca 2017 r. udostępni podatnikom na Portalu Podatkowym usługę wstępnie wypełnionego zeznania podatkowego. PFR (Pre-Filled tax Return) w roku 2017 adresowane jest do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które zobowiązane są do rozliczenia rocznego za rok 2016 na formularzu PIT-37 oraz uzyskują przychody z kapitałów pieniężnych i obowiązani są do rozliczenia na formularzu PIT-38.

Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian w polskich przepisach prawnych, które miały miejsce w listopadzie 2016 r. Zmiany dotyczą regulacji z zakresu usług turystycznych oraz ochrony zabytków. Ponadto prezentujemy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący kwoty wolnej od podatku, którego postanowienia weszły w życie z końcem miesiąca, a także istotny wyrok Sądu Apelacyjnego dotyczący wysokości wynagrodzenia w kontekście ubezpieczenia społecznego.

Jak twierdzi dr Michał Myck, dyrektor Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA, nowelizacja ustawy o PIT z 29 listopada 2016 r. formalnie realizuje zalecenia TK dotyczące podniesienia kwoty wolnej od podatku.

Przepisy odnoszące się do należności za podróże służbowe kierowców w transporcie międzynarodowym są niezgodne z konstytucją - uznał Trybunał Konstytucyjny. Wskazał m.in. na niedopuszczalny "poziom wątpliwości interpretacyjnych" tych regulacji.